Spion Lonsdale overlijdt
an hart-
anval
Studio
Uitstapje naar Sardinië van
Paola met baardige vriend
Canada erkent het
bewind in Peking
OPPOSITIE VAN
FRANKRIJK IN
EURATOM-RAAD
Gesprek Bonn met Polen
in laatste fase gekomen
jVa leven als kolonel K in dienst van de Russische geheime dienst
•s
biedtmeer...veelmeer!
Ook belangstelling van Praag en Belgrado
WOENSDAG 14 OKTOBER 1970
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA T
(Van onze correspondent)
LONDEN (GPD) De Russische spion Gordon Lonsdale, de
ian die de Portland-spionagegroep leidde, is dood. Hij be
keek vrijdag na een hartaanval tijdens het plukken van pad-
estoelen in een veld buiten Moskou. Lonsdale, die pas 47 jaar
'as, werd in 1964 door Engeland naar Rusland teruggestuurd
[tuil voor de Britse zakenman Grenville Wynne. Lonsdale
as daarna behulpzaam bij de ontsnapping uit een Londense
(vangenis van een andere Russische spion, George Blake.
DE
■ei«C
[xinsdale's eigenlijke naam
non Trofimowitsj Molodi.
jre duikbootbasis in Holy Loch in
grootste deel van zyn leven
i jicht hij in de schemerachtige we-
T6fu van de internationale spionage
ir totdat hij in februari 1961 in
|Ö4 oden tegen de lamp liep. Hij werd
en met twee van zijn contacten,
Britse marinegeheimen hadden
raden, gearresteerd. Op hetzelfde
ment werd ook het echtpaar Kro-
nauw met Lonsdale samen-
fkte, gepakt
maart 1961 werd Lonsdale tot
Jaar gevangenisstraf veroor-
ld. Hij had er voor gezorgd dat
kou een grote massa Informatie
qntvangen over de Britse nuc-
A duikbootbasis in Hly Loch in
otland, de Britse nucleaire duik-
Dreadnought, het Deca-vlieg-
apsporingssysteem en geheime
b in Engeland. Engelands oppe lo
iter Lord Parker zei tegen Lons-
bent zonder twijfel een be
sspion.. Het is een gevaarlijk
U was degene die de leiding
Waarop hij liet volgen: „Van
man kan tenminste worden ge-
dat hij geen verrader van zijn
i land is."
Materiaal
Moskou schijnt hij de meeSte
te hebben besteed aan het ver-
den van materiaal voor zijn
de boek. Zijn eerste boek, een
rafie dat sterk propagandistisch
getint, is enkele jaren geleden
onden gepubliceerd en is niet in
owJet-Unie te krijgen,
tisdale's carrière doet denken
die van een echte James Bond.
sprak Engels met een Cana-
accent en deed zich voor als
.^amicale zakenman die wel van
»retje hield. Op 17jarige leeftijd
Lonsdale in 1943 achter de
rden o e ais partizaan gedropt
drÜ* i ljn eigen verzetsgroep in Minsk
aan ganiseren. Daar ontmoette hij
r of t au die later zijn baas in Ameri-
itting m worden, kolonel Rudolp Abel,
als Duitse officier vermomd.
5249
iterts,
ïeuw li dig werkte Lonsdale in Duits-
reldmi
ikt
zelf als Abels radio-contact,
samenwerking duurde tot kort
Abels arrestatie door de FBI
67. Abel, die volgens de FBI de
aamste beroepsspion was van
t\jd, werd door de Amerikanen
wisseld tegen de U2piloot
Powers.
het begin van de jaren —'50
Lonsdale, die volledig als
I was opgeleid. Amerika via Ca-
binnen met in zijn zak een
W paspoort op naam van Gor-
ïacht Lonsdale die hij voortaan zou
inbtt ifcen
ruit tói n ,je werkelijke lonsdale die op
everst*
oegang
irige leeftijd van Sowjet-Rusland
naar Canada was geëmigreerd was
sindsdien nooit meer iets vernomen.
