Er zullen
ontslagen
vallen
BANKIERSWINST GEDUT NIET MEER
)ppassen voor cholera
Cor de Ruiterde man achter de Centrum Bank
Natuur-
boot in
Leiden
JAPAN EN DE OORLOG
r"
Ds. N. Kleermaker
25 jaar predikant
ATERDAG 16 AUGUSTUS 1970
LEIDëCH DAGBLAD
PAGINA 1
.EIDSCH m DAGBLAD
15 augustus Japan en de oorlog
45, vandaag 25 Jaar geleden, een
leke gebeurtenis voor Japan. Over
radio klinkt, voor 't eerst, de stem
b de voor goddelijk gehouden kei-
Hirohito. Monotoon, ernstig, ver-
tart dat zijn regering capituleert
or het geweld van de Geallieerden,
it einde van de twee wereldoorlog,
dan op twee of drie weken na. zes
ir heeft geduurd, is er.
jaren lang hebben wij gedacht dat
oral twee gebeurtenissen die capitu
lie hebben bepaald: het vallen van
atoombommen op Hirosjima ei
gasaki, eerder in diezelfde turbu
!te augustusmaand. In mei '45 was
einde gekomen voor Hitier
itóland. Maar de Japanse propa
ide voor intern gebruik en voor ex-
•t bestemd, deed het ergste vrezen
>r het verdere oorlogsverloop. Zou
de fanatieke Japanners werke-
tot het einde vechten? En zou
einde op die manier niet nog
ig op zich kunnen laten wachten?
gstige vragen die velen toen be
rsten, omdat zij familie hadden
het nog bezette Nederlandsch-In-
en geen idee hadden over hun lot.
ichteraf is wel gebleken, dat de
janse propaganda een vertekend
ld gaf van het Japan van 1945.
>t de kamikaze-vliegers, de man
die zelfmoord pleegden én de
p dat hun enkele leven aan dui-
iden geallieerden het leven kostte,
laaide de gebeurtenissen in Ja-
In het land van de Rijzende
was men wel degelijk pessimis-
ih over het oorlogsverloop. Sterker
goed ingevoerde politici, waren
vanaf het begin geweest. Zij von-
dat Japan al in 1942, kort na
eerste triomfen, had moeten zor-
voor vrede in de Stille Oceaan,
laar de oorlogspartij, in het ka-
et vertegenwoordigd door de mili-
te premier Tojo drukte toen het
aitisme keihard de kop in. Maar
verwege 1944 moest een gedesil-
oneerde Tojo zijn ontslag nemen,
oorlog had voor Japan een ver-
rde wending genomen. Zijn op-
;er als premier, Koiso, hield al re
ling met een geallieerde invasie.
a kon zich niet verdedigen te-
de geallieerde luchtaanvallen.
'44 begon de oorlogseconomie
enen van ineenstorting te verto-
Honger en ondervoeding teis-
den de bevolking. Zelfs in de hoog
legerkringen hield men rekening
een nederlaag. In april 1945
aaide de vredespartij in Tokio
nieuwe zege. Koiso werd opge-
|d door de oude baron Soezoeki.
lok keizer Hirohito had zijn be
langen tegende oorlogspartij, maar
kwaardigerwijs was zijn positie
el uniek als geïsoleerd. De vredes-
tjj bewerkte hem wel, maar kon
nog niet tot een direct ingrijpen
Intussen werd de horizon
strijdende Japanners steeds
trder. De Amerikanen kwamen
ïrbij. hun bombardementen
intensiever. De Sowjet-Unie
zijn neutraliteitspact met
pan niet te vernieuwen. De keizer
d dat hij, hoe dan ook, moest
édelen. In zijn Opperste Oor-
iraad maakte hij in de zomer van
bekend dat er andere wegen
ben „vechten tot het bittere eind"
esten worden gevonden, om tot
de te komen. En terwijl de geaï-
rde topleiders in Potsdam confe-
rden, zochten de Japanners Rus-
iie bemiddeling.
laar het resultaat van Potsdam
geen geruststelling voor de vre-
partijIn dat verdrag werd alleen
proken over voorwaardelijke
irgave. Geen woord over het hand-
nen van de keizer, waarop de Ja-
iners moesten staan. Het debat
r vrede ging desondanks door.
