\Y ilsons hoop aan gruzelementen
Proces-Stangl eind juni naar
rruues-oiangi einu juni naai
zijn dramatisch hoogtepunt
Dóórgroei-kamera..
Ook Franse arbeiders
zijn niet gediend met
maoistische stunts
Jal van factoren beïnvloedden de uitslag der Britse verkiezingen
Overlevenden van Treblinka getuigen over gruwelen
Mchtaanvallen
over en weer
ExaktaRTLIOOO
v 1
Hevige ruzie in
Belgische Kamer
„Niet juist"
Examenstaking
in Italië afgelast
VRIJDAG 19 JUNI 1970
LEID8CH DAGBLAD
PAGINA 17
ADVERTENTIE
.INVALLER'
(Van onze correspondent Arnold Lissauer)
LONDEN (GPD) De Britse algemene verkiezingen zijn
je mees dramatische geweest sinds die van 1945. Toen ver
joeg Labour tegen alle verwachting in op overweldigende
jijze de conservatieven onder de gevierde oorlogsleider Win-
pn Churchill. Thans staan de politieke profeten, die nagenoeg
onder uitzondering een grote Labour-zege hadden voorspeld,
«nieuw in hun hemd want reeds na de eerste uitslagen, die
uur nadat de stembussen donderdagavond om tien uur
rerden gesloten, binnenkwamen werd het al duidelijk dat
fjlsons droom om nog voor de derde maal te worden gekozen
wat in deze eeuw nog geen enkele premier is overkomen)
worden verstoord en dat oppositie-leider Edward Heath
■Is de grote winnaar uit de strijd zou komen.
zijn. Hij schijnt echter door een plot
seling weer neergaande golf te zUn
meegesleurd. Want zelden zijn de kie
zers zo wispelturig geweest als thans.
In sommige plaatsen bespeurden
conservatieve partijmannen maan
dag plotseling dat het getij in
hun voordeel begon te keren. Dat
kwam misschien omdat Heath er
steeds meer op begon te hameren dat
de dingen niet zo mooi zün als de
Labour-regering. die zich vastklemde
aan de rooskleurige betalingsbalans
en over de rest zweeg, wilde doen ge
loven.
Een mogelijk nieuwe devaluatie en
inflatie waren de schrikbeelden
waarmee Heath werkte. Daarbij
kwamen nieuwe vrij ongunstige han
delscijfers en de onthulling van de
grootste juni-werkloosheid in 30 jaar
en. als een angstaanjagende bliksem
schicht, de korte krantenstaking. Dit
kan het beslissende deel der kiezers
hebben doen ontwaken uit hun on
werkelijk gevoel van zomers zelf
behagen waarop Wilson zo sterk spe
culeerde.
In elk geval lijkt de vergissing van
de opiniepeilingen op die tijdens de
Amerikaanse presidentsverkiezingen
van 1948 toen president Harry Tru
man glansrijk won van Tom Dewey,
hoewel volgens de enquêtes de laat
ste de zege had moeten behalen.
Wilson blijkt de politieke situatie
verkeerd te hebben beoordeeld of de
nederlaag door eigen tactische fouten
tijdens de campagne te hebben te
weeggebracht. Het was de plotselinge
omslag van de opiniepeilingen ten
gunste van Labour (dat jarenlang
bij de kiezers in het verdom-boekje
had gestaan), die hem tot vervroeg
de verkiezingen, welke officieel pas
in mei 1971 gehouden moeten worden,
had doen besluiten. Wilson had ge
meend dat hij op de grote massa van
de eigen aanhangers zou kunnen re
kenen vooral omdat hij hen zelf
in alle hoeken en gaten had opge
zocht maar de conservatieven heb
ben duidelijk gemaakt dat zij over
een beter partijapparaat dan Labour
beschikken, dat vrijwel al hun kie
zers naar de stembus heeft gedreven.
Verrassingen
Tot de verrassendste uitslagen be
hoorden:
de nederlaag van de plaatsver
vangende Labour-leider George
Brown, voormalig minister van
Buitenlandse Zaken, die al 25 Jaar
deel uitmaakte van het Lagerhuis en
nu niet meer in het parlement te
rugkeert;
de vrijwel verviervoudigde meer
derheid voor de conservatieve leider
H e a t h in zijn kiesdistrict;
de grote overwinning voor de
conservatief Enoch Powell in
Wolverhampton. De 58-jarige oud
hoogleraar in het Grieks behaalde in
1966 ruim 6500 stemmen meer dan
zijn Labour-tegenstander, nu bedroeg
zijn meerderheid 14.476 stemmen.
