Leidsch Dagblad | 1970 | 5 augustus 1970 | pagina 7

Lmerikaans bureau bekijkt
vervuiling van Maasvlakte

Concurrentieslag tegen warenhuizen

Braziliaanse diplomaat
ermoord in eigen auto

Rijkspostspaarbank

rentetot 7%

litiatief van commissie „Bodem, water, lucht"

Treinverkeer herstelt
zich van grote chaos

OOK SENAAT AANVAARDT
VERHOGING MINIMUMLOON

Ir. B. v. Dam
lid van senaat

ir-

BNSDAG 5 AUGUSTUS 1970

LCroSOH DAGBLAD

PAGINA T

)TTERDAM (GPD) Een Amerikaans onderzoekbureau
jt op het ogenblik een rapport over de luchtverontreini-
die een hoogoven- en staalbedrijf op de Maasvlakte zou
jrzaken. Naar schatting zal het in augustus klaar zijn,
poor de overeenkomst tussen de gemeente Rotterdam en
jovens-Hoesch in de nieuwe gemeenteraad zal worden be
eld. In die overeenkomst zullen ook de eisen aan het be
ten aanzien van de luchtverontreiniging zijn vastgelegd.

Rotterdamse commissie ,,Bo- i New England te Hartford (Connecti-
jvater en luoht" heeft aan de out) de opdracht gegeven een rap-
èrs Research Corporation of port samen te stellen, waarin de in

vloed van een hoogoven staalbedrijf
op het natuurlijk milieu in Rijn
mond nauwkeurig wordt voorspeld.
Daarbij wordt rekening gehouden
met allerlei klimatologische omstan
digheden.

Het concept-rapport is reeds be
sproken door de commissie. Op ba
sis van dit concept wordt het defini
tieve rapport opgesteld. De keuze
van de Travelers Research Corpo
ration hangt samen met het streven

naar objectiviteit, „We willen een zo
objectief mogelijk beeld krijgen van
de consequenties van de vestiging.
„Het is wel eens goed om van bui
tenaf zeer deskundige mensen aan
te trekken," aldus W. H. van Dijk.
medisch adjunct-directeur van de
GG en GD te Rotterdam.

(Rijnmondse) zijde dat zal bijdra
gen tot de kennis van milieuhygiëni
sche problemen, die in de afgelopen
jaren is vergaard.

UTRECHT (ANP) Het spoor
wegverkeer heeft zich dinsdag enigs
zins hersteld van de chaos, die maan
dag ontstond ten gevolge van het
uitbranden van het relaishuis van de
centrale verkeersleidingspost in Arn
hem. De alternatieve dienstregeling
van de Nederlandse Spoorwegen (een
aantal treinen laten uitvallen om de
overige op tijd te kunnen laten rij
den) functioneerde vry behoorlijk.,
ook rondom Arnhem.

Gisteravond omstreeks 10 uur re
den de treinen tussen Arnhem en
Zwolle, Dieren, Den Bosch en Nij
megen en omgekeerd vrij normaal.
De pendeldienst tussen Nijmegen-
Arnhem-Dieren (twee maal per uur)

Gunstig beeld*

lgplg van pagina 1

j.1 HAAG (GPD) Het slacht-
jj rerd gevonden door een .ion-
Ie i een meisje, die over het fiets-
ngs de Pompstationsweg rich-
|en Haag reden. In de berm
pe een donkergroene Lancia
GT staan, met het nummer-
D 491. Het rechtervoorportier
iven open omdat een man on-
t dashboard op de bodem van

lag.

ongelui dachten eerst dat de
jbilist aan het sleutelen was.
oen ze achterom keken, zagen
i portier nogmaals langzaam
n dicht gaan. Ze keerden om.
in een blik door het half open
6 portierraampje en zagen tus-
prbank en dashboard de ster
diplomaat.

g ontdaan bleef het meisje bij
achter. De jongen waarschuw -
lsen die bij een bushalte ston-
wachten en kwam terug met
Bnt, die in de buurt op de fiets
veillance was. De politieman
l de auto, meende ook nog te-
van leven te zien en liep het
jijzynde huis binnen. Hij belde
(centrale, het was 16.34 uur

daagse politie sloeg onmiddel-
it alarm en binnen vijf mi-
sloten vijftien agenten de
lationsweg af. De politie
ruim baan voor een ambu-
np een arts van de GGD, maar
ter kon niet meer doen dan de
i-ponstateren. In overleg met
ieSsaris J. Boltje, hoofd van de
lsehe, bleef het stoffelijk over-
111 vaar het was.

