I*
ot van dienstweigeraar
ti Spanje
hard
FRAAI LANDSCHAP VAN
ZOVEEL MOGELIJK VUIL
Fotoprijsvraag
voor bezoekers
VAM-directeur dr. IV. Stolp:
stop het vuil onder de parken
erste Jehovci-getuige kreeg na elf jaar gratie
y
Expositie van Oud Katwijk in uurbaak
P»
PAO 19 JUNI 1970
LEID6CH DAGBLAD
PAGINA 11
SCELONA (GPD) De wachtzaal van de Barcelonese
jven werd overstroomd door meer dan 2000 mensen die
B stormachtig applaus en stevige omhelzingen een 33-
vriendeiijk uitziende jongeman begroetten. Zonder eni-
ifel was hij voor deze enthousiaste menigte een aanbeden
en een niet-begrijpende voorbijganger vroeg een politie-
Js dat soms een beroemde pop-zanger?"
plee
me
zomer totdat ik voor de krijgsraad
moest- verschijnen en men mij m'n
burgerpak teruggaf.
Dreigement
rij die avond tegenover hem
de kleine, schaars gemeu-
huiskamer, legde de 33-ja-
iberto Contijoch in weinige
n uit dat hij bepaald geen be-
pop-zanger was: „Al met al
J elf jaren, één maand en elf
j D verschillende gevangenissen
Spanje. Toen ik een paar
leden in Cadiz vrijgelaten
me na een honderdtal me-
tranen in de ogen om-
V naar de gevangenispoort,
bet mij moeite mezelf ervan
aiigen dat ik werkelijk buiten
dat het na al die jaren ein-
wrby was".
m deze ex-gevangene met een soort „vast procédé
ift-stdrift door een grote me- De dienstweigeraars die voor een
^vangen werd is gemakkelijk tweede of volgende keer veroordeeld
ipen: hij was de eerste werden en dus als recidivist meer
Hung die hy daardoor bereikte gevangenis op de Canarische Eilan-
tel.
(Van onze correspondent)
Een minder grappig voorbeeld was
dat van een commandant van een
strafbataljon die een groep dienst
weigeraars, waaronder ikzelf, dreigde
te fusilleren als wij oils niet als ge
wone soldaten wilden gedragen. Het
bleef by dreigementen. Maar dat was
al jaren later, toen ik geen uitzonde-1
ring meer was. Op dat moment zaten
er tientallen Jehova-getuigen in de
militaire gevangenissen en was er al
ontstaan
In zaken van direct belang werken
wy wel eens samen met andere pro
testante groeperingen in Spanje, b.v.
voor de uitgave van protestantse bij
bels. maar verder staan wij geheel
apart. Daarentegen denken wij veel
aan steun van geloofsgenoten in het
buitenland en onderhoudt mijn groep
Jehova-getuige die gratie
kregen na jarenlang als
igeraar door de ene krygs-
de andere te zijn veroor-
honderden Jehova-getuigen
kwamen verwelkomen zien
sandvastigheid en de morele
dan 3 jaren kregen werden gecon-1
centreerd in de meest zuidelijke pro-1
vincies van Spanje. Daar vormde
zich een vreemdsoortig carrousel
waarin groepen van een dertigtal
weigeraars rond geschoven werden j
tussen de gevangenis van Cadiz, de
bijvoorbeeld heel goede contacten
met Jehova-getuigen in Nederland.
Ons ledental is vrij groot voor een
niet-katholieke groep in Spanje. Bij
het laatste avondmaal dat de ver
schillende groepen in de afgelopen
paasweek in heel het land hielden,
waren er in totaal een 27.000 per-
Huwelijk in de gevangenis
van Cadiz: eerste ontmoeting met
vrouw Mary vond ook achter de
tralies plaats.
sonen aanwez'g. Maar wij tellen al
leen de aktieve .ministers", zoals ik
zelf, en dat zyn er ongeveer 11.000
ROBBERT BOSSCHART
KATWIJK AAN ZEE —De oude
vuurbaak Is door het genootschap
„Oud Katwijk" weer als tentoonstel
lingsruimte ingericht. Deze maand
is de expositie in de middaguren ge
opend en geven de heren Imthorn.
