„De tegenstem van een
avant-garde dictatuur"
Auteur A. Maclean vlucht
voor de Britse fiscus
Holland Festival presenteert:
Geen Ma
in t Stedelijk
Blik in liet beschermend domein
CELLIST PAUL TORTELIER OVER
DE BEETHOVENBEIVEGINC
LITERAIRE KRONIEK
DOOR
CLARA EGGINK
m
ZATERDAG 28 FEBRUARI 1970 LEIDSCH DAGBLAD PAGINA IJ
ARNHEM (GPD) In novem
ber 1968 is de Beethovenbeweging op
gericht door een aantal zeer voor
aanstaande musici. Eén van hen is
de beroemde Franse cellist Paul
Tortelier, die kort geleden voor en
kele concerten in ons land was. Na
de repetitie met het Gelders Orkest
onder leiding van Carl von Garagu-
ly in het Arnhemse Musis Sacrum
was Tortelier bereid te vertellen hoe
het nu met die Beethovenbeweging
staat.
Na het bekend worden van de
oprichting hebben vooral de „jongens
uit het moderne kamp" nogal fel ge
reageerd. Wie nu dacht dat die reac
tie de beweging ter ziele heeft doen
gaan is verkeerd ingelicht. Want
volgens Paul Tortelier bloeit deze
bloem van het idealisme in al zijn
glorie voort. Getuige de steun van
grote beroemdheden uit de muziek
wereld als Wilhelm Kempff, I musi
ci, Pablo Casals. Robert Casadesus,
Christan Ferras, Eugen Jochum,
Herbert van Karajan, Alexander
Schneider, Eduardo Del Pueyo, Da
niël Barenbolm en Jacqueline du Pré,
om er slechts enkele te noemen.
Paul Torteller: „De Beethovenbe
weging is alleen maar een gezonde
reactie op de technocratische maat
schappij waarin we leven. Daarbij
komt dat er een duidelijke tendens
is naar een dictatuur van de avant-
garde. Die willen we alleen maar
een beetje relativeren. Het moet toch
mogelijk zijn dat ook mensen die niet
achter de ideeën van de avant-gar-
disten staan ook hun stem laten ho
ren?
Het is een aperte misvatting te den
ken dat wij de actuele componisten
niet zouden erkennen of accepteren.
Verre van dat. Wel streven wij naar
het terugvinden van een balans die
nu uit zijn evenwicht dreigt te raken
omdat wij, die nog andere waarden
erkennen, niet meer in staat zijn
daar uiting aan te geven".
Levensvreugde
Waarom werd het de Beethoven
beweging genoemd? „Beethovens
credo was de levensvreugde. Hij put
te zijn inspiratie uit het hart, uit de
natuur en toch ook uit het noodlot
dat hij altijd als zijn vijand heeft be
schouwd. Om een werk te schrijven
liet hij de krachten van de natuur op
zich inwerken. Als hij componeerde,
dan probeerde hij zich zodoende van
zijn noodlot te bevrijden. Wy alle
maal hebben het noodlot als tegen
stander en als we echt iets groots
willen verrichten, moeten wij 't zien
te overwinnen. Een noodlot waar we
allen mee zitten is de mechanise
ring van de maatschappij die, als
we hem niet goed leiden, ons tenslot
te zal verstikken. Beethoven heeft
dat in de praktijk gebracht".
Zijn er nog concrete plannen of
activiteiten van de Beethovenbewe
ging te melden? „Op het muziekcon
cours van Luik, dat in 1971 wordt
gehouden, zal een speciale prijs van
5000 Belgische franks door onze be
weging worden uitgeloofd aan de
componist die een strijkkwartet heeft
geschreven dat daarvoor in aanmer
king komt. Het moet een werk zijn,
dat de menselijke waarden respec
teert".
Muziek moet zingen
Kunt u dat nader verklaren en wat
is het criterium?
,.De muziek moet voor alles zin
gen. We geloven niet zo erg meer
in het oordeel van de tijd en het
feit dat je een afstand van vele ja
ren moet nemen om dat te kunnen
beoordelen. De tyd is een gegeven
dat in stukjes gehakt is. Dat zyn
de perioden. Zo heb je de periode,
waarin men Bach en andere barok-
componisten bovenal vereert, een
Mahler-periode. een Italiaanse ope
ra-periode Kortom we geloven met
meer in het oordeel van de tijd.
