Indonesiërs staan niet om de
Ambonezen
te gillen
Californische politie
verdenkt jongeman van
moord op familie Ohta
Wel een tien voor vlijt, maar
Syrische
president
blijft aan
Amerikaans-Russische
samenwerking bij de
verkenning van ruimte
Den Haag en Indonesië volgen afgesproken plan
H
Britse waarschuwing
tegen gevaren vrij
geslachtsverkeer
trasteen stukje
1 Uw fwjaarstuin
EENJARIGE BALANS VAN KABINET-BRANDT
Vele bewoners
Istanboel terug
naar hun dorpen
Dode in Frankfort
bleek toch Krim
BRUYNZEEL - KEUKENS - KASTEN
„Houtwerf-Leiden" - N.V.
Vuiltje
Kanselier
VRIJDAG 23 OKTOBER 1970
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 1
(Van onze Indonesische
medewerker)
DJAKARTA (GPD) De ontwik
keling rond de Zuidmolukkers
in Nederland worden in Indonesi
sche regeringskringen met zorgvul
dige aandacht en onmiskenbare arg
waan gevolgd. Men beschikt over ge
gevens. dat de leiding van de Zuid
molukkers overweegt zich tot in
ternationale hoven te wenden om
vast te laten stellen of de Republiek
de Z.-Molukken (Republiek Maluki
Selatan) volgens de bepalingen van
de ronde-tafelovereenkomst van
1949 tussen Nederland en de repu-
blik Indonesia Sarikat naar interna-
'tij*
Iweg
Hier
zeer
(Van onze correspondent)
ISTANBOEL (GPD) De cholera
blijft slachtoffers eisen in Istanboel
en de kranten blijven het aantal do
den bijna dubbel zo hoog schatten
als de autoriteiten die woensdag
avond spraken van 44. De ziekte
schijnt zich nog niet over heel Tur
kije te hebben verspreid hetgeen op
luchting veroorzaakt, omdat de be
woners van de zwaarst getroffen
voorstad Sagmalcilar de laatste da
gen op grote schaal met alle soorten
vervoermiddelen naar hun dorpen te
rugkeerden.
Deze ..bidonvilles" buiten de zeer
oude muren van de stad zijn in
meerderheid bewoond door dorpelin
gen die in Istanboel emplooi zijn ko
men zoeken. Het woord Sagmalcilar
betekent „melkers," een naam die
dateert uit de periode dat hier lan
derijen waren en de metropool nog
niet alles wat zij feitelijk kwijt wilde
buiten haar muren had gelegd.
Sagmalcilar heeft nu 15000 inwoners
en de autoriteiten zeggen dat het on
mogelijk is het gehele gebied in
quarantaine te houden. Van andere
zijde wordt dit betwijfeld.
Veel hilariteit is er over de
„para-cholera," die de minister ten
slotte zelf weer inslikte. Het woordje
„para" (in medische zin met de be
tekenis „nauw verwant aan") bete
kent in het Turks ongelukkigerwijze
óók „geld." En zo hebben vele kran
ten een onuitputtelijke bron voor bit
tere grapjes en opmerkingen dat er
wel geld Ls voor een luxe brug over
de Bosporus maar niet voor riole
ring.
Inmiddels zijn nu verreweg de
meesten van de bijna drie miljoen
Istanboelers ingeënt. Zij eten en
drinken in grote hoeveelheden zure
dingen zoals citroenen (die in prijs
meer dan verdubbeld zijn) en azijn.
Dat van wetenschappelijke zijde ook
wodka is aanbevolen als afweermid
del is voor velen een troost. De stad
ls schoner dan ooit tevoren en het is
jammer dat de toeristen dat niet
kunnen zien.
tlonaal recht zowel door Nederland
als Indonesië erkend had moeten
worden.
