Wantrouw de leverancier,
die zich consument noemt
BITTERE TRANEN
LACHEN BU „BUIT"
Duitse economen op zoek naar middenweg
FINANCIEEL
WEEKOVERZICHT
winnaar op alle
Koffiekeurtests
met 73%
rs
Een stem
die telt
Première bij Theater
Drank en
verkeer
ZATERDAG 14 MAART 1970
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 7
:N
enz.
idem
Iwan
ktioc
van
n
lipla
gebc
;te 0
het
-e
Cfl
De statenverkiezingen zijn in de
eerste plaats regionale verkiezin
gen. Maar zij zijn toch ook een be
langrijke graadmeter voor de lande
lijke politieke verhoudingen. De AR-
fractieleider Biesheuvel mag dat dan
ontkennen, hij is zelf een van de ve
le landelijke politici die avond aan
avond stad en land afreuzen om hun
politieke visie aan de man te bren
gen. Ook de regering zelf neemt op
vallend actief aan de verkiezings
strijd deel.
Premier De Jong is weliswaar nog
niet zo ver als vondeling, die bij de
vorige statenverkiezingen, hoewel hij
minister van Financiën was, huis aan
huis ging, hij spreekt in deze dagen
toch heel wat verkiezingsbijeenkoms
ten toe. Het is trouwens voor het
eerst dat een regeringsleider dat bij
de statenverkiezingen doet.
Zelden is er daarom zo naar de
verkiezingsuitslag gekeken als deze
keer. De politici leven in deze da
gen voor de verkiezingen tussen hoop
en vrees. Zij hopen dat de kiezer hun
partij woensdag welgezind zal zijn,
maar zelfs de potentiële winnaars
vrezen dat het toch nog wel eens zou
kunnen tegenvallen.
Als de voortekenen niet bedriegen
gaat vooral D'66 met de winst strij
ken. Het NIPO geeft de democraten
bUna 12 pet. van de stemmen, drie
procent meer dan de liberalen moe
ten krijgen, die overigens van deze
verkiezingen ook niet slechter schij
nen te zullen worden. De KVP wordt
de grote verliezer. Zij moet eenzesde
van haar aanhang afstaan aan an
deren en wordt als grootste party
verdrongen door de PvdA. waarvan
men verwacht dat zU stabiel zal bly-
ven.
De tweede gi'ote verliezer wordt
de Boerenparty, die waarschynlijk
de steun zal moeten missen van dat
deel der kiezers, dat tot nu toe uit
balorigheid op Koekoek stemde
maar nu om dezelfde reden thuis
blijft. Behalve de vele veten die de
Boerenpartij hebben geteisterd, zal
ook de concurrentie van Binding
Rechts, de vergaarbak van alles wat
conservatief is, Koekoek stellig par
ten spelen. Trouwens, de Boerenpar
tij heeft de laatste tyd nauwelyks
meer in constructieve zin van zich
doen spreken en ook dat zal zRn in
vloed wel hebben.
Benieuwd is iedereen, die iets met
politiek van doen heeft, naar de wy-
ze waarop de Politieke Party Radi-
kalen van Jurgens uit de bus zal ko
men De party heeft by de onlangs
gehouden raadsverkiezingen in
Zeeuwsch Vlaanderen het er niet
slecht afgebracht. De PPR kan
vooral in het zuiden wel eens meer
aanslaan dan wordt vernacht. Trou
wens. steekproeven onder kiezers heb
ben maar een betrekkelyke waarde.
Zo zal D'66 stellig te lyden hebben
van de onvoorzichtigheid, die de
werkgroep voor de bevolkingspolitiek
beging, door zich in bedekte termen
voor verplichte sterilisatie uit te
spreken. De partytop van D'66 heeft
nog in yitempo getracht die uit
spraak tot zyn ware proporties terug
te brengen, maar het kwaad was al
DEN HAAG (GPD) Steeds meer wordt het Neder
landse publiek bedrogen door fabrikanten en handelaren,
die doen alsof hun produkt wordt geruggesteund door een
consumentenorganisatie, of tenminste alsof hun handels
artikel het beste uit een objectieve warentest tevoorschijn
is gekomen. Het begint de grote mode te worden in de re
clame luidkeels te roepen dat een artikel keurmerk zus of
garantiezegel zo heeft. Of, dat het als beste door een
smaaktest of een gebruiksproef heen is gekomen.
