Prijzen bekende en 'eigen'
merken liggen ver uiteen
lielpt tegen
pijn
Race tussen inkomens en produktiviteit
CHOMSKY
Onrustig seizoen
De golf van idle vierhonderd gulden en de gevolgen...
ZATERDAG 19 SEPTEMBER 1970
Lf.lf>3CH DAGBLAD
PAGINA 7
LEIDSCH m DAGBLAD
earn Chomsky is een van Ame-
rika's meest briljante taalge-
leerden. Maar dat is niet het
jtart wetenschap dat tot een wereld
vermaardheid leidt, behalve in kleine
kring. Toch heeft Chomsky ook bui
de kring van vakgenoten naam
yeten te verwerven. Een naam die
gevreesd en ook wel gehaat wordt in
regeringskringen van zijn land. Want
Cnomsky heeft zich in de loop van
jaren zestig ontwikkeld tot een van
ie meest vooraanstaande intelectuele
jntici van de Vietnampolitiek van
president Johnson. Maar het eigen
de thema's van zijn polemische es-
javs reikt verder. Chomsky heeft
3?t name de rol van de intellectue
len in onze technocratische maat-
jchappij ontleed.
Chomsky neemt de kwalijke gevol-
??n van de vakspeoialisatie onder de
loep: de concentratie op de eigen
vondsten, die kost wat kost in uit
voering moeten komen. Hij wijst er op
jat de intellectuele technocraten juist
In onze maatschappij het uitzicht op
macht krijgen, en dat de wereld, al-
de Amerikaanse wereld, daar
niet gelukkiger op is geworden. Hij
nekt een bijna huiveringwekkend
teeld op, van een welvaartsmaat
schappij waarin de vrije ongebonden
intellectuelen het voor het zeggen
hebben.
En met welk resultaat. Chomsky ver
ast naar zijn verscheurde vader-
;snd, dat het adagium van rust en
orde aanhangt, terwijl de politieke
moord er zijn intrede heeft gedaan,
terwijl er een oorlog wordt gevoerd,
laarvan de rechtvaardigheid sterk
jan twijfel onderhevig is. Chomsky
demonstreert zijn pessimisme over
de nieuwe mandarijnen, de klasse der
Intellectuelen, bij voorkeur aan met
het voorbeeld Vietnam, sleutelwoord
tot de ideologie van vele huidi
ge Amerikanen.
Hjj vergelijkt hun bezorgdheid voor
.onze" politiek in Zuid-Oost-Azië met
de mentaliteit van de voormalige ko
loniale ambtenaar in westelijke lan
den. „Overtuigd van de goede wil
van het moederland en de juistheid
van de moederlandse kijk op de we
reldorde en overtuigd ook, dat hij de
belangen begrijpt van de ach
terlijke volken voor wier welvaart
hj zorg moet dragen". Die „weten-
shappelyke objectiviteit" leidt tot
voorstellen voor 'n politiek tot „her
structurering van het Vietnamese
platteland". Chomsky gebruikt lie-
als subjectief waarnemer het
voord ontworteling.
Hjj gaat kil woedend te keer tegen
het „theoretisch kader" voor op-
standbestrijding in Vietnam. En hij
spaart hier evenmin de regering
van Johnson als die van wijlen pre
sident Kennedy. Onder het mom van
liberalisme, democratie en pragma-
feme houden de intellectuele raad
gevers van presidenten en ministers
ran de Verenigde Staten zich bezig
eet wat Chomsky belieft te noemen
de „contrarevolutionaire repressie".
Maar de tank Chomsky gaat ver
der dan het Aziatische terrein- „Als
Ben mag aannemen dat een ideolo-
pe veelal dient om het eigenbelang
maskeren, ligt het voor de hand
lat de intellectuelen in hun verkla
ringen van de geschiedenis of het
mtwerpen van een politiek geneigd
een elite-positie in te nemen,
vaarbij ze volksbewegingen en
Inspraak van de massa bij besluit
vorming veroordelen, en meer de na
druk leggen op de noodzaak van con
trole door diegenen die beschikken
het inzicht en de kennis die
nodig zijn (zo vinden zij) om de
amenleving te leiden en maatschap
pelijke veranderingen in de hand te
houden". Dit citaat leidt tot een af
baken van een geschiedschrijving
tin de Spaanse burgeroorlog die vol
lens Chomsky te weinig rekening
aeft gehouden met resultaten en be-
ioelingen van de anarchisten tijdens
de Spaanse burgeroorlog.