Spioneren in Amerika was een
hoogst riskante bezigheid. Vooral
sinds de Russische-organisatie ern
stig was gehavend door een serie
van arrestaties (Klaus Fuchs, Harry
Gold, David Greenglass en de Ro
senbergs). Twee topspionnen slipten
door het Amerikaanse net en wa
ren op weg naar Nieuw-Zeeland. Het
waren Peter en Helen Kroger die
daar een paar jaar van hun vrijheid
zouden genieten alvorens met Lons
dale in de beklaagdenbank te ver
schijnen.
Angela Davis gepakt De FBI
heeft gisteren in New York de 26-ja
rige negerin Angela Davis gearres
teerd, die voorkwam op de lijst van
tien personen die door de FBI het
meest werden gezocht. Op beschuldi
ging van moord en ontvoering zal zU
spoedig voor de rechter worden ge
leid. De beschuldiging houdt ver
band met de schietpartij die op 7
augustus in het gerechtsgebouw van
San Francisco plaatsvond, toen een
groep gevangenen uit het huis van
bewaring van San Quentin probeerde
te ontsnappen. Vier personen werden
daarbij gedood.
Formosa breekt met Ottawa
OTTAWA. PEKING. TAIPEH.
WASHINGTON. ROME, WENEN
Reuter, AFP, AP) Rood-China en
Canada hebben diplomatieke betrek
kingen aangeknoopt. In het komende
1 halfjaar zullen ambassadeurs worden
I uitgewisseld. Het eerste gevolg van
Gepromoveerd
Lonsdale leerde het ingewikkelde
systeem van „dode brievenbussen"
hanteren alsmede de chantagetech-
niek welke de Russische inlichtingen
dienst Jegens zijn contacten toepast.
In 1955 deelde kolonel Abel Lonsdale
mee dat deze was gepromoveerd en
benoemd tot leider van de Russische
spionage in Engeland. In maart nam
Lonsdale zijn intrek in de Club van
de Royal Overseas League in Lon
den waar men hem leerde kennen
als een vrolijke uitgaander. Hij ging
naar partijtjes, hield er vriendinnen
op na en bezocht concerten. „Ik was
de eerste die opstond wanneer het
Engelse volkslied werd gespeeld.
Daar tussendoor speurde hij naar
Engelands defensiegeheimen. HU ont
ving gekrabbelde boodschappen die
voor hem werden gedeponeerd achter
een lichtreclame van een bioscoop in
Leicester Square. In een ventilatie
kanaal in een ander bioscoop, achter
een stortbak van een wc in een res
taurant in Soho.
In 1956 had de meesterspion zich
gevestigd in een duur flatgebouw
nabU Regents Park en was hU met
Kerstmis een geëerde gast van het
gezin van een majoor van de Ameri
kaanse luchtmacht od de atoom-
bommenwerpersbasis in Suffolk.
Het „huis van geheimen"
het spionagecentrum dat tussen niets
vermoedende buren in een
waar de Krogers hun intrek hadden
genomen in het Londense voorstadje
Ruislip was gevestigd, seinde toen
reeds voortdurend Informatie naar
de Sowjet-Unie.
Later werd een sterke radio-zen
der onder een luik in de keuken ge
vonden alsmede cameralenzen, band
recorders en 6.000 Amerikaanse dol
lars. In een sigarenaansteker die ln
de salon op een tafeltje stond bevon
den zich negatieven van een geheim
communicatieplan. In een geheim
vakje in een busje met toiletpeoder
in de badkamer zat een microstip-
vergroter en op de zolder waren ca
mera's en nog meer dollars verbor
gen. Lonsdale bezocht de villa vrU
geregeld. HU zorgde ervoor dat men
ADVERTENTIE
Meer dan twee miljoen
lezers vinden Studio het
meest overzichtelijke
en plezierigste radio/tv-
magazine in Nederland.
Boordevol uitgebreide toelich
tingen en boeiende reportages.