jAteam rechercheurs begon on-
iijk met een eerste onderzoek,
pcht de auto van onder tot bo-
vingerafdrukken en zocht de
j omgeving af op mogelijke aan
[en. Via de rijksdienst voor het
peer wist de recherche al snel
i auto op naam stond van de
secretaris van de Braziliaanse
Bade en de politie verzocht de
b tanse ambassadeur om hulp bij
y ntificatie van het slachtoffer,
plaats van het misdrijf wa-
middels gearriveerd de Haagse
tepmmissaris dr. C. N. Peyster
er commissarissen D. Hans en J.
dt|zing, later kwamen de officier
mistitie mr. w. A. Rosingh en de
e-irectie kabinet en protocol van
jnisterie van Buitenlandse Za-
ssr. W. J. G. Baron Gevers,
estócommissaris en officier van
?ne stapten naar voren toen te-
»n(lf zes de Braziliaanse ambassa-
sn arlos da Pontc Ribeiro Eiras op
K-Atic.ijv>e„ - ikr»** Zw"-

gend werden er handen gedrukt,
waarna de ambassadeur en twee le
den van de staf van de ambassade op
de Lancia toeliepen, om met het
slachtoffer te worden geconfronteerd.
De ambassadeur keek even in de auto
en knikte. Een van de twee ambassa
deleden, een jonge vrouw, kon haar
emoties niet in bedwang houden, en
huilde uit met haar hoofd tegen de
schouder van haar collega.

Met de grote kraanwagen tilden de
brandweerlieden de auto met het stof
felijk overschot op een aan
hanger achter een politie-auto. Ge
ëscorteerd door surveillancewagens en
agenten op zware motoren werd de
Lancia naar het hoofdbureau van po
litie gebracht, waar op een stille bin
nenplaats de deskundigen van de
technische opsporings- en herken
ningsdienst het lichaam uit de wa
gen tilden en de auto verder onder
zochten.

Tot diep in de nacht zyn ruim
veertig man politie met het onderzoek
bezig geweest. De bosjes langs de

Rechercheurs van de Haagse
politie zoeken naar sporen op de
auto van de vermoorde Brazili
aanse diplomaat.

Pompstationsweg werden grondig uit
gekamd, rechercheurs gingen op pad
om de gangen van de omgekomen
diplomaat na te gaan en specialisten
van de herkenningsdienst onder
wierpen auto en kleding van het
slachtoffer aan een minitieus onder
zoek.

In een speciaal daarvoor ingerichte
ruimte onder het hoofdbureau ver
richtte dokter Zeldenrust sectie. Hy
constateerde behalve de wond in de
hals ook enkele onbeduidende schaaf
wonden aan de rechterhand en de
rechterpols van het slachtoffer.

De Braziliaanse ambassadeur
bracht gisteravond een condoleance-
bezoek aan de woning aan de Zwa-
nenlaan. Op vragen van verslagge
vers antwoordde de ambassadeur
slechts met één zinnetje, „geen com
mentaar".

Prcrf. dr. L. Burema, directeur
van de Rotterdamse GG en GD en
vice-voorzitter van de commissie
„Bodem, water en lucht" heeft het
idee gelanceerd dit Amerikaanse
bureau de opdracht te geven. Con
tacten in de VS hadden hem het bu
reau aangeraden.

Geeft het rapport een gunstig
beeld van de te verwachten milieu
verontreiniging door de vestiging op
de Maasvlakte, dan is de daadwer
kelijke vestiging een forse stap dich
terbij gebracht. Dan zal de gemeen
teraad een overeenkomst alleen nog
kunnen afwijzen met het argument
dat een gespannen arbeidsmarkt dit
niet toelaat.

Mr. H. Versloot, bestuurslid van
de Vereniging tegen Luchtveront
reiniging in en om het Waterwegge
bied. schreef in het verenigingsblad
„Re'np lucht" dat het aantal werk
nemers van het hoogoven- en staal
bedrijf tegen het jaar 2000 vermoe
delijk zal zijn opgelopen tot 10.000,
waarvan 8.000 buitenlandse arbei
ders zullen zijn.

Met hun gezinnen zullen deze bui
tenlanders dan 50 procent van de
bevolking van het" westelijk dee'
van Voorne vormen Een behoorlij
ke integratie van die 40.000 mensen
ziet mr. Vesrloot als een „volslagen
onoplosbaar probleem."

Hij erkent dat de vestiging een
gunstig effeot op de betalingsbalans j
zou hebben en werk aan toeleve- i
ringsbedrijven zou leveren, maar j
betwijfelt of de ligging aan diep wa
ter een lagere staalprijs zou opleve- j
ren.

