Lovell als eerste mens
viermaal in de ruimte
Tandartsen zeggen
dat 'kaas uit het vuistje'
goed is voor tanden.
Waarom?
Tsjechisch blad
beschuldigt oud
premier Doebtsek
Onrust ii
Lesotho
Engeland
handhaaft
troepen
in Ulster
msL
Maanwandeling einde van record-carrière
Mevrouw Brooks wil
bemiddelen tussen
Israel en Arabieren
Cambodjaanse leger
bereidt aanval voor
ONDERZOEK
IN ZAAK-
KOPECHNE
Welletjes
AL GEËINDIGD
wjuwuw^BTOI
ADVERTENTIE
Dat is heel simpel. Tanden
bestaan voor een groot
deel uit 'kalkverbindingen*
(calciumfosfaat). Kaas bevat ze
in een makkelek opneembare
vorm. Vooral kinderen die hun
tanden nog moeten 'bouwen*
hebben dat hard nodig. En
volwassenen moeten hun tanden
onderhouden. Daarom is 't een
goed advies om 'kaas uit het
vuistje' te geven aan kinderen in
de groei - en zelf ook es een stukje
ter hand te nemen. Da's het
leuke van zo'n blokje
kaashet is lekker,
goedkoop en doet nog
een heleboel goed ook.
(Van onze redacteur ruimtevaart)
LEIDEN Voor de Amerikaanse astronaut James A. Lovell
zal de komende maanlandingsvlucht van de Apollo-13 de
apotheose zijn van een carrière die hem op 11 april als eerste
mens voor de vierde maal in de ruimte brengt. En ook de ver
vulling van een wens die hij ruim een jaar geleden uitte: „Ik
hoop ook die laatste honderd kilometer nog eens te mogen
afleggen". Hij vormde met Borman en Anders het team, dat
met de Apollo-8 de befaamde kerstvlucht om de maan uit
voerde, de eerste vlucht die mensen in de ban van een ander
hemellichaam dan de aarde bracht. Het trio bleef toen honderd
kilometer van de maan en betreurde, dat laatste rukje van de
400.000 kilometer, die aarde en maan scheiden, niet te kunnen
gaan. Want van het begin van het Amerikaanse ruimtepro
gramma af is het ideaal van alle astronauten geweest: eens
over die uitdagende lege woestenij te mogen dwalen. Waarom?
Waarschijnlijk was het dezelfde obsessie, die slechts tientallen
jaren geleden de eerste poolreizigers naar de barre onher
bergzame oorden in het uiterste noorden en zuiden van de
aardbol heeft gedreven.
duurde 147 uur precies. Voor het
eerst aanschouwden mensen met
eigen ogen van nabij het maanop
pervlak en de van de aarde af on
zichtbare „achterkant" van de
maan. Honderden miljoenen op
aarde leefden, dank zij directe tele
visie-uitzendingen uit de Apollo,
mee met dit adembenemende avon
tuur.
Lovell heeft onlangs verklaard,
dat de komende vlucht zijn laatste
ruimtereis zal zijn. Hij krijgt een
bureaufunctie in de Nasa-organisa-
tie. Hij vindt het na de komende
maanwandeling welletjes. Er staan
nog tientallen astronauten te trap
pelen van ongeduld om hun ruimte-
doop te ondergaan. Wanneer die
niet de kans krijgen dreigt het ge
vaar, dat het astronautenteam uit
dunt. Bovendien beseft Lovell. dat
hij toch te „oud" voor de ruimte
zal zijn geworden om deel te nemen
aan de volgende „grote sprong voor
de mensheid," de sprong naar
Mars.
En als er iemand is die het recht
heeft, het nu welletjes te vinden,
dan is het Lovell. Hij heeft er meer
op zitten dan welke Amerikaanse of
Russische ruimtevaarder dan ook.
Gemini en Apollo
Zyn eerste vlucht was al meteen
spectaculair en leverde hem een re
cord op dat nog steeds ongebroken
is. Samen met Borman van de
kerstvlucht om de maan) vloog hij
in december 1965 in de Gemini-7.
