\0
,JE MOET ER EELT VOOR HEBBEN'
BALLY
Deze Pantiac
Ik ben gesteld op
een beetje stijl„
hEEft 't hEtemaal
de houtique-SEPiE
V^Pontiac tijd-juists tijd J
De KVP-er S. Menken viert volgende week zijn zilveren jubileum als wethouder.
Een niet alledaagse gebeurtenis in het roerige politieke wereldje. In onder
staand artikel spreekt hij over zijn werk, waarvan hij zegt:
de jam
voor
mannen
NIEUWS VAN PONTIAC
ER DONDERDAG 5 NOVEMBER 1970
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 3
Schoenen
ke.i kenmerk, van Dalen
Don.k.ersiceci Leid.e.n,
LEIDEN De heer S. Menken (61lid van de KVP, viert
volgende week zijn zilveren jubileum als Leids wethouder.
Ruim 24 jaar heeft hij de portefeuille van Sociale Zaken op
zak gehad, in het na een serie opmerkelijke schermutselingen
gevormde nieuwe college van B. en W. heeft hij die taak
verwisseld voor Openbare Werken en enkele aanverwante
zaken. Een portefeuille, die hij in het vorige college voor
Piena al eens waarnam.
Wethouder Menken zetelt in het stadhuis in een mooie,
ruime werkkamer. Aan de wand hangt o.a. een grote foto
van de stadhuisbrand in de jaren twintig. Verder geen bij
zondere dingen. Zijn bureau staat vrijwel in het midden van
de kamer. Als ik het vertrek betreed om samen met hem iets
van het werk en de lidtekens uit die afgelopen jaren te be
kijken, zit hij achter dat bureau. Liniaalrecht. Die houding
heeft iets uitdagends, er zit een portie hardnekkigheid in.
Links-af geslagen jongeren zullen zich vermoedelijk alleen
al daarom tegen hem afzetten.
Wethouder Menken praat, tijdens
het roeren in een kop koffie, eerst i
even met hartelijkheid over zijn J
oud-collega Sannes. „In een stuk in
de krant over hem las ik dat hij
altijd nerveus was als hij naar de f
raad moest. Ik wist wel dat spreken i
in het openbaar een bezoeking voor
hem was. maar dat hy zich voor de
raad zo zenuwachtig maakte, heb
ik nooit beseft. Toch vreemd, je zit
zo dicht by elkaar. Dat laatste jaar
ls zwaar, bitter voor hem geweest.
Trouwens ook voor Piena".
Na nog enkele meldende bespiege
lingen zegt hij iets over de PPR:
„Nee, ik vond dat geen zinnige af
splitsing van de KVP. Het ging
naar mijn mening niet om grote po
litieke vraagstukken. De PPR was
teveel verbonden met figuren die,ja
hoe zal ik dat zeggen, zich gehin
derd voelden, die niet in de politiek
hadden bereikt wat zy er van ver
wacht hadden".
Over tot de orde van de dag.
door
Ruud Paauw
Onaardig
Wethouder Drenth van Lei
derdorp heeft onlangs gezegd
dat je als wethouder noch als
raadslid langer dan acht jaar
mag aanblijven omdat het beleid
ariders te lang op één manier
beïnvloed wordt. Het is wat on
aardig om dat iemand voor te
houden die zich juist 25 jaar als
zodanig heeft staande gehouden,
maar wat vindt u daar van?
Menken (gefronst voorhoofd)
„Daar ben ik het niet mee eens. Er
is tegenwoordig een hang naar een
wat snellere doorstroming en die
acht ik op zichzelf niet ongezond.
Maar als én een raad én een partij
iemand waardeert en vertrouwd,
dan vind ik dat hy best langer dan
acht jaar kan meedraaien. Die
doorstroming is er toch wel, want
er zijn heel wat raadsleden die er
al veel eerder uitrollen. Je moet van
iemand een bepaald soort eelt zijn
voorzien om het in dit vak te kun
nen uithouden".
Wat heeft voor u nu het
katholicisme in de politiek be
tekent?
Menken kruist de armen voor de
borst, denkt kort na. „Je moet goed
voor ogen houden dat ik iemand
ben uit de vooroorlogse school. Dat
betekende dat by de schooloplei
ding, het vormings- en verenigings
werk de katholieke maatschappij-
leerbijzonder veel gedoceerd en ge
propageerd werd.