Volgens deze in Indonesisch bezit
zijnde inlichtingen, willen de leiders
van de Zuidmolukkers in Nederland
zich niet alleen baseren op de uit
spraken van Nederlandse rechtscolle
ges in de Jaren '50, maar ook op een
uitlating van minister Luns op de
woelige dag van 31 augustus J.l. dat
de Zuidmolukkers het recht zouden
hebben gehad tot uitroeping van
hun republiek.
De Indonesische regering zou met
wrevel hebben vastgesteld, dat ir
Manusama leider van de Zuidmo
lukkers in Nederland nog op
diezelfde dag van 31 augustus in een
interview de bedoelde uitlating van
minister Luns hoopgevend genoemd
had.
Het Indonesische standpunt ten
aanzien van de Zuidmolukkers is
duidelijk. Djakarta ontkent eenvou
dig 't besaan van de Republiek der
ZuidpMolukken en het recht dat de
Zuidmolukkers zouden hebben gehad
tot proclamatie van een onafhanke
lijke staat. Wat men tot voor kort
de in Nederland verblijvende Zuid-
Molukkers niet heeft kunnen ont
houden, is hun recht om naar hun
land terug te keren. Maar daartoe
dienden zij in het bezit van een In-
donesich paspoort te zijn en zich dus
als Indonesiërs naar de bepalingen
van het Indonesisch recht te richten.
Voor al diegenen die zonder Indone
sisch paspoort en dus als vreemdelin
gen naar Indonesië willen gaan, gel
den dan ook de normale bepalingen
als het verkrijgen van een inreisvi
sum van beperkte duur.
In deze situatie is door de gebeur
tenissen in Wassenaar wel iets ver
anderd. Waren de Indonesische au
toriteiten voorheen toch al enigszins
huiverig voor een massale terugkeer
van Zuidmolukse Indonesiërs naar
Indonesië, de praktische bereidheid
om die terugkeer open te houden is
zeker niet groter geworden. Het wordt
mogelijk geacht, dat de in Nederland
verblijvende Zuidmolukkers niet zo
gemakkelijk het Indonesche staats
burgerschap meer zal worden ver
leend als tot nu toe het geval was.
Dat betekent, dat de Zuidmolukkers
in Nederland die nu nog steeds niet
het Indonesische staatsburgerschap
bezitten, in feite nog alleen de keus
bezitten om zich tot Nederlanders te
laten naturaliseren of met toe
stemming van de Nederlandse rege
ring in Nederland te verblijven als
statenlozen. Men acht het zeer goed
mogelyk, dat de Nederlandse regering
die naturalisatie tot Nederlanders zo
gemakkelijk mogelijk zal willen ma
ken met daarbij alle mogelijke hulp
om de assimilatie zo vlot en prettig
mogelijk te doen plaatsvinden.
DAMASCUS (AFP) De presi
dent-premier van Syrië, dr. Noered-
din Atassi. die op 11 oktober zijn
ontslag had ingediend, heeft beslo
ten „voorlopig" van deze besissing
terug te komen. Dit is in Damascus
van gezaghebbende zijde vernomen.
Op aandringen van zowel het Syri
sche als het interarabische bestuur
van de Baath-party, waarvan Atas
si secretaris-generaal is, heeft de
president gisteren zijn officiële
werkzaamheden hervat dit in af
wachting van het resultaat van het
buitengewone congres dat de partij
maandag a.s. zal houden.
paH
Ilias**
JS K
lat
chter-
1970
•ing*n
970 t*
I ïfls
•gade-
lag W
iddags
ls van
•ndijt
«idea
HOUSTON (Reuter) De bespre
kingen die volgende week In Moskou j
beginnen brengen het denkbeeld van
gezamenlijke verkenning van de
ruimte door Amerikanen en Russen
een stap nader tot verwezenlijking.