Studio biedt meermeer
informatie over wat zich voor
en achter de camera's en microfoons
afspeelt. Ook kunt niet zonder
Studio. Stuur daarom nü een kaart zonder postzegel
met üw naam en adres aan ons antwoord-
nummer te Amsterdam.
het dynamische radio/tv-magazine van de KRO
in hem uitsluitend een zakenman
zou zien. HU werd daarom aandeel
houder in een firma die kauwgom
automaten en Juke-boxen maakte.
HU zei een hoop geld in een „deca
dent kapitalistisch bedrijf* te heb
ben gemaakt.
Marine-officier
Zich voordoende als een Ameri
kaanse marine-officier genaamd
Alec Johnson stelde Lonsdale de
Britse marineklerk Harry Houghton,
die weinig verdiende maar van een
goed leven hield, voor te gaan wer
ken voor de Amerikaanse' geheime
dienst. Houghton plunderde de ge
heime dossiers van de topgeheime
marine-afdeling voor onderzeewa
pens in Portland en ontving hiervoor
honderden ponden. In 1958 stelde
Houghton voor dat zyn vriendin
Ethel Gee. die ook in Portland werk
te, zou helpen by het verder ult-
pompen van informatie. Lonsdale
ging hier gretig op in.
j Het einde kwam in Januari 1961
toen Ethel een boodschappentas vol
geheimen aan Lonsdale ln een Lon
dense straat overhandigde. De Brit
se contra-spionnage rekende 't drie
tal in. TegelUkertyd werd een inval
gedaan by de Krogers. Het was dui-
deiyk, j.o schreef Lonsdale in zün
memoires dat Houghtons hebzucht en
dwaze buitensporigheid het eerst de
verdenkingen van de autoriteiten
hadden opgewekt. Zoals gezegd
kreeg Lonsdale 25 Jaar. de Krogers
20 en Houghton en Gee elk 15 Jaar.
De Krogers werden tenslotte uitge
wisseld voor de Engelsman Gerald
Brooke, die wegens illegale activi
teiten in de Sowjet-Unie in een straf
kamp was opgesloten, waarna ook
Houghton en Gee korte tyd later op
vrUe voeten werden gesteld.
LUXEMBURG (DP A REUTER)
Belan.Trijke besluiten van de EEG-
ministerraad over de toekomst van
de Europese politiek t.a.v. de toe
komstige ontMikkeling van d* Euro
pese atoomenergie en kernonderzoek
zUn dinsdag op de vergadering in
Luxemburg gestrand op Frans ver
zet. De minister van Wetenschappen
van de zes EEG-landen besloten
tenslotte begin december opnieuw de
omstreden vraagstukken te gaan be
handelen.
Men kon het niet eens worden over
twee vraagstukken. Frankrijk bleek
niet bereid een compromis-voorstel
van zUn vUf partners en de EEG-
commlssie te aanvaarden, dat her
structurering van de onderzoekcen
tra van Euratom inhield. Bovendien
kon de Franse delegatie niet instem
men met een voorstel van de andere
EEG-landen. ook deskundigen van
buiten de EEG aan het onderzoek
van de Gemeenschap naar een ge-
meenschappeiyke fabriek voor ver
rijking van uranium te laten deelne
men.
Een Westduits voorstel werd door
de andere partners, behalve de Fran
sen om Britse deskundigen te be
trekken by het voorbereidende werk
dat het raadgevende comité van
Euratom voor kernonderzoek zou
kunnen gaan doen in verband met
de bouw van een Europese fabriek
voor de produktie van verrykt urani
um.
De Westduitsers wilden dat het
raadgevende comité twee methoden
gaat vergeiyken voor de bouw van
I een fabriek voor isotopenscheiding
en wel de klassieke Franse methode
door middel van gasdiffusie en de
ultracentrifuge-methode. waarmee
nu geëxperimenteerd wordt door een
consortium waaraan Engeland, West-
Duitsland en Frankryk deelnemen.
