Vlucht voor de woningnood
naar
België
En de winkels
zijn altijd open
Grote concerns worden steeds groter
Bouwvergunning in drie weken
POLITIEK
Dieptepunt inde
gladiolenhandel
Liberalisatie
de
beste
hekken
komen uit Best1
1 BATERDAG II APRIL 1970
LMKSCH DAGBLAD
PAGINA T
teiDSCH DAGBLAD
Aan de vele vreemde woorden
die het politiek Idioom kent wil
ik er best één toe voegen. Dat
dan de term „instant"-politiek.
jaarbij valt te denken aan tal van
oorbewerkte produkten die in wip
jaar zijn, zoals als instant-pudding
instant-rijst. Onder instant-po-
versta ik zoiets als „buitenparle-
P sentaire politiek". Maar er zit toch
1 rel een verschil in. Buitenparlemen-
■1 air veronderstelt een actie die zich
v uiten het parlement afspeelt
shjjnbaar doodzonde in de parle-
jentaire democratie terwijl het
ïijns Inziens gaat om acties op een
|ein vlak in de menselijke samen-
«ring. Daarbij streeft een reeks di-
- eet belanghebbenden er naar om
»n beperkt doel te bereiken.
Voorbeelden ervan zijn er op het
genblik te over, als je een dagblad
sest. Zo hebben in Son in Noord-
tabant moeders een brug bezet,
mdat ze vinden dat het begaan van
je brug gevaar oplevert voor hun
:hoolgaande kinderen. De burge-
leester heeft geweigerd de bezetten-
e moeders te ontvangen en zo iets
raagt alleen maar bij tot het succes
die actie. Want op het moment
de weigering gaan allerlei kran-
er zich mee bemoeien, meer men-
in de directe omgeving raken
fenteresseerd en gemobiliseerd. En
\)T de gemeenteraad in Son blijft
niet veel over dan om om in het
rlengde van de bezetters te gaan
tan en te zorgen dat er een nieu-
brug komt.
'Jbat gaat allemaal heel vlug: de
nstant' -politiek is geboren. Ander
g lorbeeld. Oude Pekela. Er worden
^versperringen aangebracht op
-a tn onbegaanbare weg. Een van de
d gumenten al weer: langs die weg
n innen onze kinderen niet zonder ge-
naar school. De burgemeester,
bk^traind door het verloop van sta
ngen in de omgeving, belooft een
or boolbusje. Antwoord van de ob-
■uctie plegende ouders: Oké, we
Jen de versperring weg, maar laat
rst die bus maar eens komen
Uit de voorbeelden rijst „instant-
Jflitiek" omhoog als huis- tuin- en
uken politiek. Burgers zitten met
n probleem, en vragen daar aan-
cht voor.
Als argument tegen dit soort ac-
6 hoor je wel zeggen: Maar als
t zo gaat en als we alsmaar geld
leten uitgeven aan dat soort inci-
ntele zaken, dan komen we aan de
ïte lijn in de politiek niet toe. Het
fument is niet zo sterk als het wel
tt. Want als Je dat zo maar stelt,
Je eerst moeten bewijzen wat de
f ite lijn dan wel is. En ik kan me
>rstellen dat je dan wel eens met
handen in het haar kunt komen te
Ij, ir zijn ook onderwerpen, die zich
it zo goed lenen voor simpele ,4n-
yj nt-politiek". Of die verkeerd ge-
El( icht worden. Dat idee bekruipt
als ik nog eens terugdenk aan
5 actie woningnood van het afgelo-
no i Jaar in Leiden. Misschien komt
wel omdat die actie by de ver-
ïji irde autoriteiten is beland. Wie
ce: i oor te luisteren legt op het Leid-
stadhuis. moet wel inzien, dat al-
wethouders overtuigd zyn van
probleem woningnood. Dat be-
len de wethouders en de raadsle-
[f|n in vele welgekozen woorden. Al-
ïi heb je een praktisch -s als
thouder mevrouw Den Haan no-
die vaststelt dat al het belijden
de raad géén huis méér oplevert,
moet dus ergens anders ztfn: by
gOi. Schut en by Kamerfracties
V i het is de vraag, zo dat al ge-
urd is, of dat voldoende duideiyk
gebeurd.