)e oorlogspartij in het kabinet Soe
ki vertegenwoordigd door de
lister Anami (oorlog) en Jondi
ie) bleek in dit opzicht merk-
soepel. De gebeurtenissen
augustus '45 zouden een einde
ken aan de besluiteloosheid. Op
llllllfd"'
Iberde
6 augustus viel de eerste atoombom,
zonder dat men in Tokio werkelijk
besefte welk verschrikkelijk wapen
de Amerikanen nu hanteerden. De
dodengetallen zeiden nog niet eens zo
veel in een tijd dat een bombarde
ment op Tokio aan meer dan hon
derdduizend mensen het leven had
gekost. Op 9 augustus viel de tweede
A-bom en tegelijk nam Rusland de
wapens tegen de Japanners op.
Het kabinet-Soezoeki begreep dat
er maar weinig tijd meer restte. Maar
de oorlogspartij wenste geen geal
lieerde bezetting van het moeder
land, zoals in Potsdam was voorzien.
Tenslotte deed Soezoeki een onge
hoorde stap. Hij vroeg de mening
van keizer Hirohito. Die sloot zich
aan bij de mening van minister van
buitenlandse zaken Togo: aanne
ming van het verdrag van Potsdam,
maar geen aantasting van de keizer
lijke rechter als opperste heerser. De
volgende dag gingen de telegrammen
naar neutrale hoofdsteden om te
worden doorgegeven aan de geallieer
den. Het antwoord van de Ameri
kaanse minister Byrness gaf echter
weer nieuwe tegenstellingen. Byrness
deelde mee dat de keizer onderge
schikt zou raken aan de geallieer
de opperbevelhebber Mac Arthur.
De marathonzittingen van het ka
binet hadden inmiddels ook de aan
dacht getrokken in hoge militaire
kringen in Tokio. De minister van
oorlog en marine konden hun felle
ondergeschikten nauwelijks meer in
de hand houden. Enkele kolonels,
onder wie een zwager van minister
Anami van oorlog, besloten tot een
staatsgreep om de vredespartij ten
val te brengen. Men wilde de keizer
in handen zien te krijgen en vredes
onderhandelingen torpederen. Maar
de tijd die restte voor een goede uit
werking van het complot, was tekort
geworden.
Japan begon aan de spannendste
etmalen van zijn bestaan. Het kabi
net van de aarzelende oude heer Soe
zoeki kwam niet tot eensgezindheid.
Generaal Anami wilde dat in de be
kendmaking over vredesonderhande
lingen de gevoelens van vloot en
leger zouden worden gespaard. Ad
miraal Jonai viel hem bij. Het was
geen verhitte discussie. De vredespar
tij van minister Togo wist dat Ana
mi niet vocht voor zijn eigen presti
ge. Het was al bekend, dat hij het
„falen" van de strijdmacht op zich i
had genomen en dat hij op rituele j
wijze zelfmoord zou plegen. Een be
roep van zijn zwager om toestemming j
te geven tot een staatsgreep, legde hij
dan ook naast zich neer.
En weer bracht de keizer uitkomst,
De geweldige schokken van de laat
ste dagen hadden hem een nieuwe rol
gegeven. Zijn prestige gaf steeds de
doorslag in het aarzelende en discus
siërende kabinet, dat geen regering
meer vormde. De keizer sprak zich
uit voor vrede. De radio-rede die hij
op 15 augustus zou houden werd in
het kabinet vastgelegd.
In de nacht van de veertiende op
de vijftiende kwam het nog tot een
uitbarsting. De samenzweerders over
vielen de paleiswacht en doodden
een generaal. Maar in het donker
konden de slecht voorbereide put-
schisten niet de weg vinden naar de
keizerlijke vertrekken. Ook de plaat,
waarop radiotechnici de keizerlijke
rede hadden vastgelegd, en die in een
kluis lag, werd niet gevonden. Pre
mier Soezoeki ontkwam op het nip
pertje aan gevangenneming en daar
mee was het complot al mislukt. In
grijpen van de keizerlijke garde
maakte een einde aan de samen
zwering. De deelnemers pleegden
zelfmoord. Om twaalf uur 's middags
klonk de stem van keizer Hirohito
door de luidsprekers van miljoenen
Japanners, die de gehele ochtend wa
ren opgeroepen om te luisteren naar
de boodschap van zijne keizerlijke
majesteit. Het duurde maar een
paar minuten. Daarna was de Twee
de Wereldoorlog in feite ten einde.
