Zweef-jubileum-postvlucht
Ter let naar Noord wijk
ran
V eeverloskiuidigen
in hoger bêroep
schuldig verklaard
Trekker met oplegger kantelt in Alphen
Droogvliegen
't Lukt
EMS SLUIT
„CIRCUS" IN
SCHEVENINGEN
WEERRAPPORTEN
I
f*
Sn
6
fi
0
3
0
3
0
0
0
0
0
0
0
0
4
NEDERLAAG
VOOR RDC
Willem Breddels
exposeert
in Hazerswoude
mmi
DONDERDAG 26 MAART 1970 LEIDSCH DAGBLAD PAGINA 9
Omdat het 6 april veertig jaar geleden is, dat de
zweefvliegsport haar intrede deed in ons land zal
op initiatief van de Koninklijke Nederlandse Vere
niging voor Luchtvaart (K.N.V.v.L.) op zaterdag
11 april een jubileum-postvlucht worden georgani
seerd. Op die dag zal van het zweefvliegcentrum
Teriet bij Arnhem een zweefvliegtuig vertrekken
met 2400 brieven aan boord. Het einddoel van de
vlucht is het Noordwijkse strand bij strandpaal 79.5
(Duindamseslag), waar veertig jaar geleden de heer
J. E. van Tijen de eerste vlucht maakte.
Er bestaat voor deze vlucht grote belangstelling.
Het is niet uitgesloten, dat meerdere zweeftoestellen
de „overland" van Teriet naar het zweefvliegveld
Noordwijkerhout zullen maken. Talrijke oud-zweef
vliegers uit de jaren 1930, 1931 en 1932 zullen bij de
landing van de postvlucht aanwezig zijn en houden
op deze dag in Noordwijk waarschijn een reünie.
Begrijpelijk, dat dan herinneringen uit het grijze
verleden van de zweegvliegsport zullen worden op
gehaald. Daarbij zullen zij beslist naar voren bren
gen, dat de toestelletjes waarmee zij toen vlogen
lang niet zo gerieflijk en snel waren als die „groten"
van tegenwoordig. Bovendien beschikt men thans
over veel betere hulpmiddelen bij het starten. Toen
het eerste toestel de lucht inging had men een hele
morgen nodig om alles in gereedheid te brengen
voor de vlucht en het starten zelf kostte ook een
zee van tijd.
Het postzweefvliegtuig zal om precies twee uur
van Teriet vertrekken en als de weersomstandighe
den (thermiek) meewerken wordt het tussen drie
uur en half vier op het Noordwijkse strand ver
wacht. Er is voor deze vlucht een speciale envelop
gemaakt, die een waardevol bezit belooft te worden
voor de verzamelaar van luchtpoststukken.
Alle 2400 brieven men had er nog wel meer kun
nen verkopen, maar kan er niet meer meenemen
zullen worden gefrankeerd met het K.N.V.v.L -
jubileumzegel, dat werd uitgeven ter gelegenheid
van het vijftigjarig bestaan van de Koninklijke Ne
derlandse Vereniging voor Luchtvaart en zij zullen
van een speciaal poststempel worden voorzien. Om
aan te geven, dat de post door de lucht werd ver
voerd zal als vertrekstempel het officiële stempel
van het zweefvliegcentrum Teriet worden gebruikt.
In onderstaand artikel wordt (in het kort) iets ver
teld over die eerste zweefvlucht en de voorbereidin
gen, die er aan vooraf zijn gegaan.