Hus en Schaap uitleg over alles, wat
er te zien is. In juli en de eerste
helft van augustus kan men ook
's avonds in de vuurtoren terecht.
Bovendien kan men een blik wer
pen op de openlucht-opstelling rond
om de KW 88
De expositie wordt gehouden over
vier verdiepingen. Op de begane
grond zijn twee grote scheepsmodel
len te bewonderen. Aan het zeer
fraaie model van de bomschuit KW
69. vervaardigd door de bejaarde
heer C. van der Plas van het Kam
perfoelieplein. hebben wij eerder al
aandacht besteed. Het daarnaast
staande scheepsmodel is een 17de
eeuws Statenjacht of pinas. ge
naamd „De Halve Maen." een be
roemd schip uit onze zeehistorie,
dat. in 1609 voor de Verenigde Oost-
Indische Compagnie werd gebcuwd.
Het model van ..De Halve Maen"
werd gebouwd door de heer P de
Mol te Rijnsburg. Deze schepen
staan opgesteld in speciale vitrines,
die zijn vervaardigd door leerlingen
van de Chr. Technische School, on
der leiding van de heer Aartse Ver
der hangt op de begane grond nog
een antieke uitstalkast, waarin ele
menten van de Katwijkse kleder
dracht tentoongesteld zijn en kon
digt een grote inktvis op sterk wa
ter reeds de schelpenverzameling op
de 2de verdieping aan. Op de eerste
verdieping vindt men in hoofdzaak
de vaste opstelling, met de schouw
en het diorama. Verder hangen hier
en daar foto's die tesamen een in
teressante puzzel vormen. Elke be
zoeker kan aan de prijsvraag mee
doen. Aan het eind van de tentoon-
stelling zal het genootschap onder de
goede oplossers enige leuke prijzen
verloten. De foto's zijn vervaardigd
I door de heer Wim van Beelen, die
ook op de 2de verdieping aanwezig
is door een groot aantal kleurenfo
to's. Deze worden geflankeerd door
een vitrine, waarin een gedeelte
van de grote schelpenverzameling
van dr. E. H. J. Warns, (directeur
van het Zeehospitium) is neerge
legd Op de bovenste verdieping
een bijdrage van de Visseryschool
en schilderijen van Katwijkse ama
teurs.
Peso gedevalueerd De Argen
tijnse regering maakt bekend dat de
peso is gedevalueerd, van 3.50 tot
4.00 per dollar. Deze bekendmaking
werd gedaan vlak voordat de effec
tenbeurs en een uur voordat de ban
ken sloten
Smrkowski geopereerd Josef
Smrkowski, parlementsvoorzitter in
Tsjecho-Slowakije tydens het bewind
van Doebtsek, heeft in Praag we
gens een gebroken heup een opera
tie ondergaan. Hoewel hij zich nu
weer met behulp van krukken kan
voortbewegen moet Smrkowski toch
nog in het Praagse Mekenhius blij
ven. Zoals bekend vreest men dat
hij aan kanker lijdt.
Naar het lükenhuisje De recht
bank in Kaapstad heeft een auto
mobilist wegens dood door schuld
bij een auto-ongeluk veroordeeld tot
werkzaamheden in een lijkenhuis je
De man moet zich de komende ze
ven weken elke zaterdagochtend om
8 uur bij het lijkenhuisje melden
Hij is voorts veroordeeld tot een
boete van 120 rand i ongeveer 600
gulden) of 120 dagen hechtenis.
