bezorgd over
dagelijkse luchtaanvallen
bijna
Spanning op Cyprus
groeit zienderogen
'ra/ico blikt zeer hoopvol naar Oost-Europa
OOK VOOR
HOGE SPAARRENTE
2 dagen
gratis reizen
Povere prestaties van Egyptische piloten
gametmctgdmee-ganaardeimi
„Zuivering"
Jaarkaart of
3-maandskaart 65+?
voordelig
uit met NS
Uithollende geest
in R.K. Kerk
Watersnood in
Portugal/Spanje
en in Marokko
DE SAEGER
KOMT TOCH
NIET TERUG
Intelsat - 3
orische koerswijziging van autoritaire Spaanse regime
„Enosis"-aanhangers roeren zich
DERDAG 15 JANUARI 1970
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA II
ADVERTENTIE
Het Is goed sparen bij de NMB.
De vele spaarvormen, waaronder
8% NMS-Spaarbrieven, garanderen
voor elke omstandigheid de hoogste
opbrengst
(Van onze correspondent)
RUZALEM (GPD) Volgens hier ontvangen inlichtin-
doen zich in Egypte symptomen van ernstige bezorgdheid
over de bijna dagelijkse Israëlische luchtaanvallen in de
alzone. Die verontrusting geldt kennelijk ook andere ac-
uit de laatste tijd, zoals de aanval van Israëlische straal-
•s'op doelen, niet meer dan dertig kilometer van Cairo, en
iraëlische commandoraid, waarbij een hypermodern radar-
on van Russische fabrikaat werd gedemonteerd en buit-
lakt.
gerust is men ook over de povere prestaties van de Egyp-
ie luchtmacht, die óf verstek liet gaan óf als ze al in
kwam tegen de Israëlische piloten niet opgewassen
c. Dat alles schijnt het moreel van de Egyptische strijd-
hten sterk hebben aangetast en ook in burgerkringen
ing te hebben veroorzaakt.
de Israëliërs beschouwt. Onder de
kleurige kop „Hebt geen medelij
den met hen. maar laat hen naar de
bliksem lopen" publiceerde „Al-Ach-
bar" een uitvoerig artikel, waarin
betoogd wordt, dat „onder de om
standigheden. waarin wij verkeren,
geen sprake kan zijn van inacht
neming van de gebruikelijke morele
standaard". Wat een blad als dit er
toe bracht een dergelijk artikel te pu
bliceren is hier niet duidelijk, maar
men zou eruit kunnen afleiden, dat
er in Egypte iets aan het verande
ren is. De bedoeling van de onop
houdelijke Israëlische aanvallen op
doelen in Egypte is het regime-Nas
ser ten val te brengen.
Politieke waarnemers in Jeruza
lem stellen zich voor, dat dit de vre-
deskansen zou vergroten. De juist
heid van die opvatting wordt door ve
len in twijfel getrokken, maar de re
gering schijnt zeker van haar zaak.
De tyd zal leren wie geiyk heeft.
Maar de ontwikkeling van zaken in
Egypte en de berichten, die daar over
ook door buitenlandse corresponden
ten zijn gelanceerd, geven wel steun
aan de stelling, dat het onophoude
lijk gebeuk van de Israëliërs op de
deur van hun zuiderburen niet zon
der uitwerking op het Egyptische mo
reel kan blijven.
bespreking van deze beroering
wordt hier althans veronder-
- riep Nasser zondag j.l. de
Iers van de Socialistische Unie
uge partij in Egypte) bijeen
gaderde maandag het kabinet
zijn voorzitterschap met als
agendapunt de mislukking van
ferentie van Rabat.
zou men zich niet verwonde-
i er een of meer hoofden zou-
illen by het opperbevel van
ptische strijdkrachten en meer
bijzonder bij het commando
luchtmacht, al betwijfelt men
raan voorlopig publikatie zal
i gegeven.
rblijkelijk om de bevolking
te beuren bevatten de in Caï-
chijnende bladen maandag be-
i over de levering van „verbe-
Migs-21. Men neemt hier aan,
t om toestellen van het type
aat, de beste Jager-bommen-
die de Sowjet-Unie produ-
Militaire commentators hier
n aan deze aanwinst weinig
che betekenis, omdat naar
eggen de Egyptenaren hun
n de lucht niet te wijten heb-
n minderwaardig materiaal
ichines. waarover zij beschik-
ïoren tot de beste ter wereld),
lan hun eigen vliegtechnische
tand.
mber van het vorige jaar
i paar honderd Egyptische pi-
een intensieve opleiding in
[jet-Unie naar him vaderland
id. Men vreesde aanvan-
Jeruzalem dat zij een be-
aanwinst voor Nassers
tit zouden blijken en dat zij
che vliegers wel eens han-
werk zouden kunnen geven,
ërs hebben sindsdien ech-
hun blijde verrassing ervaren,
Egyptische tegenstanders
hun training in de Sowjet-
Israëlische peil niet halen
i bij luchtgevechten spoedig in
rdediging lieten dringen of
dig het hazenpad kozen. Over
toeging van Migs-2 S aan de
jjche luchtvloot maakt men
jer dan ook weinig zorgen.