DEN HAAG KOUDEKERK AANhad in het geheel niet over gesprr*-
DEN RIJN Voor de Haagse recht- j ken een veearts te ontbieden, dxrh
bank hebben zich in hoger beroep had zonder meer de keizersnede toe
van een veroordeling door de Alphen- gepast. Hetzelfde was ook in een an-
se kantonrechter te verantwoorden I der geval gebeurd,
gehad, een veeverltoskundige uit Kou-
(DOOR CE EB COMB EE i
NOORDWIJK Om precies te zijn: 6 april 1930, dus veer-
ig jaar geleden, kwam de zweefvliegsport in ons land van de
rond. De door Pander gebouwde PH-1 Zögling (zuigeling)
naakte boven Noordwijks grondgebied (bij strandpaal 79,5 aan
iet Duindamseslag) zijn eerste (geslaagde) vlucht. Na zes
eer afgeschoten te zijn geweest bereikte het toestelletje ten-
lotte een hoogte van dertig meter. Vlieger J. E. van Tijen
resteerde het om ruim drie minuten boven het strand te
lijven zweven.
Het wa6 min of meer toeval, dat
ui Tijen de PH-1 ten doop mocht
ouden. Die eer was aanvankelijk
«bedacht aan (prof.) dr. ir. H. J.
der Maas, die reeds in het bezit
van een C-brevet, dat hy op 14
^art 1930 had behaald in Darm-
»dt met een vlucht van 9 minuten
15 seconden. Hy werd echter ziek
mocht van zyn arts voorlopig niet
liegen.
Br restten toen nog maar enkele
igen voor de vlucht gehouden zou
orden. Wat te doen? De vlucht uit
tellen tot Nederlands enige zweefvlie
fr geheel hersteld was of snel naar
vervanger uitzien? Maar toen de
ood het hoogst was, was de redding
iby. Pander-directeur T. E. Slot
ram met een lumineus idee. Sport-
J. E. van Tyen had hij be
nd gevonden om na de nodige in-
iructie door Van der Maas de
Laats voor de stuurknuppel in te ne-
Zweefvlieger Van der Maas gaf
Ijn vervanger op 5 april vanaf zyn
fekbed in zyn woning aan de Am-
elveenseweg in Amsterdam-Zuid
in „droogvliegles" en pompte hem
pl met theoretische kennis. Daar-
lee gewapend keerde hy huiswaarts,
e nacht voor de historische vlucht
il Van Tyen ongetwijfeld niet veel
slapen hebben. Het inpompen van
by Van der Maas opgedane ken-
s ging voor rusten, want aan het
kgen van de luchtdoop van de PH-1
is hem alles gelegen.
In die tyd schudden velen nog het
oofd toen zdj hoorden, dat 'n zweef-
begtuig de lucht in zou gaan. 't Was
nverantwoordeiyk. werd er gezegd,
ielukkig heeft het bestuur van de
N.V.v.L. zich daarvan niets aan-
etrokken en het experiment succes-
1 doorgezet. Het gevolg daarvan
geweest, dat reeds de dag er na
dus 7 april 1930 in Wassenaar
et besluit werd genomen tot oprich-
mg van de Eerste Nederlandsche
eilvlieg Club (E.N.Z.C.), die niet
daarna werd omgedoopt in
Iers te Nederlandsche Zweef Club.
Het was een exclusieve club en zy
dat gebleven tot in de na-oorlogse
aren toen de zweefvliegsport in ons
and zeer populair werd en 'jonge-
sn de gelegenheid kregen om tegen
m geringe contributie deze sport te
(oefenen. Dank zy overheidssubsi-
want men zag er een mogelyk-
*id in om uit het korps van Jeugdi-
zweefvliegers krachten aan te
(kken voor de Koninklijke Luch tr
acht. en misschien later voor de
ffgerluchtvaart.
„berg" vergunningen nodig hebt.
Terecht misschien in vele gevallen.