Zy maakten toen 206 omwentelin
gen om de aarde in 330 uur en 35
minuten, op enkele uren na twee
weken. Dit duurrecord is nog steeds
van kracht. Tijdens deze vlucht
kwam het eerste ruimte-rendez-
vous tot stand met de door Schirra
en Stafford gevlogen Gemini-6. In
deze ene vlucht legde Lovell al een
afstand van ruim negen miljoen ki-
lometer af.
Voor de tweede maal proefde
Lovell de ruimte tijdens de laatste
Gemini-vlucht (nummer 12) samen
met Aldrin, de man die in juli vo
rig jaar direct na Armstrong als
tweede mens op de maan stapte.
Deze Geminivlucht duurde 94 uur
en 9 minuten. Lovell voerde enige
ontmoetingen en koppelingen in de
ruimte uit met een Agena-doelra-
ket, welke ervaring hem goed van
pas kan komen bij de terugkeer
van de maantaxi naar het moeder
schip tijdens de komende vlucht.
Lovell besloot de laatste Gemini
vlucht met een precisielanding zo
als deze nadien niet meer is over
troffen.
„Grandioos" noemde Lovell zijn
derde vlucht, de vlucht om de
maan met Borman en Anders tij
dens de kerstdagen van 1968. Deze
vlucht, tijdens welke tien rondjes
om de maan werden gemaakt,
nu al een record, dat hij in de ko
mende vlucht nog aanzienlijk hoopt
te versterken. Na die vlucht heeft
hij er 813 uur en 13 minuten op zit
ten, dat is bijna 34 dagen! De ruim
tevaarder die hem het dichtst bena
dert is Borman met 477 uur en 35
minuten of bijna 20 dagen. Borman
zal Lovell echter niet meer kunnen
inhalen, want hij heeft er het bijltje
als actief ruimtevaarder al bij
neergelegd. Dat is ook het geval
met de andere Amerikanen, die
veel uren ruim te-ervaring hebben
De Rus met de meeste uren erva
ring is Wladmiir Sjatalow. die in
twee vluchten 190 uur of bijna acht
dagen volmaakte. Lovell vergroot
zyn voorsprong door ditmaal met
twee debutanten op stap te gaan.
die nog lang niet een bedreiging
voor zijn record kunnen vormei.
Het ziet er dus naar uit. dat het
trotse record van Lovell. ondanks
het feit dat hij er mee stopt, nog
lange tijd onaangetast zal blijven
of de Russen zouden met een stunt-
vlucht van vele weken moeten ko
men. De Amerikanen hebben op
korte termijn nog geen plannen
van die aard.
Stand
Lovell is niet de enige Amerikaan
die nu al drie vluchten op zijn
i naam heeft staan. Er zijn er nog
Meer dan een maaild vler' namelijk Schirra, Young. Con-
I rad en Stafford. Tien Amerikanen
en drie Russen zijn tweemaal in de
ruimte geweest, negen Amerikanen
en achttien Russen eenmaal.
Met deze drie ruimtevluchten
heeft Lovell in totaal 572 uur en 10
minuten ruimte-ervaring opgedaan.
JERUZALEM, TEL AVIV, CAI
RO (Reuter, DPA) Angie
Brooks, de Liberiaanse voorzitster
van de Algemene Vergadering
der VN, heeft zich bereid ver
klaard te bemiddelen in het
Israëlisch-Arabische conflict. Zij
deed dit op een persconferentie
in Jeruzalem aan het einde van
een verblijf van dertien dagen in
Israël. Mevrouw Brooks acht het
mogelijk, dat de vrede met goede
wil wordt hersteld.
De Israëjsehe minister van Buiten
landse Zaken. Abba Eban. heeft gis
teren in het Israëlische parlement
gezegd, dat Israël bereid is tot elk
overleg met Egyptische of andere
Arabische vertegenwoordigers, zonder
enige procedure-voorwaarden te stel
len. Maar Israël zal zelf uitmaken,
wie zyn vertegenwoordiger zal zijn.