Controverse

Het rapport zal voorts van bete- i
kenis zijn bij de controverse, die
het ministerie van Soc. Zaken en J
Volksgezondheid en de gemeente
Rotterdam over de uitvoering van de
Wet op de Luchtverontreining.

Wethouder G. Z. de Vos (Sociale
Zaken), voorzitter van de commis- i
s' „Bodem, water en lucht." acht
hei mogelijk dat de staatssecretaris
o: - druk van de publieke opinie
heeft gezegd dat Rijnmond sane-
nngsgebied moet worden, „Als hij I
ze we gaan speciaal naar Rijn- j
mond kijken, vind ik dat best. Maar
ais hij zegt: saneren, dan zegt hij j
dat het hier een rotzootje is."

Hu vindt daarentegen dat in de
afgelopen acht jaar behoorlijke re- j
su'taten zijn geboekt in de strijd te-
gen de vuile lucht. „Ik voel me een
bt"-"" In mijn kuit geprikt," zegt hij
d.'arcm.

Het komende Amerikaanse rap
pe kan worden gezien als een
nieuw initiatief van Rotterdamse

(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG "GPD" De eerste
Kamer is gisteren zonder slag
of stoot akkoord gegaan met een ex
tra-verhoging van het minimumloon
tot f 157.50 per week en de verlaging
van de minimumleeftijd voor dit loon
tot 23 Jaar. Zelfs NVV-voorzitter
Kloos verklaarde, dat deze wijzigin
gen ln het algemeen by zijn fractie
I in goede aarde waren gevallen, hoe
wel zij hem eigenlijk nog niet ver ge
noeg gingen.

Volgens de heer Kloos kan de ver-
laging van de minimumleeftijd tot
23 jaar zeker als een winstpunt wor
den beschouwd, maar hy vond daar
bij wel dat een geleidelijke afbouw
van deze leeftijd tot 21 Jaar op zijn
plaats zou zijn geweest. „In het al
gemeen kan men zeggen dat 21-ja-
rigen evenveel produceren als oude
ren". zo meende hij.

Bij hoger geschoolden zal dat niet
altijd het geval zijn, maar zij zou
den toch op dezelfde wijze behandeld
moeten worden om een onrechtvaar
dig discriminerend verschil te ver
mijden, aldus de socialistische sena
tor.

Verder verklaarde de heer Kloos dat
de mogelijkheid er zal moeten zijn
om van tijd tot tijd toch het mini
mumloon extra te verhogen ook al
zal het voortaan gekoppeld zijn aan
de algemene loonindex. Ofschoon hij
zelf reeds zei dat deze stelling niet
goed valt te verdedigen, meende hy
dat hierbij de politiek-ethische con
clusies voorop moeten blijven staan.
„Deze wetswijziging is een belangrij
ke stap, maar niet de laatste stap
op de weg naar een betere inkomens
verdeling", aldus de heer Kloos.

De KVP-er Middelhuis, die namens
de drie confessionele fracties het
woord voerde, toonde zich bevreesd
dat bij de toepassing van een dispen
satieregeling. zoals minister Roolvink
zich die voorstelt, discriminatie in de
hand zal worden gewerkt, met name
met betrekking tot de vrouwenionen,
omdat juist bedrijven waar veel
vrouwen werkzaam zijn, vermoedelijk
een beroep op deze dispensatierege
ling zullen doen. Ook de PSP'er Van
Pelt drong er bij minister Roolvink
op aan uiterst voorzichtig te zyn met
het verlenen van dispensaties.

vertoonde een onregelmatig beeld.
De oost-westverbinding (Arnhem-
Utrecht) had nog steeds behoorlijke
vertragingen (20 minuten). In de rest
van het land verliep de dienstrege
ling volgens de Nederlandse Spoor
wegen vrij goed. Vandaag hoopte
men weer enige verbeteringen te kun
nen signaleren, maar bij de Neder
landse Spoorwegen blijft men voor
zichtig met het geven van progno
ses. Het uitlopen van de goederen
dienst in de afgelopen nacht ver
stoorde onverwachts de spoorweg
dienstregeling.

,Jn ieder geval hopen wy dat het
van nu af steeds beter gaat, totdat
de bedrading in het relaishuis i6 her
steld". aldus de spoorwegwoordvoer
der. Met 20 man en veel macht wordt
er alles gedaan om het ingewikkelde
dradenpatroon in het relaishuis recht
te breien voor het komende week
einde, zodat de honderd wissels en
negentig lichtseinen op het Arnhem
se spoorwegemplacement weer auto
matisch op afstand kunnen worden
bediend.

