In ontworpen adviesraad
wordt inspraak aangepast
MET DE TREKSCHUIT NAAR
DEN HAAG VANUIT LEIDEN
Gebouw Hoogheemraadschap bijna geheel gerestaureerd
Leidse meao-school groeit
Na ruim zeven jaar herstellingswerkzaamheden
Brandkast
lag in sloot
Dr. Van der Laan
hoogleraar in de
radio-astronomie
Groter aandeel
van Fiat in de
Citroën - fabriek
Warme buurt: weelderige losbandigheid en lage ontucht
WOENSDAG 29 JULI 1970
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 3
Naar ambtelyke maatstaven gere
kend, hebben B. en W. verrassend
snel gereageerd op de brieven en
nota's van diverse groeperingen
over het instellen van een advies
raad voor de binnenstad. Tot onze
spyt heeft dit er dan ook toe geleid,
dat er geen tijd is geweest om in te
gaan op het verzoek van Leefbaar
Leiden en de „werkgroep binnen
stad," om by het ^vooroverleg be
trokken te worden. Dit overleg
had, dat biykt duidelijk uit het po
vere resultaat van B. en W. zeer
verhelderend kunnen werken en
heel wat frustratie kunnen voorko
men
Dit was dan ook de reden waar
om wy dit overleg zo belangrijk vin
den. Maar goed, het is nu eenmaal
niet anders: inspraak geven is iets
anders dan over inspraak praten.
Er zit dus niets anders op dan op
deze wijze, via een openbare brief
aan de gemeenteraad, onze inbreng
te leveren.
Waarom willen wij een orgaan als
de adviesraad voor de binnenstad?
Wij willen dat er een mogelijkheid
komt voor de belangstellende bur
ger om mee te denken en mee te
praten over de problemen van de
binnenstad.
Dit is ten eerste belangrijk om
een beter begrip te kweken voor het
gevoerde beleid bij de burgers. Ten
tweede om het mogelijk te maken,
dat de by de burgers levende ideeën
doorstromen naar de gemeentelijke
instanties.
Dit doel kan op de door B en W.
voorgestelde wyze onmogelyk wor
den verwezenlijkt. Zoals bekend, is.
de huide structuur van het ge
meentelijk apparaat niet ingesteld
=fJz<tró óchrijoen
op meedenken en beslissen van de
burgers. Het belangrijkste knelpunt
is de tijdige doorstroming van in
formatie naar de burgerij.
Deze informatie komt óf helemaal
niet. óf veel te laat, als alles al vast
staat. Wij denken bijvoorbeeld aan
de inspraak by de Merenwijk. Juist
op dit essentiële punt zegt de nota
van B. en W helemaal niets. Zij
gaat dan ook stilzwijgend voorby
aan het feit dat wil inspraak mo
gelijk worden eerst het hele ap
paraat en de functie van B. en W.
en de gemeenteraad moeten worden
herzien en gereorganiseerd.
Dit kan niet ineens, maar er zal
wel eens een keer met deze veran
deringen moeten worden begonnen.
In deze adviesraad zagen wy het
prille begin van deze veranderingen.
De gemeenteraad zou er door kun
nen worden versterkt en een groep
burgers zou zelfstandig en in alle
openbaarheid kunnen uittesten waar
de knelpunten zitten. Dit kan echter
alleen als B. en W. dit bewust willen
Zonder haar medewerking hoeven
wij er dan ook niet aan te beginnen.
Wat B. en W. op het ogenblik
doen. is de inspraak van de burgerij
aanpassen aan de bestaande starre
structuur. Dit kan tweeërlei gevol
gen hebben: of dit orgaan wordt
een monddood lichaam met dezelfde
mogelijkheden als de gemeenteraad,
waar men alleen in gaat zitten uit
statusoverwegingen. Dit zal vanwege
de lage status van de adviesraad
wel niet gebeuren, zodat verwacht
mag worden dat velen zich gedesil
lusioneerd zullen terugtrekken.
Wat ook mogelyk is, met de voor
gestelde bezetting van specialisten,
deskundigen, ambtenaren en ge
meenteraadsleden, is dat het de
functie van de geme enteraad nog
verder uitholt en B. en W. er op een
handige manier een stelletje onbe
zoldigde ambtenaren bij hebben ge
kregen.
In elk geval passen wij ervoor, om
op deze wijze hieraan mee te wer
ken en wij raden iedereen aan dit
zelfde te doen. Het gaat ons om
een fundamentele democratisering
van de samenleving en niet om de
versterking van technocratie en bu
reaucratie.