De werken van Schaepman, Aal-
berse en Max van Poll, dat waren
de grote uitgangspunten. In die leer
werd je gedoetrineerd, ja onderge
dompeld. Je kreeg ook allerlei din
gen erbij in de cursussen die je des
tijds volgde: het Marxisme met
pro's en contra's en een beeld van
de diverse protestants-christelijke
opvattingen. Daar werd je allemaal
mee vertrouwd gemaakt. Voor mij
was het grote uitgangspunt en
dat is het nog de katholieke
maatschappij-opvatting, die volgens
mij grotendeels het midden hield,
nog houdt trouwens, tussen ener
zijds het liberalisme, dat vooral
tussen 1900 en 1930 heeft gespeeld,
en anderzijds het socialisme. Dat
laatste dan vooral in de zin van
radicaal socialisme, zoals het byv.
door een man als Sneevliet werd
gepropageerd. Dat had een zodanige
hang naar communisme alles
wat in Rusland gebeurde werd
goedgepraat dat je daar een
heilige huiver voor kreeg".
Gebreideld
Telefoon. Menken luistert even,
lacht kort en zegt: „Nee hoor, ik
wordt niet zo gauw kwaad". Legt
de hoorn weer op het toestel.
„Kijk, ik heb alle waardering voor
bepaalde dingen die in confeotie-
vorm in de maatschappij worden
gebracht, maar van doorslaggeven
de aard zyn voor my gewoon de al
gemene rechtvaardigheidsbeleidslij -
nen. Ik heb aan de andere kant ook
waardering, een hele grote zelfs,
voor het particulier initiatief in het
bedrijfsleven, in het verenigings
werk. Maar als deze zaken niet ge
corrigeerd worden door de normale
sociale opvattingen dan ontaardt 't
in ouderwets liberalisme. Daar voel
ik niets voor. Dan ben ik niet thuis.
Want de katholieke maatschappij
opvatting is, dat met alle waarde
ring voor laat ik maar zeggen het
eigen vermogen, de zaak sociaal ge
breideld dient te worden".
En het religieuze aspect,
speelt dat nog als achtergrond
bij bepaalde beslissingen?
y*
„Ja, in die zin dat het voor je
zelf, van huis uit, een rol speelt.
Het komt naar boven by bepaalde
principiële zaken. Om een voor
beeld te noemen: ik ben er bepaald
geen voorstander van om zo spon
taan mee te werken met allerlei
NVSH-affaires. Zoals het voor Jan
Publiek en voor iedereen verkrijg
baar stellen van allerlei spullen. We
hebben destijds in B. enW. gespro
ken over een algemene verordening,
verkoop by drogisteryen enz. Ik was
de enige die er tegen was'.
Zwijgt even. Zegt dan: „Er zijn
ook dingen die aan verandering on
derhevig zijn. Ik herinner me in de
periode vlak na de oorlog heftige
debatten in B. en W. en de com
missie over gemengd zwemmen.
Daar grinnik je tegenwoordig om,
daar praat je met meer over.
Maar misschien wordt er
over een paar jaar niet meer
over de NVSH gesproken?
Menken scherp: „Dat betwijfel ik
sterk. Dat is een heel ander vraag
stuk dan gemengd zwemmen en al
lerlei andere zaken, waar je vroeger
nogal sectarisch over dacht".
Burgemeester
Heeft u nooit aspiraties ge
had om burgemeester te wor
den?
„Ik heb twee keer een poging ge
daan. Het is niet gelukt. Eenmaal
stond ik nr. 2 op de nominatie. Na
verloop van enkele jaren was ik
toch bly dat ik het niet geworden
was. Want als burgemeester moet
je klein beginnen; je ging finan
cieel een brokkie achteruit. Nou is
dat niet zo erg, want dat kun je
na verloop van tijd wrel inlopen als
je promotie maakt. Maar op zeker
moment gaan je gezinsomstandigr
heden een rol spelen. De kinderen
werden ginter en in Leiden waren
uitstekende onderwysmogelykheden.
Het is maar helemaal de vraag of
dat in de plaats waar je burgemees
ter wordt ook het geval is. Dat
heeft my er van weerhouden later
nog eens een poging te doen".
Voor een aantal Leidenaars
bent u het type van de echte
regent, met de goede maar ook
de kwade eigenschappen.
Menken, verwonderd en met een
ondergrondje van ergenis: „Voordat
meneer Duindam van de PPR dat
in een krante-interview naar bui
ten bracht, heb ik er in de stad
nooit over horen spreken. Van hem
is dat schone verhaal over myn pa
triarchale men taliteit. Daarna is
het als een soort motto om my heen
gespeeld en gespeld. Het blijft han-
ben nog nooit een voorzitter gehad
die zo gedrukt heeft op asjeblieft
een beetje waardig en redelijk zijn".