De grote kunstenaars staan boven
de smaak van de tijd waarin zij le
ven. Bach. Mozart, Beethoven,
Brahms, Schubert zyn niet voor
niets nog springlevend. Zoals het nu
is worden we door een zeker dicta
toriaal snobisme geregeerd. Wat wy
nu alleen maar willen aantonen is
dat er ook nog een andere kant be
staat. We willen het hart weer op
de goede plaats brengen in een tyd
dat aan alle waarden geknaagd
wordt en er grote twijfel is. We
moeten weer een band zien te sme
den tussen de mensen en de muziek.
Dat moet de wanhoop wegnemen die
ons dreigt te verlammen.
Trillingen
We zitten nu over muziek en waar
den in de muziek te praten, maar
niets is onmogelijker dan met woor
den weer te geven wat er in de mu
ziek plaatsvindt. Het is een kwes
tie van het hart op de goede plaats
dragen en openstaan voor de natuur.
De natuur is de bron van elke posi
tieve beleving."
Bij het afscheid citeert Tortelier
nog een Italiaans filosoof die hy in
Verona heeft ontmoet: „Er is niets
met een begin en een eind. Alles be
staat uit trillingen in steeds wisse
lende en veranderende golflengten.
De kosmos en het leven in de kos
mos veranderen dank zij die trillin
gen in talloze variaties".
Paul Tortelier gaat op weg naar
zyn hotel, een kwartier wandelen, de
cello aan een leren riem over zyn
schouder. Een taxi of een bus heeft
hy niet nodig, hy loopt liever in
de natuur. Terwyl hy dat zegt steekt
hy lachend zyn neus in de lucht en
snuift dikke dampen op van een
optrekkende file auto's. Het stop
licht sprong op groen.
Carl von Garaguly en de
cellist Paul Tortelier rechtsbe
spreken na de repetitie van het
celloconcert van Dvorak een
technisch probleem.
J GRESHOFF
AFSCHEID VAN Europa.
Uitg. Njjgh en Van Ditmar.
Den Haag.
Het is bij een autobiografie
Greshoff noemt dit boek even
anders, maar autobiografisch is
het in de eerste plaats voor
my altyd de vraag; waar ligt
het zwaartepunt? Een boek zo
als dit, een boek vol herinnerin
gen aan het eigen verleden
enerzijds en vol van de conclu
sies daaruit in het heden getrok
ken anderzijds, heeft iets van
een eenzijdig gesprek. En dat is
zeker zo als het geschreven is op
Greshoffs wyze: in een welver
zorgde spreektaal. Al lezend
overvalt iemand het gevoel toe
gesproken te worden, maar niet
te kunnen antwoorden. Hoe dich
ter de lezer staat by de periode
die beschreven wordt, des te
sterker zal dat gevoel zyn. Hoe
meer men de kans heeft gehad
zich een mening te vormen over
de talrijke onderwerpen door
Greshoff aangeroerd, de6 te
sterker zal de neiging zyn in dis
cussie te treden. Dit zie ik als
de ene kant.
De andere is m.i. het werk op
zichzelf, dat men toch zou moe
ten kunnen beschouwen als
ieder ander kunstwerk, als een
geheel, als een prestatie op gees
telijk gebied waar men naar
verkiezing meer of minder mee
ingenomen kan zyn. Zodoende
zit ik met het probleem: moet
men reageren op zijde A. of op
zyde B.? Reageert men op zyde
A.. dan doet men de auteur
naar alle waarschynlykheid te
kort omdat men zich laat lei
den en verleiden door de eigen
meningen. Reageert men op zij
de B.. dan doet men eigealyk
zichzelf te kort. want men voelt
zich gefrustreerd omdat men
zich moet inperken tot toehoor
der.
Goed ik ga my toch maar aan
zyde B. houden daar dit my zo
wel ten opzichte van de schry-
ver als ten opzichte van lezers
van allerlei slag en leeftyd toch
het eeriykst ïykt. Ik neem dus
aan dat niemand geïnteresseerd
is in myn antwoorden indien ik
met de auteur in gesprek zou
zyn.