Veertig jaar geleden was het echter
niet. anders. Voor de PH-1 de lucht
in kon gaan moest men toestem
ming ontvangen van het Departe
ment van Waterstaat voor het hou
den van zweefvliegoefeningen, van
het Staatsbosbeheer tot het betreden
van de duinterreinen en bosbeplan-
tingen, van het Hoogheemraadschap
voor Rijnland tot het betreden van
de st-rook duinen langs het strand en
van het gemeentebestuur van Noord-
wiik tot het maken van zweefvluch
ten op en boven het strand binnen
de gemeente Noordwyk. Gelukkig
hebben de autoriteiten het de aspi-
rant-zweefvliegenthousiasten niet al
te moeilijk gemaakt.
't Was op die zonnige zondagmor
gen van 6 april 1930 een zeer select
gezelschap, dat in het Noordwijkse
duinlandschap aanwezig was om de
Zögling, die door Pander in Den
Haag met behulp van Duits boekje
over de bouw van zweefvliegtuigen
in ruim twee maanden gestalte kreeg
men werkte er aan van 21 januari
tot eind maart de lucht te zien in
gaan. Van verre keken talryke „bui
tenstaanders" toe. Het vergde heel
wat tyd voor men de gedemonteer
de PH-1 door de duinen naar het
strand te brengen.
Vlieger van Tyen maakte eerst
enige proefstarts, waarby het toestel
inderdaad los van de grond raakte en
tenslotte een h'oogte van een meter of
zeven bereikte. Het starten geschied
de doormiddel van een 120 meter lang
elastiek, waar in het midden een ring
was bevestigd .die aan de een haak
voor op de machine werd geslagen.
In V-vorm liepen twee groepen van
drie mannen zeer gelykmatig en
hard, nadat de piloot het sein daar
toe had gegeven, het strand op. Toen
de „boog" goed gespannen was en
Van Tyen het „los" had laten horen,
lieten twee monteurs de staart schie
ten en schoof de Zöglingover de
plank waarop het toestel voor de bui
tenste duinenrij stond. Even latei-
was de PH-1 los en stak zijn neus in
de wind, waarna de ring los schoot.
De PH-1 maakte zyn zesde start
en kwam toen een meter of dertig
boven het strand, waar de vlieger
Leerlingen van de Prins Berti-
hardschool in Leiden aan het
Nowdeinde spanden gistermiddag
hoog in de lacht ere-bogen voor
hun juf, mej. L. v. d. Staay. die
trouwde met de heer W. A. Metz
Vfl..m.nn'.n,u.n uiRijswijk, eveneens uit de on-
^rglinniUgCll derwijswereld afkomstig. Deze
I plaat 'LDHolvast i is gemaakt
Er wordt nu wel eens geklaagd. toen het bruidspaar de Vredes-
t je voor allerlei evenementen een kerk aan de Burggravenlaan uit-
1 kwam.
rustig rondjes draaide. Ruim drie mi
nuten lang. Toen streek Van Tyen
weer neer op het strand en werd met
een krans gehuldigd. Maar die lan
ding ging toch niet zo perfect als Van
Tyen graag had gewild. Toen het
toestel de grond geraakt had nam de
wind het op en daardoor kantelde het
Ei- werd lichte schade aangericht,
doch de piloot liep gelukkig geen
letsel op. Hij kon daardoor de pre
ciest tyd niet opnemen.
Maarer was een begin ge
maakt met de zweefvliegsport.
Enige prominente figuren
van de Koninklijke Nederlandse Het programma voor de korf-
Vereniging voor Luchtvaart voorbalvereniging „Warmond", voor za
terdag. ziet er als volgt uit: Warmond
II-Eiland III ("3 uur»; Warmond A-
Pernix C 2.15 uur); Warmond B-
Fluks C (3.15 uur).
het begin van de eerste zweef
vlucht voor de PH-1 Zögling. Ge
heel links de bouwer van het
toestel, de heer T. E. Slot van de
Panderfabriek en derde van
rechts de vliege J. van Tijen.
dekerk aan de Rijn en. zijn collega
uit Rypwetering. Het betrof hier een
min of meer principiële kwestie, na
mely k de vraag of een vee verloskun
dige in spoedgevallen een bevalling
door middel van de z.g. keizersnele
mag uitvoeren.