Het is allemaal grove bluf, die
niets te betekenen heeft. Niets
anders, tenminste, dan dat de fa
brikant of handelaar die zich er
van bedient, kennelijk geen be
tere argumenten heeft om zijn
artikel aan de man te brengen
Niets anders, dan dat een aantal
fabrikanten en handelaren op
deze manier alvast bezig is onze
kerheid te scheppen omtrent de
waarachtigheid van bonafide
consumentenvoorlichting, die in
Nederland nog maar in de kin
derschoenen staat. Wantrouw
daarom de leverancier, die zich
„consument" noemt.
Van doelgericht consumentenwerk
voor het grote publiek is in Neder
land nog nauwelyks sprake. Op cen
traal niveau doen de Stichting Ver-
gelykend Warenonderzoek en het
Consumenten- Contact Orgaan er
wat aan ,met warentests en prysver-
gely kingen. Helaas is er mede door
schuld van de overheid zo weinig
financiële armslag, dat de resultaten
het publiek slecht bereiken.
Voor het overige is er niets anders
dan tot een klein deeltje van het
publiek doordringend verenigings
werk. Tot en met dat van de Consu
mentenbond toe, die in naam welis
waar bekend is, doch die blykens een
recent onderzoek in hoofdzaak nuttig
werk doet voor de bevolkingsklassen
met hogere inkomens.
Wat de keurmerken betreft, waar
mee zo veel wordt geschermd 4s er
maar één dat werkeiyk een consu
menten-keurmerk is: dat van de Ne
derlandse Vereniging van Huisvrou
wen.
Er zyn ook nog een paar veilig-
heidsmerken. Over de voorwaarden
In de praktyk maakt de tegenstan
der van dit soort ongelukjes nu een
maal een dankbaar gebruik en de
democraten kunnen daarover wel
verontwaardigd doen, zy zyn er ten
slotte zelf over begonnen. Trouwens,
Amerikaanse verkiezingsmethoden
zjjn hen zelf ook niet vreemd.
Een remmende factor voor D'66
kan ook Van Mierlo's keuze voor de
PvdA zyn. Er zit nu eenmaal in de
aanhang van deze party een aardi
ge brok kiezers, die deze opstelling
op de linkerflank niet gaarne ziet.
«Mevrouw Van Someren, de voorzit
ster van de VVD. was na het televi-
siedebatje met D'66-voorzitter Beek
mans uiteraard over deze duidelyk-
heid niet ontevreden. Het zal een aan
tal liberaal georiënteerde kiezers er
van weerhouden op D'66 te stemmen,
zoals anderzyds de troebelen in de
PvdA de behoudende socialisten naar
D'66 zal dryven
Het NIPO heeft er overigens wel
meer naastgezeten Bij de vorige sta
tenverkiezingen in 1966 zag het insti
tuut do opmars van de Boeren niet
aankomen, die toen in landelyke ver
houdingen omgerekend maar even 10
zetels in de wacht wisten te slepen.
Maar de vraag die woensdag beant
woord zal moeten worden, is vooral
of de huidige coalitie no" wel steunt
op een meerderheid onder de kiezers.
Schmelzer en Biesheuvel rekenen
daar kennelijk nog wel op. Zy hebben
tenminste laten vallen als mo
gelijke vierde partner in een libe
raal-confessionele coalitie. Wellicht
is Van Mierlo's keuze voor de
38^ PvdA daar niet vreemd aan, maar
beide heren zouden zich toch niet zo
van D'66 distanciëren als zy de re-
'toud gerende coalitie van KVP. ARP, CHU
en WD in gevaar zagen komen.