Val van Nasser?
eel gelezen Egyptische dag-
Ü-Achbar" trekt intussen van
i een geestesgesteldheid, die
fc misplaatste sympathie voor
ADVERTENTIE
Als speciale nieuwjaars
attentie kunnen alle houders
van een 65 -kaart (ook van
een 3-maandskaart) op de
dinsdagen 20 en 27 januari
helemaal vrij reizen.
De 65+,-kaart is dan uw
spoorkaartje 2e klasse.
Jaarkaart:
prijs f 50.- p.p. - echtpaar f 75.-.
3-Maandskaart:
prijs f 20.- p.p. - echtpaar f30.-.
VATICAANSTAD (AP) Paus
Paulus heeft een beroep gedaan
j op alle rooms-katholieke priesters
weerstand te bieden aan de „uithol
lende en vernietigende kritische
geest", waarmee de kerk wordt be
dreigd.
Deze geest zou volgens de Paus
„de gehoorzaamheid uitdagen en een
gemakkelijke opvatting van de kerk
koesteren, die meer in overeenstem
ming is met de geest en de gebrui
ken van de wereld dan met het bo
vennatuurlijke karakter van de
kerk".
Hoewel hij hen niet met name
noemde, lijkt het alsof de rebelle
rende Nederlandse priesters het doel
wit zyn van zijn woorden. De pries
ters willen afschaffing van het ce
libaat en andere drastische hervor
mingen.
De Paus liet verder de klacht ho
ren dat „een zekere verwarring het
religieuze leven binnendringt".
LISSABON (Reuter) Het Ibe
rische schiereiland heeft te lijden
van ernstige overstromingenhet
Portugese gebied langs de Taag ten
noordoosten van Lissabon staat onder
water, dat hier en daar 17 me
ter boven het oorspronkelijke peil
staat. De oogsten zijn vernield, hui
zen zyn beschadigd en verbindingen
zyn verbroken. Ook in het zuiden en
midden van Spanje staan grote ge
bieden onder water. In Almeira wordfc
de schade op vier miljoen gulden
geschat. In Sevilla, waar in de afge
lopen twaalf dagen meer regen is ge
vallen dan anders in zes maanden,
zyn honderden personen dakloos. Ook
in het noorden van Marokko staan
250.000 hectaren bouwland onder wa
ter. Tal van steden zijn door het wa
ter van de buitenwereld afgesloten.
Het Deense koningspaar
brengt een officieel bezoek aan
de Oostafrikaanse staat Tanza-
nië. Op de foto: Koning Frederik
bij aankomst op het kleine vlieg
veld van Maniri in het noorden,
waar hij hartelijk door de bevol
king werd verwelkomd.
Geen kabinetscrisis
(Van onze correspondent)
BRUSSEL (GPD) Er is wat
meer duidelijkheid gekomen met be
trekking tot het aftreden van de hui
dige Belgische minister voor Openba
re Werken De Saeger. Hij heeft zyn
ontslag gisteren bü de koning inge
diend.
Minister De Saeger die eergisteren
niet te bereiken scheen, is gisteren
weer opgedoken en hij was zelfs nog
al spraakzaam over zijn besluit. De
minister heeft ook nog verklaard dat
hy niet van plan is zichzelf op te
KAAP KEENEDY (AP) Vanaf
Kaajp Kennedy is gisteren met suc
ces een raket gelanceerd die een
commerciële communicatiesatelliet
van het type Intelsat-3 in een baan
om de aarde moet brengen.
De eerste drie trappen van de ra
ket werkten feilloos. Morgen moet
de vierde en laatste trap worden
ontstoken om de satelliet een sta
tionaire baan op ongeveer 35.680 ki
lometer boven de Atlantische
Oceaan te laten aannemen. Zij moet
voor telefoon- en televisieverbindin
gen tussen Noord- en Zuid-Ameri
ka. Europa en Afrika zorg dragen.
volgen als minister van Openbare
Werken. Dat gerucht deed namelijk
gisteren met enige hardnekkigheid de
ronde in Brusselse politieke kringen.
