aar de
kaarzegster
|a, gezellig
Het Engeland van Dickens
bestaat nog steeds
r"
door
Ruud Paauw
WÊÊ Wk
DAO 11 APRIL 1970
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 11
£IDEN Achter het raam dat uitkijkt op de toekomst,
irt een melkwitte mist rond die ons verhindert kennis te
ten van hetgeen er straks met ons gaat gebeuren. Dat wil
gen: alledaagse stervelingen kunnen daar niet achter ko-
l. Er zijn particulieren in onze gelederen die menen in dit
fcïtt met uitzonderlijke talenten te zijn uitgerust. Voor uit
lopende bedragen blijken zij bereid te zijn door dat ellendi-
mistgordijn heen te staren en te vertellen wat er voor ons
et vat zit.
»n alle neringdnjvenden. die po- enthousiast over de kaarten. „Ja. u
een inkomen bijeen te schrapen, wordt aardig bemiddeld", gaat de
kaartleggers, waarzegsters,
rzienden of hoe zy ook mogen
zonder twijfel één van de boei-
e bedrijfstakken. Het vak be-
al lang en het zal wel nooit
erven. Dat is maar goed ook,
onder de „detailhandelaars"
uiterst boeiende vogels, die
kleur geven aan deze samenle-
m IJzersterk gewapend de toe-
K tegemoet te treden, bert ik de
pen weken maar eens wat van
dit beroep werkzaam zijnde fi-
gaan raadplegen: kaartleg-
helderziende en iemand die uit
end schriftelijk concult geeft,
pakkend assortiment,
kaartlegger ontvang ik op een
id aan huis. want hy heeft mij
ireven dat hij dat zo wenst. Het
-n schuchtere, vriendelijke man.
hij binnentreedt, neemt hij ter-
het spel kaarten in de hand en
die verder ongeveer op de
|6 waar een politieagent zijn pis-
draagt. We gaan samenzweerde-
ichter een tafeltje zitten. Hij be-
met hartenvrouw op tafel te leg-
Een gunstig teken, vind ik. maar
begrijp ik dat die kaart als be
et voor iedereen op tafel komt.
na laat hij mij uit de door hem
skeerde kaarten een zevental kie-
Die zeven draait hij weer om en
eert ze vervolgens rond harten-
ff. De rest van de kaarten wordt
om die zeven en gedeeltelijk er
ilegd. Er ontstaan nu een uitge-
i vierkant van kaarten. De
tuurt er even op en gaat dan
een. „De geldman ligt erg goed
u". zegt hij. „U gaat geld in-
Hij wijst vervolgens op een ko
en meldt dat er een offcieel
km bij mij gaat komen, „mis-
ïn een notaris ,die u bericht van
ïldzaak zal geven". Er volgt een
pauze, waarin wij koffie nutti-
Gesterkt door die financiële
haller buig ik mi) weer snel en
kaartlegger voort, „maar" —en nu
wijst hij vluchtig naar een aantal
klaverkaarten „dat geld geeft
niet alleen vreugde, er komt ook
verdriet.
Er zullen heel wat traantjes om ge
laten worden". Deze mededelingen
herhaalt hij nog eens. kennelijk om
mij van alles goed te doordringen. Ik
wil nog wel wat meer weten. En ja
hoor, daar komt het: „Een geschei
den vrouw, die erg veel voor u voelt,
gaat uw pad kruisen".
Tenslotte wijst de man nog op een
dwars liggend aas en concludeert
daaruit: „U gaat binnen niet al te
lange tijd verhuizen en u zult dan op
goede stand gaan wonen"
Dat is het. Het is niet veel. maar
belangrijk. Wordt eikenschors bij het
pond gewogen, men weegt kaneel
bij het lood, nietwaar?
Ik vertel de man dat ik ook gaar
ne voor mijn vrouw de kaart wil la
ten lezen. Maar het lijkt me dat dat
niet gaat. want zij is op dat moment
niet thuis. De man zegt dat dat he
lemaal niet geeft. „U bent met een
bepaalde band met haar verbonden,
y kunt dus voor haar de kaart trek
ken". Ik laat blijken dat ik daar
niet veel in zie. Mijn vrouw zou stellig
zeven andere basiskaarten kiezen dan
ik doe ze spreekt me toch al zo graag
tegen) en daarmee lijkt mij het nut
van het spel verloren gaan. De man
maakt een weg-werpgebaar met zijn
hand en maakt duidelijk dat ik het
ruimer mioet zien. Nou, vooruit dan
doe ik dat maar. Daar gaan we weer.
