AMGESLAGEN APOLLO RETOUR
Deze week debat
over de prijzen
Ruimtevaarders
in groot gevaar
Landing op de
maan afgelast
Maanlander werd een
kosmische sleepboot
Chloorwolk in
S.L.F.-gebouw
anding in
Pacific
Kansen
niet te
schatten
SCHOLIEREN
BEZETTEN
KRUISPUNT
Harde klap
temperaturen
Man bedreigt vrouw
en enige kinderen
Hogere
N.O.S.-radio
blijft vannacht
in de lucht
7é/*r
JIIL"-
J ien personen naar ziekenhuis
Felle kritiek
van Brezjnew
©uc/ Qiteuivo
MfcKt 1 maart 1569
DINSDAG (4 'APRIL 1970
No. 33068
EIDSCH
DAGBLAD
E A. E. van Disboeck
icteur: Drs J, K Soetenhorst
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 14,85 per kwartaal (postabonnementen f 17.35), f 4,95 per maand (bij vooruitbetaling), losse nummers f 0,25
Witte Singel 1 Lelden - Giro 57055
Telefoon Directie en Administratie 25041; Redactie: 21507
(Van onze redacteur ruimtevaart)
10USTON Op honderdduizenden
imeters van de aarde worstelen drie
onauten met een onklaar geraakt
nteschip in een manhaftige poging om
veilig terug te keren naar de wereld der
levenden. Hun kansen zijn redelijk, maar
de gevaren en risico's groot. Zij zullen
groeien tot de landing vrijdagavond om
19 uur in de Pacific.
De kansen, dat de astronauten
beangstigend avontuur
erleven zijn niet met een per-
ptage aan te geven. Deskun-
;en in Houston achten deze
l/i. insen „redelijk", maar iets an-
t n kunnen zij moeilijk zeggen
«1 dit stadium... Zij verklaar-
n evenwel dat de kansen aan-
wilijk worden vergroot door de
heerste manier waarop de
mtevaarders zelf reageren, en
elkaar en de grondleiding
inwerken in de ernstige
situatie, die zich in de be
lle Amerikaanse ruimte-
irt heeft voorgedaan.
aston heeft aan een landing in
kille Oceaan de voorkeur gege-
hoewel die de vlucht negen uur
tr zal maken, zo is hedenmiddag
Dd gemaakt. In de Atlantische
an waar men eerder had kun-
landen. is het dan echter nacht
bovendien bevinden zich daar
bergingsschepen. De zuurstof-
lad in de maansloep is nog vol
de voor viereneenhalf tot vijf
n. Met de energiebronnen in de
ntaxi hoopt men ook de atmos-
In het moederschip draaglijk te
len.
agt n in de „vrije terugkeer",
wordt het meest kritieke punt
erugkeer in de dampkring. De
b heeft dan nog slechts voor
kwartier zuurstof. De drie man
hebben vijf tot twintig minuten
I om de tunnel naar de maan-
te sluiten. Minstens een kwar-
voor de landing moeten ze in
ibine met het hitteschild zijn. en
naansloep plus het aandrijf ge
le van het moederschip af ges to-
hebben.
&VERSUM (GPD) Ongeveer
scholieren van het Comenius
sge te Hilversum hebbben van-
tussen 8 uur en half negen
ft- rondweg door en langs
geblokkeerd met fietsen
ters om kracht bij te zet-
ssn hun eis voor een fietspad.
ruim 800 leer linger van de
cn vele honderden leerlingen
öog twee middelbare scholen
u tweemaal per dag binnen de
Van ongeveer een kwartier ge-
maken van een fietspad van
srhalve meter breedte, dat dan
in belde richtingen bereden
t worden.
De moeilijkheden in de Apollo zijn
vannacht ontstaan na een routine
dag toen het ruimteschip zich 330.000
kilometer van de aarde bevond en
na een korte inspectie van de maan-
taxi, waar alles in orde was bevon
den. Een harde knal werd gevolgd
door het vrijwel geheel uitvallen van
de stroomvoorziening en door een be
ginnend zuurstofgebrek.
