Mogelijk hervatting vredes
overleg voor Midden-Oosten
President Sadat niet zeer gezien
bij de meerderheid van het volk
eiMiacnt'
hoek.
k
Cholera Istanboel
lijkt af te nemen
Fawzi genoemd als premier van Egypte
Strijd om de macht in Syrië
Titels van Paus
Paus tegen
druggebruik
Onverzoenlijke figuur, vijand van Engeland en Israël
rook met
Wereldbekend Aroma
d, -A
DINSDAG 20 OKTOBER 1970
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA
CAIRO/TEL AVIV (DPA, AP, Reuter) Terwijl in Cairo
de geruchten toenemen dat de beroepsdiplomaat Machmoed
Fawzi wijlen president Nasser in de functie van premier gaat
opvolgen, zien waarnemers enig schot in het moeizame over
leg dat moet leiden tot vredesonderhandelingen in het Midden-
Oosten en naar hervatting van de missie-Jarring.
Naar verluidt zou de Amerikaan
se minister van Buitenlandse Zaken
Rogers werken aan een compromis
voorstel. Israël zou minder hardnek
kig vasthouden aan de eis dat Egyp
te de raketinstallaties aan het Suez
loanaal verwijderd en eventueel be
reid zün deze als een voldongen feit
te aanvaarden.
In verband met de geruchten over
nieuwe initiatieven is de opmerking
van president Sadat van Egypte van
belang dat Cairo bereid is het be
stand dat begin november afloopt te
verlengen met nog eens negentien
dagen op voorwaarde dat Gunnar
Jarring zijn missie zal hervatten.
De Amerikaanse pogingen om het
overleg weer op gang te brengen
blijken uit de enorme diplomatie
ke activiteit van Rogers in de afge
lopen dagen. Vorige week sprak hij
met Riad en vervolgens met de Rus
sische minister van Buitenlandse
Zaken Gromiko. Vanmiddag wissel
de hij met de Israëlische premier
Golda Meir van gedachten over de
mogelijkheden het overleg te hervat
ten. Functionarissen in de Ameri
kaanse hoofdstad wijzen er op dat
hoewel Washington de bestands
schendingen door Egypte heeft ver
oordeeld, de VS nooit formeel om
terugtrekking hebben gevraagd.
De Israëlische bereidheid om na
5 november het staakt-het-vuren te
handhaven blijkt uit een gisteren na
afloop van een speciale kabinetzit
ting over dit onderwerp gehouden
verklaring. In deze verklaring wordt
niet gesproken over de bestands
schendingen maar wel gezegd dat
Israël niet als eerste zou beginnen
te vuren.
"C
PARIJS ('AP) L'Express meldt
dat de Paus door de pauselijke theo
logische commissie is uitgenodigd
zijn titels van plaatsbekleder van
Christus en hoofd van de kerk op te
geven. Volgens in Duitsland uitge
lekte inlichtingen is de commissie
van oordeel dat „de twee betreffen
de titels theologisch Juist zyn. maar
dat zy niet in overeenstemming zijn
met de geest van de collegialiteit".
In Washington houdt men rekening
met een stilzwijgende verlenging
van het bestand. Een nieuw akkoord
zou niet gesloten behoeven te wor
den nu beide partyen bereid zijn het
oude te verlengen. De Egyptische
president Sa dat waarschuwde giste
ren echter dat Cairo niet voor de
tweede maal een verlenging van het
bestand zou aanvaarden als inmid
dels niet de missie-Jarring op gang
zou zyn gekomen.
Premier
Vandaag heeft Sadat de benoe
ming van een premier bekendge
maakt. Algemeen werd aangenomen
dal Machmoed Fawzi, een zeventig
jarige beroepsdiplomaat president
Nasser in deze iunctie zou opvolgen.
Fawzi kandidaatsstelling komt als
een verrassing. Hij is nog niet eer
der in verband gebracht met het
premierschap. Fawzi kan terugzien
op een opmerkelijke carrière. Van
1926 tot 1944 was hy Egyptisch con
sul in diverse lanaen. In 1946 werd
hy ambassadeur bij de VN. Toen hy
begin 1952 ambassadeur was in Lon
den werd hy na de staatsgreep
van Nasser c.s. teruggeroepen van
zyn ambassadeurspost in Londen en
minister van Buitenlandse Zaken.