Hartenvrouw voorop.
Veel nieuws komt er niet uit. Al
leen blijkt dat het geld ons nu via
mijn vrouws kant gaat bereiken. Dat
gedoe met die gescheiden vrouw zit
haar niet lekker, dat laat zich al ra
den. De kaarten melden slechts één
zorgwekkende gebeurtenis„UW
VROUW KOMT IN AANRAKING
MET DE POLITIE". Een onthut
send feit, want zij heeft wel niet
meer die edele kwaliteiten uit onze
verkeringsdagen, maar toch
Na de séance praten we nog wat.
Ik vraag hem hoe je er nu precies
achter komt dat je talenten op dit
gebied in het lijf hebt. De man ant
woordt dat een familielid van hem
(ik meen zijn grootmoederi al vlug
van hem had gezegd dat hij ..met
het helmpie op geboren was" d.w.z.
speciale gaven in de kaartleggerij
zou hebben.
—Als u nu voor iemand in de
kaarten een ware ramp ziet komen,
wat zegt u dan? „Nou. dat er grote
moeilijkheden komen; een zware
ziekte of zo. Maar het allerergste
houd ik voor me. Je hebt er niets
aan de mensen te deprimeren".
Daarna vertelt hij het verhaal van
een familielid, voor wie hy een paar
keer de kaart legde. Hij zag voor dat
familielid de dood steeds sterker door
de kaarten oprukken en hij weiger
de tenslotte nog de kaart te leggen.
De man van het schriftelijk con
sult begeerde slechts myn pasfoto en
een klein geldsbedrag om de toekomst
te kunnen ontsluiten. Ik zond hem
een opname, waarop ik met een zeer
chagrijnig gezicht figureerde, zodat
de eerste alinea van zijn brief (die
betrekking heeft op mijn gezondheid)
my niet vreemd valt. Het stuk dat hy
stuurde, luidt als volgt:
„Gezondheid laat iets te wensen over,
doktershulp op korte termijn te zien.
Financieel ligt het de eerste twee jaar
zeer gunstig, maar niet wat uitgaven
betreft. Uw partner wat meer be-
wegem met toenadering, gezellig
heid en genegenheid. Oppassen voor
oudere personen (grijs haar). Het
verkeer mag u begaan, geen gevaar.
Met kinderen rondom u oppassen
(geld?).
Een oud plan kan zakelijk veel suc
ces zyn (financieel). Niet verhuizen
op korte termijn. U verwacht iets
van een geliefd persoon, het zal uit
komen. maar geduld. Meer zie ik op
het moment niet voor u".
Niets over die pad kruisende ge
scheiden vrouw dus.
Tenslotte: op naar de helderzien
de. Meer mensen blijken die och
tend. dat ik daartoe overga, op het-
zelfde idee te zijn gekomen. Op de
gang zit ik met drie kommervolle
vrouwtjes, in leeftijd variërend van
25-40 jaar, te wachten om tot het
heiligdom van de helderziende te
worden toegelaten. Voor ons allen is
het de eerste keer. Eén der dames
zegt dat zij net zo zenuwachtig is
als by de dokter. Wy praten enige
tijd over de prijs van het consult,
dat met al die andere toekomstbeel
den «ons volledig onbekend is. Ik
spreek de verwachting uit dat daar
een respectabel aantal florijnen mee
gemoeid zal zijn. Als ik na die op
merking de opschudding naast mij
zie. zeg ik sussend dat het allemaal
wel mee zal vallen.
Uit de kamer waarin de mysteries
worden ontsluierd, komen nu moei
zaam stappend, twee bejaarde da
metjes. Zij verlaten opgewekt het
pand. na ons eerst nog even de prijs
van het consult te hebben toege
fluisterd. Dat valt inderdaad mee. Je
kunt het zo duur maken als je zelf
wilt.
Dame I gaat nu naar binnen om
zich de toekomst te laten voorspellen.