lieden die hun Kamerfractie
zouden dat aan de grote
k moeten hangen en niet te bang
t dat daardoor hun initiatief
n'.prdt gesmoord. Het' idee van raads-
Amptmeyer van het kamperen op
Binnenhof is voor „instant-poli-
misschien helemaal niet slecht,
ar Je kunt het niet de burgemees-
in zyn eentje laten doen. Mis-
len moet Je het laten doen door
dse krepeergevallen, in ieder ge-
is men ook hier afhankelyk van
direct betrokkenen: de mensen
Kier huis, de mensen in de krot
en de inwonenden
Nu is n onderwerp als woning-
ve od zo v el omvattend en zo diep
nijdend, dat een spontane actie al-
nooit voldoende is. Zeker by
actie moet veel zorg worden be-
i aan de .follow-up", de vraag
t er moet gebeuren als het eers
stadium van de actie is uitge-
Tkt
tn ieder gevalkan „instant-poli-
ik" aan gewone mensen duidelyk
iken wat politiek inhoudt. En aan
foensnoiitici wat politiek óók in-
udt. Het veroordelen van derge-
r»! acties als buitenparlementair
gemakkelyk, maar daarmee zyn
°og niet als anti-democratisch af
in.
^tegendeelzulke acties maken
idelijk dat politiek overal schuilt.
yan mjj mogen de politici en hun
;ven een en ander best eens „ver-
en" Aan woorden als basis, en de
kiezer-gekozene zullen ze daar
liet gemakkelyk ontkomen.
JRS.
ADVERTENTIE
(GPD) Langs onze zuidelyke
grenzen is een stille volksverhuizing
aa nde gang. Steeds meer Nederlan
ders ontdekken, dat het kopen of la
ten bouwen van een huis in België
voordelen biedt boven het barre be-
lastingzieke en bureaucratische bouw
klimaat in eigen land. Verhui
zen naar België is niet alleen goed
koper, het is oneindig veel gemakke
lyker en vryer. In Nederlands Lim
burg mag niets, in Belgisch Limburg
byv. zo ïykt het is alles toe-
Cyfers onthullen de gevolgen van
deze situatie. In de driehoek die
wordt gevormd door de weg van
Weert over Maaseik naar Maastricht
aan de ene kant en de Brabants-Lim.
burgse grens aan de andere kant
wonen enige duizenden Nederlandse
gezinnen. En nog is er aan de trek
over de grens geen eind gekomen.
Neem de Paterstraat in Rekem,
een stil dorp waar kinderen nog op
straat kunnen spelen. Het ligt in
België, maar van de grenspost by
Maastricht af is het geen vyf minu
ten ryden. Achter een monumentale
groene deur met een hardstenen
trap huis de heer Ch. 1 Hoest, direc
teur van een papierfabriek in Lim
burgs hoofdstad. Lange tyd heeft hy
in Nederland gezocht naar een mooi
representatief huis, waar hy niet al
leen geriefiyk zou kunnen wonen,
maar ook zyn zakenrelaties royaal
zou kunnen ontvangen.
„Wy hebben overal gekeken", ver
telt zyn eohtgenote, „In Meerssen en
in het Geuldal, maar we konden niet
slagen. Hier was het in een oogwenk
voor elkaar. De koop en het verkre
gen van de vergunning voor een paar
noodzakelyke verbouwingen was bin
nen drie weken geregeld. Een paar
maanden later woonden we er al".
Personeel
Een keurig in het zwart geklede
dienstbode had ons aangediend en ons
lang genoeg alleen gelaten in de sta
tige, met marmeren plavuizen beleg
de hal om ons gelegenheid te geven
de tientallen meters diepe wit-om-
muurde tuin met zonnewijzer
en beeldhouwwerken te bewonderen.
In het naar onafzienbare hoogte op
rijzende trappehuis hangt een licht
blauw schellekoord.
Mevrouw l'Hoest volgt onze blik en
vit snel begrypend aan „Ja, dat is
voor de huisvrouw hier een voor
deel, personeel is veel gemakkelyker
te krygen dan in Nederland En de
winkels zyn altyd open, zaterdag en
zondag, de hele week.
Ook als Je 's avonds laat nog on
verwacht iets nodig hebt staan ze
voor je klaar. Bij de kapper kun je
ook altyd terecht". Het is al geen
verrassing meer te horen, dat me
vrouw l'Hoest het wonen in België za
lig vindt.