De ruimtevaarders Lovell, Haise
en invaller Swigert reageerden zake
lijk en kalm, ook toen de moeilijk
heden onrustbarend begonnen te
worden. In het vluchtleidingscentrum
te Houston was de spanning echter
dramatisch, vooral toen omstreeks zes
uur bleek, dat de ruimtevaarders in
hun Apollo nog maar voor een
kwartier elektrische stroom zouden
hebben. Al een minuut later gingen
Lovell en Haise de maantaxi binnen,
terwijl Swigert in de Apollo bleef. In
de maansloep fungeerden de stroom
en zuurstofvoorziening wel. Om 6.26
uur hedenochtend werd de landing
op de maan definitief afgelast en
werden voorbereidingen getroffen om
de lamgeslagen Apollo zo snel moge
lijk veilig naar de aarde terug te
brengen.
Om de maan
tot
k Bilt verwacht van heden
dagavond: droog weer met wei-
wind. Plaatselijk nachtvorst en
en daar mist. Morgen zonnige
en hogere middagtempera-
!D dan vandaag.
(Opgemaakt te 12.40 uur)
°P: 04.45 uur onder: 19.37 uur.
°P; 12.40 uur, onder: 03.55 uur.
pater te Katwijk om 10.41 en
UUr- Laagwater te Katwijk om
MS en 18.51 uur.
t nummer
bestaat uit 18 pagina's.
Door het uitvallen van de energie
voorziening van de Apollocap-
sule kunnen de manoeuvres voor de
terugkeer alleen worden uitgevoerd
door de landingsmotor van de aan de
Apollo gekoppelde maantaxi Aqua
rius. Deze werd om 9.42 uur vanoch
tend ontstoken, waardoor een baan
om de maan is bereikt, die de com
binatie achter de maan om naar de
aarde terugvoert.
Het is niet mogelijk, het ruimte
vaartuig eenvoudig „om te keren" en
direct terug te laten komen. Daar
voor is ook onder normale omstan
digheden de energie van de raketmo
toren bij lange na niet voldoende. De
enige mogelijkheid is. de baan van
de Apollo om te laten buigen door de
aantrekkingskracht van de maan, dus
om de maan te zwenken. Deze ope
ratie moet in de komende nacht wor
den uitgevoerd. Dan pas kan de wer
kelijke terugreis naar de aarde be
ginnen. De landing op aarde zal door
een en ander niet eerder dan vrij
dag kunnen plaats vinden.
De grote moeilijkheid daarbij is,
dat de stroomvoorziening van de
Apollo tot een minimum is gedaald,
waardoor noodzakelijke manoeuvres
bij terugkeer in de dampkring uiterst
moeilijk worden en deze toch al
meest kritieke fase van een ruimte-
vlucht nog riskanter wordt.
Ophalen kan niet
Het is niet mogelijk, een nieuwe
Apollo-capsule naar een baan om de
aarde te zenden om daar de man
nen van de Apollo-13 op te halen
door de maansloep te enteren. In de
eerste plaats duurt de voorbereiding
voor een dergelijke lancering te lang
en voorts kunnen maar drie man in
de Apollo. Het zou dus een onbemande
capsule moeten zijn, en deze kan
niet door de maantaxi geënterd wor
den. De ruimtevaarders beschikken
bovendien niet over een uitrusting
om buitenom van het ene naar het
andere ruimtevaartuig te gaan en 'n
onbemande Apollo-capsule te openen,
zodat zij naar binnen kunnen gaan.
Met de maantaxi zelf kunnen de
astronauten niet in de dampkring te
rugkeren. Deze is daarvoor niet
zwaar genoeg en in de juiste aërody
namische vorm geconstrueerd. Hun
enige kans is derhalve, de lamgesla
gen Apollo met behulp van de maan
taxi al s'n soort kosmische sleepboot
naar de aarde terug te halen, boven
de atmosfeer over te stappen in de
Apollo en de maantaxi af te stoten.