Zoals bekend heeft Powell zich opge
worpen als profeet om het volk te
waarschuwen voor het onheil van een
te grote toevloed van niet-blanke im
migranten uit het Gemenebest. De
conservatieve leiders hadden hem.
zoals hij zich beklaagde, in de steek
gelaten door hem uit het „schaduw
kabinet" te verwijderen en door zyn
tegenstanders werd hij uitgescholden
als „fascistisch zwijn" en „racist".
Als hij niet verwelkomd werd met de
nazi-groet „Sieg heil", werd hij ge
trakteerd op stinkbommen en rotte
In de vroege ochtend, toen de re-
iltaten verder binnenstroomden
zijn in totaal 630 kieskringen die
een Lagerhuiszetel opleveren
as de verwachting, dat de conser
ven met de matige meerderheid
m tussen de 30 en 40 zetels de eind-
reep zouden passeren. Dit is een
eerderheid waarmee te werken
lit en tevens een veiligheidsmarge
Mr verliezen welke elke regering by
Bsentijdse verkiezingen kan ver-
ichten.
Het verliezen van deze verkiezingen
voor Labour een rampzalige ge-
artenisen en voor Wilson persoon-
i een tragische tegenslag. Evenals
[t geval was met president Roose
jaar geleden was het Wilsons
eaal de Labourparty als een na-
urlijke nationale regeringspartij
gor de Britten aanvaardbaar te ma
li, Tot dusver was Labour alleen
een tijdelijke invaller voor de
nservatieven die jarenlang het
istgeboorterecht meenden te bezit-
n om Engeland te mogen regeren.
De schok voor Labour is daarom
hard aangekomen omdat er onder
politieke commentators geen twy-
aan bestond dat Labour de over
toiling in de zak had. Zij werden
enals ieder ander misleid door de
iie-peilingen welke door vijf ver-
billende enquête-organen voortdu-
od werden uitgevoerd. En hoewel
resultaten daarvan soms sterk
bommelden, was hun boodschap
orgaans dezelfde, namelijk een
se Labour- overwinning.
Het gemiddelde percentage van de
orspelde Latoour-voorsprong was
i, neerkomende op een zetelmeer-
rheid van ongeveer 70. Een op de
rkiezingsdag zelf gepubliceerde pei-
g gaf echter de conservatieven 'n
orsprong van slechts één procent,
peilingen behoeven de kiezers
iter niet te hebben misleid, want
t is een feit dat de schommelingen
de openbare mening ditmaal gro-
dan ooit waren en zich schoks-
djze voltrokken.
Labour dat zo lang de wind tegen
id, kreeg deze slechts enkele weken
or de verkiezingen plotseling mee,
dat Wilson zich tot een snelle stem.
sstrijd liet verleiden om de oogst
anen te halen voor het te laat zou
TEL AVIV, CAIRO (AP. AFP>
Israëlische oorlogsvliegtuigen
ibben ook gisteren de hele dag
maanvallen gedaan op Egyptische
den langs het Suezkanaal. Zij zou-
alle behouden op hun bases zijn
wggekeerd.
Egyptische jachtbommenwerpers
bben gisterochtend Israëlische
Hingen, munitieopslagplaatsen en
ilitaire installaties vernietigd in de
«lelijke en middensector van het
«kanaal, aldus een militair com-
aniqué van radio-Cairo.
Arabische guerrillastrijders heb-
gisteren vanaf Jordaans grond-
wed twee Israëlische nederzet-
gen in de vallei van de Jordaan
schoten met Katjoesja-raketten. De
nval, die tegen de avond begon,
roorzaakte slechts geringe mate-
ile schade in twee kibboetsen, Is-
èlische strijdkrachten beantwoord-
het vuur.