Erg leerzaam, ook al omdat de ge-
irekkigheid van Chomsky's mono-
anie erin tot uiting komt. Want
nals prof. Brand uit Amsterdam te-
«htheeft gesteld: geschiedenis is
mi prostitueeieder die dat wil kan
believen uit de geschiedenis
datgene bewijzen, wat hij bewezen
hebben. Dat is dus een bezwaar
o een vermoeiend bezwaar dat aan
Chomsky's essays kleeft. Maar dat
"jsmt niet weg dat hij veel behar-
lenswaardigs schrijft, en de nodige
nadenkertjes meegeeft.
Chomsky is het voorbeeld van een
htellectueel die betrokken is bij zijn
tijd en zich steeds met zorg afvraagt,
ut hij werkelijk kan doen om die
ojd gelukkiger te maken. Want ook
zijn we over het naïeve idee heen,
fat als onze beschaving maar ra-
DEN HAAG (GPD) In de supermarkten van de
grootwinkelbedrijven en sommige winkelcombinaties kun
je tot vreemde ontdekkingen komen. Oude, vertrouwde
merken van levensmiddelen en huishoudelijke artikelen,
die je er de vorige week nog kocht, zijn ineens niet meer
in de rekken te vinden. Alleen een enkel, door reclame
zeer bekend merk is er nog te vinden, en verder slechts het
eigen" merk van de zaak.
Nu is het al jaren lang zo, dat veel zaken eigen" mer
ken voeren, maar meestal was er altijd nog een ruime
keuze tussen die en andere. De laatste tijd, echter, schuift
het „eigen" merk razendsnel op in de rekken van de super
markten.
zyn om ook de kleine middenstan
der nog steeds het belangrijkste
afzetkanaal een boterham te kun
nen laten verdienen.
De winkelconcerns werken met
him prijsconcurrentie op het scherp
van het mes. Verbeterde, moderne
voorraadadministratie maakt boven
dien dat zy precies kunnen zien
waar voor hun snelle omzet en dus
winst zit. Merken, die bij hun om-
zet-eisen achterblijven, vliegen er
uit. Met veel reclame, waardoor er
vraag van het publiek ontstaat, kun
nen de merkfabrikanten zich nog
wel eens redden. Maar ook dat gaat oploskoffie bekend, dat
niet altijd op. oplost in warm water
En eigen merken
Zijn er ook kwaliteitsverschillen
tussen „eigen" merken en bekende
merken? Ongetwijfeld in vele ge
vallen wel, omdat men voor het
„eigen" merk naar een zo laag mo
gelijke inkoopprijs streeft. Daardoor
is er bijvoorbeeld een „eigen" merk
nauwelijks
Hardhandig
Want op hun beurt gooien de win
kelconcerns nu alle aandacht op het
„eigen" merk. En dat gebeurt soms
niet zo zachtzinnig. Albert Heijn
gaat daarmee tot dusver het veret.
Zo nu en dan publiceert A. H. een
prijsvergelijking tussen zijn „eigen"
merk en bekende merknamen. Een I
negatieve, maar wel effectvolle ma
nier van inhaken op de reclame
waarmee die merken ten koste
van veel geld onder het publiek
belangstelling wekken voor een be
paald produkt.
Een ander concern, Simon de Wit,
doet het wat geruislozer. Maar ook
Simon is al zover, dat hij in zijn su
permarkten het „eigen" merk voor
aan zet, als het gaat om diepvries-
produkten, blikconserven, grutters
waren, puddingen, frisdranken, was
middelen, kosmetisch- en drogiste
rij-artikelen. De Gruyter, evenzeer
fabrikant als winkelier, mikt al van
oudsher op eigen merk.
