Oermensen
zoeken op
'r*.
Celebes
ROERIG ONDERWIJSFRONT
Weergaloos knap, maar zeer koud
Films
Leiden
JDe Schaamtelozen"
Dr. Vian Heekeren
heeft goede hoop op
resultaten
Niet meer dan een spannende
knokfilm
Van Breenen
gebruikte doping
Staking in DeventerTilburg, Amersfoort enBeverwijk
FEDERICO FELLINFS GIULIETTA VAN DE VEESTEN"
VRIJDAG 9 JANUARI 1970
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 15
(Van een onzer redacteurennesische archipel, China, het Austra-
J lische gebied en andere streken waar
HEEMSTEDE „Goede hoop I hun resten gevonden zijn? Zijn er
leb ik wel, zekerheid niet". Met n°8 restanten te vinden die geogra-
leze instelling gaat dr. H. R. van
leekeren. oud-conservator van
iet Rijksmuseum voor Volken -
;unde in Leiden, in juni begin-
ien aan een speurtocht van vier
naanden naar resten van oer-
riensen op Celebes.
Naarmate men verder teruggaat
de historie van de mensheid val-
n er steeds groter gaten in onze
ennis. De allervroegste geschiede-
ls verdwijnt vrijwel geheel in de
list van onkunde, waarin alleen
eel sporadische vondsten ver uit-
fisch en chronologisch de enorme
gaten in onze kennis kunnen opvul
len? Zijn de oermensen, waarvan tot
dusver resten gevonden zijn, afstam
melingen van elkaar of verwanten
door ontwikkeling uit één enkele
stam? Of zijn zij onafhankelijk van
elkaar ontstaan op enkele of vele
plaatsen op aarde in een algemene
ontwikkeling? Zijn er in dat laatste
geval contacten geweest? Hoe en
wanneer zijn die ontstaan? Hoe heb
ben zij de verdere gang van de mens
heid beïnvloed?
Het zijn allemaal open vragen.
i waarop het antwoord slechts heel
nliggende lichtbakens zijn. Hun on- I misschien eens gevonden zal worden,
trlinge verband is vooralsnog een I Beslist niet door één sensationele
olledig duistere zaak. In dat mis- I vondst die ineens een patroon open-
te verleden zyn enkele lichtpunten baart waarin de schaarse gegevens
[voldoende, om de loop van de we- j van thans alle uUJken paasen
,n te onderscheiden, waarlangs de I Dle antwoorden kunnen slechts ver-
ensheid zich heeft ontwikkeld. kregen worden door het vinden van
Zelfs de ouderdomschattingen telkens nleuwe stukJes m he€,
vlaktelagen van het land hebben af- ke bewerking geschiedt in Neder-
geschuurd. Door bodemwerking en t jands-Indonesische samenwerking,
daling van het rivierniveau zün de- terwijl men voorts voor een exacte
ze deposito's honderdduizenden Jaren i datering veelal een beroep zal moe-
in stand gebleven. ten doen op deskundige instituten el-
Doordat er in die oer-tijd nog geen ders. Dat laatste geldt in het byzon-
begrafenisrites bestonden en centra- der de nauwkerurige datering via de
le grafvelden, kunnen menselijke r s- potassium-argon-methode. die berust
n menselijke resten uit de oertijd gro^ legpuzzel Iedere vonlst k:n
jen nogal uiteen, hoewel moderne een j^j kiem stapje naar de oplos-
Ituurwetenschappelüke technieken sing inhouden. niet meer.
dit gebied belangryke vooruit- I ocpo.ieero aoor oe wuue 1
mg m^elyk hebben gemaakt. Bekend terrein die gedurende millennia de
De oudste menseluke resten, die tot
t usver aan het licht zün gekomen, j Dr. Van Heekeren hoopt zo'n stapje
teren van naar schatting twee- i te kunnen zetten gedurende de vier
Ujoen Jaren geleden. Zü werden maanden. dat hij p de oude oevers
'onden in Arika door de palaeon- van rivierbeddingen in Celebes tus-
ten vooral in dergelijke milieus wor
den gevonden. In net bijzonder sche
dels en schedelonderdelen zoals ka
ken, die om een veelheid van rede
nen de tand des tijds beter hebben
kunnen doorstaan.
Samenwerking
Dr. Van Heekeren is bijzonder ver
heugd over de komende expeditie,
die dank zij de financiële hulp van de
Stichting Wetenschappel. Onderzoek
van de Tropen iWotro) mogelijk is
geworden en een gemengd Indone
sisch-Nederlandse opzet heeft. Van
Nederlandse zijde gaat ook mee dr.
D A Hooijer van het Rijksmuseum
van Natuurlijke Historie te Leiden,
terwijl enkele vooraanstande Indone-
op verloop in de sterkte van natuur
lijke radioactiviteit.