We zijn dan ook erg benieuwd te
weten aan welke kant het gemeente
raadslid Van Aken nu staat, als in
diener van het voorstel om tot een
adviesraad te komen. Wat ons be
treft hebben wij er geen hoge ver
wachtingen van!
Namens Komitee Leefbaar Leiden
J. K. Boer
W. van Rooijen
LEIDEN De 200 kg. zware brand
kast die enkele weken geleden bij
een transportbedrijf op de Hoge Rijn
dijk gestolen werd. is in een sloot in
leiderdorp gevonden. De brandkast,
waarvan de onderkant geheel was
opengescheurd, is indertijd geen beste
buit voor de dieven geweest: slechts
drie gulden bevond zich op dat tijd
stip in de kluis.
LEIDEN Vorig jaar startte de
Leidse school voor meao (middelbaar
economisch en administratief on
derwijs) met 59 leerlingen in drie
klassen, van wie er 53 naar het twee
de leerjaar gaan. Zij vervolgen hun
studie nu in verschillende richtingen
de meeste animo bestaat voor de ad
ministratieve en de commerciële
richting. Toch is er ook gekozen voor
de secretariële, de bestuurlijke en de
Vrije richting.
Voor een deel volgen allen dezelfde
vakken, zoals Nederlands, Engels, al
gemene economie en dergelijke, maar
door de richtingkeuze kan men zich
in bepaalde vakken specialiseren.
In de administratieve richting bijv.
zyn bedrijfsadministratie en be
drijfseconomie verplicht en in de be
stuurlijke richting zijn dat recht en
maatschappijleer. Bij het examen,
na het derde leerjaar, heeft men
daarnaast ook nog twee keuzevakken,
bijv. Frans en statistiek. Door al deze
mogelijkheden leidt het meao op voor
een zeer brede sector van de maat
schappij.
De directeur van de school ver
wacht in de komende jaren nog een
sterke groei van het middelbaar be
roepsonderwijs. Nu zien naar zyn
mening nog te weinig bezitters van
een mulo-diploma in, dat men in dë
komende maatschappU een beroeps
gerichte afronding van de opleiding
moeilijk zal kunnen missen. Boven
dien zyn de studiemogeiykheden
vaak niet eens bekend.
Voor het eerste leerjaar zyn nu 86
leerlingen ingeschreven. Velen die
zich hadden aangemeld, moesten
worden afgewezen doordat zU niet
slaagden voor het mulo-examen.
Men hoopt dat de opengevallen
plaatsen alsnog worden ingenomen,
hetgeen mogelyk is via het stadhuis
afd. onderwys), of na 4 augustus
aan de school.
De problemen rond de huisvesting
van de school werden opgelost, toen
twee christeiyke scholen voor mavo
samengingen. Daardoor kwam er een
aantal lokalen vry in het gebouw
Hooglandse Kerkgracht 20a, zodat de
meao-school daar het komende jaar
onderdak vindt. Men heeft goede
hoop dat voor de daarop volgende ja
ren een meer definitieve huisvesting
gerealiseerd kan worden door de
stichting van een noodschool, waar
door het werken met dependances en
jaariykse verhuizingen voorkomen
kunnen worden.
LEIDEN De nieuwe vormen van
het in restauratie zynde gebouw van
het Hoogheemraadschap van Ryn-
land aan de Breestraat beginnen zich
langzaam af te tekenen Boven de
houten schutting, die al jaren het
trottoir verspert, is een antieke gevel
van nieuwe rode stenen zichtbaar ge
worden (zie foto links). Ook de ach-
terzyde van het gebouw is volkomen
in de oude staat teruggebracht, com
pleet met bankjes en waterput (foto
rechts). Aan de binnenzyde van het
gebouw wordt nog druk gewerkt. De
verwachting is dat de restauratie
voltooid zal zyn aan het eind van
dit jaar. Er zal dan ruim zeven jaar
aan gewerkt zyn. De kosten, die in
de miljoenen guldens lopen, komen
voor rekening van het Hoogheem
raadschap van Rynland, gemeente,
provincie en ryk.