Nu is het natuurlyk niet zo dat
die coalitie direct op springen staat
als de uitslag van de statenverkie
zingen ongunstig voor de regerings
partijen uitvalt. Het blyven tenslotte
regionale verkiezingen, die aan de
zetelverdeling in de Tweede Kamer
niets afdr - -> of toedoen.
Premier De Jong beschouwt ver
lies voor de KVP bovendien niet als
kritiek op zyn beleid en weigert dan
ook consequenties aan de verkiezings
uitslag te verbinden. Dat neemt niet
weg dat hy wel moeilijkheden ziet
aankomen als zich grote verschui
vingen in de richting van de oppo-
aitite voordoen en hy is niet de enige.
De oppositie wint daardoor uiter
aard aan kracht en zal vervroegde
verkiezingen eisen. Maar door het
Verlies van de confessionele partijen
'ordt ook de positie van de libera-
en sterker. Dat kan nog tot allerlei
spanningen leiden, die het er voor de
premier niet eenvoudiger op maken
zjjn kabinet boven water te houden
tö conflicten met de Kamer te voor-
STG komen.
R. W. Heidinga
NIJMEGEN GPD) Toneelgroep
Theater heeft de zwarte komedie
Loot van de Engelsman Joe Ortons
in première gebracht, een stuk dat
onder de titel „bult" het midden
houdt tussen een klucht en een grie
zelstuk vol dreigende elementen. Hy
laat twee ver van het goede pad af
geweken zonen de buit van een
bankoverval verbergen in de doods
kist, waarin het gebalsemde lyk van
de moeder van een hunner is opge
baard. Daarvoor moet het stoffelijk
overschot wyken en wordt eenvou
dig op de kop in de muurkast om
gekieperd.
Tot zover zou de afkeer en schrik
de gevoelige toeschouwer al in de
ogen staan, maar het lyk is zo dui-
delyk een dummy dat geen moment
de verbeelding in werking treedt, en
de kyker er een voormalig moeder
mens in herkent.
Als we dit punt bereikt hebben
ontstaat een krankzinnig spel van
even toevallige als benauwde ont
snappingen, zodra de man van de
waterleiding alias politie-inspecteur
Truscott op het spoor naar de ban
dieten in het sterfhuis beland en
waarlyk verbluffende staaltjes van
kluchtspel weggeeft die bittere tra
nen van lachen tot de vrye loop
dwingen. Dat daartussen de opdrin
gerige. giftige, moordenares van ze
ven mannen, de liefiyke verpleegster
zuster Fay haar sluw spel speelt om
de treurende weduwnaar Mc Leavy
en diens duiten in de wacht te sle
pen, verhoogt alleen maar de zotte
situaties.
Ortons heeft dit st.uk geschreven
in een tyd <1966) toen de zwarte
humor in griezelmoppen opgeld deed.
In dit materiaal schuilt een dosis
tragiek die onder de schok van ver
rassende ontknopingen opduikt en de
toeschouwer in een toestand brengt
waarin hy niet weet waar hy met
zyn gevoelens naar toe moet.
Deze elementen zouden het stuk
een dreigender en absurder accent
hebben gegeven as regisseur Berend
Boudewyn daaraan meer aandacht
had kunnen geven. Nu gleed de op
voering naar een kluchtigheid waar
in alle spelers zwommen als een vis
in het water.
Hans Pauwels en René Lobo speel
den met vaardige onverschilligheid
de rollen van de verdorven zonen.
Leo Beyers maakte een sterke figuur
van de getroffen echtgenoot. Hij was
het vooral die de mogelykheden aan
gaf dat dit stuk ook een andere la
ding zou kunnen worden meegege
ven. Eric van der Donk verraste met
een prachtige parodie op de detec
tive uit de Sherlock Holmes-periode
en oogstte stormvloeden van hilari
teit. Zuster May werd door Sjoukje
Hooymaayer zeer indringend ver
tolkt.