Zelfs de meest voorzichtige 1 eden
van de Amerikaanse ruimtevaartge-
meensehap zien de komende bespre
kingen als een doorbraak. Na jaren
van rivaliteit en langs elkaar heen
werken komen de V.S. en de Sow-
jet-Unie thans bijeen om zich tc bui
gen over de kwestie hoe hun ruim
teschepen in de praktijk aan elkaar
rullen kunnen worden aangepast.
De besprekingen worden maan
dag en dinsdag (26 en 27 oktober)
gehouden. Officieel zijn zij door de
NASA aangeduid als „voorbereiden
de technische besprekingen over mo
gelijkheden tot samenwerking voor
koppeling in de ruimte".
De mogelijkheid van koppeling van
ruimtevaartuigen opent echter een
Poot gebied van samenwerking, zo
als gezamenlijke tochten en redding
ln nood. Het feit dat de Sowjet-Unie
dit aspect gekozen heeft als begin
van besprekingen over „bouten en
moeren' 'duidt er op dat de Sowjet-
Ünle serieuze belangstelling koestert
voor samenwerking in de ruimte.
Het doel van het eerste overleg is
reer beperkt: het opstellen van een
memorandum en heit vaststellen van
Maar zowel Djakarta als Den Haag
realiseren zich, dat de in Nederland
verblijvende Zuidmolukkers door hun
verleden geestelijk in een moeilijke
positie verkeren. Men begrijpt in
Indonesië zeer goed, dat het nodig
zal zijn om vooral de Jongeren on
der hen die door hun actie in Wasse
naar en wat daarop volgde beslist uit
hun evenwicht zijn geslagen, krach
tig tot de orde te roepen. Om het
probleem van deze in Nederland wo
nende Zuidmolukkers definitief op
te lossen, zal de Nederlandse regering
hun duidelijk moeten maken dat zij
in feite geen andere keus bezitten
dan zich tot Nederlanders te laten
naturaliseren. De grootscheepse poli
tionele actie tegen een kamp van
Zuidmolukkers om verborgen wapens
te vinden, acht men in Djakarta als
middel om de betrokkenen duidelijk
te maken dat zij in Nederland geen
uitzonderingspositie kunnen inne
men, zeer Juist.
Veranderd
Voor deze Zuidmolukkers acht men
het feit dat zij in Nederland wonen
en kunnen mee profiteren van
de voordelen van de Nederlandse wel
vaartsstaat als de weklozenwet en
andere sociale voorzieningen van zo
groot belang, dat hun dit wel goed
duidelijk gemaakt dient te worden,
Het aantal sinds 1963. in Indone
sië teruggekeerde Zuidmolukkers is
I niet zo groot. Velen van hen hebben
zich maar moeilijk kunnen aanpas-
sen bij de sociale omstandighe
den van het Indonesische volk, die
zoveel slechter zijn dan men in Ne
derland kent. Vakkennis die men in
Nederland heeft opgedaan is veelal
door gebrek aan werkgelegenheid
weer verloren gegaan en de toekomst
kan voor deze mensen werkelijk niet
als hoopgevend worden beschouwd.
De bereidheid van de Indonesische
autoriteiten om meer van deze Indo
nesische Zuidmolukkers uit Nederl.
naar Indonesië terug te laten gaan,
is naar men mag aannemen
ook slechts van formele aard.
LONDEN (AP) Zorgeloze „sex-
experimenten" leiden bij de jonge -
mensen van Groot-Brittanië tot
steeds meer gevallen van abortus
provocatus, geslachtsziekten en bui
tenechtelijke geboorten, aldus een
gisteren gepubliceerd officieel rap
port. Sir George Godber, hoofd van
de Britse dienst van Volksgezond
heid, heeft een beroep op opvoeders
en ouders gedaan om te proberen het
toenemende vrije geslachtsverkeer
een halt toe te roepen.