Ach, je bent toch verdorie niet in
een vechtjasaffaire, je bent er voor
om door redelijk overleg tot een op
lossing te komen.
Dat is de styl die ik in al
lerlei organisaties heb getoond. Se
cretariaten en penningmeester
schappen hebben my nooit gelegen.
In de afgelopen 25 jaar heb ik zo'n
20 voorzitterschappen vervuld, in
de provincie en in den lande. Mis
schien is het door de manier van
vergadering leiden dat dat regen
ten-idee is ontstaan".
Misschien komt het ook wel
enigszins omdat u iedereen di
rect met je en jij aanspreekt.
Menken slikt deze opmerking met
lichte verwondering door. ..Daar
ben ik altyd erg gemakkelijk in ge
weest. Als ik in dit werk en in het
verenigingswerk goed met iemand
Wethouder Menken:
„De gevallen waar wij de vinger
achter konden krijgen, die gin
gen voor de bijl".
(Foto LD/Holvast)
zelfs op zaterdagmiddag nog een
bepaald soort klandizie. Je was net
een soort pastoor of dominee, die ze
op zaterdag probeerden te bedotten,
want op vrijdag hadden ze geen
tyd. Ik heb ook jarenlang netelige
personeelskwesties moeten oplos
sen. Als je moeilijk toegankelijk
bent dan red je dat niet. Oud-bur
gemeester Van Kinschot zei wel
eens: „Het is bij jou net een biecht
stoel, het klopt wel mooi dat je ka
tholiek bent".
Er is ook wel gezegd: Men
ken wil best een zaak in de
raad brengen, maar dan moet
hij politiek haalbaar zijn. Hij zal
het niet doen uit louter bewo
genheid.
„Ik kan me indenken dat sommi
ge mensen, die bepaalde affaires na
aan het hart lagen, dolgraag had
den dat je ze naar voren zou bren
gen. Maar dan vergeet men dat je
een zaak niet door dik en dun in
de raad kan brengen, als minder -
ADVERTENTIE
heid. Als het namelijk een onhaal
bare kaart is in B. en W. dan komt
het, in zijn algemeenheid, niet in
de raad. Als je by het aftasten in
raadscommissies merkt dat het er
niet in zit, dan moet je wachten.
Dat heb ik gedaan. Dan bracht ik
het by de begroting, want dan kon
je zeggen wat je allemaal op je hart
had. Maar er zyn toch ook zaken
geweest, heel belangryke, die ik heb
doorgezet. Ook al wist ik dat ze
moeilyk lagen.
Tien jaar geleden hadden we de
IZA-regeling, de ziektekostenverze
kering voor overheidspersoneel. We
waren de eerste stad in Zuid-Hol
land die het waagde er mee in de
raad te komen. Door de enorme te
genstand van de ziekenfondsen ver
loren we heit. Ik heb toen netjes ge
wacht tot er een nieuwe raad was.
Daar was ik die ziekenfondklanten
in kwijt geraakt. Toen werd het
aangenomen".
gen. Zoals Schmelzer wel altyd met
een tackel vergeleken zal worden,
omdat Wim Kan hem zo genoemd
heeft". (Lacht even schaterend).
Die kwalificatie regent
kwam voor u dus als een verras
sing?
„Ja ik ervaar het zelf hele
maal niet zo. Ach kyk, ik geef vol
ledig toe dat ik er altyd op gestaan
heb, als byv. de burgemeester er
niet was, om een raadsvergadering
met enige styi en waardigheid voor
te zitten en redeiyk te laten verlo
pen. Het leiden van een vergade
ring, dat ligt me nu eenmaal, daar
hou ik van. Het mag best fel toe
gaan, hoor. Ik doe het zelf de
laatste jaren wel wat kalmer aan,
maar ik ben er vroeger oo': wel eens'
heet van de naald van door gega
loppeerd in de raad. Maar ik sta op
een zeker styi. Ik ben nog een tyd
voorzitter geweest van de landelilke
Kath. Jongerenbeweging. Daar zei
den ze by myn afscheid: „We heb-
overweg kan dan ben ik al snel be
reid van je en jou te spreken. Daar
bedoel ik niets neerbuigends mee
Wat my nooit gelegen heeft dat is
wat in socialistische hoek nogal ge-
makkelyk ligt, om van Piet, Klaas
en Kees te spreken.
