Niet
staat om
hebben
Japanse erotiek symbolisch verpakt
Films
in
Leiden
GRETA GARBO, DE GODDELIJKE VERLEIDSTER
DE WANHOOP VAN VELE JOURNALISTEN
JÊL
Ontknoping moet t
doen in cowboyfilm
42
„DAGBOEK VAN EEN LIEFDESPARTNER'
Woodstock
De halve maagd is geen maagd
Kom maar wijfje
iiiiiiiiwiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiwi
Kassucces
Mash blijft
VRIJDAG 11 SEPTEMBER 1970
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 19
Vijfenveertig jaar geleden kwam Greta
Garbo, de fameuze filmdiva en het groot
ste kassucces aller tijden, naar Hollywood,
waar zij het idool werd van miljoenen.
Thans is zij, vooral door de jongste gene
ratie in de Verenigde Staten, herontdekt
i als de „goddelijke" verleidster. In het
Newyorkse Lincoln Centre draaien haar
films nu al twee en een half jaar aan een
stuk, terwijl televisiemaatschappijen ze
uitzenden op topuren. Intussen leeft de 65-
jarige actrice, die sinds dertig jaar geen
film meer heeft gemaakt, zeer teruggetrok
ken in New York.
Toen Winston Churchill twaalf
jaar geleden aan boord van een
schip van Onassis een tocht langs
de Griekse eilanden meemaakte
wendde hij zich uiterst eerbiedig tot
een vrouw met een donkere bril, die
alleen aan dek zat. Hij boog en
vroeg permissie haar iets te vragen.
De vrouw knikte minzaam en Chur
chill zei: „Ik zou zeer gevleid zijn
als u even uw bril zou willen afzet-
I ten
Greta Garbo keek met een lichte
I frons op en zei verstrooid: „Mijn
bril afzetten, waarom?"
„Omdat ik het als een grote eer
II beschouw u zonder uw vermomming
temogen zien", zei Churchill. Hij was
een van de weinigen die tijdens de
I laatste kwart-eeuw het voorrecht
hadden het legendarische gezicht
van Greta Garbo zonder die bril
1 te zien.
De mensen in haar directe omge-
I ving leggen dezelfde schroomvallige
eerbied jegens haar aan de dag als
I Churchill destijds deed. Evenals het
publiek, dat in de burnt van haar
huis een glimp van haar probeert
op te vangen als zij uitgaat voor een
wandeling of om boodschappen te
II doen, altijd in het zwart gekleed.
Journalisten, die een interview
II met haar willen, brent zij tot wan-
hoop. Zij hebben zonder succes van
Halles geprobeerd, ondermeer door
met een poedel door de 52-ste straat
lopen omstreeks het uur waarop
meestal naar buiten komt. Zij
moeilijk weerstand bieden aan
leis, maar bezit tevens een zes
zintuig dat haar tijdig waar-
li schuwt.
Het ligt in de bedoeling
van de VARA-tv om een
aantal films uit te gaan zen
den, waarin Greta Garbo be
langrijke rollen zal spelen.
De produkties, welke deze
Dmroep zal presenteren, zijn
nog niet bekend. Tevens
moet nog een keuze worden
gemaakt wat betreft het
aantal uit te zenden films.
Systeem
Wie Greta Garbo wil opbellen,
loopt vast od een doeltreffend sy
steem dat haar vrienden toepassen
als zij volgens een ingewikkelde co
de de bel laten overgaan. Zij is te
spreken voor een aantal vrienden,
dat op de vingers van een hand te
tellen is.
Als zij aan de Franse Rivièra of
elders vakantie houdt en er zijn in
dringers in de buurt, dan richten
haar begeleiders een soort onzicht
bare barrière op om haar tegen de
ongewenste belangstelling te be
schermen. In feite kan zij zich daar
door vrijer bewegen dan welke an
dere beroemdheid ook.