Het gebouw zal na de restauratie
in gebruik blyven van het Hoog
heemraadschap, dat het gebouw al in
1578 aankocht. Aanvankelyk diende
het gebouw als logiesruimte voor de
bestuursleden: gaandeweg heeft men
er de administratieve diensten in ge
huisvest. Het gebouw werd in de ze
ventiende eeuw voor de eerste keer
gerestaureerd. Waarschynlijk was
Pieter Post de architect, die deze
restauratie verzorgde. De restauratie,
die nu plaats vindt, moet het ge
bouw het zelfde aanzien geven als
na de reconstructie door Pieter Post.
Hoewel het niet in de bedoeling
ligt, dat het gebouw in de toekomst
permanent voor het publiek open
zal zyn, zullen er toch mogelykhe-
den tot bezichtiging geschapen wor
den. Waarschynlijk zal daanoor de
zelfde regeling gelden als in het ver
leden. Bezichtiging is mogelyk als
het gebouw niet bezet is en eerst een
afspraak gemaakt is.
LEIDEN Dr' H. van der Laan.
lector in de radio-astronomie aan de
Leidse Universiteit is benoemd tot
hoogleraar met dezelfde leeropdracht.
Dr. H. van der Laan, die in 1936 te
Wedde in Groningen werd geboren,
volgde middelbaar onderwys aan de
Ryks-h.bs te Winschoten en aan
de Ontario Secondary School te On
tario, Canada Vanaf 1956 studeerde
hy achtereenvolgens wis- en natuur
kunde aan de University of Western
Ontario te Londen, welke universi
teit hem in 1960 onderscheidde met
de Gold Medal in Applied Mathema
tics. theoretische radio-astronomie
aan de Universiteit van Cambridge
in Engeland, waar hy in 1963 de
graad van Doctor of Philosophy ver
wierf en wysbegeerte aan de Vryc
Universiteit te Amsterdam. In 1964
keerde hy terug naar de University
of Western Ontario, waar hy, eerst
als assistent professor en sinds 1965
als associate professor in astronomy,
werkzaam was tot 1967. In dat Jaar
werd hy benoemd tot wetenschappe-
lyk hoofdmedewerker aan de Leidse
Sterrewacht. Vorig Jaar volgde zyn
benoeming tot gewoon lector.
Dr. Van der Laan, die in de zomer
van 1966 wetenschappelyk onderzoek
verrichtte op het National Radio-as-
tronomy Observatory in Charlesville.
West Virginia in de Verenigde Sta
ten. is auteur van verscheidene pu
blicaties op radio-astronomisch ge
bied.
PARJS (AP) De Franse rege
ring heeft haar toestemming ver
leend aan het verzoek van Fiat om
het aandeel van die Italiaanse auto
industrie in de Franse Citroen-fa
brieken te vergroten van 15 tot 49 per
cent. Het grootste aandeel in de hol
ding company is in handen van de
Michelin-bandenfabrieken. De direc
tie van Fiat Juicht het besluit van
het Franse ministerie van Financiën
toe, daar het zal leiden tot een grote
en goede mate van samenwerking
tussen de twee maatschappyen.
LEIDEN Notarius Bom ba -
syn liep op zyn dooie gemak vanaf
zyn comptoir op het Rapenburg naar
de Witte Poort (Noordeinde), om
daar even buiten de poort de schuyt
naar Den Haag te nemen, die er ge
meerd lag in de in 1637 gegraven
nieuwe Vaart (nu Ryn- en Schieka-
naal) en Vliet, langs Voorschoten en
Leidschendam.
Hy wilde in den Haag eens nader
zyn licht opsteken over een erfenis
kwestie voor enige Leidse minderja
rige wezen. Wel was de hier in
1450 gestichte „weeskamer", die de
belangen der minderjarige ouderlozen
by de invoering der Franse wetge
ving in 1811 stilzwygend opgeheven,
maar eens persoonlyk in Den Haag
bereddering dezer zaken hem zóveel
besognes en hoofdbreken, dat hy nu
maar eeens persoonlyk in Den Haag
zyn licht eens ging opsteken by de
desbetreffende instanties.
Hy lichtte rustig gedistingeerd zyn
hoge hoed af voor de cliënten van
zyn comptoir die hy onderweg te
genkwam en beantwoordde slechts
vluchtig met zyn hand de nederige
groeten van hen die op enigerlei wy
ze van hèm afhankelyk waren.