i te lichtpuntje in hun lange,
stryd om een wettelijke er-
r 1 van hun godsdienstige be-
;egen de militaire dienst,
n leit is nog niet geheel ge-
den, en de strafbataljons
Spaanse Sahara die kriskras door de
woestyn trekken. Misschien hoopte
men dat wij. bijna verdronken in een
massa van honderden „zware geval-1
niluant toen Alberto Contijoch j len" van veroordeelde soldaten, onze
Illfil gratie kreeg, verbleven er houding zouden laten varen. Maar
goede 150 andere dienstwei- j dat kwam omgekeerd uit, want zelfs
a|in verschillende militaire ge-1 in de strafbataljons zetten wy clan-
Maar de Spaanse rege- destien onze bekeringsarbeid voort
reeds besloten een wets- Gemakkelijk was dat niet. want de
aan het parlement voor te jongens die naar de woestyn worden
»arin het probleem, dat men gestuurd zijn al heel lastige karak- j
zonder meer had gene- ters, en de manier van leven in de i
ader ogen wordt gezien en Sahara stemt niemand tot verheffen- j
de mogelijkheid krijgt een de gedachten.
te zoeken. De huidige toe-Toch hadden wij soms resultaat en j
it de militaire rechters geen dat bracht ons zelfs in moeilijkheden,
tel eus dan een voor dienst ge-Want zodra de commandanten merk-
i. die weigert het uniform j ten dat sommige soldaten een zekere 1
tokken, iedere keer wegens houding begonnen aan te nemen op
tot gevangenisstraf te ver-1 grond van innerlijke overtuigingen.:
totdat hij de dienstplich- wisten zij meteen dat wy ondanks
|d achter de rug heeft. Dat alle verboden toch het bekeringswerk
wat de krygsraden, zy het hadden voortgezet. Dat kostte ons
ier protest en met verzoek meestal lange periodes in een eenza- i
fre autoriteiten om nieuwe me cel. De commandanten hadden J
8. tot nu toe hebben gedaan het al moeilijk genoeg met deze weer-
I dienstweigeraars. barstige soldaten en voelden er niets
I j voor dat wy de zaak nog ingewik-
II. kelder kwamen maken".
nunianiiair Het is opvallend dat Alberto Con-
tyoch, ondanks zyn lange en harde
wetsvoorstel wordt goed- i verblyf in zovele strafinstellingen, in
mag het leger speciale een-staat is zonder bitterheid over zyn
stellen waarin de rekruten1 vroegere cipiers te spreken. Hij ver-
laire training en uitsluitend zekert dat zyn betrekkingen met
anitaire taak krygen. Voor i sommige oversten heel aannemelyk
igeraars die menen dat zy,
van hun godsdienst, zelfs
deel kunnen uitmaken van
(dit is het geval van de
waren: „Sommigen kenden myn ge
val al voordat ik naar hun garnizoen
werd gestuurd. De behandeling die j
wy kregen hing af van de individuele j
ïtuigen ikomt er bovendien I commandant die wy aantroffen en ik -
ykheid om na een gevange- weet dat sommigen zelfs hun boekje j
van drie jaar de dienst-1 te buiten gingen om het ons iets
-> vervuld te beschouwen j meer leefbaar te maken,
die nu reeds drie jaren of j Zo leerde ik in de gevangenis van i
«ngen zitten zullen, nadat j Cadiz myn vrouw kennen omdat zy
is herzien, gratie krygen.met een jongere vriendin mocht mee- j
Tijstelling van Alberto Con- komen voor een bezoek aan haar ver-
i dienstweigeraar die hetloofde, die op myn afdeling lag",
de gevangenis zat, gaf den
regering het eerste bewys1 DTlCVCn 1
wil om een einde te maken
mrecht. De 32-jarige Mary Bolton uit Bir- j
zeker niet de eerste Jeho- mingham kon het goed vinden met i
wge in Spanje die weigerde de rustige celgenoot die de verloofde
doen", verzekert hy. „Maar! van haar vriendin als tolk voor het J
zorgde ieder garnizoen i bezoekuur meebracht. Na een inten-
oor zich van het probleem sieve briefwisseling vroeg en kreeg
Uen. Ik ken gevallen van zy verleden december van de com- i
lie een tyd in de militaire mandant van de gevangenis toestem
GRONINGEN (GPD) De moderne welvaartsstaat zal nog
eens omkomen in zijn eigen vuil, zo is geprofeteerd, en als je
dat bedenkt is het een verademing van deskundigen te horen,
dat vast afval zeer wel gebruikt kan worden om het landschap
te verfraaien.