Sinds Greta Garbo zich op 35-ja-
rige leeftijd uit de film-business te
rugtrok heeft zij elke aanbieding re
soluut van de hand gewezen. Vorig
jaar bood Fox haar het recordbedrag
van twee miljoen dollar, maar zij
weigerde.
In Hollywood was zij zestien jaar
lang verreweg de best betaalde ster.
Zij incasseerde honoraria van 300.
000 dollar per film. Dat was in die
tijd zelfs meer dan sterren als Liz
Taylor nu verdienen.
Op twintigjarige leeftijd was zy
straatarm, zes jaar later miljonair.
Thans, tientallen jaren later, bren
gen haar films nog steeds miljoenen
in vervoering. Nog steeds krygt zy
huwelyksaanzoeken. Maar ook die
wijst zy uiterst gracieus van de
hand.
De man die haar groot gemaakt
heeft was haar aanbidder: Maurits
Stiller. Hy was de belangrükste fi
guur in de Zweedse filmindustrie
Metro-Goldwyn-Mayer kocht hem
voor vyftienhonderd dollar per week
als regisseur weg, maar Stiller wil
de slechts toehappen op voorwaarde
dat hy zyn protégé, Greta Lovisa
Gustafsson, mee mocht nemen naar
Hollywood. MGM nam Greta voor
nog eens 400 dollar per week op de
koop toe.
In Zweden verdiende Greta aan
vankelijk de kost in een kappers
zaak. Haar vader, die in een abba-
toir werkte, stierf toen zy veertien
jaar was. Stiller leerde haar hoe zy
zich moest bewegen en kleden. Hy
nam haar mee naar dure restaurants
om haar etiquette by te brengen. Zy
speelde in Zweden en in Berlyn in
enkele films, maar by MGM wist
men, behalve Stiller natuurlyk, aan-
vankeiyk niet wat met haar te begin
nen.
Plomp
Greta Garbo was te lang, haar
voeten waren te groot en zy gedroeg
zich plomp en onhandig. Maar die
gebreken werden ruimschoots gecom
penseerd door een onweerstaanbaar
mooi en uniek gezicht. Dat gezicht
gaf uiteindelyk de doorslag toen
MGM besloot tot enn test. Zy moest
haar naam veranderen en na een
tiental suggesties kwam Stiller met
Garbo. „Die naam past by haar,
hypersensueel, spiritueel en mys
tiek". zei hy.
Garbo kreeg een rol in de eerste
film die Stiller voor MGM maakte:
the torrent. De hartstochtelyke lief
de van Stiller was niet wederkerig.
De man op wie zy voor het eerst
werkelyk verliefd werd was John
Greta Garbo in 1966
met bril
Gilbert, haar tegenspeler in de der
de film die zy maakte: the flesh and
the devil. Het werd een vah de
mooiste verfilmingen van een lief
desverhouding, waarvan het succes
sindsdien nooit is overtroffen.
Gilbert was een filmminnaar van
het niveau van Novarro en Valen
tino. Hy was twee keer getrouwd en
gescheiden en vroeg Garbo binnen
een week na hun eerste ontmoeting
ten huwelyk. Zy aarzelde, maar wei
gerde tenslotte zoals zy haar hele
verder leven zou biyven doen.
Geen van haar talloze romances
leidde tot een huwelyk. Gilbert deed
alles om haar te strikken, maar te
vergeefs. Terwyl zy flirtte met Fre
drick March kocht Gilbert een jacht
van 100.000 dollar dat hy als een pa
leis liet inrichten, en zei hy tegen
de pers dat het hun verblyf zou wor
den voor de wittebroodsweken.
Hy wist haar uiteindelyk over te
halen een datum vast te stellen,
maar toen zy op weg waren naar
Mexico, waar het huwelyk in alle
stilte zou worden gesloten, verstop
te Garbo zich in het tollet van een
restaurant, terwyi Gilbert de auto
parkeerde. Hij wist haar niet te vin
den en reed woedend naar huis.
Kort daarna trouwde hy de actrice
Ina Claire die hem binnen de kort
ste keren weer in de steek liet.