Hij was een van de weinig diploma
ten die de zuiveringen in het corps
diplomatique overleefden. Tot 1964
oefende hij deze functie uit. Daar
na werd hy persoonlijk adviseur
van president Nasser.
De Arabische bemiddelingsdelega-
tie is er gisteren in geslaagd in
noord-Jordanië de guerrillastrijders
en het Jordaanse leger te bewegen
de stryd te staken. De commissie
waarschuwde echter dat de gevech
ten zo weer konden opleven. De
aanleiding tot de schietpartijen was
een tegengestelde interpretatie van
het vorige week door Hoessein en
Jassir Arafat gesloten vredesak
koord. Terwijl Jordaanse officieren
zeggen dat de regering van Hoessein
het recht heeft haar gezag in noord-
Jordanië te doen gelden, stellen de
Palestynen dat het leger zich niet
had teruggetrokken op de afgespro
ken stellingen. Volgens de Palesty
nen wilde het leger de Palestijnse
bevoorradinsroutes met Syrië afsnij
den.
(van onze correspondent»
DAMASCUS iGPD» Hoe ernstig
de Syrische interventie in Jordanië
ook is geweest, voor de tegenstellin
gen binnen de regering in Damascus
was het niet meer dan de bekende
druppel die de emmer deed overlo
pen. Want sinds het begin van dit
Jaar staan de groepen, die worden
aangevoerd door de minister van
Defensie Hafez Assaad en door de
secretaris-generaal van de Syrische
Baath-party, Salah el Jedied, scherp
en vijandig tegenover elkaar. Eerde
re geschillen echter werden vreed
zaam via een stemming bijgelegd,
waarbij de invloed van Hafez Assaad,
die het leger vertegenwoordigde,
weliswaar steeg, maar niet voldoen
de om de links-revolutionaire bur
gerleden, aangevoerd door Salah el
Jedied ook officier uit de rege
ring en de Baath-partij te verdrij
ven.
De gebeurtenissen in Jordanië heb
ben naar het zich laat aanzien de
politieke balans ten gunste van Ha-
fez Assaad en het leger doen door
slaan. De oetekenis van de Syrische
interventie in Jordanië is echter voor
de machtsstrijd in Jordanië een zeer
onduidelijke zaak. De legerleiding
zou indertyd grif gereageerd hebben
op de aandrang van de burgerleden
ten gunste van de commando's in te
grijpen. Later werd het verwijt geuit
dat de links-revolutionaire burgers
het leger blootstelde aan onverant
woorde avonturen ter wille van poli
tieke winst van de Baath-partij.
Dit argument lijkt nu bij de officie
ren in het leger de doorslag te heb
ben gegeven om Hafez Assaad aan
te zetten tot actie. Het is nog zeer
onduidelijk wat de uitkomst van de
machtsstrijd binnen het centrale
comité van de Baath-partU in Da
mascus zal zijn. Het is de vraag of
deze binnenskamers kan blijven
Misschien zullen de geschillen zich
later verplaatsen naar de straat. Hoe
wel in Syrië de staatsgrepen en
machtswisselingen in het verleden
voor het merendeel zonder bloedver
gieten werden uitgevoerd, is dit keer
de kans op geweld groter. Salah el
Jedied heeft ervoor gezorgd dat voor
al zijn Jongere aanhangers op sleu
telposities overal in de Syrische
staatsinrichting zijn doorgedrongen.
Daarnaast heeft hy de militie van de
Baath-partij volledig in zijn macht.
Voor een groot deel heeft hij die la
ten opgaan in de Baath-istische ver
sie van de Palestijnse commando-or
ganisatie Al Saika. waarvan El Je
died de leider achter de schermeD
is.
Het gaat er nu vooral om alle
macht van deze El Jedied te ontne
men. Dat hij op het eerste gezicht
reeds zou hebben verloren en uit
Syrië naar Libanon zou zijn gevlucht,
hoeft niet te betekenen dat hij zijn
verzet heeft opgegeven en zeker niet
zijn volgelingen. Ook als binnenkort
de namen van de nieuwe leiders be
kend worden gemaakt, hoeft daar
mee nog niet de rust in Syrië te zijn
weergekeerd. Het treffen tussen de
goed getrainde militie en guerilla-
strijders van Salah el Jedied met het
leger blijft ook dan tot de mogelijk
heden behoren.