De vraag is: waar zijn grote parken gedacht in de tweede
nota ruimtelijke ordening, en het antwoord is dan: stop het
vuil onder die parken, want dan ben je het kwijt en dan krijg
je bovendien nog fraaie glooiingen en mooie heuvels in het
vlakke land. Een bijdrage aan de oplossing van het vuilpro-
bleem, winst op het gebied van de recreatie en een mooi stukje
milieubeheer.
Het is allemaal niet zo eenvoudig Zoiets geeft de vuilverwerker. die
als het er uit ziet. maar de deskun- aan landschapsvorming denkt.
digen denken de problemen, die er- moed. Als je industrieslib laat in-
aan vast zitten, wel onder de knie dikken, kun je er enorm veel van
te kunnen krygen. Het plan gaatkwyt in husivuil, aldus dr. Stolp, j
uit van de nv Vuilafvoer Maat- Als het industrievuil niet agressief
schappy VAM-fabrieken in hetis, is er geen enkel bezwaar Je,
Drentse Wijster en het Brabantse kunt cok autowrakken „inbouwen"
zou investeren in vuilverbranding,
dan zou er in 2000 toch nog meer
vuil moeten worden gestort dan nu
al wordt gedaan. Nog e6n reken
sommetje: vuilafvoer met een re
creatieve bestemming zal f 10 a f 15
per ton aan de gemeenten gaan kos
ten (.inclusief transport) en de al
ternatieve vuilafvoer-oplossingen kos
ten f 15 a f 25 per ton. Een
constatering: van alle vuil, dat ver
brand wordt, blyft globaal geno
men de helft onverbrand achter
en moet toch gestort worden.
kun je de resterende 250 miljoen
kwyt op 500 ha. als je 40 tot 50
meter hoog gaat. «Dit is maar een
voorbeeld, dat beslist niet de afme
tingen en stygingen van een toe
komstig regiopark aangeeft».
„Op een plaats waar een groot
park is gedacht, moeten wy trach
ten het vuil in te bouwen, samen
met een landchapsarchitekt", aldus
de heer Stop. „Ze kunnen ons bij
voorbeeld tien jaar de tyd geven
om de zaak beplant op te leveren:
dan moeten we weg zijn".
Compact
Mierlo en hoofdkantoor in Amster
dam) en van de Kon. Nederlandsche
Heidemaatschappy en de Grontmy
nv. die samen tot de oprichting van
een vuilbank hebben besloten. Met
hun drieën zouden ze de kennis
hebben om het afval op verant
woorde en aantrekkelyke wyze in het
landschap te verwerken en daaraan
vorm te geven. Staatssecretaris Krui-
singa staat zeer positief tegenover
het plan.
VAM-directeur dr. W. Stolp zegt
dat er niet aan een stadspark ge
dacht moet worden (veel te klein)
by de realisatie van deze vuiltoepas-
üi de afvallagen. Chemisch vuil laat
zich vaak zeer wel combineren met
huisvuil. „We kijken veel te somber
aan tegen het chemische vuil", zegt
de VAM-directeur.
Hy wyst met name op het belang
rijke onderzoekwerk van de Duitse
dr. Piraul op het gebied van vuil
verwerking. En hy pryst de wyze
van aanpak in het vuilstortbedryf in
Emscher Burch, by Esssen in het
Ruhrgebied. waar vuil uit de hele
omgeving wordt gestort.
