Het staat nog steeds niet
ast, dat we fout waren"
DAG
DODEN
XYRENE
Vitamine AfterShave
Lotion
Past huidig kerkelijk
werk nog in deze tijd?
Kardinaal Alfrink bevestigt de
priestermartelingen in Brazilië
lud-NSB'er Knigge, voorzitter Jan Hartmanstichting
Nieuw uit het laboratorium van Pantene
gDAG 20 OKTOBER 1970 LEIDSCH DAGBLAD PAGINA 9
ADVERTENTIE
GRONINGEN (GPD) ,,Ach, en waarom zouden ze
een andere veearts zoeken, want hij is toch goed voor
beesten", zegt de waardin van een café midden in het
intse Annen, en dat slaat dan op de plaatselijke dieren-
Hendrikus Knigge (66). Hij is landelijk voorzitter van
Vereniging van oud-SS'ers en NSB'ers die zich verenigd
ben in een stichting genoemd naar de SS'er Jan Hart-
club zou op 14 november
'togeheten feestelijke bijeen-
if houden in café annex
ftenhouderij Hoving te Don
't,. De zaalhouder heeft echter
jjerd. de zaal beschikbaar te
stellen. Er wordt nu gezocht naar
een andere zaal. Sinds dit het
afgelopen weekend bekend is ge
worden, heeft de dierenarts
Knigge de hele landelijke pers
aan de telefoon gehad. Knigge is
niet het type dat maar liever
zwijgt over het feit dat hij een
voorspoedige carrière maakte als
Obersturmbahnfiihrer der Waf-
fen S.S.
Hij wil ook wel gefotografeerd
worden „als je er maar niet moor
denaar onder zet. Daar heb ik een
hekel aan." Wel botsen in zijn huidi
ge bestaan af en toe het verleden en
het heden, want terwijl hy over de
S.S. praat, bellen steeds maar weer
boeren op om tbc-tabletten voor him
vee.
Om een indruk te krijgen hoe het
ledenbestand van de Jan Hartman
stichting Is opgebouwd, kan een na
der onderzoek naar de figuur van de
landelijk voorzitter illustratief zijn.
Tussen de talrijke tijdschriften onder
zijn tafel ligt ook het laatste nummer
van het blad „Der Freiwillige." Op
de voorpaat staat een bemodderde
SS'er. die met zyn motor in een moe
ras bijft steken. De foto hoort by
een artikel op pagina 14: „Bijdrage
tot de geschiedenis van de Waffen
S.S."
Dossier
Het RUksinstituut voor Oorlogsdo
cumentatie in Amsterdam heeft een
klein dossier" over de heer H. Knigge
aangelegd Hy woonde toen de oor-
log uitbrak in Amsterdam en ging
vry snel na de inval van de Duitsers
in dienst by de S.S in 1941 kwam
hy volgens het instituut terug uit
Polen en kreeg hy als officier van
de Waffen S.S. het rayon Driebergen
toebedeeld. Zyn functie: comman
dant van de veterinaire compagnie
landstorm Nederland.
HAAG In Nederland
iedere dag negen doden
het steeds drukker wordende
Ze komen om by de
verkeersongevall en
dagelyks worden gemeld,
het totaal aantal ongeval -
zijn er ruim tweehonderd
sprake is van lichame-
letsel. Het schadebedrag
voertuigen bedraagt iedere
vele miljoenen guldens,
blijkt uit de cyfers van een
"ming door de Stichting We-
^schappelijk Onderzoek Ver-
(SWOV).
Het onderzoek, dat nog in een
verkeert, werd dit
geregistreerd door de
in samenwerking met
aantal verzekeringsmaat-
en de Stichting Me-
Registratie. Verder wer-
imeU'|Tu voor het verzamelen van
klas- gegevens politie, geneeskun-
een en gezondheidsdiensten en
voor fckenhuis ingeschakeld. Zy vul-
van' ieder ongeval een uni-
i registratieformulier in
gegevens over de aard van
grar- ^0ngevai en de gevolgen.
éigens SWOV-directeur ir.
Asmussen zyn de gegevens
beschikt kan worden
niet volledig. „Van alle honderd
schadegevallen die by een ver-
zekeringsmaatschappy worden
gemeld zyn er byvoorbeeld
slechts dertig waarvan ook een
politierapport is opgemaakt."
Door uitbreiding van het hui
dige onderzoek hoopt men ech
ter binnen een periode van vier
tot vyf jaar een volledige onge
vallenregistratie op poten te
hebben gezet, waaruit gedetail
leerde gegevens zyn te halen
over punten als „gevaariyke
verkeerspunten in het Neder
landse wegennet."