Sexy
Gilbert was een van de vele top-
sterren die hun carrière moesten op
geven toen de sprekende film zyn in
trede deed. Zyn stem was veel te
hoog. waardoor zyn glorious night
een lachwekkende vertoning werd.
Toen hij in moeilijkheden raakte
hielp Greta hem in het geheim met
geld. Drie jaar later stierf hij aan
een hartaanval.
De eerste sprekende film van Gar
bo in 1930, Anna Christina, werd
opnieuw een overweldigend succes.
MGM lanceerde de produktie met
twee woorden: Garbo spreekt. Haar
stem voldeed precies aan de ver
wachtingen van het aanbiedende pu
bliek: een diepe klank, hees en
sexy. zy maakte de ene succesfilm
na de andere: romance met Gavin
Gordon, Susan Lennox met Clarck
Gable, Mata Hart met Ramon No
varro.
Haar 28ste en laatste film, two-fa
ced woman, werd een volslagen mis
lukking. Het .scrip" stond haar van
het begin af aan tegen, maar men
wist haar toch over te halen. Zy
verscheen als een soort jazzfan, die
niets leek op de Garbo van weleer.
De critici lieten van de film en van
Garbo zelf niets over. Zy verloor al
le vertrouwen in het filmvak en in
haar zelf, en trok zich definitief te
rug.
Haar laatste opzienbarende ro
mance eindigde in 1964 met de dood
van George Schlee. Zyn vrouw, Va-
lentina, schynt tot de dood van haar
man geen bezwaar tegen de verhou
ding te hebben gemaakt. Van tyd tot
tyd namen zy gedriën hun intrek
in de villa Le Roe aan de Cote d'A-
zur. Ook in New York bewoonden zy
hetzelfde huis. Elke morgen verliet
Schlee het appartement dat hy met
zyn vrouw deelde om de hele dag
by Garbo door te brengen die twee
verdiepingen lager woonde. Voor de
buitenwereld was hy haar adviseur
en manager.
Toen hy ziek werd kregen de twee
vrouwen ruzie. Valentina wilde dat
hy in New York bleef, maar Garbo
dacht dat Zuid-Frankryk beter zou
zijn. Schlee vertrok met Garbo naar
de Rivièra en Valentina reisde hen
later achterna. Zy wilde dat Greta
de zieke met rust liet, maar het
tweetal nam de wyk naar Parys.
waar Schlee in een nachtclub dood
bleef door een hartaanval. Er ont
stond een verbitterde vete over de
vraag of Garbo de begrafenis zou
bywonen. Het gevolg was dat zy een
zenuwinzinking kreeg.
Sindsdien laat zy nog maar een
zeer vaak wisselende kleine kring
van vrienden in haar omgeving toe.
Een van hen (die de laan is uige-
stuurd), zei van haar: „Zy is in niets
of niemand meer geïnteresseerd. Zy
stelt haar gezelschap op de proef,
voortdurend zuchtend en vervuld
van spyt en smartelijke herinnerin
gen. Zy is bygelovig, wantrouwig en
heeft geen besef van wat vriend
schap kan betekenen, zy is niet in
staat om lief te hebben".
CAMERA Langzamerhand
gaan steeds meer Japanse films
het westen bereiken. Over het al
gemeen gaat het om eenvoudige
sex of dubieuze art. Slechts een
enkele Japanse film haalt een ho
ger niveau. De eerste van de twee
Japanse films, die deze week in
Camera vertoond worden („Dag
boek van een liefdespartner") is
een van die films van hoger ni
veau. De grote handicap van de
gemiddelde toeschouwer by deze
film is ongetwyfeld de onbekend
heid met de Japanse symboliek en
de manier om iets omslachtig te
zeggen. De film dreigt daardoor de
greep op de westerse toeschouwer
te verliezen.