Halve hectare
Om de hoek ligt het kantoor van
notaris L. Delwaide. Zyn chef de bu
reau licht Nederlanders graag en aan
de lopende band in over de grondpry-
zen in deze streek. Voor een luxe villa
of bungalow is een uitbreidingsplan
in de gemeenten Lanaken en Neer
haren de minimumaankoop van een
halve hectare per perceel verplicht.
Men wil hier de dennebossen ont
zien en de landelyke aanblik van het
villapark zoveel mogelyk bewaren.
Om deze redenen komt de grond hier
op ruim elf gulden per vierkante me
ter. voor de totale bouwplaats dus op
ruim f 55.000, afhankeUjk van de
omvang van het huis belopen de
bouwkosten dan nog eens zo'n zeven
tig- tot honderdduizend gulden.
Ter weerszijden van de Steenweg
in Rekem zyn ook kleinere bouw
plaatsen te koop. voorbestemd voor
half open bebouwing. Dan is slechts
2500 m2 benodigd. Bouw- en grond-
kosten samen voor een .goede bur
gerwoning" maar dat zouden we
in westelyke Nederland gemakkelyk
een villa noemen biyven dan
schommelen rondom een ton. Wie
zegt, dat je voor dat geld overal in
Nederland terecht kunt heeft geiyk.
Maar niet met zoveel eigen grond,
niet voor een huis dat zo helemaal
op eigen aanwyzingen gebouwd kan
worden en vooral niet zo zonder enige
rompslomp als in België gebrui-
kelyk is. Zakenlieden die in Maas
tricht op de linkeroever werken en
voor de rit naar huis nu niet op de
beruchte, want in het spitsuur chro
nisch verstopte bruggen aangewezen
zyn, geven er hoog over op. „Ik
ben. in België wonend, een half uur
eerder thuis dan vroeger", zei er een.
pannen nu juist niet. Ze zyn het re
sultaat van een wedstryd. die het
Nationaal Instituut voor de Huisves
ting in Brussel in 1968 uitschreef.
Gevraagd werd in eerste instantie
een laaggeprysde eengezinswoning te
ontwerpen voor wat men noemt „de
derde leef tyd", de pensioengenieters.
Jumatt won de eerste prys met een
huis dat bi de .ateliers" te Deerlyk
in twee helften wordt vervaardigd.
Op trailers komt het volledig, voor
zien van gas-, water- en lichtaan-
sluitingen naar de bouwplaats, waar
het in twee uur in elkaar wordt gezet.
„Rekent men de tyd, nodig voor het
grond- en funderingswerk en de af
werking mee, dan staat zo'n huis er
drie weken nadat de vergunning is
afgegeven", zegt architect Janssen.
Omdat de woning in alle opzichten
voldoet aan de elastische normen van
de Belgische bouwwetgeving, duurt
het verkrijgen van de bouwver
gunning nooit langer dan een
maand. De meeste gemeenten ken
nen de Jumatthuizen, want nadat zy
op beurzen en tentoonstellingen te
zien waren geweest, bleek dat ook an
deren dan bejaarden er belangstelling
voor hadden.
Jonge gezinnen of liefhebbers voor
een tweede woning stoven er op af.
Enige tientallen zyn er nu al ge
plaatst en de fabriek denkt aan een
produktieschema van vyf huizen per
week.
Goedkoper
Het kan ook goedkoper. In gemeen
ten als Canne «400 Nederlanders), La
naken (1000), Rekem (400) en ook
in Lommei en Achel ten zuiden van
Valkenswaard, waarheen de Eindho-
venaren uitwyken. worden gemeente
lijke verkaevlingsplanmen uitgewerkt
die stukken bouwgrond opleveren
voor nog geen vyfzduizend gulden.
Royaal voldoende om er een flinke
woning op te zetten met nog min
stens vier meter speelruimte aan
weerskanten en diepte genoeg voor
een aardige tuin.
Op sommige plekken speelt de vier
kante meterprijs zo weinig een rol.
dat de koopsom berekend wordt naar
het aantal meters dat men langs de
straat in gebruik wenst te nemen. De
in de dennebossen weglopende diep
te houden de besturen van deze ge
meenten. die tuk zyn op de komst
van Nederlanders, graag voor gezien.
Architect Lucien Janssen heef t voor
de pastoor Breemansstraat in Rekem
zestig van de vierenzestig daar ge
bouwde herenhuizen getekend
twaalf voor Nederlandse opdrachtge
vers.