JAN H. DE GROOT.
voor toekenning en de controle
daarop heeft geen consument welis
waar iets te vertellen, maar zy heb
ben toch wel een zeker nut. Dat zyn
de Giveg-keur gasapparaten en
het Kema-keur (elektrische appara
ten). Let wel: ze zeggen alleen maar
of apparaten veilig zyn, en niet of
ze aan bepaalde consumentenwensen
voldoen.
Met andere keurmerken, hoe offi
cieel ze ook getint mogen zyn, komt
men al snel op een hellend vlak
Daar is byvoorbeeld het Wol-keur
merk van het Internationaal Wol
Secretariaat. Ingesteld om geknoei
met wollen stoffen tegen te gaan
Een consumentenbelang, toegegeven.
Maar voor alles ingesteld in het be
lang van de wolproducenten, die hun
markt zagen verwateren.
En dus is het goed dit te weten:
het wolmerk zegt alleen maar of iets
uit echte wol bestaat. Met andere
woorden: niet of die wol voor een
bepaald artikel dik genoeg is of vorm
vast genoeg. Aan dit wolmerk is nu
ook een krimp-keur toegevoegd en
via het wolmerk krijgen ook was
machines weer zo'n krimp-keurmerk
Dat laatste zaait verwarring, om
dat niet duidelyk blijkt dat die was-
machine-krimp-keur alleen maar
geldt voor het wassen van zeer be
paalde wollen met zo'n machine Men
ziet. het is geen consumenten-keur
merk en daardoor is het belang van
de consument niet het allereerste dat
meetelt.
Kwalijk eesol
Zo afglijdend komt men terecht
bij heel wat kwalijke manieren van
gesol met kwasi-keurmerken, kwasi-
warentests, en kvasi-consumenten
voorlichting. Een staaltje van mislei
dend effect hiervan
P het tapijtgarantiemerk. Reclame
stunt van een aantal industriëen. Fr
is destyds vergeefs geprobeerd de
Ned. Vereniging van Huisvrouwen er
voor te spannen, maar die bedankte
voor de eer. Geen enkele consumen
ten-invloed op garantie-maatsta
ven of controle.
P KVG-garantiezegel voor gashaar
den. gekoppeld aan een kwaliteits
test voor gaskonvectoren". Een zeer
onduidelyke zaak. die in elk geval
niets maar dan ook niets met consu
mententests te maken heeft. Ver
warrende reclamestunt.
NIC-garantie. Winkels en ook
kwaiyke colportage met pannensets
voor belachelijk hoge prijzen, wor
den „erkend en aanbevolen door het
Nederlands Instituut voor Consu
mentenvoorlichting". Dat instituut
heeft niets met consumenten werk te
maken. Er is veelvuldig tegen ge
waarschuwd. ook onder de midden
stand. Het NIC is niets anders dan
het bureautie van een slimme Haag
se beheerder, die geld wil verdienen
aan zyn zogenaamde garantie-erken
ningen. Op een ander gebied doet hy
dat ook: met verkoop van artikelen
„voor gehandicapte jeugd".
P Consumenten voorlichtingsbureau.
Een schimmig postbus-zaakje, dat
„voorlichting" geeft over de goede
keuze in wasautomaten, die één be
paalde zaak met filialen in Rotter
dam. Den Haag. Utrecht en Breda
zou bieden.
Adèle Bloemendaal en
Conny Stuart uitdaagden
deze smaaktest te doen,
zeiden zij hetzetfde.
En toen wij dezeltde
test met 50 huisvrouwen
Sden, kozen 48 meteen
voor Knorr. Neem dus geen
genoegen met een andere
bouillon, want Knorr is
gewoon beter en met
duurder.
Gisteren en vandaag is in Amster
dam gecongresseerd over het onder
werp alcohol en wegverkeer. Het pro
gramma vermeldde als inleiden
de hoogleraren Bianchi, Enschede en
Buikhuisen, specialisten op het ge
bied van het strafrecht en dr. P. H.