Het verhaal is eenvoudig. In de
stad Shinjuku (berucht vanwege de
vaak optredende onlusten) zoeken
twee jonge mensen naar een ero
tisch hoogtepunt. De jongen wordt
belemmerd door allerlei geestely-
ke mankementen. Slechts als hy
btf het stelen van boeken door een
meisje betrapt wordt, dreigt even
zo'n hoogtepunt. Het meisje heeft
andere achtergronden met hetzelf
de probleem als gevolg. Via aller
lei vreemde taferelen met even
vreemde mensen komen ze uitein
delijk terecht by enkele mensen uit
de Japanse underground. Het hoe
en waarom wordt niet duidelyk,
maar zowel de jongen en het meis
je krygen in deze vreemde omge
ving hun eerste echte erotische be
levenis. Voor wie wat moeilykhe-
den mocht hebben met de Japanse
symboliek nog even dit: „Dagboek
van een liefdespartner" is niet al
leen het verhaal van twee jonge
mensen, die een uitweg zoeken uit
labyrint van de sex, maar
ook het verhaal over de stad Shin
juku, die voortdurend onrustig is.
Dit wordt gesymboliseerd door de
twee jonge mensen en alle anderen
waarmee zy in contact komen. Dit
wordt allemaal pas duidelyk aan
het eind van de film als er een op
roer in de stad uitbreekt op het
®oment, dat de jonge mensen hun
eerste wederzydse extase bereiken.
Vanaf maa-nrjag draait in Came-
ro ,De eerste liefde." Deze even
eens Japanse film is tydens de
Utrechtse Cinemanifestatie goed
ontvangen. De film heeft dan ook
het ontegenzegiyke voordeel, dat
er minder van het verhaal gemist
wordt door de westerling die geen
oog heeft voor de Japanse symbo
liek en aanpak.
LUXOR —„Woodstock," de
kleurenfilm over het grootste pop-
gebeuren aller tyden, dat vorig
jaar in Amerika plaats had. gaat
in Leiden de derde week in. In
„Drie dagen van vrede, muziek en
liefde" kan het Leidse hip
pievolkje zyn hart ophalen aan
o.m. Joan Baez. Arlo Guthrie, Sly
and the Stone, Richie Havens, The
Who, Country Joe and the Fish,
John Sebastian, Santana en Joe
Cocker»
REX De titel „Het (Intieme)
dagboek van een halve maagd, de
sex-film die deze week in het thea
ter aan de Haarlemmerstraat
draait, is eigeniyk niet juist- De
halve maagd blykt namelyk hele
maal geen maagd meer te zyn.
Het is een van die vele (sex)
films die steeds weer op hetzelfde
neerkomt. Aan bloot ontbreekt het
beslist niet. Maar met bloot alleen
kan je nog geen goed lopend ver
haal in elkaar draaien. Daarom
moet deze film dan ook in de cate
gorie „matig" worden geplaatst.
Het verhaal kan in een paar re
gels worden verteld. Een nog vry
jong meisje kan het niet zo best
met haar ouders vinden. Het ge
volg hiervan is dat zy haar ver
tier by anderen zoekt. Die anderen
zyn dan natuurlyk mannen. Meest
al oudere.
Voor een paar snoepjes en enke
le losse centen krygen zy veel van
haar gedaan. Dit gaat goed tot dat
zy door een vriendin wordt ge
snapt. Deze vertelt alles aan haar
moeder en dan gaat. het zaakje
aan het rollen. De politie wordt in
geschakeld en verscheidene
„ouwe" mannetjes worden op het
matje geroepen.
Het eind van het liedje, na een
„eindeloze" rechtzaak, is, dat zy
aan haar ouders wordt onttrokken
en wordt geadopteerd door een
vriendelyke dame die haar heel
goed begrypt.