JRS.
DEN HAAG (GPD) Wie is de man achter de Centrum-
Bank? Wie is de man die kort achter elkaar Schroder, Gerzon,
Het Lingeriehuis en Bischoff opkocht, zaken waarmee tiental
len miljoenen guldens zijn gemoeid? Wie is de 47-jarige, in
het Brabantse Genderen uit arme boerenouders geboren Ha
genaar Cor M. de Ruiter, die binnen twee weken zijn handte
kening zal zetten onder de koop van een vijfde textielbedrijf?
(Van onze medische medewerker')
)e cholera-epidemie die zich in de loop van deze week in Rusland
rder heeft uitgebreid, veroorzaakt in de rest van Europa uiteraard veel
thudding. Het is lang geleden dat in West-Europa cholera optrad: in
tmburg brak in 1892 een cholera-epidemie uit doordat de waterleiding
b besmet. In ons land kwamen epidemietjes voor in 1894 en in 1909.
ar verder leek cholera een ziekte die alleen nog in ver verwijderde
ween voorkomt, waar echter jaarlijks nog minstens 60.000 gevallen van
ïe gevaarlijke ziekte worden geregistreerd. Bovendien kan men dit cijfer
nist vermenigvuldigen omdat in die landen de herkenning zowel als
aangifte van cholera te wensen overlaat. Enkele jaren geleden brak in
l* 1c een ernstige cholera-epidemie uit die zeer veel slachtoffers maakte.
T)e verwekker van cholera, de cholerabacil, werd door Robert Koch ont-
ct. Het betrof de Aziatische cholera, de enige soort die vroeger bekend
en oorspronkelijk afkomstig is uit het deltagebied van de Ganges in
ia. Deze verspreiding geschiedt voornamelijk doordat cholerapatiënten
bacillendragers met hun uitwerpselen het water verontreinigen, dat
/Ju weer door anderen wordt gebruikt. Cholera is een zeer plotseling op-
dende ernstige besmettelijke ziekte met als voornaamste verschijnsel de
Schrikkelijke, onstelpbare diarree en dikwijls braken en hoge koorts,
ft enorme vochtverlies dat bij cholera optreedt is voor het lichaam ramp-
11 vooral door de verstoring der nierfunctie die hier mede het gevolg
n is. Spoedige toevoer van grote hoeveelheid vocht is dan ook het meest
gend, naast andere medische behandeling. Er worden binnen enkele
?n hoeveelheden vocht die van 20 tot zelfs 80 liter kunnen variëren
de patiënt toegevoegd, het liefst direct in de bloedbaan. Ondanks alle
cundige behandeling is de sterfte tijdens het hoogtepunt van een
-epidemie zeer hoog en ligt vaak ver boven de 50 procent van alle
ff enen.
[De twee factoren die bij het uitbreken van cholera de voornaamste rol
peten spelen zijn strenge hygiënische maatregelen en het isoleren van
e patiënten, naast inenting van de gehele bevolking in de omgeving,
oral een goede drinkwatervoorziening en een nauwkeurige afvoer van
be en faecaliën zijn verder onontbeerlijk. Ook spelen insecten (vliegen)
0 belangrijke rol du het overbrengen der inlectiekiem. Al deze factoren
*ken het noodzakelijk dat tijdens een cholera-epidemie de uiterste voor-
htigheid moet worden betracht by het eten van groente en fruit, die
moeten worden gewassen. Het aanraken van etenswaren mag alleen
kt hele schone handen gebeuren. Dit alles is in tropische, minder goed
twikkelde gebieden zeer moeliyk te verwezenluken, zodat cholera zich
to" snel kan uitbreiden.
Het toerisme vanuit ons land naar Rusland is niet afgelast, maar het
ft wel verstandig om zich tevoren tegen cholera te laten vaccineren,
it in Indonesië, voornameiyk op Java, de laatste tyd talryke cholerage-
lea zyn voorgekomen, zou meer aandacht moeten vereisen dan nu het
bi is. Wel wordt er nauwlettend op toegezien dat reizigers uit dit land
ft ziek zyn. Cholera kan in het begin sterk ïyken op een fikse dysenterie,
1 in tropische gebieden veel voorkomt.