Esser, die als consulent voor alcohol
zaken enkele sociaal-psychiatri
sche aspecten toelichtte. Het onder
werp is algemeen, maar ook actueel
nu de Tweede Kamer zich eerstdaags
zal moeten uitspreken over een wets
ontwerp, waarbij onder meer de ver
plichte bloedproef wordt ingevoerd.
.jtMuq.KlMr-G"»*
P „Koning-Klant"-garantie. Een lis
tige slogan om in advertenties in te
haken op de naam van een populaire
consumentenrubriek van de VARA.
Bestaan niet
O Huisvrouwen-keurtest op Van
Nelle Supra -koffie „.winnaar op al
le koffiekeurtest met 73 pet". Een
lelijke misstap van een groot merk.
dat jokt dat ooit er een objectieve
test zou zijn gewe-st over de kwali
teit van koffie. Een „huisvrouwen-
keurtest" bestaat niet.
Alle reclame-slogans over interna-
ti male warentests. die hand over
hand toenemen in radio- en televisie
reclame. Onder meer d:e van *et "-as
middel Persil. De waarheid: Persil is
nooit eetest. op de manier die men
onder warentests verstaat.
O Aanbevolen docr de huisvrou
wenkring. Valse reclame van het
postorderbedrijf Keurkoop. na een
mislukte poging de naam van de Ned.
Ver van Huisvrouwen te misbruiken.
Er bestaat helemaal geen „huis
vrouwenkring" die iets al of niet
aanbeveelt.
O De smaaktest van Knorr-bouillon.
Een onnozele manier om in te ha
ken op te interesse van het publiek
voor warentest. Er is beslist geen
werkeiyke warentest geweest, ook al
zeggen Adèle Bloemendaal, Conny
StUart en mevrouw Duys dat Knorr
pittiger smaakt dan de bouillon uit
een paar andere dampende kommetje
Er is beslist geen sprake van een con
sumenten-oordeel over bouillon, ook
al heeft een nctaris zijn ambt beklad
door mee te werken aan deze recla
me.
Grove bluf. dat is waar de commer
cie mee inhaakt op het verschijnsel
van een stygende behoefte by het
publiek aan objectief warenon
derzoek. Aan die behoefte wordt te
gemoet gekomen door enige radio-,
televisie- en dagbladrubrieken, die
meewerken aan het scheppen van
klimaat voor (nog te verbeteren) con
sumentenvoorlichting. Wie daarvan
misbruikt maakt, verdient het „boe-
renbedrog-garantiemerk".
(Van onze financiële medewerker)
Evenmin als de vooroorlogse eco
nomen wisten hoe zy de deflatie, ge
paard gaande met massale werkloos
heid. dalende pryzen en lage rente,
moesten keren, blyken de economen
van vandaag goed raad te weten met
de bestryding van de inflatie, die
spanning op .de arbeidsmarkt teweeg
brengt, stygende pryzen en hoge
rente. Na het Wirtschaftswun-
der van de jaren '50 werd gemeend
dat de Duitse economen de wysheid
in pacht hadden. De gebeurtenissen
van de laatste tyd hebben geleerd
dat ook zy de plank misslaan.
En de minister van Economische
Zaken, Schiller, die vóór de verkie
zingen van '69 meende het aureool
van zyn'voorganger Erhard te kun
nen overnemen, loopt een goede kans
de gebeten hond te worden als de
pogingen om de inflatie te stuiten op
niets uitlopen.
Met de klassieke wapens uit bet
monetaire arsenaal, bestaande uit
kredietbeperking en discontover
hoging, wordt getracht het gevaar te
keren, nadat gebleken Is dat de op
waardering van de mark in oktober
van het vorig jaar het sneeuwbal
effect van de loon- en prysbeweging
niet kon stuiten. Toen de revaluatie
werd uitgevoerd waren er al waarne
mers, die meenden dat de operatie
op een verkeerd tydstip plaatsvond
en daarom onvoldoende effect zou
sorteren. Achteraf blykt dat de twy-
felaars geiyk hebben gekregen.