Belten weg
Het goede huisvuil ls iets edels,
s zaten en daarna „gees-
D 2Fto°rd" werden verklaard,
zy na een „behandeling"
argelyk gekkenhuis op vrye
daarmee was voor het leger
'Myn geval was het eerste
f, 'wr
n ti'
B'
isistefl
het
ming om Alberto Contyoch voor een
tweede maal op te zoeken achter de
tralies, ditmaal om hem voor de ge
vangenispastoor het ja-woord te ge
ven.
Terug in Birmingham zette zy
smg maar aan iets als het Amster- de VAM.drecteur ,denk aan'
damse Bos met so n 600 ha. Je kunt de compostbedryven, en kun je uit.
tot een openlijke en offi- I zich aan een stoomcursus Spaans:
"jrontatie van de twee ge-Zodra Alberto een paspoort krygt,
«en kwam tydens de krygs- zal hy haar in Birmingham opzoeken
in te Mallorca, waar ik j om zyn schoonfamilie te leren ken-
toor het eerst veroordeeld nen, maar daarna zal zy by hem in
min hebben alle vier Barcelona komen wonen en werken
„Wij willen ons geheel aan de be-
keringsarbeid wijden", legt Alberto
uit. „Ik zou natuurlyk Spanje en
myn harde ervaringen de rug kun
nen toekeren en in Birmingham
blyven maar er is hier zoveel werk j
te doen. In deze elf jaren waarin ik
niet direct by het werk betrokken
was is de toestand nog veel ernsti-
»gens wel hebben onder-ger geworden.
waunige garnizoenen bracht De eerste Jehova-getuigen begon- i
Pip van de commandanten nen hun werk in Spanje in de twin- I
waarvoor ik terechtstond
eigerd zich in te laten
üotivering van mijn besluit
wapendienst te doen. Mis-
Mat zy onmogelyk konden
zjj myn argumenten heel
repen. Trouwens, ik ben
altijd goed behandeld en
tameiyk mishandeld zoals
ie vreemdste pogingen om
kn ook in het uniform te
a?e\al nam men, terwyl ik
so111!douche stond, myn burger-
1 en liet alleen een uniform
tiger jaren maar na de burgeroorlog
werden wy streng vervolgd en maakte
het regime onze organisatie geheel
kapot. Ook nu nog, nu wy „getole
reerd" worden en er, tenminste offi
cieel. godsdienstvryheid in Spanje
ok H r ontstond een bizarre on-1 heerst, zyn wat organisatie betreft
via het luikje van de
M het gevolg dat ze my
myn onderbroek terug-
zat ik een maand by na
ie cel gelukkig was het
nog steeds klandestien. Trouwens, ik
hoorde juist vandaag dat er in Zuid-
Spanje weer een groep geloofsgeno
ten werd gearresteerd wegens een
„illegale" by eenkomst.
wel zo'n 10 tot 30 meter omhoog
gaan als het nodig is, zegt hy
(wyst op het park op de oorlogs
puin-berg in West-Berlyn, die op
het hoogste punt misschien wel zo'n
80 a 100 meter is). Verhoudingsge
wijze is deze methode van „vuilver
werking" goedkoop, maar het is al
leen maar goedkoop als Je het in
het groot doet, aldus de VAM-di
recteur.
Onderzoekwerk
Ter voorkoming van misverstand:
het gaat niet om puin. maar met
het afval is ook veel te bereiken, zo
heeft byvoorbeeld onderzoek in
Duitsland geleerd. Er wordt niet al
leen aan huisvuil gedacht, maar
ook aan de verwerking van riool-
slib. agrarische afvalstoffen en in
dustrievuil. Veel meer dan je denkt,
kan aangewend worden om een ste
vige en, echte ondergrond te krij
gen. Afgelopen of verbruikte olie
kun je opstoken of in een riool la
ten lopen, maar dat zyn geen beste
oplossingen. In West-Beriyn is een
proef genomen met huisvuil en af
gelopen olie in één bassin. Na en
kele weken, aldus dr. Stolp „was de
zaak mooi verteerd en had zich uit
de combinatie een soort bruinkool ge
vormd'*.