Minister Eban zei dit. terwijl hij het
beleid van zijn regering schetste na
dat de Israëlische regering een vre
desinitiatief van de hand had gewe
zen waarbij president Nasser van
Egypte en dr. Nahoem Goldmann,
president van het Joodse Wereldcon
gres. zouden zijn betrokken.
Een woordvoerder van de Egypti
sche regering heeft maandag echter
tegengesproken, dat president Nas
ser voorgesteld zou hebben met dr.
Goldmann te Cairo te willen spreken
over het conflict in het Midden-Oos
ten. Aan de andere kant houdt de
75-jarige Joodse leider nog steeds
De bemanning van de Appol-
lo-13. Links de veteraan James
A. Lovell Jr. die als eerste voor
de vierde maal de ruimte ingaat
en commandant is van de gehele
missie. In het midden Thomas
K. Mattingly die als commandant
van de Apollo-capsule rondjes om
de maan blijft trekken wanneer
de andere twee op de maan rond
wandelen, en rechts Fred W.
Haise Jr.. die als commandant
van de maantaxi Aquarius als
zesde man voet op dc maan zal
zetten. Mattingly en Haise zijn
ruimte-debutanten.
Amerika heeft, ongeacht de ko
mende vlucht, in totaal 5834 man
uren ruimte-ervaring, de Russen
slechts 1751. Bij dat laatste moet
worden opgc ";t. d t b 'na de
helft (840 uur» werd geboekt tijdens
de zeven-ma S v v. n in
oktober j.l.. een kennelijk op een
las-experiment na mislukt spekta
kelstuk.
Lovell zal na de komende vlucht
aanzienlijk meer c'an tien procent
van de Amerikaanse ervaring voor
zijn rekening hebben genomen en
bijna de helft van alle Russische
ervaring saven. Dat moet toch wel
voldoening geven wanneer r. en be
denkt. dat het Amerikaanse pro
gramma door 24 astronauten is uit
gevoerd en het Russische door 21
kosmonauten. Hij zal echter weinig
tijd hebben over deze prestatie te
mijmeren als hij als kroon op zyn
carrière als eerste voor de vierde
maal in de ruimte vertoeft, als eei-
ste alpinisme bedrijft op de maan
en als eerste voor de tweede maal
„in de ban" van de maan vertoeft.
EDGARTOWN «Reuter» Het
nieuwe, geheime «onderzoek dat een
„grand jury" maandag begon
nen was naar de dood van Mary Jo
Kopechne, is op de tweede dag al ge
ëindigd. Kort nadat de tien vrou
wen en tien mannen gisteren hun
ondervragingen hadden hervat, deel
de de voorzitter, de drogist Leslie
Leland, mee dat de jury geen aan
bevelingen te doen had. Opperrech
ter Wilfred Paquet gaf daarop de
jury verlof het onderzoek te staken.
De 67-jarige rechter herinnerde de
juryleden echter aan hun zwijgplicht.
Door de beëindiging van het onder
zoek door de „Grand Jury"
is er geen kans meer voor de
autoriteiten van de staat Massa
chusetts om een verdere gerechtelij
ke actie tegen senator Edward Ken
nedy te voeren. De officier van jus
titie Edmund Dinis, op wiens ver
zoek de „grand jury" met haar nieu
we onderzoek was begonnen. ver
klaarde tegenover verslaggevers dat
de zaak-Kopechne nu gesloten is. De
^S-jar'Tc Mary Jo Kopechne was
secretaresse van vijlen Robert Ken-
dy 7'-i verdronk bijna negen
maanden geleden, toen de auto van
Tdward Ke edv. waar ee zij terug
keerde van een feestje, bij het ei
land C "ppaquiddick in de omge
ving van Edgartown. in Massachu
setts te water raake.
staande dat hem verteld is. dat de
Egyptische leider zelf achter het
voorstel zit om met hem. Goldmann.
te praten. Toen de Israëlische rege
ring zondagavond het denkbeeld van
een gesprek tussen Nasser en Gold
mann verwierp zei ze. dat president
Nasser volgens dr. Goldmann bedon
gen had, dat de ontmoeting zou ge
schieden met de openlijke goedkeu
ring van de Israëlische regering.