Hoewel de inzet by de huidige cri
sis in Damascus het belang van de
gewone bevolking heet te zijn, heeft
deze toch maar weinig invloed op de
gebeurtenissen. Afgezien van het feit
dat slechts een klein deel politiek-be
wust is, houdt men er zich veelal om
persoonlijke veiligheidsredenen nog
maar liever buiten. Dat in Damas
cus het belang van de gewone bevol
king heet te zyn, heeft deze toch
maar weinig invloed op de gebeurte
nissen. Afgezien van het feit dat
slechts een klein deel politiek-bewust
is. houdt men er zich veelal om per
soonlijke veiligheidsredenen nog
maar liever bulten. Dat in Damas
cus op straat nog weinig te merken
zou zijn van de spanning in de rege
ring, wordt daardoor verklaard. Bij
een relatief klein bevolkingsdeel, dat
geïnteresseerd is. bestaat echter wei
nig bewondering voor de extreme El
Jedied.
Dit wordt nog versterkt, omdat
hem wordt verweten Syrië in econo
mische moeilijkheden te hebben ge
stort. Niet alleen de prijzen in Syrië
zijn sterk gestegen, maar ook de in
voer van begeerde buitenlandse con
sumptiegoederen is begin dit Jaar
volledig stopgezet. Deze economische
moeilijkheden wordt vla Salah El Je
died direct op Rusland geprojec
teerd, wat aansluit op de verwijten
die dit land door het leger in de
schoenen worden geschoven. Volgens
veel officieren heeft Rusland de mi
litaire debacles van dit Jaar tegen
Israël en zeer recentelijk tegen het
Jordaanse leger mede veroorzaakt,
omdat de leiders in Moskou weiger
den voldoende modern militair ma
terieel te leveren.
Tegen deze achtergrond staat bij
de huidige crisis in Syrië ook de
Russische invloed op het spel, het
geen wellicht de spanning nog ge
vaarlijker doet uitstralen.
HERMAN ROLFES
ISTANBOEL (AP) (GPD> Het
buitenlands verkeer naar Istanboel
is gisteren stopgezet en de inwoners
van de omliggende steden hebben
het advies gekregen niet naar de
stad te komen als men daar geen
uiterst dringende reden voor heeft-
De Turkse regering heeft inmiddels
bekend gemaakt dat 2.5 miljoen in
woners van de stad nu tegen de
(para) cholera zijn ingeënt. In de
krotwijken van Istanboel. dat in to
taal iets minder dan 3 miljoen in
woners heeft, sterven echter nog
steeds mensen aan de ziekte, die als
para-cholera wordt aangeduid. De
ziekte is namelijk niet helemaal ge
lijk aan cholera maar vertoont wel
grotendeels dezelfde verschijnselen.
Toch scheen gisteren dat de epi
demie in hevigheid is teruggelopen.
Van officiële zijde wordt meegedeeld
dat in totaal 40 personen zijn over
leden. maar volgens onbevestigde
berichten in de pers is dit aantal
tenminste honderd. De autoriteiten
hebben toegegeven dat meer dan
duizend cholera-patiënten op het
ogenblik in ziekenhuizen in Istan
boel worden verpleegd.
Ook in de andere steden in West-
Turkye is de overheid een massale
Inentingscampagne begonnen om te
voorkomen dat de epidemie zich uit
breidt. In de hoofdstad Ankara is de
watervoorziening gechloreerd en
zyn de inwoners gewaarschuwd geen
ongewassen fruit of groente te eten.
VATICAANSTAD (Reuter)
Paus Paulus heeft een dringend be
roep gedaan op de artsen om het
gebruik van verdovende middelen
te veroordelen „voor het te laat is".
Hij zei dat de artsen ledereen
priesters, ouders, onderwijzers, so
ciologen en politici en vooral de Jon
gere generatie voorlichting moe
ten geven over deze „geheimzinnige
drugs, die zich tegenwoordig met
behulp van klandestiene en specu
latieve middelen verspreiden als een
fatale besmettelijke ziekte".