Goedkoper
De „eigen" merken kunnen goed
koper worden gebracht of zij nu
door de concerns zelf worden gepro
duceerd of bjj een bestaande fabriek
ingekocht doordat de kosten van
reclame en tussenhandel er niet op
drukken. En omdat zij niet belast
zijn met voorgeschreven prijzen, die
voor de merkartikelen vaak nodig
Koffie iper 350 gram. goedkoop-1 hebben gekozen, ziln voor de dlver-
ste soort)bekend merk fl.68- duur- I se als voorbeeld genoemde artikelen
ste „eigen" merk In deze klasse I die welke typisch door hun ruime
fl.69, goedkoopste f 1.20 reclamevoering die artikelen tot het
Thee per 100 gram, goedkoopste publiek brengen. Dat kost geld.
soort)bekend merk f0,89- duursteEen fabrikant van een bepaald
„eigen" merk in deze klasse f0.81. merk tandpasta verklaarde zo eens
goedkoopste 10.49 tegenover het CCO dat hit ook nog
Slaolie iper liter): bekend merk een VrU onbekend merk naast zijn
f2,52- duurste „eigen" merk f2,27, top-merk voerde. Dat minder beken-
goedkoopste fl,30. de merk lag voor twee kwartjes
Diepvries-spinazie (per 750 gram):
bekend merk f 1,57- duurste „eigen"
merk fl,32, goedkoopste f0,98.
Chips (naturel, per 100 gram)
duurste „eigen" merk f0,61, goed-
minder per 100 cc in de winkels in
dezelfde kwaliteit als het topmerk.
Alleen, er werden geen cadeau- en
reclame-acties voor gevoerd, en dat
drukte de prijs.
De „eigen merken" komen er in
Chips (paprika, 100 gram) bekend j de bovenstaande prijsvergelijking
merk f 0.71-duurste „eigen" merk nog niet eens zo erg gunstig uit, als
eigen merken koffiemelk
willen ook nog wel eens een laag
vetgehalte hebben, zodat er per kop
je meer nodig is en het gebruik er
van dus duurder wordt dan de prijs
deed vermoeden. Voorts zijn er
smaakverschillen. Maar dat neemt
niet weg dat er van een groot aan
tal artikelen zeer goede „eigen"
merken zijn, tegen een aantrekkelij
ke prijs.
Alle kwaliteitsbeoordeling buiten
beschouwing latend, maakt het Con
sumenten Contact Orgaan (CCO), zo
als bekend, geregeld prijsvergelijkin
gen voor artikelen die min of meer
direct tot de dagelijkse levensbe
hoeften behoren. Daaruit blijkt hoe koopste iOA6
ver de prijzen van „eigen" merken
dikwijls onder die van de bekende
merken liggen. Ter illustratie hier
van volgt hieronder een greep uit
cco-onderzoeken van de laatste twee
jaren.
Appelstroop (omgerekend per 500
gram)bekend merk f.1,02- duurs
te „eigen" merk f0,80, goedkoopste
f.0.66
Tomatenketchup per 250 gram)
bekend merk f.1,10- duurste „eigen"
merk f0.96. goedkoopste f0,72.
Smeerkaas (per 100 gram, cupje
volvet)bekend merk f 0,74- duurste
„eigen" merk f 0,69., goedkoopste
10.61. w
Margarine (250 gram)bekend j Reclames de winkelrekken wordt verdrongen
merk f 0.59- duurste „eigen" merk De „bekende merken", die wi) uit I Want vanuit de merk-fabricage kan j kwaiitëitever^hiuen binnen
f0,53, goedkoopste f 0,21. de prijsvergelijkingen van het CCO I men Juist zo goed kwaliteit garan- I thans zoverwarrende aanbod.
f 0,67, goedkoopste f0,48.
Cola-dranken (per liter»: bekend
merk f0,78- duurste „eigen" merk
f0,60, goedkoopste f0,53.
Up-dranken (per liter)bekend
merk f,94- duurste „eigen" merk
f0,60, goedkoopste f0,53.
Beschuit (rol, 13 stuks)bekend
merk f0,45- duuste „eigen" merk
f0.42, goedkoopste f0.33.
Macaroni (elleboogjes, snelkokend
per 500 grambekend merk f 0.98,
duurste „eigen" merk f 0,94, goed
koopste f 0,52.
gemiddeld in werkelijkheid het ge
val is. De prijs van het „duurste
eigen merk" blijkt vaak ongunstig
te worden beïnvloed door de hoge
prijsstelling van slechts enkele win
kelcombinaties en de verbruikers
coöperatie.
In werkelijkheid liggen de prijzen
by grootwinkelbedrijven en veel win
kelcombinaties dicht by het niveau
van het „goedkoopste eigen merk".
Het „bekende merk" is dus in het
algemeen zeer duur. Toch is het
Jammer dat het meer en meer uit
Het zal je maar gebeu
ren: een Jumbojet die gister
middag op Kennedy Airport
bij New York landde bleek
een wiel van het landings
gestel te hebben verloren.