Jan Greshoff heeft met zijn
„Afscheid van Europa" één ding
zeer positief gedaan en wel het
leven beschreven van een kuns
tenaar en een kunstminnaar uit
de jaren tussen 1900 en 1945.
de fiolen van zyn afkeer uitvoe
rig over uit.
Door dit zwijgen over nu en
fulmineren tegen de aan het
„nu" voorafgaande periode
krygt de lezer-van-nu soms de
indruk dat de schryver te keer
gaat tegen spoken, die alweer als
lakens opgevouwen in de
linnenkast liggen. Als die lezer
jong is heeft hij nauweiyks her
innering aan die oude spoken,
als hy ouder is. zit hy even
eens in het Europa-van-nu en
dat geeft hem al genoeg om
handen om zich ook nog op te
Ik kies dit jaar '45 omdat Gres
hoff met het Europese leven
daarna duideiyk en onmisken
baar niets van doen wil heb
ben. Merkwaardig, of mis
schien helemaal niet m erk-
waardig. is dat Greshoff van de
periode tussen de beide wereld
oorlogen ook niet houdt, maar
hij acht ze tenminste nog zyn
belangstelling waard. Over dit
tydperk wil hy wel met enige
uitvoerigheid vertellen wat hem
daarin bevallen is en wat niet.
Wat hem bevallen is. is dat zyn
„beschermd domein" toen nog
een ruime plaats had. Het om
vatte zyn boeken, zyn schilde
ryen. zijn vrienden, dichters en
schilders en de stad Brussel. In
deze stad ligt wel zyn meest be
minde stuk leven, hoewel zyn
neiging tot zwerven hem ervan
weerhoudt er werkelyk met
heimwee aan terug te denken.
Maar de periferie van zyn be
schermde domein wyst hy ook
in die periode af en hy stort er
winden over de maatschappelij
ke gebreken van de vorige pe
riode.
Daar Greshoff geen kluize
naar of kamergeleerde is hy
doet wel eens alsof maar hier
past de bekende korrel zout
heeft hij de tijd die de zijne
was heel intens beleefd. Hij was
en is een dichter en een essayist
die van beroep Journalist is en
was. Daardoor heeft hy altyd
een zeer uitgestrekt gebied be
streken. Bovendien heeft hy
veel gereisd met de ogen wyd
open en de oren persoonlyk af
gestemd.
Daardoor is dit boek, behalve
een beeld van de schryver, ook
een stuk geschiedenis geworden.
Wie weten wil wat er in gelet
terde kringen omging in de ge
noemde periode. waar men
over sprak, wat men las, wat
men deed en hoe Greshoff leef
de. kan hier terecht. Hy wordt
op een unieke manier op de
hoogte gesteld van een literaire
levensvorm, een stuk cultuur
kan men gerust zeggen, dat er
wel niet meer is. maar dat zyn
sporen wel heeft nagelaten. Men
moet by Greshoff niet zoeken
naar politiek-sociale beschou
wingen. want die zal men niet
aantreffen. De schryver zegt
herhaaldeiyk daar geen belang
stelling voor te hebben, maar in
wezen is dat maar gedeeltelijk
waar. Hij zegt daar niet by be
trokken te willen worden het
woord „betrokken" is een vloek
in zyn oren, zegt hy maar
zyn afwyzen is toch duideiyk
van afkeer vervuld. Hy moet er
zich dus wel mee beziggehouden
hebben.
Wat is het plezierige van dit
boek? Ten eerste de levendige,
dikwyls geestige styi en vervol
gens de herinneringen aan een
vroegere, maar daarom niet
minder interessante tyd. Amu
sant is de manier waarop Gres
hoff a tors et travens van
zyn zwakke kanten kwaliteiten
weet te maken en zyn zeer per-
sooniyke meningen tot alge
meen geldige principes verheft.
Vermakelyk ook zyn voorkeur
voor vorsten, adel en patriciaat.