In een voorwoord bot het rapport
(over 's lands gezondheidstoestand)
President Nixon heeft giste
ren tweeënhalf uur gesproken
met de Russische minister van
Buitenlandse Zaken Gromiko. Na
afloop zei de presidentiële woord
voerder Ziegler dat de sfeer tij
dens het gesprek ongekend vrien
delijk was geweest. Alle belang
rijke onderwerpen waren bespro
ken. Het was een bijdrage ge
weest voor betere betrekkingen
tussen beide landen. Nixon zou
zijn a.s. rede voor de VN voor
een groot deel aan de Russisch-
Amerikaanse verhouding wijden.
schrijft Sir George, dat het aantal
gevallen van gonorroe bij personen
beneden de 20 jaar in 1969 24 pet.
hoger lag dan in 1968. Geboorten bij
meisjes onder de 16 is een bron van
bijzondere zorg: in 1959 werden 483
buitenechtelijke geboorten ingeschre
ven. in 1969 was dat aantal opgelopen
tot 1.486, een stijging van 200 pet,
in tien jaar.
Bijna 20 pet. van alle gevallen van
officiële abortus provocatus betrof
tieners, 10.000 van de 54.000 gevallen,
waarbij 1.213 schoolmeisjes.
„Er zijn tal van bewijzen", aldus
Sir George, „dat jongemensen die
met sex experimenteren hoegenaamd
geen maatregelen nemen om zwan
gerschap te voorkomen." Hij eist
meer klinieken voor de behandeling
van geslachtsziekten. De bestaande
klinieken zijn overvol en kunnen de
toestroming van nieuwe patiënten
niet langer verwerken. In Engeland
zijn verleden jaar 50.0Ü7 gevall'ti
van gonorroe geconstateerd een-
kwart van al die gevallen betrof
jongens en meisjes beneden de zes
tien jaar. De ziekte verspreidt zich
bijzonder snel onder de jongeren
ADVERTENTIE
SANTA CRUZ (Reuter, AP)
De Californische politie zoekt naar
een 24-jarige jongeman, die ervan
verdacht wordt de vjjf moorden in
bet huis van oogarts Ohta te hebben
gepleegd. Er is een arrestatiebevel
tegen hem uitgereikt.
j De gezochte is een zekere James
I Linley Frazier. die ook de naam Ja-
mes Linley Pascal gebruikt. Hij
woonde in een vervallen huisje op
korte afstand vnan de luxueuze vil-
j la, waarin de familie Ohta woonde.
Een vriend van Frazier had de poli
tie medegedeeld, dat de verdachte
hem gezegd had, dat er „maandag
(de dag van de moorden) grote din
gen zouden gebeuren". Verder heeft
Fraziers vrouw in een beëdigde ver
klaring verklaard, dat haar man het
huis had verlaten met een geladen
revolver en een zwaar pak op zyn
schouder. Dat was voordat de massa
moord in de villa was ontdekt, vol
gens de verklaring van de vrouw op
zaterdag.
FRANKFORT (DPA) Het
lichaam van de man, die in het In
tercontinental Hotel in Frankfort
werd vermoord, ls nu definitief ge
ïdentificeerd als dat van de Algerijn
se politicus Belkacem Krim. Volgens
de officier van Justitie in Frankfort
heeft de zoon van Krim hem „met
absolute zekerheid" geïdentificeerd.
De Algerijnse pers heeft tot dusver
geen commentaar geleverd op de
dood van de in ballingschap levende
Belkacem Krim.
Dit is James Linley Frazier,
tegen wie in Californië een arres
tatiebevel is uitgevaardigd.
ADVERTENTIE
Showroom: Nieuwe Rijn 87, telefoon 34544 (4 lijnen)
de procedure als basis voor verde
re bijeenkomsten.