sorteren, maar voor de rest is het
ook prachtig materiaal om in la
gen aan te brengen in verhogingen
in het landschap, al dan niet „ver
mengd". Als het plan ran Heide-
my. Grontmij en VAM gerealiseerd
zou kunnen worden, bestaat de mo-
gelykheid om het aantal van 1000
4 1500 geregistreerde vuilnisbelten
van de gemeenten („slecht onderhou
den") terug te brengen tot een klein
aantal goed geoutilleerde verwer
kingsplaatsen.
By die verwerkingsplaatsen denkt
dr. Stolp aan de VAMbedryven in
Wyster en Mierlo en een binnenkort
te stichten derde en t.z.t. mogelyk
vierde bedryf. die verspreid over
het land als bufferbedryven zou
den kunnen dienen voor al het vuil
dat komend van de gemeenten
niet direct een bestemming kan
vinden in de aanleg van een regio
park.
De gemeenten, die een contract
daarvoor hebben afgesloten, krygen
dan de garantie dat ze het vuil so
wie so kwytraken. Bovendien aou
het vuil tegen de laagst mogeiyke
kosten verwerkt worden. De ko6ten
bedragen een fractie van die van
vuilverbranding, zegt de heer Stolp.
Een rekensommetje: als Je tussen
nu en het Jaar 2000 f 2 miljard
Om aan te duiden hoe ontzettend
veel vuil men kwyt kan op een klei
ne oppervlakte in het kader van
de aanleg van regioparken, heeft dr.
Stolp nog iets uitgerekend: de vaste
afvalproduktie zal in het jaar 2000
51 miljoen ton per jaar zyn, drie
keer zo veel als nu. By een ge
middeld van 10 miljoen per jaar
is na dertig jaar »in 2000) de totale
afvalberg 300 miljoen ton groot. Trek
Je voor de vuilverbrandingen in 30
jaar rond 50 miljoen ton af. dan
Regelingen
Het moet allemaal best mogelyk
zyn, maar zaak is dat het op grote
schaal en dat het deskundig ge
beurt. Het is duideiyk dat je het vuil
niet zo maar kunt storten, dat je
hechte glooiingen en heuvels moet
krygen. „We moeten iets doen dat
ze ons over honderd jaar niet kwa-
lyk nemen", aldus de VAM-directeur
Mocht er byvoorbeeld gevaar voor
bodemverontreiniging ontstaan, door
dat er verontreinigd water uit de
„heuvel" zakt en zich verspreidt.
dan is dat te voorkomen door een
vloer te leggen tussen ondergrond
en opgebracht vuil en door even
tueel voor afvoer te zorgen.
Er moet nog van alles rond ko
men. voordat men op deze wyze
aan de slag kan. Zowel de kwestie
van vuillevering als van de bestem
ming vraagt een overheidsbeslissing.
Wat voor regelingen moeten er ko
men? Hoe moet het met het tran
sport? Wat zeggen de gemeenten?
Dr Stolp zegt, dat er gemeenten
zyn. die „rustig tien jaar met ons
bezig zyn" om tot een contract te
komen. Hy zou bly zyn als het
eerste project over een jaar kon
starten.
Het Belgische koningspaar
is, nu de betrekkingen tussen
Brussel en de vroegere Belgische
kolonie Kongo-Kinsjasa vi de loop
van tien jaren aanzienlijk zijn
verbeterd, voor een bezoek va7i
enkele weken in Kinsjasa aange
komen. Op de foto: president Mo-
boetoe tijdens de begroeting op
het vliegveld. Links Koningin Fa-
biola. geheel rechts mevrouw Mo-
boetoe.