Boeiend en instruerend in hoge
mate is welhaast alles wat hy
zegt over literatuur en schilder
kunst. zyn apologie voor Zuid-
Afrika zullen wy maar laten
voor wat zy is; de verdediging
van een tweede vaderland. Bo
vendien bepaalt hy zich tot het
geestelyk leven van de blanke
Afrikaner en dit speciaal ten op
zichte van het geestelyk leven in
Nederland. Indien een dichter
van over de tachtig zijn me
moires prijsgeeft, dan moeten
we die met genoegen aanvaarden
Vooral als het een dichter is
die voor de Nederlandse letter
kunde machtig veel gedaan
heeft. Dat hy taboes heeft? Ja
dat weten wedie taboes zyn sex
apartheid en Dolle Mina.
(Door Godfrey Smith)
LONDEN (GPD) Een berichtje over onroerend goed viel
niet op. Er stond summier in dat Alistair Maclean vorig jaar
zijn huis in Engeland had verkocht om in Zwitserland te gaan
wonen. Wat er niet bijstond was. dat het al de tweede maal
was dat de schrijver Mclean naar Zwitserland uitweek om aan
de knelling van de Engelse belastingwetten te ontsnappen. Hij
is thans 's werelds meest verkochte avonturenboeken-schrijver.
Hy is 47, tenger, nuchter, verle
gen, vriendelyk en byna niet ver
staanbaar als je voor het eerst op
zyn platte Schotse tongval stuit. Hij
heeft als schryver geen enkele pre
tentie: „Als ik ook de critici van The
Times zou gaan bevallen, weet ik
dat het met me gedaan is". Het op
vallende by Maclean is dat hy niet
voor de critici schryft, niet voor
zyn gezin, niet voor zyn rvienden en
zelfs niet voor de eeuwigheid. Hy
schryft voor zyn lezers en die we
ten nu wel dat hij hen nooit zal
teleurstellen.
Hy schryft in heldere, directe taal
DEN HAAG <ANP) Het Holland
estival zal dit jaar op 15 juni wor-
en geopend met een concert door
et Rotterdams Philharmonisch Or-
est. Het zal op 9 juli in het Con-
;rtgebouw in Amsterdam worden
ïsloten.
Tussen deze twee data in zullen
rtntig voorstellingen worden gege-
in door buitenlandse toneelgezel-
happen, zullen de Nederlandse
pera Stichting en de Nationale
per a van Praag met zestien uit
wringen komen, zal de „Merce
unningham Dance Company uit
merika zeven balletvoorstellingen
iven, zullen vyf Nederlandse or-
ssten een groot aantal concerten
ven.
Volgens het thans uitgewerkte ge-
elte van het Festivalprogramma
illen er drie programma's met
iieodorakis' vryheidsliederen worden
geven (op 1 juli in het Circusthea-
r in Scheveningen, 2 juli in Am-
erdam en 3 juli in Rotterdam)
eraan zal worden meegewerkt door
(t Promenade-orkest, het Groot-
annenkoor van de NOS en Griek
en Nederlandse solisten. Er komt
jaar ook weer een music-hall-
Dgramma door het Metropole-or-
st met o.m. Gerard Cox en Frans
ilsema als solisten (26 juni in „De
»elen" in Rotterdam, de dag daar
in Scheveningen en de 28ste ju
in Amsterdam).
pe componisten Haydn en Jana-
t zyn als centrale figuren geko-
1 van het muziekprogramma in
t komende Holland Festival. De
ktionale Opera van Praag brengt
23 Juni in het Circus-theater in
heveningen de eerste van twee op
dringen in het Festival van Jana-
i's De uitstapjes van meneer
oucek". Het gezelschap komt met
:en orkest, koor en ballet naar ons
ld. Op 24 juni geven de Tsjechen
de Stadsschouwburg in Amster-
de première in het Holland Fes-
tival van „De verkochte bruid" van
Smetana. De Nederlandse Opera
stichting brengt met medewerking
van het Concertgebouworkest de
opera „Pelleas et Melisande" van
Claude Debussy (première 16 juni
Stadsschouwburg Amsterdam en
samen met het Nederlands Kamer
koor „La fedelta premiata" (de be
loonde trouw) van Joseph Haydn
(première 30 juni in de Koninklijke
Schouwburg in Den Haag). Deze op
voering van Haydn's opera is de eer
ste enscenering van dit werk sinds
zyn ontstaan in de 18de eeuw. Elly
Ameling vertolkt een van de hoofd
rollen en debuteert daarmee als ope
ra-zangeres.