Het doel, dat deze onroerend goed-
an voor ogen staat: een net van
modemagazijnen spannen over het
hele land. „Ik saneer en reorgani
seer filialen, die samen een enorme
olifantspoot gaan vormen, waarmee
het goed concurreren is tegen be
staande textielgiganten als C. en A.
Hollenkamp en Peek-Lampe."
Hoe hü zyn doel wil bereiken? ..Ik
maak zieke bedrijven gezond door
nieuwe verkoopmethoden."
Bal: er mat van zyn wijdvertakte fi-
lialennet wordt Schröder Den Haag,
de enige vestiging van Schröder die
overbluft. De heer De Ruiter:
„Schröder wordt myn basis van-
waarult ik het hele land ga bespe
len."
Admiraal De Ruyter
Hij heeft van elk overgenomen be-
drüf een apart doesier aangelegd.
Op de map „Gerzon" staat geen
Gerzon, maar „admiraal."
„Admiraal" De Ruiter garandeert
dat de betrokken personeelsleden
van de door hem opgekochte bedrij-
ven, een textielarmada met 2500 op
varenden. niet bevreesd hoeven te
zyn: „Ik ben mens genoeg om een
ieder te geven waar hy recht op
heeft." „Ik ben geen playboy, ik be
zit geen privé-jacht. ik ben integer
en God helpe mij dat te bewijzen."
In zyn riante villa zit ik tegenover
de man die in korte tyd achtereen
volgens. met geld op tafel, over
nam modemagazyn Schröder. het
Lingeriehuis <60 zaken). Gerzon (12
vestigingen) en de Zaandamse han
delsmaatschappij Bischoff met 14 za
ken. Transacties die in totaal in de
tientallen miljoenen guldens lopen.
Aan de voeten van Cor M. de Rui
ter vleien zich twee Dobbelmann-
pinohers, Isis, genoemd naar een
godin der liefde, van grafeiyke af
komst. en de niet minder edele reu
Alexander. Tegenover hem. even
eens in het pluche, zit zyn vriendin,
die verder niet aan het gesprek
deelneemt, slechts af en toe iets be
aamt (..Cor is inderdaad erg üdel,
maar dat mag tochen whis-
ky-soda, kaashompjes en kroepoek
serveert.
Achter Cor de Ruiters opvallend
gesoigneerde verschyning een zeven
tiende eeuwse meester tegen züden
behang, een van de vele kostbare
schilderstukken die het woonmilieu
sieren van de man. die zegt drie
liefdes te kennenhet onroerend
goed, de textielbranche en zyn hon
den. De volgorde is willekeurig.
Voor wat betreft de textiel wil hy
een nuance aanbrengen. Deze: „Tex
tiel is myn liefde, maar de mode Is
myn afgod."
Onrust
Een afgod, die hy op moderne wy-
ze wil aanbidden. „Want." verklaart
hy met een stem die ineens weer
herinnert aan het feit, dat we praten
met een man die op dit ogenblik on
rust zaait by tenminste 2500 werkne
mers van de vier door hem overge
nomen bedrijven, „de Nederandse
textielbranche ïydt over de hele li
nie zwaar verlies."
Cor gaat daarin verandering bren
gen. Op zyn manier. Dat wil zeg
gen. waar het de door hem overge
nomen bedryven betreft. Dat zyn er
tot nu toe vier. Binnenkort komt
daar een vyfde by. Vinke? „Daar
kan ik op dit ogenblik geen nee en
geen ja op zeggen. U moet begrij
pen, dat ik te maken heb met de
nieuwe fusiecode. Ik wil een eeriyke
weg bewandelen. Het is daarom dat
ik tot nu toe alle publiciteit verme
den heb. En dat zal ik biyven doen.
tot ik myn zaken afgewikkeld heb.
Ik denk dat ik over veertien dagen
de pers zal kunnen Inlichten. Tot zo
lang zult u geduld moeten oefenen."