Dc risico's van deze onderneming
zijn bijzonder groot. De Apollo moet
namelijk zeer nauwkeurig 'n bepaal
de stand in een bepaalde baan inne
men wil zij niet onherroepelijk terug
gekaatst worden in de ruimte of bij
de vlucht door de atmosfeer verbran
den.
terugkeer te bespoedigen. Zo over
weegt men, de raketmotor van de
maantaxi vannacht, wanneer de
combinatie zich „achter" de maan
bevindt, opnieuw korte tijd in wer
king te stellen, waardoor eventueel
de terugkeer kan worden bespoedigd.
De astronauten kunnen niet op het
gezicht beoordelen, of de Apollo aan
de zijde van het hitteschild ook is be
schadigd, maar volgens controleap-
paratuur aan boord en in Houston
schijnt alles in orde te zijn.
De crisis in het heelal heeft het
Amerikaanse ruimtevaartprogramma
zeker zes maanden ten achtergesteld,
aldus verneemt onze correspondent
in Washington van ruimtevaartdes
kundigen. Voordat een nieuwe lan
ding plaats kan vinden, zal het moe
derschip van de volgende Apollovluch-
ten aan een nieuwe beoordeling on
derworpen moeten worden. De moei
lijkheid hierbij is dat men geen ze
kerheid zal hebben over wat de ont
ploffing veroorzaakte. Het getroffen
deel van het vaartuig zal worden af
gestoten. Ook zal Houston zich op
nieuw moeten bezinnen over toe
komstige landingsterreinen op de
maan, nu de Apollo-13 is uitgevallen.
DEN HAAG (GPD, ANP) Mo
gelijk zal nog deze week een prij
zendebat worden gehouden in de
Tweede Kamer. De minister van
Economische Zaken, mr. R. J.
Nelissen heeft in een brief aan
de voorzitter van de Tweede Ka
mer, mr. F. J. F. M. van Thiel,
verklaard, dat hij de Kamer op
korte termijn, zo mogelijk nog de
ze week, een analyse wil overleg
gen van het verloop van het
prijsindexcijfer van de gezinscon
sumptie in het eerste kwartaal
va n dit jaar. Hij wil dan tevens
ingaan op een aantal aspecten
van het beleid, die met de ont
wikkeling van het indexcijfer
verband houden.
Inmiddels is tussen half februari
en half maart het leven weer één
procent duurder geworden. Dat wil
zeggen dat de kosten van het levens
onderhoud dit jaar al weer met 2.2
procent is gestegen. Een en ander
blijkt uit het nieuwe prijsindexcijfer
dat is berekend door het Cen
traal Bureau voor de Statistiek. De
toegenomen duurte zit voornamelijk
in de kledingprijzen, die na de win-
teruitverkoop weer omhoog zijn ge
gaan, en voorts onder meer in prijs
stijgingen voor aardappelen, koffie,
vlees, margarine en eieren. Deze ver
klaring van het CBS dekt 0.6 pro
cent van de duurte-stijging. Op pa
gina 7 publiceert het Leidsch Dag
blad vandaag een overzicht van
de prijsstijgingen in de levensmidde
lensector.
HILVERSUM (ANP* In ver
band met de moeilijkheden met de
Apollo-13 zal de NOS-radio gedu
rende de gehele komende nacht via
de zender Hilversum één in de lucht
C 11 9 kijven. In de nachtuitzending zullen
Sneller de ontwikkelingen met betrekking tot
de Apollo-13 op de voet worden ge-
In de loop van de ochtend werd volgd in berichten en rechtstreekse
verklaard, dat het directe gevaar voor reportages. Op elk heel uur zal een
de astronauten is geweken. Toch wil uitzending van de radionieuwsdienst
men alles in het werk stellen om devolgen.