Onze correspondent meldt nog het
volgende:
De vaccinatie is Jammer genoeg
niet 100 procent doeltreffend. Ver
scheidene van de nu getroffen pa
tiënten zijn namelijk wel gevacci
neerd. In het stadhuis zei een amb
tenaar van de geneeskundige dienst
dat met deze bevolking niets te be
ginnen is. Behalve het leidingwater
gebruikt men het goedkopere water
uit de 30.000 putten in en buiten de
stad, maar deze zijn vaak verontrei
nigd door de riolering. Vooral bak
kers en caféhouders maken hier
graag gebruik van. „We kunnen al
die putten niet steeds controleren of
buiten gebruik stellen. Verder is er
ook nauwelijks te vechten tegen 'net
fatalisme van deze bevolking die
grotendeels uit recente import van
dorpelingen bestaat- De mensen
waarschuwen niet eens als er een
zieke is. Zij bellen zelfs de dokter
of het ziekenhuis niet. Zij zitten
maar bij het ziekbed en huilen."
ADVERTENTIE
Het Ubica Slaapplan
van de Jaren Zeventig.
(Voor kamer-slapers)
Vraag folder bij
Ubica
Matrassen-
fabrieken,
Utrecht.
ADVERTENTIE
Leef met plezier
Rook de échte Pall Mali Export
Wereldbekend aroma
Pall Mall Export
(Van onze reisredacteur H. Kolb)
CAIRO (GPD) De Verenigde Arabische Republiek heeft een
president gekregen, die bij een groot deel van zijn onderdanen niet
bijzonder gezien is. Zijn uitverkiezing betekent in weerwil van het
massieve blok ja-stemmers, dan ook niet meer dan een lege victorie,
die zonder tegenkandidaten kon worden behaald in een land dat
het zich geenszins kan veroorloven zijn kiezers werkelijke zeggen
schap in het bestuur van hun land te verschaffen.
Functionarissen van de Arabische Socialistische Unie. het een
heidsfront waarin alle politieke gebeurlijkheden zorgvuldig zijn ge
kanaliseerd, ontkennen dit niet, maar zij verdedigen het monddood
maken van de bevolking hardnekkig op grond van „oorlogsomstan
digheden". en de noodzaak „een beleid van nationale eenheid" te
blijven voeren.
Geen andere keus
De Egyptenaar, die in doorsnee
over politiek niet snel in opwinding
geraakt, heeft in elk geval een for
mule gevonden om van dit soort
nood een geringe deugd te maken:
„Ik ben tegen Sadat. maar ik heb
geen keus. Ik heb dus toch op hem
gestemd, want het land moet nu een
maal een president hebben".
Sadat dus. En dit betekent dat
de liberaler stromingen in de Egypti
sche politiek voorlopig terzijde mogen
toezien hoe de kaarten worden ge
schud. Zakaria Mohieddin, die bij de
bevolking meer vertrouwen zou be
zitten dan Sadat, blijft onder huisar
rest. Hei kal, minister van voorlich
ting heeft onmiddellijk na Sadate be
ëdiging ontslag genomen. Deze ver
trouwde oud-medewerker van Nas
ser wenst kennelijk voor dit regime
geen pleitbezorger te zijn. De vrij op
zichtige manoeuvre van zijn ontslag
aanvrage heeft daarom méér beteke
nis dan de bijna tien procent nee
stemmers bij de volksraadpleging Zij
moet duidelyk maken dat de politie
ke speelruimte beperkt is.
In Egypte worden aan Sadat in
weerwil van een lange staat van
dienst voor Nassers revolutie geen
prijzende woorden gewijd. HU wordt
gekenschetst als het voor het ogen-
Wik enig mogelijk compromis tussen
uiterst links (onwrikbaar pro-Rus
sisch) en de onbestemde, doch grote,
groep Egyptenaren die wat genuan
ceerder wensen te denken over de be
trekkingen tot de westelijke wereld.
Er duiken wel namen op van men
sen die gezien worden als repre
sentant van deze opvattingen, maar
zU vertegenwoordigen geen georga
niseerde politieke stroming. Dit
maakt hun positie uiterst kwetsbaar,
en hun Invloed op het verloop der
gebeurtenissen gering.