„Ik wil u geen sprookjes vertellen",
zegt hij, .De huizen die ik daar
heb gebouwd, kosten tussen de
f 49.000 en f 64.000. Het zyn alle
maal flinke eepgezinshuizen van de
>se, die in westelyk Nederland
tachtig- tot honderdduizend gulden
kosten, compleet met luxe badkamer
en centrale verwarming.
Dat is wel zo ongeveer de helft
van de bouwprijs by u, maar het
laatste woord op het gebied van
goedk«x>pte is het niet. Wil iemand
echt voor weinig geld goed uit zyn,
dan moet hy op een gemeentelyke
verkaveling van f 5000 een geprefa
briceerde Jumattwoning laten neer
zetten. dan Is hy voor f 35.000 alles
inbegrepen royaal onder de pannen".
Echt goedkoop
Die pannen zyn in dit geval als
beeldspraak op te vatten, want de
Jumattwoningen hebben veel, maar
Lucien Janssen: „En is er al ergens
een gemeenteiyk of provinciale in
stantie die aarzelft. dan is één sig-
naaltje naar Brussel voldoende om
de belemmeringen snel uit de weg te
ruimen".
Polyester
Het geheim van de laaggepriiste pre
fabhuizen schuilt inde eerste plaats
in de arbeidsbesparing, die onge
veer zeventig procent bedraagt. Ten
tweede in de verwerkte materialen. Er
komt geen steen aan te pas. De bui
tenwanden bestaan uit houten ka
derwerk. bekleed met spaanderplaten
en afgedekt met wit polyester, dat
nimmer geverfd behoeft te worden.
Na een vyf centimeter dikke spouw
LISSE De gladiolen worden nog
wel aangevoerd by de Coöperatieve
Bloembollenveilingvereniging H.B.G.
Lisse. maar de handel is gedaald tot
een tot nog toe ongekend dieptepunt.
Een heel ander beeld biedt de
gang van zaken by de Vrije Bloe
menveiling H.B.G. Geweldig zoals de
prijzen van tulpen en narcissen de
afgelopen week zyn geweest. Van de
exporteurszyde was er dagelyks veel
belangstelling voor de goede kwali
teit handel en grote aanvoer, die er
dagelyks te veilen is by de Vrye
Bloemenveiling H.B.G. Naar verhou
ding tot de oeruchte paasweek, die
vele kwekers nog lang in het geheu
gen zal blyven zitten, is de aanvoer
in het begin van deze week iets
minder geweest, maar wordt op het
moment alweer overlapt door de
koude grond narcissen, die er in gro
te partyen van goede kwaliteit en
lengte worden aangevoerd. Ook heb
ben we nu een dagelyks aanbod van
anjers en fresia's, zy het nog in be
perkte mate. maar door de redelyke
goede opbrengst van deze produkten
zal dit ongetwyfeld nog ruimschoots
gaan toenemen.
gevuld met steen wol komt daar aan
de binnenzyde opnieuw een houten
kader met aan twee zyden spaander
platen tegenaan. Vloer en dak wor
den geïsoleerd met halve decimeter
isolatiewol, de plafonds bestaan uit
witgeschilderde zachtboardplaten in
strookvorm. Het volledig centraal ver
warmde huis heeft een woonkamer
van 6 3.60 meter, drie slaapkamers
van 4,20x3. 3x3 en 3.60x1,80. een
flinke keuken, hal en gang en een
badkamer met ligbad en wastafel.
Toegegeven, in Nederland staat
men huiverig tegenover deze weinig
traditionele bouwmethode, maar zelfs
in het barre klimaat van Canda
komt men deze houten huizen met
polyester buitenkant veelvuldig te
gen. Zorgvuldig geconstructeerd weer
staan ze alle weersinvloeden voor een
reeks van jaren.
Als dit in België kan en in Ne
derland niet waarom eigenlyk niet
is het geen wonder dat zoveel ge
zinnen de landsgrenzen overwippen.
zyn trouwens nog meer voordelen.
In België slaat de inkomstenbelas
ting niet zo genadeloos toe als hier.
Er is een hogere vaste aftrekmarge
en een royalere regeling voor de ver
wervingskost-en. BTW kent men er nog
niet, maar de huisvrouwen die wy
gesproken hebben en die allemaal
nog graag in Maastricht gaan winke
len menen dat er in de pryzen
niet veel verschil is.