Minister Eban zei voorts dat Israël
niet kan toestaan. dat welk buiten
lands'element ook uitmaakt wie Is
raël moet vertegenwoordigen op een
bijeenkomst als de onderhavige en
hoe zijn opvattingen moet zijn. Deze
opmerking sloeg kennelijk op het feit.
dat Goldmanns opvattingen geen
weerspiegeling zijn van die van de
meerderheid der Israëliërs.
Gevechten
Israëlische vliegtuigen hebben gis
teren gedurende ruim drie uur aan
vallen uitgevoerd op Egyptische mili
taire doelen in de centrale en zuide
lijke sectoren van het Suezkanaal en
het noordelijk deel van de Golf van
Suez.
Een Egyptische militaire eenheid
is gisteren ten noorden van Ismailia
het Suezkanaal overgestoken. Zij
overviel een Israëlische patrouille op
de weg naar El Kantara. Een woord
voerder in Cairo zei. dat bij deze ac
tie een tank en een pantserwagen
werden vernietigd en de bemanning
gedood. De Egijptenaren leden geen
I verliezen.
Een krachtige aardbevingdie
twintig seconden duurde, heeft
gisteren omstreeks het middag
uur de Philippijnse hoofdstad
Manilla getroffen. Er vielen vijf
doden en 175 gewondenmaar ge
vreesd wordt, dat in de omliggen
de dorpen vele slachtoffers zijn
gevallen. Op de fotohet ber
gingswerk aan een school, die
volledig verwoest werd. Een groot
geluk was. dat de schooljeugd
vrijaf had gekregen tengevolge
van een vervoersstaking.
PRAAG «Reuter, AFP» De
vroegere Tsjechoslowaakse partijlei
der Alexander Doebtsek is gisteren
door het blad Nowa Swoboda ver
antwoordelijk gesteld voor een inci
dent, waarbij een vrouw van haar
kleren zou zijn ontdaan, met rode
verf beschilderd en vervolgens door
de straten van Kositsje zyn gejaagd
omdat ze niet wilde bekennen dat
haar man in 1968 met de Russische
troepen had gecollaboreerd. De man
was kolonel van het Tsjechoslowaak
se leger. De beschuldiging is in het
genoemde regionale blad van Ostra-
wa gepubliceerd. Doebtsek, die thans
ambassadeur is in Turkije is per
brief van de beschuldiging op de
hoogte gesteld
De- beschuldiging wordt door vele
waarnemers gezien als de ergste aan
val die ooit tegen de persoon van de
vroegere partijleider is gepleegd No
wa Swoboda heeft veel „harde" ar
tikelen gepubliceerd, maar deze aan
val wordt toch duidelijk gezien als
een uiting van het streven van de
ultra-conservatieve Alexander Doeb
tsek uit Ankare terug te roepen en
hem politiek volledig in ongenade te
doen vallen. Men wijst er daarbij
nog op dat dit streven meer aan
kracht heeft gewonnen sinds de
laatste zuivering oneevper 65 sym
pathisanten van de vroegere partij
leider heeft getroffen.
Het Tsjechoslowaakse nationale
front heeft zijn regionale en plaatse
lijke commissie bevolen niet meer te
werken aan de rehabilitatie van
mensen die tijdens de stalinistische
periode zijn vervolgd. Het rehabilita-
tiewerk zou „het vertrouwen bij het
publiek in de staat ondermijn
Het front irs een door de commu
tische party beheerst lichaam wi
in alle politieke en massaorganisa
in het parlement als een blok
verenigd. Het eerherstel voor men
die tijdens de stalinistische tyd v
den gevangen genomen en vervi
was een vitaal onderdeel van de
beraliseringsbeweging van 1968.
PHNOM PENH. SAIGON «Reuter.