Zeker, hy kon ook wel met de
diligence naar Den Haag gaan, de
diligences van Van Gend en Loos,
Veldhorst en van Koppen, Suring en
Koens of Peters en Compangon, al
len eveneens vertrekkend van
de Witte Poort, dus genoeg mogelyk-
heden een dagje naar Den Haag te
gaan. maar waartoe dat snellere ver
voermiddel. dat meer geschikt was,
voor haastige blaaskaken, zoals stu
denten, neringdoenden of nego-
cianten die haast hadden hun mer
chandises te doen. dan wel jonge
dochteren die zonder chapero-
ne hun reis van Leiden naar Den
Haag moesten maken denkt u
eens in! en dus niét behoefden
over te stappen op den Leidschen
dam! Neen. haastige spoed was nits
voor een notarius, bezadigd zoals by
zyn ambt past, overdacht hy.
Wel moest hy overstappen op een
andere schuyt die naar Den Haag
werd getrokken, doch was dit gerin
ge euvel voor hem van generlei be-
Hy nam de schuyt van 10 uur, want
die van 5 en 8 uur waren hem te
vroeg in de morgen, dié waren goed
voor het mindere volk, dat voor 9
stuivers naar Den Haag werd ver
voerd, terwyl hyzelf in de roef,
ging zitten hetgeen hem 12 stuivers
en 8 penningen kostte, naar de ta
rieven die waren „gedaan en gear
resteerd by de Regeringen der Ste-
den's Gravenhage en Leyden" maar
ja. dan zat hy ook onder zyns ge-
ïyken! Noblesse oblige, nietwaar?
Doch niet alleen „voor zaken" ging
men van Leiden naar Den Haag. Ook
voor vertier bezocht men de Konink-
ïyke Residentie, want deze heeft al
tijd al, door alle eeuwen heen voor
de Leidenaars een grote aantrekking*
kracht gehad.
Men ging per trekschuit of diligen
ce, later per trein of auto naar Den
Haag. dat zo familie-nauw met Lei
den verbonden was en is, ook al om
dat sinds meer dan anderhalve
eeuw alle Leidse bruidsparen, zowel
groene, koperen, zilveren, ja zelfs
gouden paren, de dag waarop de
bruidsdagen aanvingen, die éne fees-
teiyke dag naar Den Haag trokken
om de „groenmakers" in huis ruim
baan te geven tot het versieren der
woning in de eertydse „volksbuur
ten" in de steeg of op de gracht, met
papieren slingers en groen, zowel
binnen als buiten de deur! Waarna
dan het bruidspaar in de avond, weer
of geen weer per open rytuig door
een tweetal groenmakers met-een -
boekt-voor-de-bruid van het station
werd gehaald en door Leiden's stra
ten naar het versierde huis werd
gereden, waarby dan een broertje,
neefje of later kleinzoontje op de
bok meereed. (U kunt hierover méér
lezen in het alleraardigste boek
je „Leids Volksleven", een uitgave
van de Vereniging „Oud Leiden".)
Doch dit vertier om een dagje
naar Den Haag te gaan ter gele
genheid van de bruiloft, was geen
privilege van het „mindere volk",
want rondom de eeuwlsseling heeft
een fabrikantenzoon deze oude Leid
se traditie gevolgd en werd met
zyn bruid 's avonds aan het station
afgehaald door de équipage van zyn
op de Breestraat wonende tan
tes, compleet met koetsier en pal
frenier in hun lange beige jassen met
glimmende knopen, gegaloneerde ho
ge hoed en cocarde daarop!
Maar terug naar de vorige eeuw
van trekschuit en diligense! Wat von
den en zagen de Leidenaars daar des-
tyds? Een anoniem boekje uit 1843
„Physiologie van den Haag" geeft
daarvan een kleurige en rosse be-
schryving. Anoniem? Ja maar
toch lekte aldra uit wie de vry-
moedige auteur van dit grappige
badinerende boekje was, dat toch
helemaal géén wetenschappelyke of
planologische verhandeling was zo
als de titel kon doen vermoeden. In
tegendeel! En dat nog wel van een
Leddse professor!!. Wat zyn de hoog
geleerde collegae hem eigenlyk kwa-
ïyk namen, zoiets paste niet voor een
man wiens geleerdheid door statig
heid moest afstralen!
De schryver was Willem Josef An
dreas Jonckbloet.
Doch nu éérst eens even in 't kort
diens merkwaardige levensloop.