Later werd het wiel terugge
vonden In de auto van
een monteur van de lucht
haven die gelukkig op dat
moment niet in zijn wagen
zat.
deren aan wie daar geld voor over
j heeft. Alleen, de bekende merken
I geven daar veelal in hun reclame
geen duidelykheid over.
zy geven veel geld uit om een
produkt-imago te vestigen, doch la
ten na een prdukt-ver klaring te ge
ven. Als zy dat eens gingen doen,
zouden zy zichzelf en de consument
een grote dient bewyzen. En duide
lykheid brengen omtrent eventuele
het
De Tweede Kamer wacht een
even zwaar als kort parlementair sei
zoen. Met het oog op de begin april
te houden verkiezingen wordt zy
reeds in maart ontbonden, maar in
tussen is er nog een druk program
ma af te werken. De ryksbegroting
zal daardoor in record-tempo moe
ten worden behandeld. Men wil daar
mee al vóór kerstmis klaar zyn.
Daarnaast wacht de afgevaardigden
nog een serie belangryke wetsont
werpen. die veel tyd vergen, zoals ae
wel-Veringa voor de hervorming van
het universiteitsbestuur en de wet-
Polak inzake de herziening van het
ondernemingsrecht. De behandeling
van de wet-Veringa begint overigens
al de volgende week.
Het zal bovendien een onrustig sei
zoen worden. De verkiezingen zyn in
aantocht en dat wil de politieke par-
tyen nog wel eens tot wat stuntwerk
inspireren, dat dan weer de nodige
reacties van anderen oproept. Voor
proefjes daarvan gaven de afgelopen
week reeds de CHU en de PSP. De
pacifisten kondigden een kraakactie
van het militaire apparaat aan en
de CHU ging alvast op de demago
gische toer door achter alles wat zich
in dit land aan vernieuwingsdrang
baanbreekt. oproerkraaiers en maois-
ten te zien.
De christelyk-historische staatsse
cretaris voor de landmacht, de heer
Haex, oud-generaal, die de kunst
verstaat van tyd tot tyd heel poli-
tiek-Den Haag op de tenen te gaan
staan met zyn ongebreidelde plei
dooien voor opvoering van de defen
sie. keerde zich nog ver voor de PSP
met haar plannen voor de dag
kwam tegen „ondermynende activitei
ten" van bepaalde linkse groepen.
Donderdag waarschuwde zyn party-
genoot dr. Schuring voor georgani
seerde infiltraties van Maoïstische
elementen in ons onderwys. Dat
Maoisten mede de hand hebben ge
had in de Rotterdamse havensta
king, zal wel waar zyn, maar dat
zy nu ook al de HTS-leraren in hun
greep hebben, gelooft niemand. Rond
het Binnenhof is er althans geen
zinnig mens te vinden die dit soort
verhalen nog serieus neemt.
De CHU is ook verantwoordelyk
voor de passage in de troonrede,
waarin krachtig optreden wordt aan
gekondigd door op onverdraagzame
wyze anderen hun opvattingen en ge
dragspatronen op te dringen of erns
tig overlast aan te doen De minis
ter voor Ontwikkelingshulp, dis.
Udink, tevens lysttrekker van de
CHU by de komende verkiezingen,
heeft hierin de hand gehad. Drs.
Udink ontwikkelt zich de laatste tyd
als een soort Nederlandse Agnew,
Hy schynt aanvankeiyk nog krach
tiger taal te hebben willen gebrui
ken maar daarin te zyn afgeremd
door de KVP-ministers Veringa en
Klompé, die dit „law and order"-
gedoe wat te ver ging. Dr. Veringa
vindt dat er best wat maatschappe-
lyke onrust mag zyn als het maar
binnen de grenzen van de democra
tie biyft en van mevrouw Klompé is
bekend dat zy zich vorig Jaar al
grenzeloos heeft geërgerd aan Beer-
ninks uitspraken over de harde lyn.
(Van onze financiële medewerker)
Het is de taak van de overheid om te zorgen dat niet de
ene groep zich bevoordeelt ten koste van een andere. Maar dat
is geen eenvoudige taak, waar het merendeel van een volk
zich gedraagt als de zwijgende massa, waardoor roerige min
derheden de kans krijgen zich te laten gelden en de meeste
voordelen in de wacht te kunnen slepen.
loeier wordt, de mensen wel geluk-
Sger worden, dan nog biyft er het
neven naar menselyk geluk over.