Openheid
De zeer keurig Nederlands spre
kende heer De Ruiter is het met ons
eens, dat we in een tyd van open
heid leven :„Vryheid is het grootste
goed van onze democratie. Ik wil
vannacht nog myn villa verruilen
voor een krot, als lk myn vrijheid
maar behoud. Als ik maar dat boek
kan lezen wat ik wil lezen".
Het is, vertelt hy welbespraakt,
zun credo: persooniyke vryheid.
Hoe zit het met de vryheid van de
werknemers by de door hem ge
kochte bedrijven? Hy staat garant.
„Niet dat ik bang ben voor de vak
bonden, geloof me. maar gewoon om
dat menselijke wetten my voorschry-
ven dat ik In dit soort zaken ethisch
moet zyn en biyven. Ik heb de per
soneelsleden van de reeds overgeno
men bedryven toegesproken en ze
verzekerd dat him belangen by my
In goede handen zyn. Ook die van
hun gezin. Wanneer er mensen zul
len moeten worden ontslagen, zullen
door mij goedé afvloeiingsregelen wor
den getroffen. Niet omdat dat tegen
woordig moet, maar omdat lk een
mens ben. die niet alleen van myn
honden houd, maar óók van mensen.
Ik zal niet met het CAO-boekje in
de hand beslissingen nemen. Ik zal
ieder geval persoonlek bekyken en
doen wat menseiyk gesproken lo
gisch is".
Verkoopmethoden
Hoe wil De Ruiter Schröder, Ger
zon, het Lingeriehuis en Bischoff en
de nog onbekende vyfde opvijzelen
tot flink winstgevende bedryven?
„Ik wil wel een tipje van de slui
er oplichten. Laat ik dit zeggen:
door middel van nieuwe verkoopme
thoden. Hoe en wat zal ik thans ui
teraard niet verklappen. Maar om
een voorbeeld te noemen: by de
nieuwe vestiging Schröder in Den
Haag, zal ik het publiek op straat
laten zien wat binnen gebeurt. Daar
voor zal een gesloten t.v.-circuit wor
etalages. Op die manier zullen voor-
bygangers kunnen zien hoe het op
de verschillende etages toegaat.
twintig weten wat de mode van van
daag is. En dat is net waaraan de
bestaande textielbedrüven mank
gaan. zy kopen twee keer in: in het
najaar en in het voorjaar. Ik wil als
het moet iedere dag inkopen".
Hy licht zyn belangen in onroe
rend goed desgevraagd toe: „Ik ben
aandeelhouder in Cityplan 1, dat is
een handelsmaatschappy in onroe
rend goed. Ik ben aandeelhouder
ln Cityplan 2, dat is een beleggings-
i maatschappy ter exploitatie van on-
telen kunnen wonien gehandhaafd, i roerend goed. lk grootaandcel-
Net
Zyn plan voorzit in een net van
textielbedrijven over heel Neder
land. Een net dat gespannen zal kun
nen worden tussen de totnutoe be
staande filialen van de door hem ge
kochte concerns. Maar niet alle fi-
Enkele onrendabele filialen moeten
worden afgesloten. Dat staat zo vast
als een huis. En een huis is een on
roerend goed. waar de Ruiter van
huize uit goed mee vertrouwd is. Hy
doet er al Jaren in. met succes. Met
zoveel succes dat hy nu „textiel"
kon kopen. „Daarmee heb ik het
j verdiend, met achttien uur hard
werken per dag. met de talenten die
Iik van God gekregen heb."
Bü het opkopen van bedryven en
het laten opgaan van die bedryven
in een groot concern met nieuwe
i verkoopmethoden betekent dat dat
functionarissen van hoog tot laag te
gen elkaar zullen moeten opboksen
Cor de Ruiter wil dat wel toegeven.
Vyf staven is teveel. Er moeten er 'n
paar uit. En zo zal het ook met en
kele chef-Inkopers vergaan. Het is
toch logisch, als een peloton solda-
houder in Cityplan-beheer. Een Ci
typlan zonder Romeinse aandui
ding, een maatschappy, die het be
heer heeft van activa en de verzor
ging van assurantie en verkoop voor
derden. Daarnaast bestaat nog de
handelsmaatschappy C. M. de Rui
ter n.v., een exploitatiemaatschappy
ln onroerend goed. Deze laatste
maatschappy is in het bezit van pak
ketten onroerend goed, voornameiyk
in Den Haag".