Daar houdt men het trouwens niet
voor uitgesloten dat er binnen 't ka
binet een portefeuillewisseling zou
plaats hebben. In een Interview voor
de Vlaamse televisie heeft minister
De Saeger nog gezegd dat 't er naar
uit ziet dat in België heden ten dage
geen enkel probleem meer kan wor
den besproken, laat staan opgelost
zonder dat op een of andere manier
het „virus van de Vlaams-Waalse
relaties" er bij te pas komt.
(Van onze correspondent) gen hun eigen Griekse landgenoten rechtstreeks de Turkse minderheid
I gericht. Het zogenaamde „Nationaal bedreigen, toch de onderhandelingen
ISTANBOEL (GPD) Van- j Front" wil ook nu nog „enosis" met die nu al meer dan een jaar aan
daag. 15 januari, is het precies 20 Griekenland. de gang zijn tussen de Griekse en
jaar geleden dat de Grieks-ortho- Het is vandaag dan ook een kri- Turkse leiders op het eiland in ge-
doxe kerk op Cyprus het referen- tieke dag geweest op Cyprus/ waar vaar kunnen brengen.
dum organiseerde, waarbij 96 pro- de sfeer steeds onbehaaglijker wordt Dictator Papadopoelos heeft dezer
cent van de Grieks-Cyprioten Dezer dagen is de eerste stap gezet dagen de terroristen veroordeeld,
zich uitsprak voor de „Enosis". de OP de weg naar een soort „staat van maar hun ideologische leidraad, de
aansluiting bij Griekenland. beleg": er is een wet ingediend die enosis kan hij niet veroordelen en
de politie het recht geeft, personen het lustrum van het refenrendum is
Cyprus was op die 15de januari die worden verdacht van terraria- vandaag dan ook in Griekenland ge-
1949 nog een Engelse kolonie. In tische activiteit drie maanden vast vierd. President Makarios heeft zijn
1960 is het onafhankelijk gewordente houden. grote Afrikaanse tournee zo uitge-
de „enosis" is sindsdien een beetje De terreur van één of enige stiPPeld dat hÜ dan net n°S n*et
op de achtergrond geraakt, degenen Griekscypröche organisaties gold tot1 terug zUn' zodat hy 8«paard
die haar voor in de gedachten hou- nu toe Oriekscyprische ot Brits.- wordt v00r de noodzaak, zich in een
den weten zich langzamerhand een doelen maar de laatate da-en is rede of boodschap over het netelig
kleine minderheid geworden en heb- (>ok van Turkscvprische zijde uiting «eworden «'oord "it te spreken,
ben nu andermaal naar het middel gegeven aan onbehagen. De voortdu- Terwul hij op safari wilde dieren
van de terreur gegrepen, ditmaal te- I rende aanslagen zouden, zo ze al nietgadeslaat, houdt zijn plaatsvervan-
ger Kliridis zich op Cyprus bezig met
RID (GPD) „Wij heb-
n belangrijke vooruitgang
in de onderhandelingen
- Europees Economische
Maar Europa is
der begrip dan hetgeen de
19. waaraan wij sinds de
wereldoorlog gewoon zijn.
denken. Onze contacten
naties van het Oosten ver-
fen. Wij onderhouden
-onsulaire en handelshe
ren niet Roemenië, Polen
fjarije, landen waarmee ivij
°op der geschiedenis altijd
ietrekkingen hebben on-
\en en aan wier isolatie
kunnen bijdragen".
paragraafje ging by na
de twintig minuten lange
I generaal Franco die onder
van een nieuwjaars bood-
en soort politieke biecht van
iwe kabinet betekende Niet-
faren het historische woor-
mond van dezelfde „gene-
die dertig jaren tevoren
geroorlog tegen een rode re-
^d gevoerd onder de naam
uistocht tegen het commu-
en die sindsdien van het mi-
^ti-communisme het credo
II regime had gemaakt. Het
'getwijfeld de eerste maal dat
11 Franco in zijn traditionele
de drempel van het nieuwe
Izende woorden over commu-
e landen uitsprak. In Madrid
historisch tijdperk besloten
eert men hoopvol nieuwe deu-
r het Oosten te openen.