Chomsky doet in zyn boek: De
aacht van Amerika en de nieuwe
sandarijnen,uitgaveBruna, welden-
ten aan een hinderiyk voor de voe-
H> lopertje. Maar het is in elk ge-
'al een man die beseft dat hy een
Kweten heeft.
J.R.8.
ADVERTENTIE
verpakking: M en 40 tabletten
De vier honderd guldein-kwestie
zit menigeen erg hoog. De regering
schat aan de hand van de door het
Centraal Plan Bureau opgestelde ad
viezen. dat ongeveer de helft der
loontrekkers de volledige uitkering
van f 400 zal ontvangen. De rest
moet maar zien hoe zy het hoofd
zal bieden aan de inflatiegolf, die
ons land overspoelt.
De door de regering aangekon
digde maatregelen op fiscaal terrein
en ten aanzien van de beteugeling
van de investeringen door het be
drijfsleven zullen ertoe moeten bij
dragen dat op het perspectief van
de komende jaren wordt afgekoerst.
Het is geen eenvoudige taak, want
teger de stroom oproeien vereist by-
zondere krachtsinspanning, vooral
als er obstakels in het vaarwater
worden geworpen uit politieke oog
merken. De spanning, veroorzaakt
door de sterke groei van de con
sumptieve bestedingen en de inves
teringen, komt tot uiting in de krap
te op de arbeidsmarkt, de opwaartse
druk op de pry zen en de veel ster
kere styging van de lonen dan waar
op was gerekend.
In de prognoses van het centraal
Planbureau was er rekening meege-
houden dat er dit jaar een reële in
komensverbetering zou zyn van 3.5
procent, maar het wordt nu wel 7
procent, zy gaat ver uit boven de
vermeerdering van de produktiviteit
en de groei van het nationale in
komen.
Groot-Brittannië is wel het meest
notoire voorbeeld waaraan ons land
zich zou kunnen spiegelen.
De niet aflatende stakingen, de on
vrede by de werknemers in vrywel
alle bedryfstakken, de onvoldoende
ruimte in de kapitaalvoorziening
voor de vermeerdering van de inves
teringen, die nodig zyn om de pro-
duktie te vergroten, het zyn allemaal
oorzaken, waarom West-Europa
voortdurend paraat moet zyn tegen
de weerslag van het geldbederf waar
aan de Britten zich sinds jaar en dag
bezondigen.
Er gaan steeds meer stemmen op. die
waarschuwen tegen de internationale
inflatie Voor Nederland weerspie
gelt die inflatie zich in een styging
van het pryspeil van de geïmpor
teerde goederen met gemiddeld 5
procent.
Een vergelijkbare styging is er vol
gens het Centraal Plan Bureau sinds
1957 niet meer voorgekomen. De
kans bestaat dat die styging niet zal
voortgaan, maar intussen heeft zy er
al in belangryke mate toe by gedra
gen. dat de opwaartse druk op de
prijzen in ons land aanhoudt.
Daarby komt de loonsomsty ging
die tot voor kort. op 9% procent werd
geraamd, maar die nu op 11 procent
wordt gesteld, verondersteld dat de
bekende f 400 gemiddeld over het i
hele bedryfsleven voor de helft wordt
uitgekeerd. In het licht van de om
standigheden Ujkt het vooralsnog
optimistisch fce verwachten dat de
uitkering ineens tot de helft van de
werknemers zal worden beperkt,
aannemende dat de uitkering
gelden tfoor de gehele beroepsbevol
king dan zal er ongeveer f 11'A mil
jard aan de bestedingsmogelijkheden
worden toegevoegd.
Met een dergeiyk bedrag voor
ogen Ujkt de afroming van de koop
kracht door de belastingmaatregelen
3 procent op de bestaande tarie
ven voor loon- en inkomstenbelas
ting, vennootschapsbelasting en ben
zine-accijns —zoiets als het blussen
van een oliebrand met een tuinslang.
Alles by elkaar zal de opslag van 3
procent van de belastingtarieven
f 550 miljoen van de bestedingsmo-
gekykheden wegnemen.