ADVERTENTIE
Waarom zou u geld steken in een wel aardige
systeemkamera die straks toch "HO" zegt tegen uw
groeiend fototalent. Kies liever een kamera die er helemaal op
gebouwd is om uit te groeien tot een werkelijk kompleet
kamera-systeem. Dat is nu al mogelijk voor 569,— met
de nieuwe Exakta RTL 1000
Exakta kamera's:
beroemd van oudsher
gebouwd op de toekomst!
Enkele van de vele
eigenschappen:
1/1000 tot 8 volle »e-
konden, 3 verwissel
bare zoekersystemen,
synchroonflitsen tot
1/125 sek., etc. etc.
Hij is al bl]
uw fotohandeiaar!
Orwo Foto N.V. - Postbus 127 Hilversum
- A
a
tomaten. Wol verhamp tons kiezers
hebben er in meerderheid anders
over gedacht;
de Labour-kandidaat dr. Da
vid Pitt is er niet in geslaagd het
eerste neger-parlementslid te wor
den: hij werd in het Londense ar
beiders-district Wandsworth. Clap-
ham, dat in de afgelopen jaren ste
vig achter Labour stond, door zijn
conservatieve tegenstander verslagen;
O opnieuw doet een Churchill
zyn intrede in het Lagerhuis: de 30-
Labour-leider Wilson had
gisteren tijdens het binnenkomen
van de voor zijn partij zo teleur
stellende uitslagen nog wel tijd
voor een glas bier, maar hij trok
een gezicht alsof het een heel
zuur biertje was.
jarige journalist Winston S.
Churchill, kleinzoon van de be
roemde staatsman, die kans zag een
Labour-meerderheid van ruim drie
duizend stemmen in 1966 in Strat
ford ongedaan te maken.
(Van onze correspondent)
PARIJS (GPD) De Franse mao-
isten hebben de „bourgeoisie" dezer
dagen een ultimatum gesteld, dat. in
vier punten opgezet, de „bezittende
klasse" toch nog in staat moet stel
len haar zomervakanties te kunnen
redden. Zoals gemeld had Frank-
ryks opperste Mao-leider. de 31-jari
ge assistent-professor Alain Geismar
vanuit de illegaliteit waarin hij heeft,
gezegd te leven, zijn aanhangers en
kele dagen eerder opgewekt de „bour
geoisie tot in haar zwijnenstallen
(casino's en speelholen) en op haar
privé-stranden met de rode fakkel
der revolutie te vervolgen".
Om dat laatste lot te ontkomen,
zonder de Franse grenzen te moeten
overschrijden om hun vakanties in
Sapnje of elders door te bren
gen. stellen de maoïsten de rijken nu
vier voorwaarden. Eigenaars van
buitenhuizen, villa's en kastelen zul
len arbeidersgezinnen te logeren
moeten vragen. Jachthavens en kas
teelparken zullen onmiddellijk in
kampeerterreinen moeten worden
herschapen. Luxe hotels, waar in
één dag het maandsalaris van een
fabrieksarbeider wordt uitgegeven,
dienen ter beschikking te worden ge
steld van invalide arbeiders en an
dere slachtoffers van arbeidsongeval
len. En luxueuze comestibleswinkels
wordt dringend verzocht hun kostba
re eetwaren onder de organisatoren
van volksbals te verdelen.
Intussen is de 20-jarige student in
de sociologie, Frederique Degrange.
die enkele weken geleden met die
laatste distributie al een eerste begin
had gemaakt 'waarom hij door een
Paryse rechter tot 13 maanden ge
vangenisstraf veroordeeld werd) weer
op vrije voeten gesteld. In ho
ger beroep werd het zware vonnis,
dat overal protesten had opgewekt,
tot een voorwaardelijke bestraffing
verzacht.
Maar wanneer de maoïsten met hun
zware revolutionaire geschut, dat ze
op de „bourgeoisie" richten ten wie
is vandaag in Frankrijk geen bour
geois?) sympathie en zieltjes hopen
te kunnen winnen onder het „prole
tariaat". dan vergissen ze zich toch
wel lelijk. Een viertal maoïstische
I studenten, dat dezer dagen bij de Re-
naultfabrieken pamfletten onder de
arbeiders wilde uitdelen, is in elk ge
val van een koude kermis thuisgeko-
1 men. Ze werden door de Renault-ar-
i beiders in de rug besprongen
I en overweldigd om vervolgens in de
i fabriekskantine van hun overdadige
hoofd- en baardhaar te worden ont
daan. Tenslotte moesten ze. als aan
vullende vernedering, door de politie
worden ontzet!