Randmotief
Geld is, stelt de heer De Ruiter,
voor my niet belangryk. Het is hoog
stens een randmotief waarbinnen ik
hard werk aan myn ideaal: een ge
zonde textiel wereld, daardoor werk
ik hard. Een Jaar geleden was ik zo
ziek dat ik op sterven lag. maar vo-
Cor de Ruiter
modegevoelig
Ik ook van myn honden, Isis en
Alexander houd. Van hen weet ik
dat ze trouw zyn tot in de dood".
.Cool"
ten de heuvel bestormt, den sneuve- week verweerden de dokters m«
len er een stuk of wet." kerngezond Ze noemden mt) zelfs
een biologisch wonder. Temeer daar
Wat niet impliceert dat Cor de j ik vaak slechts één uur per etmaal
Rqiter ook maar een gekocht perso
neelslid za llaten bloeden. Het is al
thans niet zyn bedoeling: „Ik zou
ln strüd komen met myn geweten.
Ik zou het verschrikkelijk vinden
als een van hun zyn lichtrekening
niet zou kunnen betalen. Dat is ten
slotte hetzelfde als wanneer ik om
een bepaalde aankoop te doen niet
de benodigde honderdduizend gulden
zou hebben."
Winterjas
„Hy weet wat armoede ls. „Thuis
by mijn ouders had ik geen winter
jas om aan te trekken". Nu heeft
hy maar te kiezen uit duizenden
jassen alhoewel het nog maar de
vraag is of hy ln een van de eigen
filialen, op dit ogenblik, dus voor
zyn voorgenomen reorganisatie, zou
slagen: „Ik ben nu eenmaal zeer
modegevoelig."
Hy trekt de sluier die de niuewe
verkoopmethoden verhult nog iets
op: „Ik ga met name de inkoop
Jong bloed geven. En met Jong be
doel ik: „Jong. Een hippe inkoopster
van zeventien is wat my betreft niet
te jong. Een Jonge inkoper van ne
gentien krügt van my de kans. Ach
ter in de tuin tig is al te oud. Alleen
den aangelegd met monitors in de Jongens en meisjes van zeventien tot
slaap".
Geld is voor hem ook de Centrum-
bank, een bank die naar verluidt zou
bestaan uit een kantoortje met een
secretaresse. Hy ontkent het niet, ook
al voegt hy er aan toe dat hy nog
maar een dik etmaal terug de naast
zyn vüla gelegen villa heeft gekocht
om de bank, een representatief on
derkomen te verschaffen. „Maar
wat zou het, dat de Nederlandsche
Bank" de Centrumbank niet kent,
want dat is toch wat ze zeggen? De
Nederlandsche Bank hoeft de Cen
trumbank helemaal niet te kennen,
want ik heb geen geld van derden on
der beheer. Zodra lk deposito's heb
ben ik verplicht de Nederlandsche
Bank in te lichten. En zover zyn we
nog niet".
Geld is voor hem niet in de laatste
plaats 'over de grens denken'. Neder
land is te klein, we moeten op Euro
pees niveau samenwerken. Ik hoop
dat Engeland gauw tot de EEG zal
toetreden. En ook Rusland moeten
we niet uitschakelen. Alleen zyn we
niks. Samen kunnen we het publiek
waar geven voor zyn koopkracht".
Geld is voor hem een leven leiden
dat hem gelukkig maakt: „Hard wer
ken en ontspanning zoeken met
en by die mensen die myn sympa
thie hebben, van wie ik houd. En
lk houd van veel mensen. Zoals denkingsrede uitspreken.
Isis en Alexander. Ze vergezeUen
hem op zyn dageiykse wandeling
langs zyn zestiende en zeventiende
eeuwse meesters, een schUderyen-
verzameling die hy „uniek voor Ne
derland" noemt, die tenminste vyf
miljoen waard is.
Alexander heeft al eens een Inbre
ker op de vlucht in het kuitbeen ge
beten. Alexander is voor niemand
bang.
zyn baas evenmin: „Als ik nu
naar buiten loop en er zou een beer
op me af komen, zou ik er op af
gaan. Ik ga voor niets of niemand
uit de weg, ik play het cool".