De Amerikaanse delegatie wordt ge
leid door dr. Robert Giltruth, direc
teur van het bemande-ruimtevaart
centrum in Houston. Beter bekend
is Glymi Lunney. de vluchtleider die
de Apollo-13 heeft binnengeloodst na
het ontploffen van een der zuurstof-
tanks. De anderen zijn Arnold Frut-
kin, onderdirecteur van de NASA
voor internationale zaken, George j
Hardy, projectleider aan het Mar-
shallruimtevaartcentrum in Alaba
ma, en Caldwell Johnson, hoofd van
het bureau voor het ontwerpen van
ruimtevaartuigen in Houston.
Frutkln meent dat koppeling tussen
bemande Russische en Amerikaanse
ruimtevaartuigen niet voor 1972 mo
gelijk zal zijn. Men moet al snel tot
overeenstemming komen om de
„Skylab" die in dat Jaar rond de
aarde gaat draaien van een specia
le koppelmogelijkheid te voorzien.
Optimistisch is hij daarover niet.
„De Russen zijn meestal traag in
het onderhandelen", zei hij. Meer
kans ziet hij voor een gemeenschap
pelijk koppelsysteem achter in de ja
ren zeventig voor het ruimtestation
met ruimtetaxi's. Dat ligt ook meer
in de lijn van de Sowjetrussische ge
dachtegang. Hun vlucht van Juni,
die achttien dagen duurde, is waar
schijnlijk een deel van de voorberei
ding van een permanent bemand
ruimtestation geweest.
(Van onze correspondent
W. P. Timmers)
BONN (GPD) De vlijtigste
regering uit de Westduitse geschie
denis heeft haar eerste verjaardag
gebruikt voor het opmaken van een
balans. Woensdag publiceerde het
kabinet-Brandt een lijvig rapport,
waarin wordt herinnerd aan de
„nieuwe accenten" die in de Duits
land en Oost-politiek zijn gezel,
aan de revaluatie van de mark
waarmee een eerste bijdrage werd
geleverd aan het indammen van de
prijsstijgingen, aan de gedurfde re
cordbegroting voor het komende
jaar waarmee de financiële basis
wordt gelegd voor een dringend
noodzakelijke onderwijshervorming,
enzovoorts, enzovoorts.
Nauwelijks had echter het kabi
net zichzelf met dat rapport een
klopje op de schouder gegeven, of
het werd door de oppositie hard te
gen de schenen geschopt. CDU en
CSU verklaarden niet te willen ont
kennen dat Brandt het afgelopen
jaar veel overhoop heeft gehaald,
maar-dat hij geen van zijn beloften
is nagekomen. In de Oost-politiek
onjuiste informaties tot de orde van
de dag hebben behoord. En op het
gebied van economie en financiën
valt. volgens de oppositie, vast te
stellen dat de toezeggingen uit de
regeringsverklaring van 28 oktober
1969 spoedig onuitvoerbaar zjjn
gebleken. Vooral by de sociaal
zwakke groepen zou valse hoop zijn
gewekt.
In feite leveren rapport en reac
tie samen een veel betere balans va
het eerste jaar Brandt dan het re
geringsstuk alleen had kunnen
doen. Inderdaad is een imponeren
de hoeveelheid werk verzet. Het
meest opzienbarend en wellicht ook
het belangrijkst was het in bewe
ging brengen van de Oost-politiek,
maar voor juristen is de reeks her
vormingen waartoe minister van
Justitie Jahn het initiatief heeft
genomen zeker niet minder be
langwekkend. In de militaire sec
tor geldt hetzelfde voor minister va
Defensie Schmidt, in die van On
derwijs en Wetenschap voor minis
ter Leusslnk. Maar een tien voor
vlijt zegt niet alles.
Aan alle fronten (ook de „na
tionale", van de ondertekening
van het kernstopverdrag tot de ko
mende onderhandelingen in Polen)
is de regering een Jaar lang onver
zoenlijk aangevallen door de sterke
oppositie. Ze heeft die oppositie, al
le ijver ten spijt, zo veel houvast
geleverd dat het zeer de vraag is of
Brandt vandaag zou worden her
kozen. Het (wetenschappelijk waar
schijnlijk onverantwoorde) ge
middelde van enkele recente opinie
peilingen wijst op een meerderheid
van één of twee parlementszetels
voor CDU en CSU als nu verkie
zingen zouden plaatshebben.