Te constateren valt dat het reva
luatie-effect ongedaan werd gemaakt
door de verdere opgang van lonen
en pryzen. De Duitse industriëlen re
kenen erop, dat de lonen dit jaar met
minstens 12 procent zullen stygen,
waarby dan nog een vermeerdering
van sociale kosten komt, die ook niet
mis is.
Hieruit blijkt reeds dat de gevol
gen voor het prysniveau niet zullen
uitbiyven. Reeds in de afgelopen
maanden viel er een gestadige sty-
ging van de kosten van levensonder
houd waar te nemen en de kans be
staat dat zij op een versnelde bewe
ging zal uitlopen.
Positie verspeeld
De industrie, die lange tyd een
voorsprong op de concurrenten in
andere landen had, omdat by de
prysvaststelling voor de exportproduk
ten kon worden uitgegaan van een
stabiel loonniveau, heeft de revalua
tie-gevolgen tot dusver opgevangen
door de winstmarge in te krimpen.
Desondanks valt er de laatste maan
den een duideiyke vermindering van
de ontvangen opdrachten uit het bui
tenland te constateren.
Dit komt niet alleen door de reva
luatie. want op de exportpryzen
maakte zy slechts voor de helft uit,
aangezien tegelykertyd de exporthef
fing van 4 procent kwam te verval
len. De oorzaak ligt voor een belang
rijk deel in het feit dat de opgaande
loonbeweging het concurrentievermo
gen deed afenemen.
De voornaamste zorg van de duitse
economische autoriteiten is evenwel
de snelle vermindering van de devie
zenvoorraad als gevolg van de enor
me kapitaalonttrekking, die er na de
revaluatie is opgestreden. Na de op
waardering van de mark was de aar
digheid er af om geld en kapitaal in
Duitsland aan te houden, omdat el
ders een veel aantrekkeiyker rente
kon worden bedongen.
De banken zyn er door in de knoop
geraakt, haar liquiditeitspositie nam
zienderogen af, terwyi het bedryfsle-
ven, onder invloed van de groeiende
b*Tioefte aan liquiditeiten door de
loon- en prysbeweging, steeds meer
krediet nodig heeft.
Door de discontoverhoging zal het
bankkrediet zo duur worden, dat vele
ondernemers zich genoodzaakt zul
len zien de zaken in te krimpen tot
xnen weer in de eigen jas van de
financieringsmogelykheden past. Ook
het consumentenlrtediet wordt zo
duur dat menigeen zich tweemaal zal
bedenken eer hy tot de aanschaffing
van dure apparaten (kleuren tv. was
automaten e.d.) op afbetaling over
gaat.
Op die manier moet een einde wor-
wikkeling te beschouwen als een af
gang van de Duitse ee-r^ ische po
litiek. welke tot oktober van het
vorig jaar nog een toonbeeld van
soliditeit leek te zyn.
Kraan dicht
Ongetwyfeld staat op de achter
grond de wens dat de kraan zal wor
den dichtgedraaid voor het wegvloei
en van buitenlandse activa. De Brit
ten. die geruin-e tyd konden profite
ren van het vertrouwen dat er grond
den gemaakt aan de overbesteding. die
als olie op het inflatievüur werkt. Te
voren had de minister van economi
sche zaken nog getracht om de beste
dingen te beperken door de koop
kracht af te romen met een stevige
belastingverhoging. Het was echter
in politiek opzicht geen haalbare
kaart.
Het was geen halve maatregel van
minister Schiller om het discontota
rief met één ruk op te trekken van
6 naar 7% pet .Daarmee kwam de
Bundesbank eensklaps op hetzelfde
niveau te zitten als de Bank of Eng
land, die nog luttele maanden gele
den op de bres moest staan om het.
pond sterling te verdedigen tegen
aanvallers van buitenaf.