Cumulatief effect
Ir komt echter het cumulatief ef
fect by van de vermindering van de
geldhoeveelheid. nu de regering van
plan biykt te zyn het uit de extra
heffing binnenkomende bedrag in
een of andere vorm te bevriezen by
de Nederlandsche Bank. Het beste
zou zyn als er een aparte rekening
voor zou worden geopend, opdat elke
verdoezeling van de normale rijksfi-
nanciering met de inkomsten van de
extra heffing wordt vermeden.
In het verleden zyn al vaak be
dragen in de schatkist terecht geko
men. die voor speciale doeleinden
ren bestemd. Uiteindelyk zynzy
in de lopende uitgaven opgegaan.
Door inkrimping van de geldstroom
zullen ook de monetaire maatrege
len. zoals de kredietrestrictie en de
vermindering van de kredietverlening
aan de consumptieve sector, eerder
effect sorteren. Vele bedryven zul
len het moeiiyk genoeg krygen om
het geld byeen te schrapen dat no
dig is om de uitkering ineens van
f 400 aan de werknemers te beta
len
Menige ondernemer, die nauweUjks
de eindjes aan elkaar kan knopen,
zal eraan ten gronde gaan. Dat zyn
de zogenaamde marginale bedryven,
waar de concurrentie zo sterk werkt
dat de opbrengst van de verkochte
produkten nauweiyks enige winst
overlaat als alle kosten in aanmer
king worden genomen.
Mocht te eniger tyd biyken dat
de overheidsmaatregelen een te sterke
uitwerking hebben, zodat werkloos
heid merkbaar zou worden, dan zou
het geblokkeerde geld van de extra
nefflng gebruikt kunnen worden voor
de financiering van aanvullende
werkgelegenheid, of om de in de knel
gekomen bedryven uit de put te hei
pon. Voorlopig zit er nog geen rode
cent in de conjunctuurpot, omdat de
toeslag pas in de loop van het vol
gend jaar gaat werken.
In economisch opzicht zullen we
deze loongoh wel weer te boven ko
men, al zullen er hier en daar spaan
ders vliegen, maar de spaarders wordt
steeds meer koopkracht ontstolen. In
feite zyn dat alle werknemers, die
In een of ander pensioenfonds zyn
opgenomen. Alleen de zeer grote be
dryven en de overheid kunnen de
werknemers een waardevast pensioen
garanderen
De zelfstandigen, die zelf voor de
oude dag moeten zorgen, hebben
geen enkele mogeiykheid om be
scherming te zoeken. Het wordt hoog
tijd dat de regering de belasting
vrijdom voor premies voor levensver
zekeringen gaat optrekken tot boven
de grens van f 5000,- per jaar. Die
grens is vele jaren geleden gesteld,
toen het geld een heel andere koop
kracht vertegenwoordigde dan thans.
Voor de kapitaalmarkt zal het een
stabiliserende factor betekenen dat de
schatkist in het komende jaar slechts
In bescheiden mate een beroep op de
beschikbaar komende middelen zal
doen. Als alles goed gaat zal er voor
hooguit f 400 miljoen door het rijk
In de open markt worden geleend.
Daartegenovei staat dat er voor ca.
f 600 min. beschikbaar komt uit af
lossingen op bestaande staatsschuld.
Een gedeelte van het geld uit de
aflossingen komt terecht by de vas
te geldschieter van het ryk, het al
gemeen burgerlyk pensioenfonds,
maar die middelen kunnen vry voor
belegging worden aangewend. Even
tueel kunnen zy ook aan de Bank
voor Nederlandsche Gemeenten wor
den uitgeleend, welke instelling als
centrale financier voor de lagere
overheid meer armslag krijgt.
Het is bepaald niet de bedoeling
van de minister van Financiën om
van de verschuiving in de lenings
activiteiten van het ryk naar de ge
meenten te trachten de rentevoet
omlaag te brengen. In de gegeven
conjuncturele omstandigheden zou
het bepaald ongewenst zyn de rente
sterk te verlagen, omdat dan de in
vesteringen door het bedrijfsleven
zouden worden aangemoedigd.
De rem van de rente moet biy-
ven werken, vooral omdat het be
dryfsleven het volgend jaar toch al
meer ruimte krijgt door de terugbe
taling van de omzetbelasting, die in
het verleden op kapitaalgoederen is
betaald. Verder uitstel van de terug
betaling zou ongewenst zyn, omdat er
al eerder een verschuiving naar een
later tydstip is geweest. Het bedryfs
leven zou het vertrouwen in de toe
zeggingen van de overheid kunnen
verliezen.