Op grond van dit onderzoek van het
raadgevende comité zou de minister
raad van de zes EEG-landen dan het
meest geschikte systeem moeten kie
zen. Van Westdultse zyde werd erop
gewezen dat de overeenkomst tussen
Engeland. Nederland en West-Duits-
land de samenwerking van Britse
j deskundigen met die van de Eura
tom onvermydelyk maakt,
i De ministerraad werd het slechts
eens over een punt. nl. het beginnen
met voorbereidende onderhandelin
gen met de VS over verbetering van
de leveranties van verrUkt uranium
aan Europa, te voeren door de com-
missie. Europa is momenteel byna
geheel afhankelijk van Amerikaanse
uraniumleveranties.
De Belgische minister van Weten
schappen. Theo Lefèvre. zei over de
resultaten van de vergadering "Als
deze berg al een muis heeft gebaard,
dan is die zo klein dat hU met het
j blote oog niet te zien is".
dit besluit was, dat de ambassa
deur van Nationalistisch-China (For
mosa) gisterochtend de Canadese
hoofdstad Ottawa verliet.Ook Belgie
en Oostenrijk zouden voornemen»
zUn communistisch-China te erken
nen. Italië heeft dit reeds in januari
gedaan, maar de daarna begonnen
onderhandelingen hekben nog niet
tot een overeenkomst geleid.
Met de erkenning door Canada
heeft Rood-China een groot succes
geboekt in zUn nieuwe campagne ter
uitbreiding van zRn contacten met
het buitenland. Peking heeft reeds
diplomatieke betrekkingen met 45
landen, waaronder acht in het Wes
ten: Engeland, Denemarken. Frank
ryk, Finland. Nederland, Noorwegen,
Zweden en Zwitserland. Na het ne
gende partycongres, in april van dit
Jaar gehouden, is Peking uit zyn iso
lationistische schulp gekropen. Het
congres betekende het einde van de
beroering, die de culturele revolutie
van begin 1966 heeft teweeggebracht.
Na het congres keerden Chinese di
plomaten terug naar de posten, die
zy tydens de culturele revolutie had
den verlaten. Dat zyn er nu byna
dertig. Intussen doet Rood-China
zich steeds meer gelden, niet alleen
door steun aan de agressie in Indo
china maar ook in Afrika, om. door
de kostbare spoorweg van Tanzanië
naar Zambia, waardoor Peking zich
gemakkeUjk tegen zuideUJk Afrika
kan richten.
De woordvoerder van hét Witte
Huls verklaarde gisteren, dat de
banden tussen Ottawa en Peking
voor Washington geen verrassing
zyn. De Canadese regering had
Washington tevoren op de hoogte ge
steld. De regering van president
Nixon is echter niet van plan het be
leid ten aanzien van China te wyzi-
gen en zal dus voortgaan met de er
kenning van de nationalistisch-Chi-
nese regering van maarschalk Tsjang
Kai-sjek op Formosa.
Prinses Margaret was opval
lend. in midi gekleed, toen zij gis
teren een bezoek bracht aan een
school voor blinde kinderen. Bo
ven de midi-rok droeg zij een
bolero-jasje. De hoge leren laar
zen waren voorzien van zilveren
hieltjes.
(Van onze correspondent)
BONN (GPD) Na zes onderhan
delingsrondes, waarvan de laatste
vanochtend in Bonn zou worden be
ëindigd, zUn Westduitsers en Polen
het er over eens. dat zy elkaar
dicht genoeg zyn genaderd om het
sluiten van een verdrag mogeiyk te
maken.
Minister van Buitenlandse Zaken
Walter Scheel zal op 2 november
naar Warschau reizen om de discus-
sie af te ronden en het verdrag, dat
de normalisering van de betrek-
kingen moet inleiden, te paraferen.
Niet uitgesloten ls, dat Bondskanse
lier Brandt hem al een paar dagen
later na zal reizen en net als in-
dertyd ln Moskou de pechtige on
dertekening voor zyn rekening zal
nemen.