DA'S PAS FIJN!
attracties in
A
d<> eholin»
kaatsheuvel
4
Ga d'er weer eens heen
L A
Rie Yokoyama (links) en
Tadanori Yokon, het jonge paar
in Dagboek van een liefdes
partner
ADVERTENTIE
LIDO Een middelmatige cow
boy-film met de gebruikelyke ge
vechtshandelingen en alleen tegen
het eind een vleug spanning. Zo
ongeveer kan de korte kenschets
luiden van „De laatste rekening
betaal Je zelf." de hoofdfilm deze
week in het Lido-theater aan de
Steenstraat, geen produktie om
stuk van te zyn. Daarvoor is het
aantal goede grappen te gering
en zyn de gefilmde situaties af en
toe té opgelegd.
We zien hoe Lee van Cleef „pro
moveert" van ontwapenende krui
meldief tot sheriff, dankzy de
vriendschap die hy sluit met een
myningenieur, een Jonge green
horn (groentje) uit Europa. Vanaf
het moment dat deze twee elkaar
ontmoetten, wordt Lee steeds voor
de keus gesteld: verder schooieren
met zyn twee onafsche'idelyke
makkers, of blyven hangen in het
dorp van de myningenieur met
een vaste baan.
Het is geen eenvoudige keus,
maar Lee verkiest uiteindelyk het
gezelschap van zyn vrienden. Al
thans dat is hy van plan. De
komst van een bende bandieten
naar het stadje verandert de sltua-
STUDIO Het is al een heel
ding wanneer een sexfilm niet on
der het mom van „medisch," „in
struerend" of „voorlichtend" wordt
gepresenteerd. „Kom maar wyfje"
behoort tot dat slag. Het is echter
wel tegeiyk het laatste positieve
punt dat we van de rolprent kun
nen vermelden. Want de rest ls zo
zouteloos samengesteld, dat Je wel
een heel grote liefhebber van de
sex moet zyn om de twee uur uit
te zitten. Regisseur Folf Thiele
had zich voorgenomen een beeld te
geven van de manier waarop de
sex door de eeuwen heen beieefd
wordt. Ondanks het feit dat de
filmmensen de beschikking hadden
over kleuropnamen biyft de film
hangen in de styi van ons oerdege-
ïyke maar o zo saaie geschiedenis
boekje. Aan de hand van talloze
grote, kleine, dikke en dunne bor
sten moet worden aangetoond dat
het sexuele leven door de eeuwen
heen steeds meer „verzakeiykt"
is. Hoe onbezorgd konden onze
voorouders door het hoog opge
schoten gras rollen. De commenta
tor Gerd Baltus maakt de misluk
king compleet door zo nu en dan
tussen de beelden door even kwlnk
te willen slaan wat helaas Jammer-
U)k mislukt»
tie op slag. Lee neemt de plaats
in van de gewonde sheriff en ziet
in deze positie kans de overvallers
te verdrijven.
Nu geëerd door heel het dorp.
komt hy wederom tegenover zyn
twee metgezellen te staan, die wil
len verder trekken. Lee moet een
beslissing nemen en dat doet hy
ook, op een dramatische manier.
TRIANON —MASH biyft nog
een week in Leiden. Dat zal nie
mand verbazen, want MASH is een
van de. beste komedies, die de
laatste jaren gemaakt is. In Can
nes viel de film terecht in de pry-
zen. In het Juryrapport werd ge
sproken over „de beste anti-oor
logsfilm die ooit is gemaakt." Dat
lykt een wat vreemde beschryving
voor een film die de lachspieren
danig op de proef stelt. Het is toch
al te waar. In MASH worden de
gruwelijkheden van de oorlog
scherp geschilderd, zonder dat er
een schot valt of gevochten wordt.
Het geesteiyk afzakken van alle
betrokkenen in een van de Ameri
kaanse veldhospitalen wordt zo
treffend afgeschilderd, dat zonder
grote dosis humor de film beslist
ongenietbaar zou zyn geworden.
Het geheel is misschien een wat
onsamenhangend verhaal over een
veldlazeret in de Koreaanse oor
log: als kritiek op Vietnam en als
(bepaald niet pretentieloos) ver
maak een enorm (kas)succes.