Last op investeringen
Behalve door de rente zal de in
vesteringsactiviteit geremd worden nu
voor kapitaalgoederen een hoger
btw-tarief zal gelden en wel 14 pro
cent inplaats van tot nu 12 procent.
Daarenboven wordt de investerings-
last verzwaard door de voorgenomen
heffing op de bouwsom voor bedryfs-
panden. Die heffing zal voor de
randstad Holland waarschynlijk tot
15 procent oplopen.
Samen met het beoogde vergun
ningenstelsel zal de animo voor de
bouw van bedrijfspanden sterk afne
men. Een soepeler beleid op dit ge
bied voor andere delen van het land
geeft deze bestedingsbeperking tevens
het aanzien van een structureel be
leid. Voor het noorden, oosten en
zuiden van het land kan dit een fac
tor zyn voor de bevordering van in
dustriële vestigingen.
De heffing op de bouwsom moet
wel hoog worden gesteld, omdat zy
anders weinig uitwerking zou heb
ben. De verwachting van een verde
re prijsstyging zou de ondernemers
over het bezwaar van de heffing
doen heenstappen als die heffing te
laag gesteld wordt.
De investeringsrem zal wellicht
van invloed zyn op de omvang van
de kapitaal vraag van de kant van het
bedrijfsleven. Uiteindelyk zal dat er
toe by dragen dat er een zekere ont
spanning op de kapitaalmarkt gaat
optreden. Op de effectenbeurs wordt
dan ook al berekend wat het uitein-
deiyke gevolg van de overheidsmaat-
regeien op de rentestand aal rijn.
De CHU is kenneiyk bezig de con
servatieve achterban, die zich nog
al schynt op te winden over de to
lerante houding van de regering Je
gens minderheidsgroepen met afwy-
kende meningen, tegemoet te komen.
Acties als die van de PSP zyn na-
tuurlyk koren op de molen van men
sen als Udink. Dr. Schuring waar
schuwde donderdag al voor de roep
om een sterke man. „Is this
Holland", vroeg zich deze week de
I-cndense Times in opperste verba
zing af? Het blad verwachtte zulke
kreten uit Griekenland, niet uit het
tolerante Holland. Helaas is die to
lerantie aardig aan het verdwynen.
Zowel ter linker als rechterzijde be
gint men zich steds harder op te
stellen.
Voor veel maatechappelyk rumoer
biyft overigens de overheid zelf me
de verantwoordelyk. Wi ede Dam laat
ontruimen na het hele seizoen sla
pers te hebben getolereerd, kan op
moeilykheden rekenen. Wie een
streek als Oost-Grom lngen econo
misch laat verkommeren, bezort de
communisten winst. Wie is gewaar
schuwd voor mogeiyke acties van
Ambonezen by het bezoek van Soe-
harto, moet de verantwoordeiykheid
voor het Wassenaarse incident niet
trachten af te schuiven. Wie in een
periode vol arbeidsonrust een loon-
pauze aankondigt, kan weten wat
daarvan de gevolgen kunnen zyn.
Minister Roolvink mag dan reke
nen „op het gezonde verstand van
de gewone man", zoals hy dinsdag
avond theatraal over de beeldbuis
riep, hy heeft de vakbeweging tegen
zich en dat is in dit land geen klei
nigheid. Kloos heeft het stakingspa
rool al min of meer gegeven. De mi
nister moet dat niet lekker zitten.
Hy heeft al eens eerder een derge-
UJke maatregel moeten inslik
ken. omdat de vakcentrales hun me
dewerking weigerden.
Het is dan ook de vraag of het ooit-
werkelijk tot een loonpauze komt. Ar
tikel 10 van de loonwet, waarop de
regering zich beroept, laat nog vol
doende mogeiykheden over om de
loongolf op een wat minder rigoreu-
ae manier in te dammen. Als de SER
straks tot herziening van de loonwet
adviseert, iets waartoe de raad toch
ook wel zonder NVV kan komen,
kan de kamer het initiatiefwetje
van D'66 aannemen en komt de weg
vry tot herstel van het centrale
loonoverleg. Dan kunnen weer de no
dige afspraken over het toelaatbare
loonniveau worden gemaakt, zonder
dat ledereen direct op zyn achterste
benen gaat staan. Maar toegegeven,
een beetje „wishfull thinking" ïsdit
nog wel.
R. W. HEIDINOA