Op het stuk van spectaculaire
stunts als huizen kraken liggen de
Franse maoïsten bij de Nederlandse
I „kabouters" een heel stuk achter: de
I geweldsmethoden die de Franse mao-
isten huldigen, toepassen en zelfs
I verheerlijken blijken voor hen ave
rechts te werken en zelfs de andere
linkse, trotskistische en anarchisti
sche extremisten hebben intussen al-
le relaties met hen verbroken.
i
BRUSSEL (AP) Gisteren ls er
in het Belgische Huis van Afgevaar-
digden herrie ontstaan, die haast tot
handgemeen leidde toen iemand de
I vice-voorzitter van de regeringspar-
tij een fascist noemde. Het incident
vond plaats tijdens een debat over
een voorstel van de oppositie, dat
plaatselijke besturen het recht moes-
i ten krijgen belasting te heffen,
i De vice-voorz tter van de socialis
tische partij, de heer Van Eynde. viel
de regeringspartij aan die het voor
stel had gesteund en werd op zijn
beurt door leden van de oppositie
voor „fascist" uitgekreten.
I Ministers en parlementariërs scho-
ten overeind, alles liep door elkaar
j heen en er werd luid en boos geroe-
pen. Met moeite kon de rust worden
hersteld. Hierna gaf de voorzitter
van het huis bevel dat de zaal moest
I worden ontruimd.
Arrestaties in Brazilië Sinds de
vrijlating van de Westduitse ambas
sadeur in Brazilië, Von Holleben,
heeft de Braziiaanse politie vele ar
restaties verricht, aldus is uit ofi-
ciële bron in Rio de Janeiro verno
men. Maar men weet niet, of deze
arrestaties verband houden met Von
Hollebens ontvoering. De Braziliaan
se politie zegt. over inlichtingen te
beschikken, dat de ambassadeurs van
Engeland, Portugal en Israël thans
In aanmerking komen voor een vol
gende ontvoering.
1 - g a
(Van onze correspondent) Belsen „Tijdens de inrichting van
dat kamp kwam ik er langzaam ach- nas
ELDORF (GPD) - Een hele rij oud-SS'ers zal nog 1* 1, M, fif v
and voor de rechtbank van de gezworenen in Dussel- HL mmËgW*.
DÜSSELDORF (GPD) Een hele rij oud-SS'ers zal nog
deze maand voor de rechtbank van de gezworenen in Düssel-
dorf worden ondervraagd over de rol die de voormalig com
mandant Franz Stangl (62) van de vernietigingskampen Sobi-
bor en Treblinka heeft gespeeld bij de vernietiging van
honderdduizenden joden uit geheel West-Europa. Enkelen van
hen zijn ook verdachte in het eerste Treblinka-proces en zitten
in de Duisburgse gevangenis al lang in voorlopige hechtenis.
Op 26 juni zal het proces tegen Franz Stangl een dramatisch
hoogtepunt bereiken als twee van de zeer weinigen, die uit
de hel van Treblinka wisten te ontsnappen Eliahu Rosen
berg uit Bat Jam in Israël en Samuel Rajzman uit Montreal
in Canada in de getuigenbank opnieuw oog in oog zullen
staan met Franz Stangl.
Kelner Jozef Oberhauser uit MUn-
chen nu 54 jaar oud is zelf al
door een 'geallieerd tribunaal in
1949 in Maagdenburg tot 15 jaar
dwangarbeid veroordeeld wegens
zyn aandeel in SS-massamoorden en
later door een Duitse rechtbank nog
eens tot vier en een half jaar we
gens zijn wandaden in het vernieti
gingskamp Belsen. President dr.
ROME (Reuter) De drie grote
Italiaanse vakbonden hebben gister
avond de boycot afgelast van de
over gangs- en eindexamens waartoe
de leerkrachten in Italië hadden be
sloten en daarmee gezorgd voor een
onbekommerde zomervakantie van
rond 8 miljoen leerlingen. Het be
sluit om de boycot, die al drie dagen
duurt, op te heffen, werd bekendge
maakt na een gesprek tussen premier
Rumor en de leiders van de bonden
van leraren en onderwijzers. Met
hun „examenstaking" wilden de on
derwijskrachten kracht bijzetten aan
hun eis voor meer salaris en sociale
hervormingen.