De kantom-echter had deze vraag
in ontkennende zin beantwoord en
beide verdachten tot geldboeten,
waarvan een deel voorwaardelyk.
veroordeeld. Van dat vonnis kwamen
de veeverloskundigen die hun prak
tijk uitoefenen in de Rynstreek. Bo
degraven. Pynacker en andere plaat
sen in deze omgeving, in hoger be
roep bij de Haagse rechtbank.
Mr. W. Heskes zette uiteen, dat in
verschillende andere landen deze in
greep door veeverloskundigen is toe
gestaan in noodsituaties, wanneer
dus een veeartsniet aanwezig is. De
rechtbank heeft uitspraak gedaan en I
verdachte schuldig verklaard aan de
beide hun tenlastegelegde feiten.
De rechtbank overwoog, dat 'n vee
houder uit Rijpwetering verklaarde j
eerst met medewerking van zijn per- j
soneel te hebben getracht het kalf J
ter wereld te brengen en toen dat j
niet luljte, de hulp van een verlos- I
DEN HAAG (ANP) De Exploi
tatie Maatsohappy Soheveningen
(EMS» N.V. heeft besloten het cir
custheater in Soheveningen per
1 juni te sluiten De EMS heeft dit
in een door president-directeur R.
Zwolsman en dr. G. M. J. Veldkamp
getekend schrijven namens directie
en raad van commissarissen aan het
college van B. en W. van Den Haag
meegedeeld In de brief wordt ge
zegd, dat het voor de EMS volstrekt
onmogelijk is de sinds de opening
van het circustheater telkenjare met
rand f 800.000 oplopende tekort te
dragen.
Een veearts had aan de politie
meegedeeld, dat indien hy te hulp
zou zyn geroepen, hy, indien moge
lijk zou zyn gekomen terwijl andere
een vervanger beschikbaar is. Ver
dachten bezitten inderdaad een ver,
gunning van de minister tot uitoefe
nen van de verloskunde.
De rechtbank verwierp het ver
weer. dat ei noodzaak tot de in
greep bestond, terwyi artikel 430 W.
I van S by genoemde ingreep alleen
strafbaarheid uitsluit, indien die
noodzaak aanwezig is. De verloskun
dige uit Koudekerk werd veroordeeld
tot 4 maal f. 300 boete, waarvan ech
ter telkens f. 225 voorwaardelyk en
de verloskundige uit Rijpwetering tot
f. 300 boete, waarvan f. 225 voorwaar
delyk.
f
s
t
M
£-
k
a
Amsterdam
mist
1
-4
0
De Bilt
mist
-4
0
Deelen
onbewolkt
7
-5
0 4
Eelde
zwaar bew.
-5
0
Eindhoven -
mist
5
-4
0 4
Den Helder
zwaar bew.
-1
0
Luchth. R'dam
l mist
7
-4
0
Twente
onbewolkt
6
-6
0
Vlissingen
Zuid-Limburg
onbewolkt
5
1
0.2
mist
3
-4
04
Aberdeen
sneeuw
11
0
2
Athene
onbewolkt
19
9
0
Barcelona
geh. bew.
15
15
0
Belgrado
zwaar bew.
23
11
Berlijn
zwaar bew.
2
O
1
Bordeaux
zwaar bew.
18
1
02
Brussel
onbewolkt
4
-1
0
Frankfort
zwaar bew.
9
0
0
Genève
mist
11
1
2
Grenoble
regenbul
9
4
0.1
Helsinki
onbewolkt
0
-11
0
Innsbruck
zwaar bew.
13
3
0
Kopenhagen
half bew.
1
-l
0 4
Lissabon
onbewolkt
14
6
0
Locarno
mist
10
13
Londen
onbewolkt
7
-3
0
Luxemburg
geh bew.
licht bew.