De afgelopen dagen hebben dele
gaties uit beide landen ln Bonn de
verdragstekst uitgewerkt. Onenig
heid bestaat nog altyd over het kern
punt: de erkenning van Polens hui
dige westgrens. De Polen staan op
het standpunt dat die erkenning door
Bonn definitief moet zyn, terwyi de
regering-Brandt (niet alleen in de
laatste plaats vanwege de oppositie
in eigen huis) althans in theorie een
slag om de arm wil houden, omdat
nu eenmaal beslissingen in een kwes
tie die het gebied van het voormali
ge Duitse ryk betreffen niet door de
regering in Bonn zouden kunnen
worden genomen en bovendien om
dat het definitief vastleggen van de
grenzen voor het veelbesproken vre
desverdrag zou moeten worden be
waard.
Naar verluidt komt in het nu uit
gedokterde ontwerp-verdrag de zin-
Seks-rapport verworpen De
Amerikaanse senaat heeft gisteren
met 65 tegen vyf stemmen een rap
port over seks verworpen dat twee
weken geleden door een commissie
van het Witte Huis was gepubliceerd
en waarin o.m. werd aanbevolen ^de
huidige wet op de pornografie niet
langer van toepassing op volwasse
nen te verklaren. De Senaat beschul
digde de in 1968 ingestelde commis
sie van „onwetenschappeiyke ar
beid."
Wapenembargo De Algemene
Vergadering van de VN heeft ln een
resolutie een. volkomen wapenembar
go voor Zuld-Afrika aanvaard. Er
stemden 98 landen vóór, twee (Zuid-
Afrika en Portugal) waren tegen,
terwUl negen landen zich van stem
ming onthielden (de V.S.. Canada.
Oroot-Brittannië, Frankryk, Italië,
Nieuw-Zeeland, Australië, Malawi en
Swaziland).
snede voor: de regeringen van de
Bondrepubliek Duitsland en de
Volksrepubliek Polen stellen vast I
dat de door Oder en Nelsse gevorm- j
de grens de westgrens van Polen is.
Het is de vraag of de regering in
Warschau zo'n formulering, waarop
de afgelopen maanden herhaaldelyk
kritiek is geleverd, in november be
vredigend zal vinden.
Van Duitse kant is men van oor
deel dat bovendien nog nader moet
worden gesproken over humanitai
re vraagstukken, die weliswaar niet
in het verdrag zullen zyn opgeno
men, maar die in Bonn toch onVer-
brekeiyk aan normalisering zyn ver
bonden. Daarbij gaat het vooral om
het scheppen van de mogeiykheid
dat „spijtoptanten", die vorige gele
genheden om uit de voormalige
Duitse gebieden naar de Bondsrepu
bliek te verhuizen niet hebben be
nut, nu de gelegenheid krUgen als
nog westwaarts te trekken.
Terwyl het onderwerp-Polen cen
traal stond in de „Oostpolitieke ont
wikkelingen", werd maandag boven
dien een drietal ander gebeurtenis
sen aangekondigd:
1. Zondag zal president Tito van
Joego-Slavië zyn bezoeken aan de
Beneluxlanden onderbreken voor een
conferentie van enkele uren met
Brandt en Scheel. De Westduitsers
zullen hem op het vliegveld Wahn
ontvangen en vervolgens naar een
conferentieoord in de burn t van Bonn
voeren, dat uit veiligheidsoverwegin
gen zo lang mogeiyk geheim wordt
gehouden.
2. Gisteren reisde een hoofdambte
naar van het ministerie van Buiten
landse Zaken naar Praag, om daar
poolshoogte te nemen. Er zUn de
laatste maanden herhaaldelijk aan-
wijzingen geweest voor Tsjeohoslio-
waakse bereidheid tot besprekingen
met de regering-Brandt, ook al om
tot normalisering van de betrekkin
gen te komen. De Westduitse ver
kenner heeft tot taak uit te zoeken
wat Praag zich concreet van onder
handelingen voorstelt.
3. WestberLIjns burgemeester Sohütz
zal vermoedeiyk worden uitgenodigd
voor een bezoek aan de Sowjet-Unie.
Sohütz die een belangryke rol speelt
in de Berlljnse kwestie, ontving gis
teren de Russische ambassadeur
Abrassimow uit Oost-Berlijn, voor
een gesprek dat met Bondskanselier
Brandt en de Westeiyke geallieerden
was voorbereid.