20 minuten later gevolgd door Dame
II. Zo gespannen als zij naar bin
nen gaan. zo opgewekt komen zii er
weer uit Het is opvallend. Intussen
blijf ik met het meisje van ongeveer
25 jaar achter. Ze ls lichtelijk ner
veus en helemaal onzeker. Je hoeft
geen helderziende te zijn om te kun
nen zeggen dat op haar levenspad
een man dwars ligt. Ze zegt te vre
zen dat de heer in kwestie niet ge
heel zuiver op de graad is er wil
daar wat meer van weten. Ik spreek
haar vaderlijk toe, maar het slot van
de preek blijft mij in de keel hangen,
want daai mag zy naar binnen. De te
rugkerende Dame II verzekert my
dat de helderziende het ,po" (duimp
je omhoog) doet.
Tenslotte is het mijn beurt. Ik
stap binnen in het sober gemeubi
leerde vertrek. De helderziende is
een keurig geklede vrouw. Moederiyk
type. Ze kenschetst my terstond als
een „onrustig persoon", „ten prooi
aan twijfels". Ik voel dat ik erbij
zit als een verkreukelde mus. Ze her
haalt het: „Ten prooi aan twyfels".
Ik zeg uiterst zwakjes: „Wie niet?"
Ze ziet nogal wat moeilijkheden op
myn pad liggen. Voor ze verder gaat,
vraagt ze aan my of ik geen voor
werp by me heb. En een foto van
vrouw of verloofde. Nu wilde ik daar
eigeniyk helemaal niet over praten.
Maar misschien is zij zo gewend
over huweiykstrammelant te spre
ken. dat zy die richting uit macht
der gewoonte inslaat. Een ogenblik la
ter liggen myn trouwring en de pas
foto van myn echtgenote midden op
tafel. Het fotootje laat de vrouw in
snel tempo door haar handen glyden.
„Weet U dat. dit een bovenstebest
mensje is" zegt zy scherp. Ik knik
wat schuw en denk aan al die weken
dat ik verzuimd heb bloemen mee
naar huis te nemen.
Het gesprek vlot niet erg. Want wat
wil ik eigeniyk? Ik zit daar maar te
zitten. En wie komt er by een helder
ziende? Mensen, vooral vrouwen, die
de moeilijkheden naar de keel ge
klommen zyn. Maar ik heb nog niet
zoveel onder de leden. Ik barst alleen
van laaghartige nieuwsgierigheid. We
gaan nog even door over de twijfel
waarmee ik zit ...Die moet u over
winnen", zegt ze streng. Die twyfels
biyken my al enige tyd geleden be
sprongen te hebben en zy zullen in
totaal 1% jaar blyven. Vervolgens
verzoekt zy my haar een hand te ge
ven. In die toestand biyven we en
kele minuten zitten. Ik voel me als
een zoon die na een Oudtestamen
tische twist zyn moeder vergeving
komt vragen.
Zy meldt my nog enkele minder
prettige kanten van myn karakter,
maar ik vertik het om die hier prys
te geven. Ook verneem ik dat ik
in vyf Jaar tyd vier keer van be
trekking ga veranderen voor ie
mand met myn natuur een hoogst
verontrustende bedrijvigheid Ten
slotte zal ik verhuizert naar een an
dere stad. Hierna gaan onze handen
uiteen.
Extra gewaarschuwd word ik voor
I een .gebonden vrouw", die zich in
myn leven zal gaan opstellen en op
I wier avances ik niet moet ingaan.
J „Mannen doen dat nogal gauw maar
Tekenaar Joop Walenkamp
ziet bij de waarzegster allerlei ba
rokke toestanden. De werkelijk
heid is over het algemeen pro
zaïscher.
in uw geval komt er zeker niets goeds
van". Zorgelyk vraag ik meteen
waaruit dat .gebonden-zyn" van die
bewuste dame bestaat. ..Een vrouw
gebonden door huwelijk, geld of za
ken, mogeiyk ook een gescheiden
vrouw" Daar ls ze dus weer. Maar
de helderziende drukt my nogmaals
op het hart niet met deze vrouw in
zee te gaan. Mijn echtgenote wordt
wederom uitbundig geprezen.
Ook met de helderziende kaart ik
nog wat na. Zy zegt haar gaven te
gebruiken om haar medemensen, die
in moeiïykheden zyn geraakt, tot
steun te zyn. „Ik kryg hier ook wel
Jonge meisjes, die iets willen weten
over een vriendje en zo. Maar daar
ben ik niet voor. Dan zeg ik: meisje
ga toch weg, je toekomst ligt nog zo
breed voor je open, dat Je hier niet
hoeft te komen".