10
1
0
Madrid
11
0.4
Malaga
half bew.
21
Mallorca
mist
16
8
Münchet»
mist
11
t
Nice
licht bew.
14
Oslo
zwaar bew.
-2
Parijs
geb. bew.
7
4
Rome
zwaar bew.
22
12
Stockholm
zwaar bew.
2
-1
Wenen
zwaar bew.
15
Zürlch
mist
12
8
De lading, die uit 25 ton plak
papier bestond, moest eerst wor
den gelost, alvorens men de wa
gen weer op zijn „benen" kon
zetten.
(Foto Leidsoh Dagblad*
RIJNSBURG Een bijna volledig
RDC moest in de thuiswedstrijd te
gen SVD uit Sassenheim zeer ver
rassend verliezen met 128. Deze
wedstrijd was in het kader voor het
v ierdorpen toernooi. RDC won de eer
ste wedstryd tegen KDC uat Kat
wijk; nu moet nog gespeeld worden
tegen Lisse 1 op vrijdag 3 april in
Lisse. Uitslagen: W. Leeuwenburg
RDC»—W Krom <SDO> 0—2; G
van ZuylenF. N. Hart 02; P. van
EgmondW. Paauw 02; J. v. d.
MeyN. Demmenie 1R. Krom
hout.Ys. de Jong 2—0: A. Vletter
C. Kipping 1—1; A. Schaddelee—J.
Couvee 02' J. v. d. KampH.
straat in Hazerswoude (in de wijk Burggraaf 2—0; D van Egmond—A.
Rhynenburoh) Willem Breddels. j Wynhout 1—1; A. van Ees—H. Bre-
kenbrede 11.
Deze tentoonstelling van etsen en
zeefdrukken, naar teksten van Jopie
Breddels op Japans rijstpapier, wordt j
zaterdag om vier uur geopend. De j
openingstijden van de expositie, die i
is opgedragen aan het tijdperk van
de waterman: communicatiecircula- j
tie, zyn op werkdagen van 95 uur. i
zaterdag van 15 uur. (Zondags
gesloten).
HAZERSWOUDE Tussen 28
maart en 18 april exposeert in ar
chitectenbureau P. Roelands en W.
van Kesteren aan de Willem Kloos-
wrSSHs
,*r
ALPHEN AAN DEN RIJN
Doordat bij het passeren van het
verkeersplein in de Prins Bern-
hardlaan in Alphen aan den Rijn,
de lading van een trekker met
oplegger ging schuiven, werd de
ze combinatie voor de chauffeur,
een inwoner van Sevenum, onbe
stuurbaar. De man kwam eerst
nog met de trekker op het wes
telijk trottoir van het verkeers-
plein te rijden, maar ook daar
bleef het enorme gevaarte niet
overeind en kantelde op de rech-
j terzijde.
De chauffeur kantelde met zyn ca
bine en brak daarby zyn rechter-
I arm. In het ziekenhuis Rynoord
werd de man behandeld.
De lading van de wagen. 25 ton
rollan plakpapier afkomstig van de
fabriek van Fasson in Hazerswoude.
moest geheel worden gelost. Pas
daarna kon de firma Mulder uit Al
phen aa/n den Ryn met een enorme
takelwagen de combinatie weer op
de wielen plaatsen. Uit het onder
zoek bleek, dat de schade aan de wa
gens groot was.
Een geluk by dit ongeluk was het
stellig, dat op het moment, toen de
vagen het trottoir opreed en kantel- j was ieeds ver in de avond al- gehele middag en een gedeelte van Omstanders kijken nieuwx-
de. zich daar toevallig niemand be- vorens de rollen papier en de combi- de avond heeft de politie het ver- gierig naar de omgevallen trek-
vond. j natie weer waren weggehaald. De keer by het plein over een halve ker met oplegger.
I 1 baan moeten lelden. I IFoto uidJK* Dagblad