Wel weer voordeliger is de kinder-
byslag, die men als Belgisch ingeze
tene. ook by behoud van de Neder
landse nationaliteit, krijgt. Per kind
ligt de uitkering weliswaar niet veel
hoger, maar zy wordt dertien keer
per jaar uitbetaald. In de vakantie-
tyd komt er een maand extra.
Het schoolgaan biedt geen proble-
In de Rotterdamse Van
Ghentkazerne heeft de bevels
overdracht plaatsgevonden van
het commando van het korps ma
riniers. Links de scheidende com
mandant generaal-majoor A. M.
Luijk, rechts de nieuwe comman
dant gener aal-majoor C. C.
Schoenzettertijdens de over
dracht van het vaandel.
men. Het lager onderwys staat zeker
op zelfde peil in België en het mid
delbare ligt waarschynlyk iets hoger.
Ook de i geringe i afstanden spelen
geen rol. Uit eén gezin in Rekem
gaan drie kinderen met de bus naar
Nederland op school en drie in het
eigen dorp.
Nadelen zyn er aan het wonen in
België eerlyk is eerlyk ook wel
verbonden. Berucht zyn de wegen,
daar heeft de Belg die al voor veren
onder zijn auto heeft betaald, geen
geld voor over. Sommige bouwgebie-
den zyn niet aangesloten op riole
ring of gasnet. En een heel enkele
keer wil de elektriciteitsvoorziening
wel eens uitvallen.
Maar wie in Nederland maar geen
kans ziet om een huis te kopen of
te huren al gaat dit opzichzelf in
het zuiden al stukken gemakkelyker
dan in het westen die neemt dat
beetje ongerief graag voor lief.
Een kleine sprong over de grens
maakt van een Nederlander nog geen
Belg, maar wel de gelukkige eige
naar van een vrolyk huis naar
eigen wens. Want dat is het voor
naamste verschil met by ons: „De
Belgische wetten zyn goede wetten.
Er zit altyd een achterdeur in".
(Van on ze juridische m edewerkster-
Sinds de Tweede Wereldoorlog
heeft de overheid zich, woning-nood
gedwongen, intensief bezig gehouden
met de verdeling van de beschikbare
woonruimte. De woonruimtwet van
1947 beperkte de vrye vestiging dras
tisch, door de gemeente de bevoegd
heid te geven het al of niet verle
nen van een vestigingsvergunning af
hankelyk te stellen van bepaalde
voorwaarden.
Vooral de eis van economische bin
ding met de gemeente van vestiging
weegt hierby zwaar. Op grond van
deze wet mogen gemeentebesturen
ook woonruimte vorderen, iets dat
de laatste jaren praktisch niet meer
gebeurt.
De huurwet van 1950 bracht de
huurprijs-beheers Tig. Er kwam voor
allerlei categoriën huizen 'n wettelijk
toelaatbare huurprys. Bovendien
kreeg de huurder het recht op huur-
bescherming. Dit betekent dat de
huurder aan wie de huur is opgezegd
en die hierin niet bewilligt krachtens
huur bescherming in het gehuurde
mag blyven wonen. De verhuurder
kan dan. op bepaalde gronden, ont
ruiming vorderen.
De positie van de huurder werd
door deze wet aanzieniyk versterkt.
Toch heeft het lang geduurd voor
dat de huurder gebruik ging maken
van zyn rechten, zelfs nu nog zyn
veel huurders niet met hun rech
ten bekend.
Wanneer een huurder wil weten
of hy niet meer dan de wettelyk toe
laatbare huurprys betaalt, kan hy
zich wenden tot de huuradviescom
missie. Hiervan zyn er een groot
aantal over het hele land verspreid,
namelyk in het rechtsgebied van elk
kantongerecht een.
Meestal houden partyen zich aan
de adviesprys, maar deze kan al
tyd by owrilligheid van de ver
huurder rechtens afdwingbaar
worden gemaakt door een vonnis van
de kantonrechter. De huurder van
evt. gestoffeerde ruimtes, de onder
huurder en de kamerhuurder genie
ten allemaal dezelfde rechten.
Nu heeft het departement van
Volkshuisvesting in een aantal re
cente besluiten de Huurwet juist
voor wat betreft deze rechten van
de huurder buiten werking gesteld.