Wie „je" zegt, zegt ook
Kees.
Menken: „Ja. maar dat ligt me
nou net weer niet".
Niet moeilijk
Om even op dat z.g. regent
schap door te gaan. U bent geen
moeilijk te benaderen man?
„O, nee, dan kun je niet zoveel
jaren wethouder van sociale zaken
zyn. Je had spreek uur met vele
mensen. En een lading telefoontje
Er kwamen mensen aan huis, b#
tientallen. Dat was de laatste jaren
minder, omdat door allerlei wette-
lyke maatregelen veel meer finan
cieel geregeld kan worden dan vroe
ger. Zo'n tien jaar geleden had ik
NEEMT VAKER
ZWAARDEMAKER
zonder kleurstof en conserveermiddel
crèches niet meer te ontkomen
Maar ik vind wel dat mensen die er
van gaan profiteren er zelf een
flink bedrag voor moeten offeren.
Ik voel er niets voor ze een dik in-
komentje te laten opbouwen,
verzorging van de kinderen aan
derden te laten toevertrouwen en
dan ook nog volop te laten profite
ren van de forse subsidies. Die
kwestie is by de nieuwe portefeuil
le-indeling van my afgevallen. Ik
ben benieuwd wat mevrouw Den
Haan er straks van terecht gaat
brengen".
Het heeft er even naar uit
gezien dat de KVP u bij de be
sprekingen voor een nieuw col
lege wilde laten vallen als wet
houder. Dat zou zeker zijn ge
beur als het PAK de wethou
dersclausule had ingetrokken. U
was de verkiezingen als lijst
trekker ingegaan. Die ontwikke
ling moet voor u wel zeer te
leurstellend zijn geweest.
„Ik ben er nooit helemaal achter
gekomen of dit een activiteit was
van de meerderheid van de KVP-
fractie zelf, of dat het een gevolg
was van een wel wat ver gaande
vryage met de PvdA. In het voor
jaar ontdekte ik ineens dat de so
cialisten hadden losgelaten my lie
ver kwyt dan ryk te zyn. Voor die
tyd had ik een dergelyke klank
nooit gehoord. Integendeel, tot vorig
jaar had ik nooit anders dan nor
male medewerking en waardering
gehad. De socialisten waren soms
complimenteuzer dan myn eigen
fractie. Want die werkte niet zo
gauw met wierook. Dat hoefde ook
niet. hoor. daar was ik zelfs tegen.
Ook met de mensen van het NW
had ik altyd een uitstekende rela
tie".
„Het heeft my inderdaad nogal
wat gedaan, dat kan ik niet ont
kennen. Je gaat ook aan jezelf twy-
felen. Zo in de trant van: waar
komt dat nou vandaan, wat heb ik
misdaan?" Lichte ergenis.
Pijn
„Wat myn ploeg betreft, de KVP:
je bent via de grosiyst stemming
weer gekozen, je bent jarenlang
wethouder geweest en je hebt met
je eigen fractie nooit echt mot en
moeilykheden gehad. Dan komt er
zoiets. Dat doet pyn.
Ik kan me best indenken dat men
iemand wil vervangen. Maar dan
moet dat wel van tevoren duidelyk
bepraat worden. Je kunt maar niet
zeggen: foetsie joh. hoepel maar
op. Vier jaar geleden vond ik het
vreselyk pynlyk voor Piena, die ook
op die manier gewipt dreigde te
worden. Nu heb ik zelf zo'n nare
ervaring gehad".
Het Leidsch Dagblad heeft
onlangs een stuk gepubliceerd
over de vele onrechtmatige
steunuitkeringen. De Sociale
Diensten zijn voor miljoenen
opgelicht. Verraste u dat?
„Nee. Wy hadden al lang het ver
moeden dat er ook in Leiden een
zekere mate van fraude in het spel
was by bepaalde figuren".
En controle?
„Het is praktisch onmogelyk ach
ter een aantal mensen alsmaar con
troleurs aan te sturen. We hebben
vroeger wei zo'n systeem gehad.
Toen werd er zwaai' gecontroleerd.
Maar we zyn er tenslotte van af
gestapt. De vakbonden waren er
vreselyk op tegen. Als iemand
werkloos was: moest je aannemen
dat hy werkloos was en niet dat
hy steun trok en er ook nog was by
verdiende. Dat is, heb ik de indruk,
een aantal jaren vry redelyk ge
gaan. Maar de laatste tyd is er
weer veel vervelends naar voren
gekomen. Je moet ook niet verge
ten dat je soms als Sociale Dienst
in een ellendige dwangsituatie zit.