Tot 1966 werden in ons land
ook de lichte ongevallen door
de politie geregistreerd. Daar
na is deze taak komen te ver
vallen om de werkzaamheden
van de politie te verlichten.
Omdat het Centraal Bureau
voor de Statistiek zich uitslui
tend baseert op de gegevens
van de politie, geven de uit
komsten geen zuiver beeld van
wat er gebeurt op de Neder
landse wegen. Vandaar het ver
zoek van minister Bakker van
Verkeer en Waterstaat aan de
SWOV om dit onderzoek te ver
richten.
Hy was voornamelyk belast met
het vorderen van paarden, auto's
en rywielen. Volgens gegevens van
het Ryksinstituut speelde de heer
Knigge een belangryke rol by het
verraad van de Amsterdamse (Jood- j
se) directeur van de Melkcontrole-
dienst, dr. Van Gelder.
De heer Van Gelder werd door het j
Landesgericht eerst tot negen maan- j
den „Scheveningen" veroordeeld.
Kort na zyn vrylating arresteerde de j
S.S. hem opnieuw en via Amersfoort
werd de Amsterdamse chemicus
naar Mauthausen getransporteerd
waar fly omkwam.
H. Knigge kreeg na de oorlog veer
tien jaar gevangenisstraf. Van deze
veertien jaar heeft hy ruim acht
jaar moeten uitzitten. In eerste in
stantie wil hy over zyn levenswan
del in de oorlog niet praten- „Het
gaat nu om de Hartmanstichting. Je
moet die stichting gewoon zien als
een charitatieve instelling om men
sen uit onze groep te steunen.
Als allerlei mensen daar dan een
neo-fascistische beweging van willen
maken, dan moeten ze dat maar
doen. De byeenkomst in Donderen
zou ook niks byzonders geweest z?Jn.
Zoveel verenigingen in dit land ma
ken eenmaal per jaar een gezellig
tochtje."
In Donderen
„Vorig jaar heeft de groep een
reisje naar de Deltawerken ge
maakt, nu zouden we samen komen
in Donderen, niets byzonders.
„Wat het Ryksinstituut voor Oor
logsdocumentatie over me zegt, is
niet waar. Dat gevalletje met die
Joodse Nederlander Van Gelder zit
anders. Iemand vertelde me dat hy
zich beledigend over het nationaal
socialisme had uitgelaten. Zo ben ik
er in gemoeid. Om die zaak ben ik
ook niet veroordeeld. Ik ben veroor
deeld om. zoals dat heette, vasthou
dend landverraderiyk gedrag. Maar
ik ben gewoon paardenarts by de
S.S- geweest".
Waaorm hebt u dan gezeten?
Knigge: „Dat zal ik precies zeg
gen. Als ik u en veel Nederlanders
nu als tegenstanders zie. dan hebt
u me 8 V^jaar laten zitten. Waarom
mocht ik niet by de S.S.? Na de oor
log hebben de verzetsmensen het
goed waren. Dat is nog niet bewe-
recht aan zich getrokken dat zy
zen. Ik heet fout omdat de andere
party niet aan de regering is".
Mevrouw Knigge: „De historie
moet nog uitwyaen dat wy fout zyn
geweest"
Kan zo'n byeenkomst een nog
grotere verwijdering geven tussen
oud-S.S.'ers en oud-NSB'ers en de
rest van Nederland?
Knigge-: „Ja als men nog steeds
haatdragend wil wezen. Als een SB-
er jouw vader doodgeschoten heeft,
dan is daar wat aan vooraf gegaan.
De omstandigheden waren anders.
Maar nooit staat iemand erby stil
hoeveel van onze mensen, S.S.'ers,
onder een koe zyn vermoord door
Nederlanders".
Worden door uw bijeenkomst niet
veel mensen aan vroeger leed her
innerd?
Knigge: „Als de kranten er zoveel
over schryven, zullen mensen uit on
ze groep er misschien nodeloos aan
herinnerd worden hoelang ze ter
dood veroordeeld zyn geweest. Dat
moet u eens beseffen".
Ik bedoelde eigenlijk het leed van
mensen die onder de S.S. geleden
hebben.
Knigge: „Zy behoeven zich niet te
ergeren. Wy houden alleen maar
een charitatieve samenkomst. Er
komen mensen wier zonen aan het
oostfront hebben gestreden. Mensen
die daar een arm hebben verloren.
Als ze in Nederland zeggen dat ze
die arm als S.S.'er hebben verloren,
krijgen ze een bepaalde baan niet.
Nederland voert nog steeds een het
ze tegen ons".
Bent u trots op wat u by de S.S.
bent geweest?
Knigge: „Daar gaat het nu niet
om, maar ik schaam me er niet
voor. Het was een ideaal. Het staat
nog steeds niet vast dat wy fout wa
ren. Maar de kranten zullen ons wel
weer zwart afschilderen".