(Van onze correspondent»
ROME (.GPD —De Italianen
maken zich zorgen over het lot van
hun beeldschone Paola. sinds jaren
onrustig opgeborgen in het duistere
Brussel als echtgenote van Koning
Boudewyns broer Albert, Prins van
Luik. Als Paola de „ernstige Belgen",
zoals ze hen noemt, teveel wordt
vliegt ze naar het zuiden. Zo was ze
dit keer een paar weken op het ei
land Sardinië. Nauweiyks op Ita
liaans grondgebied aangekomen,
werd ze zoals gebruikeiyk achter
volgd door de „paparazzi", dat slag
Journalisten en fotografen, dat in
zyn inkomen voorziet met het pro
duceren van ware en onware en
meestal buitengewoon oninteressan
te mededelingen over iedereen wiens
naam een bekende klank heeft.
De paparazzi hadden geluk: ze sig
naleerden Paola op Sardinië met een
„sympathieke, intelligente man met
een baard, bakkebaarden en een
grote belangstelling voor de Belgi
sche prinses van Italiaanse oude
adel". Sterker nog, de man met de
baard had samen met Paola gereisd
en was met haar in Nice op de boot
naar Sardinië gestapt.
Paola heeft nu in een telefonisch
interview met een van Italië's sen
satie weekbladen alles haarfyn uit
de doeken gedaan, want ze weet dat
zowel zy als Albert al sinds mensen
heugenis van ontrouw worden be
schuldigd. Aldus sprak Paola door de
telefoon vanuit haar Brusselse paleis
„Alle geruchten over myn verhou
ding tot Albert en over een verkoe
ling tussen ons behoren tot het
hoofdstuk van de verzonnen indiscre
ties. Sommige kranten hebben een
paar maanden geleden al geschre
ven dat myn huweiyk zo zeker als
wat op het punt stond te mislukken."
De prinses ging verder: „De prins
en ik zUn langzamerhand zo gewend
aan dit soort verhalen, dat we er al
leen nog maar om kunnen laohen".
Zy ontkent niet, dat ze met een
baardige man van Brussel naar Sar
dinië was gereisd, maar vertelde er-
bU, dat de man sedert lange Jaren
een vriend van zowel haar als van
Albert is, die ook haar kinderen goed
kent. Ze wilde zyn identiteit niet
onthullen, maar vertelde slechts, dat
het géén diplomaat was en dat hU
ook niet „De Mun" heet, zoals werd
gezegd.
Een van de kernachtige passages
uit Paola's telefoongesprek met pers
vertegenwoordigers uit haar moeder
land was: „Het feit dat het lot van
een vrouw is, dat ze de echtgenote
van de broer van de koning der Bel
gen wordt, maakt deze vrouw niet
anders dan ze was. Ik bezit honder
den foto's, waarop ik sta afgebeeld
met jeugdvrienden. van myn
school, van de sport, die my over de
wang stryken en zelfs kussen, zoals
iedereen overkomt geloof ik. die niet
op een andere planeet woont. Laten
we de feiten niet uit het oog verlie
zen. Ik woon hier, in Belvedère, sa
men met Albert en met myn kinde
ren. Ik neem. - zoals de traditie
wil. deel aan de regels van Bel
vedère en aan het leven van het ko-
nlnkiyk huis. Ik ontvang o.a. perso
nages uit de politiek en de diploma
tie. Denkt u, dat dit mogeiyk zou
zyn als er ook maar een spoor van
een schaduw over myn huweiyk zou
liggen?"
Intussen heeft Paola zich
terug van Sardinië, een opvallend
nieuw kapsel laten aanmeten, en ze
stond ln het gelid naast Koningin
Fabiola by de ontvangst van de
Joegolslavische president Tito. Het
ontging echter niemand dat Paola
uiterst koel tegen haar fami
lie deed. Het gerucht gaat ook. dat
koning BoudewUn haar ter gelegen
heid van Tito's bezoek uit Sardinië
heeft laten terugkomen, misschien
ook om een eind te maken aan de
Sardynse vakantie met de baardige
huisvriend.