Inmiddels zijn gisteren 40.000 amb
tenaren in staking gegaan, waardoor
een chaos bij de overheidsinstanties
dreigt te ontstaan.
Heinz Meven van de Diisseldorfse
rechtbank sprak hem dezer dagen
opnieuw met „verdachte" aan toen
hij in het proces-Stangl als getuige
werd gehoord. Daarvoor maakte de
president aan het eind van het ver
hoor beleefd zijn excuses
Jozef Oberhauser moest de klan
ten van het vriendelijke Münchener
café een paar dagen in de steek la
ten om in Düsseldorf zyn SS-car-
rière weer eens helemaal uit de doe
ken te doen. Nog wilde hij gisteren
niet spontaan het verkeerde daar-
van inzien. Pas toen de namens en
kele slachtoffers mede-aanklagende
Oostduitser prof. Kaul zich daar
over erg boos had gemaakt, zei de
kelner uit München: „Ze stellen me
ook altijd dezelfde vragen. Ik heb
toch by een vorig proces al eens
toegegeven dat het allemaal niet
even juist was."
Jozef Oberhauser was een boeren
zoon die in 1934 een carrière bij de
Reichswehr en de SS ambieerde. Hij
leidde in de jaren voor de oorlog in
Oranienburg troepen op voor het
Doodshoofdregiment van de SS. Hij
heeft leidende rollen gespeeld in
euthanasie-inrichtingen van de SS.
maar behoefde daarover volgens de
bepalingen van de Westduitse straf
wet niet opnieuw te reppen om geen
nieuwe strafvervolgingen op de hals
te halen. Voor de machthebbers van
het Derde Rijk tot de vernietiging
van honderdduizenden Joden over
gingen, ontwierp de boerenzoon
daarvoor de gaskamers in het kamp
Verbijsterend
Oberhausers voor Stangl belasten
de verklaring kwam vanzelf in zijn
carrièreschets aan de oppervlakte
Hij reisde in 1942 met SS-generaal
Globocnik en andere SS-officieren
naar Treblinka om daar „orde te
scheppen in de chaos." HU stond er-
bU toen de generaal kampcomman
dant dr. Eberl op staande voet naar
huis stuurde en de vervanging door
Franz Stangl gelastte. Over die
„chaos" zei Oberhauser: „Het
kamp zat vol Joden." Rauw vroeg
president dr. Meven: „Levende of
dode?" „Er lagen overal lUken in
het rond. De gaskamers daar waren
onvoldoende," legde de getuige niet
in het minst onder de indruk uit.
De koelheid en zakelUkheid waar
mee in het proces-Stangl keer op
keer de afschuwelUke massamoor
den weer uit de herinnering boven
worden gehaald zUn verbUsterend.
Stangl zelf knippert daarby nog
niet met de ogen.
Getuige
Of hy dat deed toen in de totaal
verduisterde rechtszaal een aantal
in het geheim gemaakte foto's van
de Treblinka-gruweldaden werden
geprojecteerd, bleef verbolgen. Die
foto's zUn gemaakt door de Oosten-
rUkse oud-soldaat nu stadsraad
van Wenen Hubert Pfoch (50),
toen hU niet zUn compagnie op weg
naar het front in Rusland in Treblin
ka op het station daarvan toevallig
getuige was.
„Onze trein stopte enkele keren
precies langs een trein met een
transport joden", verklaarde Pfoch
HU was nieuwsgierig geworden door
de geweerschoten die alsmaar klon
ken en poolshoogte gaan nemen
Protesten van de gewaarschuwde
OostenrUkse officieren bU de Duitse
SS-ers lokten alleen maar het drei
gement uit de trein met die „Ost-
markische Schweine" (waarmee de
Oostenrijkers werden bedoeld!) aan
de trein met joden richting vernie
tigingskamp te koppelen.
Op weg naar het vernieti-1 bewijsmateriaal in het proces te-
gingskamp TreblinkaDeze fo- gen de beruchte kampcomman-
to behoort tot het afschuwelijke I dant Franz Stangl,