Het toneelprogramma van het
Holland Festival zal op 18 juni in
de Stadsschouwburg in Amsterdam
worden geopend met Arthur Schnitz-
ler's tragikomedie „das Wort" door
het „Theater in der Josephstadt" uit
Wenen. De Amsterdamse Koopmans
beurs zal op 20 juni de plaats van
handeling vormen voor de eerste
Festivaluitvoering van de Italiaanse
theaterhappening „Orlando Frioso"
(Razende Roeland) van Ludovico
Ariosto, gespeeld door het Teatro Li
bero uit Rome.
Het experimentele theater „La
mamma etc" uit New York brengt
een programma met twee eenak
ters van Sam Shepard <29 juni in
Breda en 1 Juli in Den Haag) en
de groepsproduktie „Gurton's apoca
lyptic needle" (30 juni Stadsschouw
burg Amsterdam en 2 juli Rotter
dam). „Zigger-zagger" een „voetbal
opera" van Peter Terson waaraan
door tegen de honderd jonge ac
teurs van het „national youth thea
tre" uit Londen wordt meegewerkt,
zal het buitenlandse toneelprogram
ma In het Holland Festival besluiten
(4 juli Stadsschouwburg Amsterdam
en voorts in Den Haag en Rotter
dam te zien).
Uit Japan komen dit jaar de mu
sici van de keizerlyke hofkapel „Ga-
gaku" te Tokio. „Gagaku" is de be
naming voor de oudste concert- en
danscultuur, die de Japanners ken
nen: een ritueel concert ontstaan
aan het keizerlyke hof in Tokio.
„Gagaku" treedt op in Den Haag
(19 juni), Rotterdam <20 Juni) en
Amsterdam (21 juni).
In het voorlopige programma van
het Holland Festival is voorts een
aantal kamermuziekconcerten en
concerten van hedendaagse muziek
gepland en in het kader van het
Festival ook het internationaal or
gelconcours in Haarlem, een inter
nationaal poèziefestival (17 tot 21
juni) en een internationaal ca
rillonconcours in Hilversum (27 ju
ni).
die de lezer onmiddellyk meesleept
in reeksen zenuwslopende spannin
gen. Er is geen naar de voorgrond
dringende stfil. die de rauwe mense-
lyke ervaringen verwringt of ver
zwakt. Maclean levert rechtstreeks.
Levendige verbeelding
Het is een paradox dat zyn eerste
boek. „HM S. Ulysses" duideiyk diep
wortelde in de werkelijkheid, zoals hy
die zich herinnerde, terwijl alle la
tere boeken stoelen op zyn levendige
verbeelding. Als men het eerste boek.
nu, 14 jaar nadat het werd gepu
bliceerd. analyseert, is het niet moei-
lyk te begrypen waarom er in de
eerste drie maanden een kwart mil
joen gebonden exemplaren van wer
den verkocht.
Het is een onwaarschynlijk stuk
werkelijkheid. Minieme details wor
den vaardig ingetekend met fyne
penseelstreekjes, tot h et verhaal
driedimensionale stoerheid krygt.
Het is 'n verhaal over 'n stuk erva
ring. dat weinigen van ons in feite
hebben gekend, maar dat toch zo le
vend wordt gemaakt dat wij allen 't
met benauwende gruwel beleven. Niet
velen van ons hebben 't ooit wel eens
erg koud gehad en „Ulysses" is
een titanische weeklacht op het the
ma van onvoorstelbare kou.
Mensentypen
in het boek „Ice Station Zebra").
Hy heeft nooit baar goud gesmok
keld (zoals in „Where eight bells
toll") en hy is nooit in Groenland
geweest (zoals in ..Night without
end"). Het door de Duitsers en Ita
lianen bezette Mediterrane eiland,
dat hy zo nauwkeurig beschryft in
het voorwoord van „the guns of
Navarone". bestaat helemaal niet.