Als het erop aankomt is de ont-
in de markt was voor het pond ster
ling, zagen door de hoge rentevoet,
gebaseerd op een disconto tarief van
8 pet. zoveel buitenlandse middelen
op zich af komen dat zy er in slaag
den om voortydig een belangrijk
deel van de schuld aan het interna
tionale monetaire fonds in te lossen.
Toen de Bank of England eindelyk
na veel pyn en moeite, het ogen
blik gekomen achtte om het discon-
tarief wat losser te draaien en voor
zichtig een half puntje van het on-
natuuriyk lang gehandhaafde hoge
niveau af te halen, geschiedde dat
omdat er in de Veenigde Staten te
kenen aan de monetaire horizon
zyn, we'ke wijzen op een lichte da
ling van de rente voet.
Voor ons land heeft de scher
pe verhoging van het Duitse discon
to uiteraard ernstige consequenties.
Niet alleen worden het afne vrerskre-
diet by aankopen in de Bondsrepu
bliek zoveel duurder, maar boven-
dien ryst de vraag of de Ne-
I derlandsche Bank in staat zal zyn
het grote verschil in de discontovoet,
j dat thans is ontstaan, te handhaven.
Ons land staat al geruime tyd op
een disconto van 6 pet zodat de
sprong van 6 naar 7% by de oos
terburen een psychqlogische weerslg
zal hebben.
Voor het ogenblik ziet het er nog
I niet naar uit dat er eep massale
trek van liquiditeiten uit ons land
j naar Duitsland zal optreden. De ban
ken kunnen daartoe niet meewerken,
omdat zy krachtens de bepalingen
van de Nederlandsohe Bank ge-
noodzaakt zjjn hun uitzettingen in
het buitenland te beperken tot de
1 omvang van het eigen netto actief.
Dat wil zeggen dat de verplichtingen
aan het buitenland niet groter mo
gen zyn dan de vorderingen, welke
iedere instelling op het buitenland
heeft.
De mogeiykheid bestaat dat de Ne
derlandse kapitaalmarkt minder aan-
trekkeiyk wordt voor buitenlandse
beleggers, met name Zwitserse, nu
de rentevoet in Duitsland voor kort
geld hoger is dan by ons.
Op de effectenbeurs was men te
dien aanzien niet pessimistisch, om
dat rekening houdende met de be
staande rentevoet voor langlopende
leningen, die minstens 81/4 pet be
draagt. nog hoger uitkomt dan de
rente welke op Duitse leningen valt
te bedingen.
(Van onze Juridische medewerkster)
In Nederland wordt de bloedproef
by verdachten van verkeersovertre
dingen als aanvullend bewijsmateri
aal gebruikt.
Dat wil zeggen dat de rech
ter als er een bloedproef is afge
nomendaar wel naar kykt, maar
niet op grond van een hoog alcohol
promillage gedwongen is de verdach
te zonder meer te veroordelen. Arti
kel 26 van de wegenverkeerswet be
paalt dat diegene strafbaar is die „on
der zodanige invloed van het gebruik
van alcohol houdende drank verkeert,
dat hy niet in staat geacht kan wor
den een motorrijtuig te besturen".
In 1965 werden ongeveer 12.000
mensen veroordeeld wegens een of
ander verkeersmisdryf. Meer dan de
helft hiervan had betrekking op ril
den onder invloed. Het aantal veroor
delingen neemt jaariyks toe. De
straffen zyn niet mals. Ook al heeft
de dader een blanco strafregister,
dan krijgt hy toch meestal een on-
voorwaarlijke gevangenisstraf van 2
weken, terwyl ook de rybevoegdheid
I ontzegd wordt voor een bepaalde
tyd..
Toch is het aantal recidivisten
de mensen die zich opnieuw schuldig
maken aan het misdryf groot.
Streng straffen alleen is dus kenne
lijk geen oplossing. Een Duits onder
zoek toont aan dat wat voor straf er
ook wordt opgelegd, het recidivecy-
fer geiykt blyft.