Dit geit voor praktisch alle provin
cies behalve Noord-Holland. Zuid-
Holland en Utrecht, echter met uit
zondering van een groot aantal ste
den en gemeenten. Deze liberalisatie
geldt niet voor de gesubsidieerde wo
ningen.
j In de geliberaliseerde gebieden
I verliest de huurder zyn extrasterke
I positie. Dit wil helemaal niet zeggen
dat hy nu rechteloos is. De rechts
verhoudingen tussen patyen worden
beheersd door de normale regels van
het burgerlyk recht. Zo zal er over
i het algemeen niets veranderen.
Wil de verhuurder de huur verho-
gen, dat moet hy een nieuwe over
eenkomst aangaan met de huurder.
Deze zou bepaalde voorwaarden aan
de huurverhoging kunnen verbin
den, zoals verbeterd onderhoud. Wor
den partyen het niet eens. dan kan
de verhuurder de huur opzeggen, en
bij aangetekende brief de ontrui
mingsdatum aanzeggen.
De huurder mag dan nog 2 maan
den blyven zitten. Voor die periode
is de ontruiming van rechtswege ge
schorst. Die tyd kan hy benutten
om ylings by de kantonrechter een
verzoek in te dienen de termyn van
schorsing met een jaar te verlengen.
De katonrechter moet hiervoor de
belangen afwegen van huurder
en verhuurder.
De huurder kan no g twee keer ver-
i lenging vragen, maar dat is het
j maximum. Een belangryk verschil
I met de pos.tie van de huurder in
de niet geliberaliseerde gebieden is
dus dat hy hier zelf het initiatief
moet nemen om naar de kantonrech-
j ter te gaan.
Het departement is ook begonnen
i in een aantal provincies in het
1 noorden en zuiden des lands de woon-
ruimtewet gedeeltelijk buiten werking
te stellen. Onlangs heeft ©en .jicht-
ïyn" veel opschudding verwekt. Hier
in werd de gemeente waar de woon
ruimte wet nog wel geldt. behou
dens uitzondering verboden de
economische binding met de ge
meente van vestiging als voorwaar
de te stellen voor de vestigingsver
gunning.
Een groot aantal gemeenten - over
de honderd heefi uitstel van deze
maatregel gevraagd. Duidelyk uit
sluitsel is nog niet gekregen over de
ze kwestie De minister hoopt er de
doorstroming mee te bevorderen en
het. euvel van de leegstaande hui
zen te bedryden. Maar gemeenten
en verschillende parlementsleden
vrezen dat „huisjesmelkers" van
deze maatregel zullen profiteren, ten
koste van de woningzoekenden.
iVan onze financiële medewerker).
De grote concerns hebben stuk
voor stuk immense investeringspro
gramma's op stapel staan, waarbij
de vraag of het geld er allemaal wel
voor beschikbaar zal zyn een by-
komstige factor lykt te zyn. Dat
komt omdat de grote concerns uit
de royale geldbuidel van de uit af-
schryvingen en ingehouden winsten
beschikbaar komende bedragen kun
nen putten. Slechts voor aanvullende
financiering zijn zy op de kapitaal
markt aangewezen.
Dergelijke aanvullende financie
ring loopt bij de grote concerns ech
ter al dadelijk dusdanig in de pa
pieren dat de binnenlandse kapitaal
markt by lange na niet toereikend
is om in de behoeften te kunnen
voorzien. Veronderstel dat de Ko-
innklyke Nederlandsche Petroleum
My, om maar meteen met de groot
ste te beginnen, uitsluitend op de
binnenlandse kapitaalmarkt van ons
land zou zyn aangewezen om aan
geld te komen. Het concern zou dan
allang in aanmerking zyn gekomen
om door een buitenlands bedrijf te
worden overgenomen. Zelfs in de ge
geven omstandigheden zou men
kunnen zeggen dat de koers van de
aandelen dusdanig is gedrukt dat de
beurswaardering in geen enkele ver
houding staat tot. de werkelijke waar
de van het aandeel.
Bredere allure
Ook met de andere grote concerns
Is dat het geval, van Unilever tot
Philips, Hoogovens, AKZO. Vandaar
dat het streven heeft bestaan om de
aandelen aan zoveel mogelyk bui
tenlandse beurzen in de notering op
genomen te krygen. De kapitaalmarkt
krygt zodoende een bredere allure,
al wil dat nog lang .liet. zeggen dat
in het buitenland het geld voor het
oprapen zou liggen. Het is voor de
financiers echter van groot belang
om meer pylen op de boog te heb
ben dan alleen de eigen kapitaal-
marict.