Zo. dat was het dus. Het wachten
is nu op dat geld. En op die geschei
den vrouw. Want al die dingen die Je
worden toegezegd, laten Je niet onbe
roerd. Ik betrap my zelf daarop. On
langs. bij een festiviteit, werd lk voor
gesteld aan een fraaie vrouw. Na de
handenschuddery en de Inleidende
i beleefdheden, hoorde ik mijzelf op
I zeker moment tot deze dame zeggen:
j „Eh, is u som* gescheiden?"
>EN HAAG (GPD) Dit jaar
lenkt Engeland de honderdste
5 van Charles Dickens. Se-
J zijn dood op 9 juni 1870 is
jl veranderd.
oude diligence, zoals door hem
«even. heeft plaats moeten ma-
voor de auto, het duffe, slecht-
»chte
tantoor, waar de klerken
itoge krukken over de boeken ge-
zaten en de ganzepen han-
is vervangen door neonver-
w kantoor blokken, waar het pen-
wras is afgelost door ratelende
Wmachlnes: de bezadigde, hoog
de heren en in crinolines ge-
jjW dames behoren tot het verre
Wen en hun nakomelingen haas-
zich her en der in weekendkledy
A®iöirokjes. De technologie heeft
nog mogelyk iets van de sfeer te
herbeleven, die de grote Viotoriaan-
se romanschrijver op zo onnavolgba
re wyze in zyn oeuvre heeft vastge
legd.
Als schryver. verslaggever, criticus
en spreker heeft Dickens vrywel het
hele land doorkruist. De „inns" waar
hy overnachtte bestaan veelal nog
en zyn weinig veranderd Het kost
ons weinig moeite ze te herkennen,
want Dickens heeft ze vaak onder
hun eigen naam, of nauwelyks ver
momd, in zyn romans vereeuwigd.
Kent
De meeste herinneringen vindt men
in het graafschap Kent. Dickens en
zyn gezin brachten veel tyd door in
het badplaatsje Groadstairs, zo'n 125
kilometer van f enden. Zy woonden
in het huis dat bekend is als Bleak
House, met uitzicht op het haventje.
Hier ontstond de roman van dezelfde I
naam en ook David Copper-
field". Het huis is een monument ge- j
worden en toegankeiyk voor bezoe
kers. die Dickens' werkkamer kunnen
bezichtigen en de eetkamer waar de
schryver. kennelyk een energiek
mens. schreef dat hy "a strong
lunch" had genuttigd na een dikke j
twaalf myi te hebben gewandeld. I
Broadstairs was zyn lievelingsbad-1
plaats en de stad is hem er dank-
baar voor. want jaarlijks wordt daar
een Dickens festival gehouden. Dit
jaar zal dat van 13 tot 20 juni
plaatsvinden; het omvat onder meer
de toneelversie van „Great Expecta
tions". Victoriaanse muziekavonden,
modeshows en een tuinfeest op Bleak
House met een optocht van Dicken-
siaanse personages.
Dickens kende Kent op zyn
duimpje en weinig plaatsen, die hy
bezocht, hebben een sterkere ge
daantewisseling ondergaan dan bij
voorbeeld Pegwell Bay, by Ramsgate.
want de rustige baai van een eeuw
geleden is nu thuishaven van 's we-
rels eerste geregelde dienst per Ho
vercraft, die de dienst op Calais on
derhoud. Folkestone, ook een ka
naalhaven. was waar Dickens een
deel van zijn „Little Dorrit" schreef.
De laatste tien jaar van zijn leven
bracht hy echter door te Gad's Hill
Place. Higham, dichtby de oude stad
Rochester, die zovele herinneringen
aan de schryver heeft bewaard.
Daaronder is de Bull Inn, waar de
Pickvickianen de eerste dag van hun
reis neerstreken. De Bull Inn is ook
het origineel van de Blue Boar van
„Great Expectations" en de Wingle-
bury Arms uit de „Sketohes by Boz".
Dickens had als zyn wens te kennen
gegeven in de schaduw van Roches
ter Castle te worden begraven, maar
zyn graf bevindt zich in de West
minster Abbey waar op 9 juni aan
staande een herinnering6dienst
wordt gehouden. De prachtige, histo
rische stad Canterbury was ook by
Dickens overbekend. Daar ging
David O^pperfield school en de Mi-
cawbers verbleven in de atad, ver
moedelijk in de Sun Inn.