Een wetsvoorstel van minister Po-
lak. betekent een aanmerkelijke ver
ruiming van de mogelykheden van
de justitie om tegen alcoholgebruik op
te treden. Hierin wordt een maximaal
toelaatbaar alcoholpromillage vastge-
j steld van 0.5 promille. Blijkt uit de
bloedproer, dat dit promillage is over
schreden. dan heeft de betrokkene
j zich schuldig gemaakt aan het mis-
dryf van „ryden onder invloed-
maximumstraffen: drie maanden ge
vangenis en een ontzegging van de
rybevoegdheid tot vyf jaar.
Die grens is gekozen omdat vanaf
dat promillage de negatieve effecten
ga? werken. in Oostenryk,
Tsj :'.ioslowakye en Engeland is de
grens gelegd by 0.8 promille. Uit
proeven blykt dat onder de 0,8 pro
mille nog de helft van de proefper
sonen een ongestoord waarnemings
vermogen bezat. Als de grens dus by
0,5 wordt getrokken, dat betekent
dan dat de helft van de venoordeel
den nog goed in staat was om een
auto te besturen. Reden om te ko
men tot een afweging van belangen.
Mag men van iedereen verlangen, dat
j er by een alcoholpromillage van 0.5
niet meer zelf gereden wordt, om-
I dat een aantal personen by dit pro-
millage het risico op de weg vergroot?
Bij een hoger promillage is de in-
I breuk op de drank- en rij verlangens
van de burgers al kleiner, omdat dan
I de risicovergroting twee maal zo
j zwaar weegt. Dit zou er voor kun
nen pleiten de grens niet te laag te
trekken.
Een onplezierige consequentie van
het systeem broedproef dat alles
aan het alcolholpromillage ophangt
is ook. dat de „betrapte" gedwongen
kan worden aan het afnemen van de
f bloedproef mee te werken. Niet al-
leen juridisch bestaan hier ernstige
bezwaren tegen. Het doet nameiyk
afbreuk aan een van de basisbegin
selen van ons strafrecht. Niemand is
verplicht om mee te werken aan zyn
eigen veroordeling. Maar ook me
disch zyn er bezwaren. De arts zou
volledig in stryd met zyn beroeps-
ethiek een patiënt moeten dwin
gen een behandeling te ondergaan.
Het strafrecht is één manier naast
vele andere om het menseiyk gedrag
te beïnvloeden. Het belangrykste is,
dat de mensen worden weerhouden
het strafbaar gestelde gedrag te
doen. Maar dan is eerst nodig dat de
mensen dat gedrag ook als zodanig
ervaren. Het belang der zogenaam
de sociale controle is vele malen gro
ter dan dat van de justitiële contróle.
Zolang men het normaal vindt om
na een borrel in zyn eigen auto naar
huis te ryden, is van een verscherpt
justitieel optreden weinig te verwach
ten.
Verscherping van de strafrechteiy-
ke maatregelen tegen alcoholgebruik
laten aanvankeiyk het aantal on
gelukken waarby alcohol is betrokken
aanvankeiyk wel teruglopen, maar
daarna gaat alles weer op de oude
voet voort. Dat heeft de ervaring ge
leerd. Ook bleek de soort straf geen
verschil te maken voor de „herha-
lers". Afgezien van het dubieuze ef
fect van de strenge strafrechteiyke
aanpak, is dit ook een byzonder
kostbare. Een dag gevangenis is duur
der dan een dag in het HiltonhoteL
Straf alleen kan dus nooit de op
lossing van het vraagstuk alcohol in
het verkeer zyn. Maar wat dan?
In elk geval doet een goede voor
lichting heel wat: zie het succes van
„glaasje op". Misschien moet er «ook
gedacht worden aan soepeler moge
lykheden van openbaar verkeer of
pendeldiensten per taxi. Meer laten
rydon dus voor drankgebruikers. Al
cohol heeft een „image" maniyk te
zyn. Er zou een „maniyke" frisdrank
op de markt kunnen komen, met re
clame in de zin van „dit is de man.
Dit is zyn