»\P> Het Cambodjaanse leger be
reidt een grote aanval voor op de
Vietcong in een poging om de guer
rillastrijders te verdrijven uit de pro
vincie Sve.v Rieng (bekend als „de
Papegaaienbek"), een stuk land dat
als een scherpe wig Zuid-Vietnam
binnendringt. Van daaruit doen
Vietcong-benden aanvallen op de
Zuidvietnamese en Amerikaanse
troepen in het aangrenzende Zuid-
Vietnam. Bovendien hebben de Viet-
cong-terroristen in genoemde provin
cie sinds begin maart 51 Cambodja -
nën gedood en 108 personen ontvoerd,
onder wie 63 soldaten. Intussen me
nen waarnemers in Phnom Penh, dat
de Cambodjaanse troepen, die jong
en onervaren zyn, het bijzonder
zwaar zullen krijgen als zij dit gebied
onder controle willen krygen.
Amerikaanse artillerie heeft gister
avond zware beschietingen uitge
voerd op Noordvietnamese eenheden,
die zich hebben verschanst in bun
kers in het grensgebied met Cam
bodja. 80 km ten west-noord-westen
van Saigon. Amerikaanse bombarde
mentsvliegtuigen hebben de commu
nistische stellingen bestookt, die bin-
nen een kilometer van de grens lig
gen. De Noord vie tna mezen hebben
hun druk op het kamp van de spe
ciale troepen bij Dak Seang niet ver
minderd ondanks zware verliezen.
Volgens een Zuidvienamese officier
zijn bij de gevechten in dezé streek
vorige week 796 Noordvietnamezen
gesneuveld; maandag alleen reeds
496.
MASEROE (AP. In de Zi
afrikaanse staat Lesotho is het
teren opnieuw tot ongeregeldhe
gekomen na het vertrek van Kon
Mosjoesjoe naar Nederland Volg
de politie zijn tijdens gevechten
een bende ten minste 20 leden
de bende gedood. De bende werd
dacht van moord op de Zuidafrika
se myningenieur Chris Schmidt,
eerste blanke die by de onlusten
het koninkrijk is omgektomen.
werd maandag neergeschoten
een diamantmijn. Daar heeft 1:
ook het vuurgevecht tussen de
litie en de bende plaatsgevon
Volgens niet bevestigde bei
ten zijn tijdens ongeregeldheden
durende het weekeinde op verse
dene plaatsen in het land zeker
ventig personen omgekomen. Pree
Jonathan zou maar nauwelijks
staat zijn de macht in de grote
den en dorpen in handen te houi
De berggebieden ziouden volledig
zijn controle zyn ontsnapt.
LONDEN (AFP. Reuter»
Britse troepen zullen m Noord
j land blijven, zolang zij daar I
zijn. D t heeft de Engelse mir
van Binnenlandse Zaken. Callag
ü.steravond in het Lagerhuis
klaard tijdens een spoeddebat
1 de opleving van de gewelddadil
den in Noord-Ierland. Hij zei d
antwoord op kritiek op uitlatl
van de commandant van de I
tioepen -n Ulster, generaal Sir
Freeland Deze had maandag
do televisie gezegd, dat de I
troepen wellicht niet zullen kui
blijven, als de bewoners van No
T>'-land niet meer doen voor
oplossen van de problemen van
mbied. j
De Unionistische partij die
Noord-Ierland aan de machl is,
haar misnoegen over deze uitl!
•ren kenbaar gemaakt Volgens 1
moest Sir Ian worden terugget
iten Zij kreeg van de Britse i
rins de verzekering, dat de Bi
troepen zullen blijven zolang
nodig is. Voor het debat verkla
premier Wilson, dat zijn rest
"een ris'co's zal nemen door de
litairen terug te trekken. Zij
den nog een aanzienlijke tijd
gehandhaafd worden, zelfs al
situatie kalmer zou worden.
Minister Callaghan vroeg zich
hoelang de anderhalf miljoen b
ners van Noord-Ierland nog zi
toestaan, dat ongeveer 500 me
het land ten verderve voeren
gewelddadige acties. Aan hen
bezwaren inbrachten tegen het
treden van dp 7500 Britse miïita
stelde hij de "raag. wat het 1
dan wel moesl doen. als het I
benzinebommen wordt bekogeld!