Toen vorig jaar Horst Ehmke,
één van de meest briljante spelers
in Brandts sterrenteam, werd ge
vraagd naar zijn aspiraties om
Bondskanselier te worden, was het
antwoord„Ach, eerst regeert Willy
twee keer vier jaar en pas als hem
daarna de lust is vergaan, komt dat
onderwerp ter sprake". Dat was
scherts, maar toch ook symbolisch
voor de zelfverzekerdheid van de
eerste sociaal-democratische re
gering, die vooral buiten eigen land
zo grote sympathie genoot.
Nu is haar grote probleem: Hoe
halen we de volgende parlements
verkiezingen van 1973.
Het regeringsprogramma is te
ambitieus gebleken. Brandt, die
belastingverlagingen beloofde, heeft
belastingen moeten verhogen.
Schiller, die krachtige maatregelen
wilde nemen om de conjunctuur
te dempen, kreeg om politieke re
denen (deelstaatverkiezingen) te
laat zfjn zin. Ingrijpende her
vormingsplannen sohudt men niet
uit de mouw en achteraf bekeken
was het dan ook raadzaam geweest
die niet al op 28 oktober 1969 met
zoveel élan aan te kondigen. Het
verwijt van de oppositie dat er in
het afgelopen jaar wel veel is be
loofd maar niets is nagekomen, is
namelijk veel onredelijker dan het
tegenover kiezers klinkt.
Daar komt by dat de regering
haar grote initiatieven in Oost-
Europa niet kan afronden. Mede
door bezwaren ln eigen gelederen
behoeft ze in het parlement op
een meerderheid voor het verdrag
met de Russen niet te rekenen. Ze
heeft zich verplicht gezien dat ver
drag te verbinden aan een regeling
voor de Berlijnse kwestie. Politiek
was het zeker verstandig het ver
drag als hefboom te gebruiken voor
een probleem dat in zekere zin het
kernpunt van de ontspanningspoli-
tlek moet zijn. Maar het beklem
toonde de gecompliceerde proble
matiek en levert na een Jaar de te
genstanders van de ontspannings-
politiek argumenten voor hun be
wering dat er, na Erfurt, Kassei en
Moskou, wezenlijk niets verbeterd
is. De oppositie wordt niet moe te
betogen dat Brandt de communis
ten een reeks concessies vooraf
heeft gedaan en daarmee de Rus
sische hegemonie in Europa heeft
helpen versterken.
Er zou geen vuiltje aan de lucht
zijn als de fracties der regerings
partijen (SPD en FDP) in het par
lement een gesloten blok vormden.
Terwijl Brandt voor de Oost-poli
tiek zelfs in de SPD-fractie niet op
alle stemmen kan rekenen, is het
echter in de FDP (die van het
verbond met de sociaal-democraten
nog op geen enkele manier heeft
kunnen profiteren) tot een splitsing
gekomen. De kans bestaat dat de
kleine liberale party by komende
deelstaatverkiezingen min of meer
de genadeklap krygt.
Op de eerste verjaardag van de
regering-Brandt staat niet de grote
activiteit centraal, maar de vraag of
de kanselier tot 1973 kan biyven re
geren. De oppositie wekt de indruk
dat haar schroom, om nu al de
macht weer over te nemen, is ver
dwenen. Haar belangstelling op kor
te termyn is vooral gericht op het
verval van FDP. Brandt en Scheel
verklaren vastbesloten te zyn hun
coalitie tot 1973 voort te zetten,
maar voor zo n stoere voorspelling
is de politiek te onberekenbaar:
hier behoeven het niet per se de
dommen te zyn. die ondanks een
tien voor viyt niet verder komem.