Het maakt geen verschil voor de
trouw van zyn lezerskring.
Zn liegon het
Maclean was een in Glasgow af
gestudeerde leraar Engels zonder veel
geld. toen hy een prys van 1000 gul
den won in een krantenwedstryd voor
korte verhalen. Ian Chapman van
de uitgeverij Collins moedigde hem
aan een volledig boek te schryven
en dat deed hy gedurende de
avonduren van 3 maanden. Thans
vecht hy zich door het schryven van
een compleet boek heen in 35 dagen.
Hy heeft ervaren, dat hy een van
nature begaafde schryver van film
scenario's is. Aan Elliott Kastner, een
Amerikaanse filmproducer, was het
opgevallen dat Macleans pocketboe
ken in Londen iedere stationskiosk
domineren. Hy nam een trein naar
Maclean in Haslemere en gaf de
schrijver in overweging eens een ori
gineel scenario te schryven.
Maclean verkeerde er in onzeker-
held over. maar toen Kastner hem
een paar voorbeelden stuurde, be
sloot hij meteen dat hy betere kon
maken. En dat deed hy. „Where
eagles dare", de film die eruit voort
kwam, was een geweldig kassucces,
en van het boek met hetzelfde ver
haal. dat Maclean vervolgens schreef
zijn al 150.000 gebonden exemplaren
verkocht en 750.000 paperbakcs.
Wn* '4
AMSTERDAM GPD.) De gro
te. voor deze herfst aangekondigde.
Matisse- tentoonstelling in het Ste-
delük Museum in Amsterdam gaat
vrywel zeker niet door. Na drie jaar
aan de voorbereidingen te hebben ge
werkt. ziet de directeur van het „Ste-
deiyk" mr. Eddy de Wilde, die zich
hiervoor had verzekerd van de im
portante steun van madame Claude
Pompidou, ega van de Franse pre
sident. dit evenement door zijn vin
gers glippen
De Matisse-expositie zou het Ste-
delük over nemen van Parys waar
het overzicht van de grote Franse
kunstenaar te zien zal zijn van 21
april tot medio september. Veel
bruikleengevers hebben echter be
zwaar tegen het nóg langer afstaan
van hun bezittingen. Een nog ge
wichtiger bezwaar geldt de Ameri
kanen, die zeer belangryke Matis-
ses voor het Paryse overzicht leve
ren. De Amerikanen willen de wer
ken die zU afstaan verzekerd zien
volgens normen die in de Ver. Sta
ten gelden. De assurantiepremies lig
gen daar twee tot drie keer ao hoog
als in Europa. Bovendien verzekeren
de Amerikanen hun kunstbezittingen
veel te hoog.
Konden de Fransen voor de retro
spectieve van Matisse werken met
een budget van 1,6 miljoen gulden,
het Stedelyk had een begroting van
een, halfmiljoen. Deze was gebaseerd
op verhoogde entreeprys en verkoop
van de catalogus. Mr. De Wilde kan,
nu hy geen representatieve tentoon
stelling kan maken aoals die van
Picasso de verhoogde toegangsprijs
niet rechtvaardigen. De Amster
damse wethouder van Culturele Za
ken nuanceert de sombere vooruit
zichten met de aantekening: „Zoals
het er nu uitziet gaat de Matisse
tentoonstelling niet door". Mr. de
Wilde weet nog niet waarmee hy het
door het wegvallen van Matisse ont
stane gat in het herfstprogramma
moet vullen.
Als Macleans vermogen om men
sen te karakteriseren slechts zyn ta
lent zou evenaren om weidse, onna
volgbare en essentiële beelden te
schetsen, zou hy inderdaad een for
midabele schryver zyn. Maar zyn
boekfiguren zijn onderling verwis
selbare stereotypen, zoals hy zelf by
voortduring zegt. Ze ïyken zo te zyn
ontleend aan „Greyfriars" (een be
kend Engels boek over een kost
school). Maar het hindert niet, het
valt Macleans lezers niet op. Het ver
haal is alles en als ze eenmaal zyn
ingepalmd door de intrige, biyven ze
er aan verkleefd tot het eind.