Angstvallig
Deze baanbrekende diplomatie, die
echter in de Spaanse berichtgeving
angstvallig werd gekleineerd om een
frontale botsing met de oude heilige
huisjes te vermijden, begon in 1967
met de uitwisseling van consuls-ge
neraals tussen Madrid en Boekarest,
hoofdstad van het weinig orthodoxe
Roemenië Maar eind 1969 volgden
twee soortgelijke overeenkomsten met
staten die zelfs meededen aan de
aanval op Tsjecho-Slowakije: Polen
in september en Hongarije in decem
ber. Men verwacht in de komende
maanden diplomatieke betrekkingen
op consulair niveau met Praag en
Sofia, terwijl de Roemeense vertegen
woordiging in Madrid misschien nog
dit jaar tot de rang van ambassade
verheven zal warden. Op de achter
grond, maar reeds in zicht, staan
overeenkomsten met Joegoslavië en
Rusland.
De spectaculaire klap op deze di
plomatieke vuurpijl was het gesprek
van enkele uren dat Spanjes nieüwe
minister van Buitenlandse Zaken.
Don Gregorio Lopez Bravo, op 26
december voerde met de vice-minis
ter van Buitenlandse Zaken Kowali
van de Sowjet-Unie, tijdens een on
voorziene tussenlanding te Moskou
op weg naar de Philipijnen. Weinige
dagen voordien had senor Lopez Bra
vo in Madrid verklaard: „Men kan
niet half Europa negeren. Ik geloof
dat de landen van de Comecon onze
uitvoer goede uitbreidingsmogeUjk-
i heden b 'r 1
Eenvoudiger
Spanje heeft goede redenen om de
betrekkingen met de landen achter
het IJzeren Gordijn te normaliseren
Men zoekt nieuwe exportmarkten en
het is voor Madrid ongetwijfeld een
voudiger te onderhandelen met de
autoritaire en streng gecentrali
seerde communisten, dan met de
Westeuropeanen en hun ingewikkelde
ruggespraak en onderlinge compro
missen. Hoewel de handel met het
Oosten ln verhouding weinig is ver
geleken by de handel met de EEG
(2V2 procent tegenover 35 procent van
het geheel) stijgt het volume van het
wederzijdse verkeer de laatste jaren
toch sterk en bedraagt dit nu rond
de 120 miljoen dollar per jaar
Over andere onderhandelingen (en
dat maakt deze zaak zo interessant)
verklaarde de Spaanse regering be
gin december: „Als het Spaans-Ame
rikaanse verbond (het bijstandspact
niet wordt vernieuwd, zal men dat
kunnen uitleggen als een stap op de
weg naar de neutralisering van Span
je. hetgeen ongetwijfeld het politie
ke evenwicht in Zuid-Europa en in de
Middellandse Zee zal ontwrich
ten." Eind december sprak deze mi
nister over het evenwicht in de Mid
dellandse Zee met de diplomaten
van Moskou: men kan veilig aanne
men dat een goed verstaander in
Washington met een half woord vol
doende heeft. Vandaar dat men vei
lig kan aannemen dat een succes in
Moskou Spanjes troeven voor de on
derhandelingen met „andere landen" I
zal versterken.
Oud zeer
Natuurlijk is het herstel vajn nor
male betrekkingen tussen Spanje en
de Sowjet-Unie ook weer niet op slag
kinderspel geworden en zal men nog
heel wat moeilijkheden uit de weg
moeten ruimen. Een „oud zeer" dat
hierby een belangrijke rol zal spelen
en dat door Emilio Romero zelf op
I de eerste plaats werd genoemd, is
1 de kwestie van het Spaanse goud.
Deze geschiedenis is als volgt. Op
13 september 1936 ontving Juan Ne-
grin, minister van Financiën van de
„rode republiek", het volgende de
creet van de president: „De ongewo
ne toestand waarin het land verkeert
tengevolge van de militaire opstand,
maakt het raadzaam dat de regering
die voorzorgsmaatregelen neemt die
zij nodig acht om de reserves van
i de bank van Spanje in veiligheid te
bengen De aard van deze maatre
gel en de reden waarom men hier
toe overgaat eisen dat dit decreet ge
heim blijft. Op grond van deze over
wegingen, Ln overeenstemming van de
ministerraad en op voorstel van de
minister van Financiën, geef ik de
volgende geheime opdracht. De minis
ter van Fin p-"Men wordt bevoegd om
het bevel te geven dat het goud, zil
ver en nieuwe biljetten die zich op
dat moment in de bank van Spanje
bevinden, overgebracht worden naai
de plaats die hy het veiligst acht.
De regering zal tezynertijd het par
lement over dit decreet inlichten".