Geen biografie
Nasser heeft zich vooral in de
laatste periode van zijn bewind
steeds meer ontdaan van vele kun
dige medewerkers, die de fout begin
gen duidelUk uitdrukking te geven
aan eigen opvattingen. Duizenden
zeer bekwame, nUvere Egyptenaren,
aan wie in dit land zo'n enorme be
hoefte bestaat ondanks de onop
houdelijke toevloed van nieuwe en
grotendeels overtollige werkkrachten,
verblUven buitenlands omdat zU in
hun vaderland, met zUn corrupte,
overvoerde bureaucratie en politiek
wanstaltig vervormde structuur niet
meer kunnen bestaan. ZU pasten
niet in een systeem van Jazeggers,
van censuur, gelegaliseerd volksbe
drag en persoonlUke onvrUheid.
Het schUnt dat president Nasser
plannen heeft gehad om het leefkli
maat in die zin te verbeteren. ZUn
dood heeft dat, zo is gebleken, voor
komen.
Het nieuwe bewind heeft de tal
loze anonieme verspieders van minis
ter van Binnenlandse Zaken Gomaa
met zeer welomschreven opdrachten
de straat op gezonden en er doen
hardnekkige. aannemelUke maar
niet te controleren, berichten de
ronde, dat een flink aantal arresta
ties is verricht onder mogelUke po
litieke tegenstanders en legerofficie
ren.
Intussen hebben de moeizaam of
helemaal niet functionerende voor
lichtingsdiensten van Egypte geen
biografie van de nieuwe leidsman
beschikbaar. ZU produceren slechts
een uiterst summiere lUst van data,
te beginnen met zUn geboorte (25
december 1918) en eindigt met de
mededeling dat hU verscheidene boe-
ken schreef waaronder het werk „dit
Is Je oom Gamal, myn zoon".
Voor een tot de hoogste staats
macht geroepen landbouwerszoon uit
Meit Aboe el-Kom In Neder-Egypte,
die een veelzUdlge carrière als offi
cier, revolutionair samenzweerder.
Journalist en politicus achter de
rug heeft, is dat opmerkelUk weinig.
Deze feiten onthullen Immers in het
geheel niets over de man. die nu is
bekleed met immense verantwoorde-
UJkheden in een land waar de zwam
der Russische aanwezigheid de kans
op het voeren van een eigen beleid
steeds meer verstikt.
Sadat heeft in de loop der jaren
een nogal radicale reputatie opge
bouwd. In de oorlog spioneerde hU
volgens de Engelsen voor Duitsland
en zU arresteerden de man die in de
aanwezigheid van Hitiers troepen
een kans zag om het Britse koloniale
bewind voorgoed te slechten. En nog
in 1945, toen die oorlog was afgelo-
pen wilde hU zUn ziedende haat te
gen de Britten onderstrepen door het
opblazen van hun ambassade te Cai
ro.
Behoefte aan luxe
Sadat is ook een onverzoenlUke
vUand van Israël, die zeer lang een
tegenstander is geweest van een
vreedzame oplossing van het conflict,
een man ook die naar de legende in
Cairo wil. zich op nogal rigoureuze
wijze van een fraai huis aan de
Straat der Pyramlden voorzag, waar
tot dan toe een officier van de Egyp
tische weermacht woonde. Het is een
verhaal dat misschien op zUn ronde
langs talloze cocktailpartles aan de
waarheid enigermate is ontstegen,
doch het past in elk geval binnen
Sadats faam niet ongevoelig te zUn
voor de meer luxueuze aspecten van
de hoge staatsfuncties die hU heeft
bekleed: minister van staat sinds de
revolutie, lid van het revolutionair
President Sadat
tribunaal, secretaris-generaal van de
Nationale Unie (voorganger van de
Arabische Socialistische Unie), voor
zitter van de Nationale Vergadering,
vice-president en lid van de presi
dentiële raad, lid van het hoogste
uitvoerend comité van de ASU, secre
taris van het comité voor politieke
zaken.
Het zUn bouwstenen van een
loopbaan die, sedert hU in de prille
ochtend van de eerste revolutiedag
het Egyptische volk per radio liet
weten dat Koning Faroek was afge
zet, nooit in ernstig gevaar is ge
weest. Eenmaal slechts zou nasser
hem naar de diepe stilten aan de
bultenzUde van het officieel gebeu
ren hebben verwezen omdat hU op
eigen houtje een politiek document
had opgesteld waarin een vreedza
me oplossing voor de krUg met Is
raël categorisch werd afgewezen.