SEOEL. MEMPHIS. TOWNVILLE
(AP. Reuter) Een Zuidkoreaanse
sergeant der mariniers heeft tijdens
het schoonmaken van wapens amok
gemaakt en vijf mariniers, onder wie
twee officieren, gedood met een auto
matisch geweer en een granaat. Het
incident deed zich voor in de Wes
telijke sector van het Koreaanse
front.
In de Amerikaanse stad Memphis
(Tennessee) heeft een man gisteren
na ruzie met zijn vrouw vier perso
nen doodgeschoten, van wie drie kin
deren. Twee volwassenen werden
ernstig gewond. Tenslotte sloeg de da
der de hand aan zichzelf.
In het Engelse dorp Townville
(Yorkshire) heeft de politie het be
leg geslagen voor een huis, waarin
een gewapende man, William Atkin
son. zich heeft verschant met vijf
gijzelaars: de 30-jarige Maureen
Simpson, haar twee kinderen van elf
maanden en drie jaar en nog twee
kinderen, van drie en acht, vermoe
delijk van de man zelf. De man heeft
met een jachtgeweer geschoten op
agenten en een van hen aan een oog
verwond. Een andere agent heeft een
gesprek met de man gehad. Deze
sprak redelijk en vroeg om baby-
voedsel en sigaretten, die hij heeft
gekregen. De reden van 's mans op
treden is niet duidelijk. Het huis is
dat van de familie Simpson. De drie
jarige Debbie Simpson wist tijdelijk
uit het huis te ontsnappen, maar
moest terugkeren om te voorkomen,
dat Atkinson de anderen zou dood
schieten.
Geladen spanning in het
vluchtcentrum Houston, waar
honderden technici de stroom
van gegevens over de ongeluks-
reis van de Apollo-13 bestuderen
om de kansen voor de ruimte
vaarders zo groot mogelijk te ma
ken. Staande links Thomas K.
Mattingly, die op het laatste mo
ment door Swigert werd vervan
gen als lid van de Apollo-beman-
ning.
ADVERTENTIE
(jusV"
Geen redelijk denkend mens
zal hebben verwacht, dat
ongelukken waarbij men
senlevens in gevaar komen of ver
loren gaan, beperkt zouden blij
ven tot het weg-, water- en lucht
verkeer, en dat de kosmische
ruimte „veiliger" zou blijken te
zijn dan de aarde. Ook voor des
kundigen, die het beste weten met
hoeveel zorgen voor hun veilig
heid de ruimtevaarders worden
omgeven, is bij herhaling gewaar
schuwd, dat er wel eens iets gron
dig mis zou gaan.
Armstrong en Scott hebben
dergelijke ernstige moeilijkheden
al eens ontmoet in maart 1966
met de Gemini-8, toen zij ge
dwongen werden een vlucht voor
tijdig af te breken en een nood
landing uit te voeren. De Rus Ko-
marow heeft in april 1967 in de
Sojoez-1 een ernstige storing bij
de terugkeer met de dood moeten
bekopen. Deze ongevallen hebben
de verdere ontwikkeling van de
bemande ruimtevaart niet ver
hinderd, hoogstens vertraagd.
Ook de moeilijkheden met de
Apollo-13 zullen, hoe het lot van
de ruimtevaarders ook blijkt te
zijn, de voortgang in de kosmi
sche ruimte niet tot staan bren
gen.
Wat niet wegneemt, dat de we
reld in spanning meeleeft met de
dramatische gebeurtenissen zo ver
van „huis", waar drie mannen in
een volstrekte eenzaamheid wel
zeer gespannen maar toch met
een bovenmenselijk geduld gela
ten moeten afwachten, wat de
naaste toekomst in petto heeft.