Charles Dickens' geboorteplaats was
Portsmout h. Hij aanschouw Je in
1812 het levenslicht in een huisje,
dat momenteel gerestaureerd wordt
en op 12 juni heropend wordt als het
Dickens Birthplace Musrum. Dit zal
het hoogtepunt worden van de festi
viteiten die in de marinestad plaats
vinden.
Huwelijk «een sucees
Dickens trouwde in 1836. twee da
gen na het verschynen van het eer
ste nummer van de ..Pickwick Pa
pers". Hij en zyn vrouw Catherine
Hogarth vestigden zich op 48 Dough
ty Street, maar het huweiyk was
geen succes en werd in 1858 ontbon
den. Het huis in Doughty Street is
liet hoofdkwartier van het Dickens
Fellowship en dit genootschap orga
niseert er van 1 juni tot 12 septem
ber een aan de schryver gewijde ten
toonstelling. Twee van Londens
grootste musea, te weten het Victo
ria and Albert Museum en het Bri
tish Museum, hebben eveneens be
langrijke tentoonstellingen op het
programma staan.
Dickens' liefde voor de hoofdstad
j komt duidelyk uit in zyn werk. Men
kan nog steeds Old Curiosity Shop,
j by Lincoln's Inn Fields, bezoeken. De
i George Inn te Southwark was één
van zyn meest geliefde pleisterplaat
sen. Hy hield zich bij voorkeur op in
de buurt van de Theems, waar de
j Prospect of Whitby, een oeroude inn,
waarschynlyk model heeft ge
staan voor de kroeg die In ..Our Mu
tual Friend" figureert. Dezelfde ro
man maakt ook melding van de Tra
falgar Tavern, by Greenwich en daar
was het dat Dickens zyn thuiskomst
na zyn eerste Amerikaanse reis
vierde.
Bulten Londen zyn er talryke
plaatsen die Dickens met een bezoek
vereerde, maar het zyn vooral de
graafschappen ten noorden en ten
oosten van de hoofdstad die het
vaakst in zyn romans voorkomen.
Zo verbleef hy enige tyd in de Great
White Horse te Ipswich, toen hy
daar ln 1835 de verkiezingen ver
sloeg. Hy vergat deze taveerne niet
en wy vinden haar terug als her
berg. waar Pickwick overnachtte en
waar het incident met de herbergier
ster voorviel. Het was in dezelfde
streek dat Pickwick te Bury S. Ed
munds zyn intrek in The Angel nam.
toen hy en Sam Weller op zoek wa
ren naar Jingle.
Dickens reizen brachten hem naar
talryke historische bekende en char
mante plaatsen. Bill Sikes trok zich
terug in de kleine goed onderhouden
Eight Bells te Hatfield. De auteur
bezocht ook Shrewsbury en logeerde
ln het Lion hotel.
Wat zuidelyker gingen hy en Pick
wick naar Tewkesbury en ook naar
het oude Bath waar. zo wordt aan
genomen, terwyl hy met W. S. Lan
der was in St.-James's Square, hy
de inspiratie kreeg die zou resulteren
in „The Old Curiosity Shop" De
Turk's Head te Exeter zou de geboor
teplaats zyn van de „Pickwick Pa
pers", terwijl de White Hart in Salis
bury en wat dat betreft, ook an
dere inns in de buurt in „Martin
Chuzzlewit" verschynt.
Kostscholen
In 1838 zien wy Dickens op reis
gaan naar het noordoosten van En
geland. hetgeen aanleiding was
tot zyn „Nicholas Nickleby". Hy was
bezig een onderzoek in te stellen
naar de toestanden op de kostscholen
en nam zyn intrek in het King's
Head hotel te Barnard Castle, aan
de voet van de Pennine Chain. Een
kilometer of zes van de stad. te Bo
wes, komt men een stenen huis tegen,
dat nu café is. In de dagen van
Dickens was dit een school, die la
ter Dotheboys Hall zou worden
Hoofd was een zekere William
Shaw, de Wackford Squeers uit de
roman. Tydens zyn onderzoek praat
te de auteur met de herbergier van
de Unicorn Inn, die hem de begraaf
plaats toonde met de gedenkstener
voor de jongens, die „plotseling over
leden" waren. De Unicorn Inn staa
er nog.
Rond Bleak House lijkt af en
I toe de tijd van Dickens herleefd.