DEN HAAG <GPD) Ir. B van
Dam uit Waddinxveen zal een be
noeming tot lid van de Eerste Ka
mer aanvaarden, zo deelde gisteren
kamervoorzitter De Niet mee. Ir. Van
Dam, die voorzitter is van het Pro-
duktschap Zuivel, wordt in de PvdA-
fractie de opvolger van de heer P.
Damming uit Bilthoven, die in ver
band met zijn werkkring bedankt
heeft als lid.

Op de kandidatenlijst stond oor
spronkelijk prof. dr. A. Heertje uit
Amsterdam na de heer Damming.
Prof. Heertje heeft echter te kennen
gegeven het lidmaatschap niet te wil
len aanvaarden.

(ADVERTENTIE)

Wielrennen De Fransman Ray
mond Poulidor heeft gisteren in het
Franse Ussel een internationale weg- j
wedstrijd over 100 kilometer ge- j
wonnen. Poulidor reed de afstand in
2 uur en 52 minuten. Hij versloeg in
de eindsprint de Spanjaard Oca na
en zyn landgenoot Guimard met een
half wiel. Joop Zoetemelk bezette op
25 seconden de zesde plaats en Eddy
Beugels werd op 50 seconden acht
ste.

SPAARBANK

SERIE- EN VOLG

999-123

a* Rtjh.*poiup«arblr.k Kndi

mi»W AartfWi»..

Er zijn 2300 vestigingen, op de postkantoren kunt u
de hele dag terecht. Een aantal daarvan is zelfs ook op vrijdagavond
of de plaatselijke koopavond geopend.

Voor de postagentschappen gelden aparte openingstijden.

Door L. Bakker

Nieuwe wapens worden aangegord in de concurrentiestrijd in de de
tailhandel. Voorlopig hoort men er nog weinig gekletter van. Doch de
geschiedenis leert dat de voorbereidingen tot een grote slag meestal wat
geruislozer toegaan dan onbeduidender schermutselingen. En wat zeker
is, de stellingen die thans worden betrokken, zijn die van de zeer groten.
De levensmiddelenconcerns contra de warenhuizen.

Er is heel wart: aan vooraf gegaan, voordat de giganten, zoals thans,
besloten zich met elkaar te meten.

Eens was de voor de menige middenstander dodelijke vernieuwing die
losbrak, de oprichting van het warenhuis. In de grote steden begonnen
ondernemers een gecombineerd aanbod onder één dak te brengen, dart
kleine zakenlieden tot dusver elk voor zich in losse partjes aan de man
hadden gebracht. Veel kleine zaken sneuvelden tegen de verkoopslogan:
hier is alles te koop.

En vaak was het er. door het succes van de warenhuizen en hun
daaruit voortvloeiende grotere omzet en dus sterkere positie bij het be
dingen van inkoopprijzen, ook nog voordeliger te koop.

Toen de warenhuizen zich eenmaal een machtspositie hadden veroverd,
werden zij tolerant. Zij stelden dat zy best wat zelfstandige winkels in
hun omgeving duldden, ja, dat zij er zelfs prys op stelden dat die er wa
ren. Immers, de warenhuizen hadden zioh in de centra van de steden ge
vestigd. Die centra worden gevormd door een veelheid van winkels, die
een aparte aantrekkingskracht heeft op een publiek uit een wijde omge
ving. En de warenhuizen deden die aantrekkingskracht niet gaarne zelf
teniet.

Natuurlijk moesten de daartoe getolereerde zelfstandigen hun niet te
veel omzet kosten. Zij deden daaraan gaandeweg veel door hun zaken zo
aantrekkelijk mogelijk te maken. En zy maakten ook wel eens een han
dig gebruik van de bestaande wetten, door op grond van hun „markt"-
opzet hun deuren open te houden op verplichte sluitingsmiddagen van de
"ivIotd winkeliers.

Wie kon de almacht van het warenhuis nog bedreigen? Niemand ei
genlijk. alleen een verschijnsel. Namelijk het economische verschijnsel
van de toenemende welvaart. Die welvaart bracht de warenhuizen extra
goede tijden. Maar de welvaart bracht ook een kat in het nauw: één
van de zwakste aller branches, de levensmiddelen-detailhandel.