Het is al sinds jaar en dag een
bekend feit dat Nederland onvol
doende risicodragend kapitaal bij
een brengt om geüjke tred te hou
den met de groei van het bedrijfs
leven.
De hoge rentevoet en d. schaarste
op de markt voor risicomijdend ka
pitaal heeft er toe geleid dat de on
dernemers steeds meer zyn aange
wezen op lenen op korte looptijd.
Philips heeft, al enkele malen drie
jarige schuldbewijzen by buitenland
se instellingen geplaatst, recentehjk
nog een bedrag van f 100 miljoen te
gen een rente van 8 procent.
Het zit er dik in dat een derge-
ïyke lening nog wel door de buiten
landse instellingen wordt overgeno
men, maar ook over de grenzen ligt
het kapitaal niet meer voor het op
scheppen.
De Duitse instellingen zyn na de
revaluatie en de wegvloeiing van bui
tenlands vluchtkapitaal niet meer zo
happig om DM-leningen op de Euro-
markt te financieren.
De Zwitserse geldgevers, of wat als
Zwitsers doorgaat, lopen ook niet
hard meer en noch in de Verenigde
Staten, Frankryk of Groot-Brittan-
nië kan een Nederlands concern te
recht met een open emissie.
Lenen op korte termyn is natuur-
lyk aantrekkeiyk indien het vooruit
zicht bestaat dat na verloop van tyd
de benodigde bedragen tegen een la
gere rente opnieuw kunnen worden
aangetrokken als de looptyd van de
korte lening is verstreken. By Phi
lips wordt er, zy het noodgedwongen,
op gegokt dat de rente In de
toekomst wat zal dalen.
Gelet op de omvangryke investe
ringsplannen by de grote concern
kan met zekerheid worden aangeno
men dat in het lopende boekjaar nog
belangryke bedragen worden opge
nomen. Philips is nu al doende met
het uitgeven van f 100 min. drieja
rige notes, de Koninkiyke Shell zal
via Shell Oil wel het nodige in de
Verenigde Staten laten lenen, de
AKZO heeft al enkele onderhandse
leningen aangegaan en hoogovens is
niet achtergebleven.
De Koninkiyke/Shell groep zal
dit jaar naa verwachting circa
f7 miljard uitgeven aan investerin
gen en opsporingskosten, Philips
rekent op byna een miljard in de
toekomst en hoogovens zal wel op
een half miljard uitkomen.
Investeren is zoals uit het Jaarver
slag van Hoogovens duidelyk valt op
te maken een noodzakeiykheid, om
dat anders de voorsprong van de
producent met de laagste kostprys
in Europa verloren gaat. De vruch
ten. die aan de investeringen in de
afgelopen jaren kunnen worden ge
plukt dienen als voedingsbodem voor
de verdere uitbreidingen, welke op
stapel staan. Over een paar Jaar
staat er een zevende hoogoven in
IJmuiden en dan zal ook het bedrijf
op de Maasvlakte in produktie ko
men. Vraag niet wat er allemaal aan
vooraf gaat.
De groeiende wereldbevolking en de
toenemende welvaart maken een
steeds grotere produktie nood-
zakelyk. De grote concerns kunnen
hun plaats in de wereld alleen maar
handhaven door ernaar te streven
steeds grotere grootheden te worden.
Voor een bedryf als Hoogovens dat
tegen vervaariyke concurrenten bin
nen en buiten de EEG moet opbok
sen is dat een levensvoorwaarde.
Door het samengaan met het
Duitse concern Hoesch is een vaste
basis verkregen om op voort te bou
wen. Een fusie is in de gegeven om
standigheden niet mogelyk om de
doodeenvoudige reden dat het nog
wel jaren zal duren eer de juridische
basis is verkregen voor een Europese
vennootschap, terwyl aan de andere
kant een fusie niet noodzakeiyk is
zolang er een goede samenwerking
bestaat. Als de resultaten goed zyn is
de noodzaak tot concentratie minder
dringend, al betekent het volkomen
in elkaar opgaan wel dat er op den
duur grotere mogelykheden zyn voor
herveroveren van een goede plaats
onder de concurrentlezon.
ADVERTENTIE
B G levert
gegarandeerd roestvrije
hekwerken door
geheel Nederland tegen
de scherpste prijzen.