Centrum voor kankeronderzoek
Onder voorzitterschap van dr. R. J.
H. Kruisinga, staatssecretaris van So
ciale Zaken en Volksgezondheid, is
gisteren in Lyon de achtste zitting
van de bestuursraad van het Inter
nationale Centrum voor Kankeron
derzoek begonnen. Met algemene
stemmen werd België als tiende lid
staat toegelaten en andere leden zyn
de V.S., de Sowjet-Unie. Engeland,
Frankrijk, Italië, West-Duitsland, Ne
derland, Israël en Australië.
Onder de voorlopige titel
„Van toen en thans" is de cine
ast Max de Haas bezig met de
opnamen van een film over de
Jordaan in de periode 1930-1970.
Zo werd aan de Lauriersgracht
een deurwaarders-scène opgeno
men, authentiek voor een gebeu
ren uit de jaren dertig. De man
wordt met vereende krachten in
de gracht gesmeten.
XYRENE biedl u meer dan'n gewone afier shave:
hel reinigt, stimuleert, regenereert
en verfrist uw huid.
Dankzij z'n unieke,
werkzame vitaminen.
XYRENE Vitamine
After Shave Lotion,
met 'n persoonlijke,
hoogst verfijnde geur.
Verkrijgbaar bij
apotheek, drogist,
warenhuis en kapper.
DRIEBERGEN (GPDt In
vele (meestal op het platteland
gelegen) hervormde gemeenten
heerst nog rust, doch elders is in
de Ned. Hervormde Kerk een
diep ingrijpend proces van her
structurering aan de gang of
staat zo'n proces voor de deur,
omdat ernstige twijfel is gerezen
of het kerkelijke werk nog wel
aan de moderne tijd is aangepast.
Teneinde in de N.H. Kerk het ge
sprek op gang te brengen over
nieuwe vormen van gemeente-zyn Is
een rapport van de commissie Kap-
tein verschenen, dat in een tussen -
tydse synode-zitting is behandeld.
Het rapport is een ontmoeting van
theologie en sociologie en had het
daardoor in de synode erg moeiiyk.
Vooral van de leden van de Gerefor
meerde bond in de Hervormde Kerk
kwam nogal wat kritiek los.
Doorgaans zyn de vertegenwoor
digers van dit deel van de kerk af
komstig van plattelandsgebieden.
Dominee Abelsma, de enige die ten
slotte stemde tegen de verspreiding
van het rapport, vond sommige de
len van het rapport discriminerend
voor de plattelandsgemeenten.
„Als we dit rapport gaan volgen,
maken we een ruïne van het kerke-
werk dat nog goed gaat,, En als
het werk ergens niet klopt, dan komt
dat. volgens een andere vertegen
woordiger van de Gereformeerde
Bond. niet door sociologische oorza
ken. maar doordat de mensen wei
geren zich voor de schrift te bui
gen.
Noodsituaties
De behoudende synodeleden her
kenden zich niet in de beschryving
van de drager van het moderne cul
tuurpatroon. De secretaris-generaal
van de N.H. Kerk. dominee F H.
Landsman, zei zelfs: "Ik geloof niet
in mensen met een geheel nieuw
cultuurpatroon, behalve dan in som
mige rubrieken van Vrij Neder
land". Dominee R. Kaptein, de voor
zitter van de commissi die het rap
port had opgesteld, verloor tydens
de laatste vergaderingen, toen het
er nog even op leek dat zyn rapport
opnieuw zou worden teruggewezen,
byna even zyn geduld. Hy wees toen
op de noodsituaties die er in vele
gemeenten op het moment bestaan.
De synode mag er niet de oorzaak
van worden, dat de hoognodige crea
tiviteit verstikt wordt door een le
galistische politiek. Er moet ruimte
gegeven worden, met de onvermy-
delyke risico's, maar ook met de ze
kerheid van nieuwe kansen".
In het eerste deel van het rapport
wordt geschetst, dat de oude wereld,
met een sterke samenhang, weinig
veranderingen kende. Maar in de
nieuwe situatie staat heel het leven
In het teken van de verandering.
Daardoor voelen zovelen mensen
zich onzeker en raken zy het spoor
byster.
One-man-show
In het rapportgedeelte, de gemeen
te en haar werk, worden ondermeer
vraagtekens gezet by de traditione
le. door slechts één man gelelde
kerkdienst: "Kan een man terwyi
er toch een hele gemeente aanwezig
is —de dienst uitmaken? Hy heeft
zyn toga aan, wordt plechtig "opge
bracht", formuleert de woorden
voor het gebed, waarin stellig niet
ieder zich herkent- Komt zo de
dienst met haar liturgische one-man-
show als vorm van verkeer met de
Heer niet buiten de werkeiykheid te
staan?".