LEIDEN De „natuurbescher-
mingsboot" van de stichting „Na
tuur na '70" heeft ligplaats gekozen
in de haven by de zyipoort en is
van vandaag tot en met woensdag
te bezichtigen. De openingstyden zyn
van 10 tot 10.
LEIDEN/ROTTERDAM Ds. N.
Kleermaker, die de Leidse Hervorm
de Gemeente van 1951 tot 1956 als
predikant diende, herdenkt woens
dag het feit. dat hy 25 jaar geleden
ln Veen (N.B) werd bevestigd als
predikant der Ned. Herv. Kerk
Na zyn Leidse periode vertrok ds.
Kleermaker naar Nuns peet om ln
november 1960 zyn intrede te doen
ln zyn huidige gemeente Rotterdam.
Ter gelegenheid van dit zilveren
ambtsjubileum recipieert ds. Kleer
maker woensdagavond van 8 tot 9.30
uur in een van de zalen van de Op-
standingskerk aan t Lisplein te Rot
terdam. Morgenochtend om tien uur
zal hy in de Koningskerk een her-
(Van onze financiële medewerker)
Bankiers zün geen mensen met wie
het publiek gauw medeiyden pleegt
te krygen en dat hoeft ook niet.
Toch is het nodig er aandacht aan
te schenken dat de winsten van de
grootbanken niet meer meegroeien
met de opgaande iyn in de conjunc
tuur. Eigeniyk is het merkwaardig
dat in een tyd, waarin de inflatie
hoogty viert en de rente een record-
stand heeft bereikt, de twee grootste
bankinstellingen van ons land moes
ten melden dat zy gedurende het
eerste halfjaar niet in staat waren
geweest om de resultaten op geiyke
hoogte te houden met die van het
overeenkomstige tydvak van verle
den jaar.
De bankwereld heeft by voorgaan
de gelegenheid heftig geprotesteerd
tegen lang gehandhaafde maatrege
len ter beteugeling van de krediet
verlening, welke een einde moest ma
ken aan de aanhoudende geldont
waarding.
Op die manier wordt de inflatie
te eenzydig aangepakt, waarby de
last van één groep van 't economisch
bastei-komt. Een andere manier van
InflatiebestrUding is gelegen in fis
cale maatregelen. Kom daar echter
eens mee aan op een moment waar-
In de opgaande conjunctuur de illu
sie schept dat het alsmaar beter kan
gaan en de besteedbare inkomens 'n
stygende iyn kunnen volgen, ook al
wordt er naar verhouding niet meer
voor gepresteerd.
Men zal zich ervan bewust moeten
zün dat de kiezers het zo langzamer
hand wel door hebben dat zy van
nominale loonstygingen niet veel be
ter worden. De ontwikkeling van het
afgelopen jaar, toen de loonzakjes
ongeveer 10 procent meer gingen be
vatten, waarvan uiteindeiyk een ver
betering van het besteedbare inko
men van niet meer dan een half
procent overbleef, is een les geweest,
die niet licht zal worden vergeten.
Het inbouwen van de prüsindex in
de hoogte der lonen ls uitelndeiyk
geen remedie. Hoogstens kunnen de
gevolgen van de Inflatie er wat door
worden gecamoufleerd. Uiteindeiyk
loopt het uit op een constante geld
ontwaarding, die, als zy harder gaat
dan die in de andere industrielanden
onvermydeUJk van de ene devaluatie
tot de andere leidt. Groot-Brittannië
en Frankryk zyn voorbeelden waar
aan wy ons kunnen spiegelen.
Vinger aan de pols
De bankiers, die de vinger con
stant aan de pols der economie hou
den, beseffen beter dan wie ook dat
de geldontwaarding een hellend vlak
ls, welke tenslotte naar de afgrond
voert. Daarom hebben zy samen met
de Nederlandsche Bank meegewerkt
aan het streven om langs monetaire
weg de vangrail aan te leggen welke
het afgiyden naar de afgrond moet
voorkomen.
De overvevfatttlng van de ooojunc-
tuur zou kunnen warden afgeremd
als het bedryfsleven door gebrek aan
liquiditeiten genoodzaakt is de tering
naar de nering te zetten, hetgeen
wil zeggen de lonen niet meer te la
ten stijgen dan overeenkomt met de
vermeerdering van de produktiviteit.