MOSKOU (Reuter. AFP, AP)
Nog dit jaar zal de Sowjetrussische
communistische partij haar 24-ste
congres gehéél wijden aan de moei
lijkheden op economisch gebied. Dit
kondigde de partijleider Brezjnew
gisteren met zoveel woorden aan in
een rede in Charkow. In zijn toe
spraak, die bijna een uur duurde
schreef Brezjnew de moeilijkheden
van de laatste twee jaar ten dele toe
aan het slechte weer, maar ander
deels toch ook aan grove fouten, bu
reaucratie en onverschilligheid van
arbeiders en hogere autoriteiten.
Volgens Brezjnew bestaat er grote
behoefte aan nieuwe arbeidsmethoden
en aan strengere maatregelen tegen
dronkenschap en absenteïsme onder
de industrie-arbeiders- Er wordt niet
genoeg gewerkt, de opbrengst per ar
beider ligt te laag. Als de lonen naar
boven gaan, dan behoort de produk-
tie dit ook te doen. Vaak, aldus een
andere misstand, gaan er huizen tegen
de grond, die nog zeer goed bewoon
baar zijn. Clubgebouwen en stadions
worden neergezet van geld, dat be
stemd is voor woonhuizen. Dit alles
kan niet worden geduld, aldus Brezj
new. wiens rede in haar geheel door
radio en t.v. werd uitgezonden.
r De driejarige Debbie Simp
son hier op de armen van haar
vader, toen zij uit het bedreigde
huis had weten te ontsnappen. De
kleuter moest later terug, anders
zouden de andere gijzelaars wor
den doodgeschoten,
LEIDEN Bij de Stedelijke
Lichtfabrieken in Leiden heerste
vanochtend een nerveuze sfeer.
Als gevolg van chloorgasvorming
in het hoofdgebouw aan de Lan-
gegracht raakten tenminste tien
personen onwel. Zij werden bij
wijze van voorzorg ter observatie
opgenomen in het beademings
centrum van het Academisch
Ziekenhuis.
Personeelsleden van de SLF con
stateerden omstreeks negen uur
vanmorgen dat de nippel van een ci
linder met zevenhonderd kilo
gram begon te lekken, toen er een
nieuw vat op moest worden aange
sloten. Bij pogingen tot herstel daar
van liep de cilinder plotseling leeg,
waardoor zich in de besloten ruim
te van het hoofdgebouw chloorgas
sen vormden. Bij verscheidene perso
nen deden zich op dat ogenblik
hoest- en proestverschynselen voor j
De onmiddellijk gealarmeerde EHD
was evenals de politie en de brand
weer snel ter plaatse. Een aantal
personeelsleden van deze diens
ten kwam bij het betreden van het
gebouw eveneens in moeilijkhe
den. Ook zij zijn voor alle zekerheid
naar het ziekenhuis overgebracht
De situatie leek aanvankelijk, me
de door het aan- en afrijden' van
ziekenwagens, ernstiger te zijn dan
zij in feite was De chloordampen
waren in betrekkelijk korte tijd weer
opgelost, doordat van het SLF-ge-
bouw alle deuren en ramen wijd
werden open gezet.
ADVERTENTIE
LAAT U door ons
IN DE BOOT NEMEN
cruises en Rijnreizen bij
Reisbureau BEUK
Nieuwe Beestenmarkt 19 - Leiden
Telefoon 32700
Vit het Leidsch Dagblad van
13 April 1870:
Thans leest men in eeni-
ge Engelsche bladen, dat
Prinses Louise, de vierde
dochter van Koningin Vic
toria, in ie maand Augustus
a.s. met den Prins van Oran
je, den vermoedelijken
troonopvolger van Neder
land, verloofd zal worden.
AdvertentieFeestelijke
Zangstond ten voordeele van
het Minnehuis, te houden
door dr. A. Rutgers van der
Loeff met medewerking van
de Koraalvereniging op den
2en Paasdag in de Pieters
kerk te Leiden, 's avonds ten
8 uur. Toegangskaart met
progr. d f 0,50