De commissie vraagt in het rap
port of het niet beter is verenigings
gebouwen (liefst semi-permanente
bouw) te hebben waar ook gekerkt
kan worden, dan kostbare kerken.
Moet niet de koppeling belijdenis-
avondmaal worden losgemaakt
vraagft de commissie.
In het rapport wordt als de meest
voorkomende reden voor een in
greep genoemd: financiële moeilijk
heden. Het combineren of pastoraal
samenwerken van een aantal te klei
ne gemeenten wordt gezien als re
organisatie., een hele ingreep maar
nog geen herstructurering. De be
trokken gemeente houdt haar oude
patroon en structuur, terwyl aan de
meest hoger genoteerd staande af
deling "gebouwen" niet wordt ge
tornd.
Daar tegenover beveelt het rap
port aan het geheel te bezien, niet
alleen aan de slechter lopende on
derdelen (byvoorbeeld verminderde
kerkgang, huisbezoeken in het slop)
te gaan sleutelen. Herstructurering
kost wel meer: het leven van de ge
meente gaat veranderen. Er komt
een organisatiepatroon, dat de ge
meente tot nu toe niet heeft gekend
en dat beoogt het werk nieuw in te
richten opdat de gemeente beter met
het woord kan worden bediend en
zy zelf beter kan dienen.
SCHIPHOL (GPD) —In een oude,
gore, voormalige slavengevangenis
by de Braziliaanse stad Sao Paolo
heeft kardinaal dr. B. J- Alfrink een
aantal om hun politieke gezindheid
vastgezette rooms-katholieke pries
ters bezocht. Juist om deze priesters
en velen van hun lotgenoten zyn in
Brazilië betogingen gehouden van de
wereldbeweging der werkende jeugd.
Hun arrestatie heeft elders in de
wereld, ook in Nederland, weer tot
protestbyeenkomsten en -optochten
geleid.
„De priesters die ik heb bezocht
samen met de (Nederlandse) bis
schop van het Braziliaanse bisdom
Lins zagen er vodderig uit. Het
was ook een oude gevangenis zon
der behoorlyke hygiënische toestan
den. De priesters zagen er duidelyk
onderkomen uit, maar psychisch wa
ren ze zeker niet gebroken".
„Het zal stellig zo zyn, dat niet
alle berichten die uit Brazilië Neder
land bereiken, allemaal even juist
zyn, maar het is wel degeiyk waar
dat in Brazilië priesters zonder per
soonlijke rechten worden gevangen
gezet en het is ook waar dat ze vry
veel worden gemarteld, lichameiyk
en geestelyk".
Kardinaal Alfrink zei gistermiddag
by zyn terugkeer op Schiphol, dat
hy alles zal doen wat in zyn vermo
gen ligt, om tegen de behandeling
van de priesters maar ook van an
deren een protest te laten horen. De
meeste van de priesters zyn vastge
zet wegen hun links-aandoende uit
latingen, voor de overheden vaak al
genoeg om voor communistische
sympathieën aan te zien.
Het Braziliaanse episcopaat heeft
eind vorige week, zo vertelde Kar
dinaal Alfrink, trouwens ook gerea
geerd om de handelwyze van Bra
ziliaanse overheden. „Het heeft dat
gedaan in een niet agressief maar
wel duidelyk afwyzend stuk".
Kardinaal Alfrink had overigens
geconstateerd, dat er een algemene
indruk in Brazilië is dat er een ken
tering ten goede by de Braziliaanse
regering aan hetdoorbreken is. Dat
de regering inziet dat het niet gaat
op de manier die thans wordt ge
volgd-: "De president zou zich by
voorbeeld ook ontstemd hebben uit
gelaten omdat hy van bepaalde za
ken yiet op de hoogte was gesteld"
Suggesties zyn gedaan om proces
sen die al gevoerd zyn tegen men
sen. wie communistische sympa
thieën zyn aangewreven, te herzien.
„Er wordt ondertussen wel veel
gedaan in Brazilië voor de verhef
fing van het volk, dat in culturele
ontwikkeling en in materieel wel-
zyn sterk is achtergebleven. Het is
voor een goed deel een erfenis van
vorige regeringen. Maar het is in
zo'n onmeteiyk land een ontzaglijke
opgave.
Kardinaal Alfrink heeft in de af
gelopen weken Nederlandse pries
ters bezocht die in Chili en in Bra
zilië werken. "Ze vallen, dacht ik.
erg goed by de bevolking. De mees
te van de priesters zouden ook niet
naar Nederland terug willen".