De mensen gingen meer en meer duurzame dingen kopen, tot vreugde
van de warenhuizen. Maar zo welvarend was het publiek toch ook weer
niet. dat het daarvoor niet de guldens bij elkaar moest leggen. Ergens
moest de particuliere uitgavenstijging worden afgeremd om de extra be
stedingen mogelijk te maken. Dat punt lag voor de hamd: de alledaagse
aankopen, waarbij de welvaart niet als zodanig wordt ondervonden, het
voedsel en de boodschappen direkt er omheen.

Daar lagen de kansen voor anderem, met grote ondernemersgaven. Zij
brachten levensmiddelenconcerns tot groei en veegden de kleine zelf
standigen in hun branche van de markt. Zij boden het publiek wat extra
voordeel, hoewel dat ook weer niet ongelimiteerd gebeurde, want veel le-
vensmiddelenprijzen waren in fabrikantencontracten voor iedereen vast
gelegd. Maar met hoge omzetten, met wat artikelen waarvan de prijzen
niet vast lagen, konden zij zich een stevig bestaan verwerven.

Het was op hen, dat de eerste werkelijk zware tegenaanval werd ge
daan. Zeer vermetele lieden met ondernemerszin forceerden voor zichzelf
pen nieuwe kans. Zij doorbraken de vaste prijsbinding van vele levensmid-
delenmerken en zij doorbraken tevens een heilig principe. Warenhuizen
hadden zich op dure grond in de binnensteden gevestigd en midden in de
nieuwe wooncentra van de buitenwijken. Supermarktconcerns deden dat
evenzo. Doch de prijsbrekers vestigden zich in on-aangeklede hallen buiten
de winkelcentra, op goedkope grond en met goedkope inrichting en met
daardoor nog lagere prijzen.

De klap van deze concurrentie kwam in enkele Jaren tijd gevoelig aan
voor de levensmiddelenooncerns. Wat moest er met een dergelijke zware
storing terecht komen van hun groeiplanning? De winstmarges in de le
vensmiddelenbranche zijn niet zo groot, dat je aan dergelijke concurren
tie schouderophalend voorbij kunt lopen, of er een felle strijd mee aan
binden.

Nu zijn de dingen hier in grote lynen geschetst, doch ontwikkelingen
voltrekken zich nooit alleen maar langs grote lynen. De zuinige winsten
op levensmiddelen, hoe groot de omzetten ook zijn en hoe florissant de
vooruitzichten leken, hadden de concerns zowel als combinaties van zich
tegen hen verdedigende kruideniers reeds aanleiding gegeven voorzichtig
aan hun assortimenten uit te breiden met bij-artikelen. Daarop zijn in
het algemeen grotere winsten te behalen.

Doch de vermetele prijsbrekers hadden datzelfde al meteen gedaan.
Nauwelijks een jaar na hun opkomst kondigden groten onder hen aan,
dat zy kleine warenhuizen wilden worden. Dat moet bi) de concerns aan
leiding hebben gegeven tot eerdere directievergaderingen over dit onder
werp. dan ooit in de bedoeling had gelegen. Simon de Wit kwam voor
de dag met zijn plan voor cash-and-carry-zaken met een groot assorti
ment. Albert Heijn kondigde de oprichting van mini-warenhuizen aan.

Wankelen de winstkansen aan de ene kant, dan moeten zij van de
andere kant komen. De slag gaat zich richten tegen de bestaande wa
renhuizen, die dikwijls worden gehandicapt door hun oude vestigings
plaatsen en hun lang niet over de hele linie zo lage prijzen en die men
dan ook de laatste tyd ziet woekeren met alle mogelijkheden die zij daar
nog hebben. Niet voor niets mede wat dit laatste betreft maakt een
V. en D. zich in het zuiden sterker door het opkopen van Belgische filialen.

Nederland telde begin van dit jaar circa 200 warenhuizen: 59 van V. en
D. 4 van Byenkorf, waarbij er 54 van de Hema komen en 9 Galeries Mo-
dernes, 3 van Schunk, 4 van Grand Bazar en 64 middenstand warenhuizen.
V. en D„ Bijenkorf en Hema en Galeries Mod ernes hadden tezamen 87
procent van de totale verkoopruimte.

Zo, in losse getallen genoemd, mogen de enkele tientallen aangekondig
de nieuwe mini- en cash-and-carry-warenhuizen niet indrukwekkend
klinken. Tegen de achtergrond van in totaal 126 bestaande vestigingen
van de grote concerns, betekenen zij al wat.

En er zullen nog wel meer aankondigingen volgen, want wanneer de
nieuwe vestigingswet over twee jaar elke winkel de vrijheid geeft te gaan
verkopen wat hij wil, zal er nog een niet onaanzienlijk aantal hekken
van dammen gaan.