Terwijl Franco oprukte naar Ma
drid. gaf Negrin reeds de volgende
ochtend het bevel om te beginnen
met het vervoer van de staatsschat
naar de militaire haven van Cartag-
gena, zwaar bewapende konvooien
waren daar mee bezig tot 10 oktober
Op 10 januari 1937 verlieten drie
Russische schepen de Spaanse haven
de torpedoboot jagers „Kine" en „Ne-
vek" en het vrachtschip „Worgoles"
Zij vervoerden vier kassiers van
de Bank van Spanje en 550 miljoen
gram goud. Niemand behalve de
kapitein van één der jagers wist
waar het kleine konvooi naar toe
kruiste en pas toen dertig agenten
van de Russische geheime militaire
dienst begonnen waren met het los
sen van het goud hoorden de Spaan
se kassiers dat zy zich in Odessa be
vonden. Vyf dagen later kwamen zij
per trein aan in Moskou, waar zy
in de kille kluizen van de Sowjet-
Russische staatsbank 90 dagen en
nachten doorbrachten met het tellen
van duizenden goudstaven. Met het
aftellen van de laatste baar goud te
kenden zij ook hun eigen doodvonnis:
de operatie moest geheim blijven en
nooit keerden zij naar Spanje terug.
Men verhaalt dat er na de aankomst
van het Spaanse goud een briljant
feest plaats vond ln het Kremlin,
waar Stalin onder algemene hilari
teit de volgende toast uitbracht: „zo
waar als de Spanjaarden nooit hun
eigen oren kunnen zien, zo zien zij
ook dit goud niet meer terug!" En
voor eenmaal heeft de historie de
„rode tsaar" gelijk gegeven.
Kwitantie
Het enige dat Madrid tot nu toe
van zyn schat teruggezien heeft is
een kwitantie .gedateerd februat 1937
waarbij de Russische staatsbank er
kent het goud als deposito te heb
ben ontvangen. Deze kwitantie werd
op 15 november 1956 door een be
rouwvolle Juan Negrin op zyn sterf
bed overhandigd aan de Spaanse
ambassadeur in Parijs. Maar daar
mee had men nog geen gram goud
terug, want de navraag die via der
den in Moskou plaatsvond, ontving
als enig antwoord de mondelinge ver
klaring: „De Spaanse staatsgelden
zijn al lang door de republikeinse
regering opgemaakt als betaling voor
de diensten die wij haar tijdens de
burgeroorlog hebben verleend". De
juiste omvang en waarde van die
„dienst" zijn echter nooit met docu
menten gestaafd. Dit zal zeker een
van de eerste punten zijn op de agen
da van toekomstige onderhandelingen
tussen Moskou en Madrid. Per slot
van rekening is de schat die Juan
Negrin naar Moskou „in veiligheid"
liet brengen, door de huidige goud-
koers ronde de 55 miljard peseta's of
wel 2.750.000.000 (2 3/4 miljard) gul
den waard.
minder zichtbare, lokale \yilde die
ren, die de indruk maken zich hon-
geris voor te bereiden voor de aan
val op hun prooi. De laatste weken
zijn grote hoeveelheden dynamiet uit
een mijndepot ontvreemd (genoeg
om een hele stad op te blazen,
schrijft de Cyprische pers opgewekt).
Bij een avontuurlijke overval op
het dorp Omolos hebben gemasker-
den alle wapens en munitie buitege-
maakt en er is geen twijfel aan dat
de bedrijvers rondlopen met de ge
dachte aan het beginnen van een
„tweede ronde" om de Enosis af te
dwingen.
Het onverkwikkelijkste is dat nie
mand weet hoe diep de bedrijvers
ervan, en sympathisanten met deze
terreur in het Cyprische gezagsappa-
raat zyn gepenetreerd. De Cyprische
nationale garde staat onder comman
do van Griekse junta-getrouwe offi
cieren die zelf in de enosis-sfeer zijn
„grootgebracht" en dat op hun beurt
ook hun manschappen trachten te
doen. De politiek die tot nu toe
machteloos bleek is dezer dagen ver
sterkt met de door de junta gezon
den heer Sakellarioe, voormalig po
litiechef van Athene.
Afgewezen
Makarios begon overigens deze
reis met een ingelast bezoek aan
Athene en zal haar ook weer daar
mee afsluiten (nadat hy in Rome
nog even Koning Constantyn zal
hebben opgezocht, iets waar weer
andere speculaties over gaan).
Geruchten over een ophanden zynde
staatsgreep doen op Cyprus de ron
de, maar niet voor de eerste keer.
voor de junta wegen op het ogen
blik de goede betrekkingen met
Turkije die onder nieuwe ongere
geldheden op het eiland zouden ltf-
den het zwaarst. Maar heeft ztf
al haar aanhangers op Cyprus in de
hand?