De scènes zyn snel en hevig en
zelfs als die scènes in schemerig me
lodrama verzeilen, blyven ze in de
dryvende reddingsboot vol grinniken
de zeelui, de kapitein met zyn hand
aan het roer. allen doodgevro
ren. Het moment waarop kapitein
Vallery van de „Ulysses" gedwongen
is zyn schip dwars door honderden
verdrinkende zeelui van het getorpe
deerde zusterschip ...Blue Ranger"
te sturen, dat moment moet wor
den vermeden door ieder die een ge
voelige maag heeft; de zee was be
dekt met brandende olie.
Maclean heeft in de oorlog zulke
dingen gezien, of dingen die er op
leken. Hy is echter nooit aan boord
van een atoomonderzeeër onder het
ys van de Noordpool geweest (zoals
Scenario's
Maclean heeft de laatste tyd nog
twee originele scenario's voor Kast
ner geschreven: een Western met de
titel „Deakin" en een 18e eeuws pi-
ratenverhaal. Hy is verder Juist
klaargekomen met „Caravan to Vac-
i cares", een scenario dat in de Ca-
margue speelt en zijn boek „Puppet
on a string", dat vorig Jaar een best
seller was. zal in de loop van dit
Jaar door Kurt Unger worden ver
filmd in Amsterdam. De geweldige
sommen geld, die uit d eze zaken
voortvloeien, hebben Macleans twee
de vlucht naar Zwitserland verhaast.
..Maclean" is een natuuriyke ver
teller, zegt Kastner. „hy is de mees
ter van het avontuur. Al zyn boe
ken worden in filmische zin opge
zet. Ze hoeven voor verfilming nau
weiyks te worden aangepast; als je ze
leest, draait er gewoon een film in je
hoofd. We hebben het stadium be
reikt dat we over een schryver be
schikken. die belangryker is dan de
sterren in z'n films. Je hoeft niet
meer naar een filmverkoopkantoor
te stappen met de mededeling dat Je
een Peck of een Burton hebt. Je
hoeft alleen maar te zeggen: we heb
ben een Maclean".
Weinig ambities
Maclean zelf heeft weinig ambi-
Alistair Mclean
ties die nog onvervuld zyn. Hy is
een man, die graag in zyn gezin
verkeert en die zeer gehecht is aan
zyn vrouw Gisela en hun drie zoons
Lachlan, Alister en Michael. Hy is
de eigenaar van de Jamaica Inn en
van andere hotels: „Steen en met
selwerk gaan op den duur altyd in
waarde omhoog". Hy is lid van
Lloyd's de vermaarde verzekeringsso-
siëteit. Hy reist veel. maar heeft een
hekel aan vliegen. „Ze vallen uit de
hemel". Hij houdt van gezellig thuis
wat drinken met mensen om hem
heen. Als hy de tyd ervoor heeft,
geniet hy van varen met zyn omge
bouwde vissersschip. Hy heeft in twee
jaar tyd twee films gezien,
en slechts eenmaal een van de vier
films die naar zyn boeken waren
gemaakt. Dat was „Navarone", en
hy vond de film wel lawaaiig maar
goed. By het filmen van „Eagles"
is hy gaan kyken maar hy genoot
er niet van: „Ik heb er wat op te
gen om 200 mensen schynbaar te
zien niksen. Ik denk dat dat komt
door de Schot die ik ben". Hy acht
het werk van Ian Fleming zeer laag.
„Hy kon geen verhaal volhouden.
Hy had er sex, sadisme en snobis
me bij nodig". Noch heeft hy goede
woorden over voor John Buchan:
„De mensen vergelyken my altyd
weer met hem omdat we allebei
Schotten zyn en zoons van domi
nees. Zyn styi is volledig verouderd".
Hy vindt Simenon echter briljant
en de laatste jaren heeft by boven
al Chandler bewonderd.
Hy heeft zelf slechts één torpedo
afgevuurd in de oorlog en die miste.
Hy is wel verschillende keren onder
vuur geweest en eenmaal gewond
geraakt. De man, die een goudmyn
heeft gemaakt van het gevaar. Is
zelf slechts voor één gevaar beducht:
dat de critici van The Times hem lof
zouden gaan toezwaaien.