Geboren in 1817, kon hy door de
slechte financiële omstandigheden
van zyn ouders, na de lagere school
ondanks zyn begaafdheid, niet het
gymnasium bezoeken, zodat hy toen
dus ook niet tot een universiteit kon
worden toegelaten. Maar hy zette
de tanden op elkaar en ging met
zelfstudie al verder en verder; het
oog der Wetenschap viel op deze ra-
zend-knappe Jongeman, zó dat hem
reeds op 24-jarige leeftyd door de
Leidse Hogeschool met doctoraat ho
noris causa in de Letteren en Wijs
begeerte werd verleend! Een uni
cum.
Daarop werd hy achtereenvolgens
hoogleraar aan het Atheneum te
Deventer, vervolgens aan de Gro
ningse universiteit, tot hy in 1877
naar Leiden terug werd geroepen en
van dat jaar tot 1883 alhier hoogle
raar in de middeleeuwse lette
ren werd. in welke stof hy voor het
éérst in de geschiedenis een „Hand
boek der Nederlandsche Letterkunde"
schreef in 6 delen nog wel! Ook was
hy (1864) lid van de Tweede Kamer.
Hy overleed in 1885.
Maar nu het boekje over den Haag,
waarin hy al dadelyk een loopje met
zichzelf neemt: „Ik schryf, lezer,
omdat myn positie zulks meebrengt.
Waan daarom evenwel niet, dat ik
een geleerde ben of tenminste lid van
het Koninklyk Instituut (wat hy
wél was!) In het laatste geval zou ik
immers stellig niets in het licht ge
ven om niet tegen de costumen van
dat lichaam te zondigen". Om zich
dan verder te camoefleren als een.
lagere ambtenaar op een of andere
ministerie, waarby hy zyn collega's
„die teveel hebben om te sterven en
te weinig om te leven, vooral, wan
neer zy met zes of acht kinderen zo
genaamd gezegend zyn", danig in
het zonnetje zet als specimen van
„de Haagse ambtenaar"!
Hy gaat verder: „Daar men toch
den lande liefst zoo veel mogelyk tyd
ontwoekert, neemt een andere midde
len te baat. De jongste myner ka-
mer-genooten bv. kopieert muziek en
borduurpatronen, de tweede ver
taalt vaudevilles voor onze Neder-
duitschen Schouwburg a raison van
v 2,60, of gaat zich soms aan het za-
meniymen van een bruiloftsvers te
buiten, en ik uw onderdanige dienaar
heb er den laatsten tyd niets beters
op gevonden om den kostbaren tyd
te dooden dan in onze lieve stad rond
te kyken en het geziene en gehoor
de tot stichting en opbouwing van al
De notarius ging in de roef
achteraanzitten; vóórin was de
plaats voor het „mindere volk".
wat in onze provinciën rondslentert te
boeken. Het gouvernement levert my
de schryfbehoeften en aan stof
zal het my niet ontbreken".
Ook beschryft hy de omgeving, de
achterstraten, van het Spui. waar
reeds in 1843 al de „warme buurt"
was: „weelderige losbandigheid en
lage ontucht. En midden in dat slyk,
midden onder dat dras, dat bezink
sel van wat walgeiyk is en gemeen,
staat een huis prachtig en smaak
vol ingericht, waar weelde en com
fort heerschen. waar de zachtste di
vans, de vurigste champagne, de
dar te ls te lonken u tot genot en zins-
bedwelming uitlokken. Het is het pa-
radys van Mohamed, vol van
zwart- en blauwoogige houris".
Hoe wéét de professor dat?
Miaar wilt ge den Haag zien in al
zyn drokte, in al zyn gewemel, in al
zyn gewoel, wacht dan den avond af
wanneer de voornaamscte straten
door de maan en de groote manufac-
turen-winkels verlicht zyn, en er
hier en daar ook een straatlan-
taarntje glimt. Slenter dan rondom,
en langs Houtstraat, Pooten-Vlaming
en Veenestraat. Daar draaft, daar
trippelt als schuchtere duifjens, eene
schare van rondborstige en innemen
de en roodwangige dartele meis
jes, zoo speelziek, zoo joolig heen
en weer en lokt onder het stemmi
ge kornetjen of het eenvoudige stroo
hoedjen zoo schalks, dat de oogjens.
in het tweelicht als sterren flonke
ren".
Onwillekeurig komt men tot
de conclusie dat er toch echt niet zo
veel veranderd Ls in Den Haag van
1843 en 1970. Althans in de kèrn,
in het wezen van deze nabuur-stad
in het wèzen van deze nabuur-stad
van elegance en voornaam doè-
neryj. DOLF SCHNAAR