Daartoe wordt de kredietverlening
aan banden gelegd, hetgeen wil zeg
gen dat de banken slechts een be
perkte groei mogen laten ontstaan
in de totale omvang van de kredie
ten, welke zy aan de ondernemers
verstrekken. Gaan zy boven de ge
stelde norm uit dan moeten zy een
geiyk bedrag als renteloos depot by
de Nederlandsche Bank deponeren.
Dat kost hartebloed, want de ban
ken leven van de rente, welke zy
kunnen bedingen voor de middelen
die cUënten aan hun toevertrouwen.
Natuuriyk krügen zy dat geld niet
voor niets, maar de rente, welke op
rekening-courant tegoeden wordt
verstrekt, is minder dan hetgeen er
bedongen wordt voor de verleende
kredieten.
Het geld dat nodig is voor het
straf depot levert echter geen rode
oent op, terwyi de bankiers er toch
rente op moeten betalen aan dege
nen die de middelen beschikbaar stel
den. De grootbanken met een uitge
breide cUëntenkring kunnen aan de
ondernemers, die gebruik wülen ma
ken van in het verleden toegestane
kredietmarges, geen neen verkopen.
Zij moeten het krediet verlenen, ook
al loopt het strafdepot daardoor nog die renteverlaging geen enkel inlta-
meer in de papieren tief genomen.
Nadat de A.B.N. aan de hand van
de cyfers over het eerste half jaar
had aangetoond, dat het vet van de
ketel ls, kwam de AMRO-bank met
cyfers, die ook bepaald geen reden
tot juichen gaven. Het was niet al
leen de kredietbeperking, welke de
bankiers parten speelde. Vooral de
sterke stijging van de personeelskos
ten ls aanleiding geweest tot een flin
ke reductie van de nettoresultaten by
een sterk toegenomen bedryfsomvang
en een flinke vermeerdering van de
inkomsten.
Hoewel het ernaar uitziet dat de
kosten in de tweede helft van het
jaar nog verder zullen toenemen en
er ook weer belangryke bedragen ge
blokkeerd zuUen worden voor het
strafdepot, verwacht het bestuur van
de AMRO-bank dat de totale winst
van het gehele jaar die van 1969 zal
kunnen evenaren.
Er moet dan echter wel het een
en ander gebeuren. Met de grote
geldnemers zyn al afspraken gemaakt
dat zy voor de verstrekte kredieten
een hogere rente zullen vergoeden
dan het vroeger vastgestelde percen
tage boven het officiële discontota
rief.
De verlaging van de rentevergoe
ding op salarisrekeningen en reke
ningen van particulieren zal niet zo
veel zoden aan de dyk zetten voor
het omhoogbrengen van de winsten
der banken. De bankier» hebben tot
zy werden als het ware voor een
feit gesteld toen zy door de president
van de Nederlandsche Bank ln op
dracht van de ministers van Finan
ciën en van Verkeer en Waterstaat
werden uitgenodigd voor een bespre
king. Binnen enkele dagen moest een
gemeenschappeiyk besluit worden
genomen voor een uniforme rente
verlaging met 1 pet. Er was nogal
haast by, want de postgiro wilde zo
spoedig mogeiyk beginnen met rente
vergoeding Waarschyniyk was de
computer er al op ingesteld.
Een instelling als de AMRO-bank
heeft hoogstens een f 700 min. bijeen
op de salaris- en particuliere-reke-
ningen, verdeeld over dik 40.000 re
keningen. Het verschil van een pro
cent maakt per jaar een bedrag van
f 7 min. uit. zodat voor het tweede
halfjaar op een besparing van f 33
min. kan worden gerekend.
Een dergeiyk bedrag is natuuriyk
niet te versmaden, zelfs niet voor rU-
ke bankiers, maar het betekent voor
hen toch niet de redding.
By de verwachting dat de winst
in het tweede halfjaar gunstiger zal
zyn wordt uitgegaan van de veron
derstelling dat de depositorente op
het bestaande peil zal worden ge
handhaafd, dat het strafdepot op
vrywel gelyke hoogte biyft en dat de
kostensty ging niet zal voortgaan in
het tempo van de eerste z
den.