De vent byv. die vrouw en kinde
ren in de steek laat en wegloopt.
We hebben het meegemaakt dat
man en vrouw dat gewoon hadden
afgesproken, om op die manier twee
inkomens te krygen. Maar je moet
het kunnen aantonen. Als de So
ciale Dienst in zo n geval twee we
ken de boot heeft afgehouden, om
dat ze voelen dat ze beduveld wor
den maar het niet kunnen bewy-
zen, dan moeten die vrouw en kin
deren die uitkering krygen. De ge
vallen waar wy de vinger achter
konden krygen, die gingen voor de
byl. Dat klinkt onbarmhartig, maar
die kwamen voor de rechtbank".
Veert even naar voren in zyn
stoel en voegt er aan toe: „Vergeet
niet. de mentaliteit van de mensen
is veranderd. Bystand is immers
een recht geworden. Dat heeft by
een aantal zwakke broeders die
vroeger piano-aan speelden geleid
tot iets dat een beetje Ujkt op met
de vuist op tafel slaan".
Kranten
Wat vindt u van de Leidse
kranten de laatste jaren?
,,Vry goed. Alleen zou ik wel wil
len dat de Leidse pers zich ten aan
zien van ingezonden stukken een
beetje oriënteerde by de instituten
of instanties die aangevallen wor
den. Er zou dan een PS-je van hun
kant onder kunnen".
Dat doen we liever niet. Als
iets pertinent onjuist is, wordt
er wel ingegrepen, maar dat is
vaak niet zo gemakkelijk vast te
stellen. Van onderschriften zien
we zoveel mogelijk af. Je hebt
als krant altijd het laatste
woord. Het werkt zo bevoogdend.
Als bijv. de Sociale Dienst wordt
aangevallen, dan moet zij er
maar een stuk tegenin schrijven.
Menken: „Je zit vaak met de
vraag: moet je op alles reageren?
Wry ft even met de hand over het
gezicht en zegt dan korzelig: „Ik
heb het eens meegemaakt by een
bewogen meeting. Achter de micro
foon stond iemand wat te beweren
over dé gemeente Leiden, over hét
gemeentebestuur en dé burgemees
ter. Dat gebeurde op zo'n stuitende
manier dat ik de neiging had naar
voren te springen en de geachte
aanwezigen even te vertellen wie
daar juist achter de microfoon had
gestaan. Je weet nameiyk zo ont
zettend veel uit sociale- en politie
rapporten. Ik had die man gewoon
kunnen afmaken. Je doet dat niet
om dat je weet dat je uiterst voor
zichtig moet zyn met je kennis. En
dan zwyg je maar". Maakt een af
werend gebaar met zyn hand:
„Misschien doen we dat wel te veel,
ja".
ADVERTENTIE
Koopavond
Gaat beheerst, maar toch met
enige emotie door: „Ik wist dat vo
rig jaar de koopavond een onhaal
bare zaak was. Dat had ik van te
voren uitgekiend. Ik heb het toch
in de raad gebracht omdat het erg
belangryk was voor onze stad. ge
zien de ontwikkeling in de omstre
ken, waar steeds meer koopovonden
ontstonden.
Ik had mee dat heel het college
er zo over dacht. Ik heb het te
vuur en te zwaard verdedigd, o.a.
tegen myn eigen fractie-voorzitter
Lambermont, in. Ik heb gezegd,
beste mensen, als je Leiden een
centrum-functie wil laten behouden
in een enorm dicht bevolkte streek
en gelet op ons grote winkelappa
raat, wees er dan zuinig op. Laten
we experimenteren. Het lukte niet.
Ik wist het van tevoren maar ik
heb er wel voor gestreden".
In de kamer verschynt nu een
bode met twee koffie.
„Neem dan die subsidiekwestie in
de crèche-affaire. Ik was er persé
voor om te starten, ondanks de
hoge subsidie. Het speelde vlak voor
de verkiezingen en dan ga je kry
gen dat er door dik en dun nog
lekker iets doorheen gehaald moest
warden. Daar voelde ik niet voor
Het lag enorm gemengd in de raad.
Er waren fervente voor- en tegen
standers. Financieel lag het ook
verduiveld moeiiyk. Het zou per
jaar 50 tot 100.000 gulden kosten.
U wilde die crèches wel.
„Ja, in deze moderne tyd valt aan
zware zilveren band. die losjes om de pols
wordt gedragen.
Door hem, door haar. door alle twee.