Eredoctoraat
Dr. Van Heekeren, die thans 67
jaar is, heeft zijn kennis van ar-
chaeologie en palaeontologie aanvan
kelijk als amateur ontwikkeld. Hij
is van oorsprong planter. Later wierp
hij zich geheel op de wetenschaps
beoefening en heeft hij expedities
meegemaakt in alle werelddelen In
1965 werden zijn wetenschappelijke
verdiensten bekroond met een van
de hoogste Nederlandse wetenschap
pelijke onderscheidingen: Het Leidse
eredoctoraat. Hij heeft in zijn hui
dige woonplaats Heemstede, waar hü
Het gebied waar dr. Van Heeke
ren naar oermensen gaat zoeken,
ligt op Celebes tussen Sengkang (nr
1) en Soppeng (2).
I Leaky.
sen Soppeng en Sengkang, een strook
Veel jonger waren de overblijf»- van 24 kiiometer lengte hoopt af te
die reeds lang voor de tweede
ireldoorlog door de Nederlandse
oloog en palaeontoloog prof. Du-
op Java werden gevonden,
„oermens" kreeg aanvanke-
het wetenschappelijk naamkaart-
voor hem op zichzelf al een genoe
gen. Hij hoopt er een triomf van te
zijn intrek heeft genomen na zijn kunnen maken door weer zo'n heel
sische archaelogen en palaeontologen pensionering op 65-jarige leeftijd, klein stukje van de legpuzzel te vin
ten zijn vooral langs rivierbeddingen destaf completeren. steeds verlangend uitgezien naar nieu- j den. waaruit wij eens een beeld beeld
te vinden doordat zij daar zijn ge- De vondsten, die eventueel geboekt we activiteiten, waartoe hij ondanks hopen te kunnen vormen van het al-
deponeerd door de wilde bandjirs, zullen worden, blijven in principe in zijn leeftijd nog toen in staat is. lereerste stadium van de menselijke Jan Wienese e.a.) ontkennen ech
opper- Indonesië, maar de wetenschappel ij- De komende expeditie is daarom historie. ter ooit doping te hebben gebruikt.
HILVERSUM (ANP) Dokter J.
H. M. Rolink, clubarts van Ajax en
medisch begeleider van vele mensen
uit de topsport, heeft in een radio
interview voor de NOS verklaard,
zelf wel stimulerende middelen te ge
bruiken. „Als je er 's nachts enkele
malen uit moet of je moet 's mor
gens vroeg na weinig nachtrust aan
een druk spreekuur beginnen, dan
wil je wel eens wat innemen om at
tent te blijven of eventueel niet in
slaap te vallen. Ik neem dan wat er
voor het grijpen is. Dat is al gauw
een amfetamine-preparaat", aldus
dr. Rolink. Hü zegt dit in een door
Bob Uschi samengesteld thema-pro
gramma over doping, dat op 19
januari door de NOS van 20.05 tot
22.10 via Hilversum 1 door de NOS
wordt uigezonden. De oud-wielrenner
Hein van Breenen, die Nederland
tienmaal vertegenwoordigde in de
Ronde van Frankrijk, geeft in dit
zelfde programma toe. tüdens zün
loopbaan als wielrenner herhaalde-
lük doping te hebben gebruikt. Een
bekende oud-amateur-wielrenner, die
echter onbekend wenst te blyven,
verklaart eveneens herhaaldelük sti
mulerende middelen in vrü grote
hoeveelheden (variërend van 15 tot
60 mg voor elke wedstrijd) te heb
ben geslikt. Hü zegt ook verschillen
de malen efedrine, een van de zwaar
ste middelen, te hebben gebruikt
De meeste geïnterviewde sportlie
den ionder wie Ada Kok. Jan Jans
sen, Maria Gommers. Mieke Sterk.
BEVERWIJK TILBURG. DEVEN-
I TER GPD. ANPHet was van
grazen. De „goede hoop" die hü
koestert, zo vertelde hü ons. is niet
zo maar uit de lucht gegrepen. In
1947 heeft dr. Van Heekeren reeds
onderzoek verricht op Celebes en on
dermeer belangrüke vondsten gedaan
„Pithecantropus Erectus" maar met betrekking tot de oer-fauna. Zo
rdt thans wel degelijk als „Homo j vond hü fossiele resten van dwerg-
ectus" beschouwd. Naar de hui- olifanten, van een nog onbekend ge-
opvattingen moet hu circa I nus zwijn, en landschildpadden die TER «OPD ANP, - Het was van- de leerlingen te discussieren
.000 jaar geleden hebben geleefd een lengte van tegen de twee meter e" Bf"en roeng aan, het on: democratisering ,n het onderwijs,
tegenstelling tot de oorspronkelij- bereikten. Daaruit bleek reeds dat j derwysfront. Op enige scholen werd De leerlingen hadden zich in de aula
mening was hier al sprake van I hier sporen uit een zeer ver ge lscusslee' .terwijl ook groepen verzameld.
i mens en niet van een voorloper I verleden bewaard zün gebleven.' eer mSen staa ten. de lessen op de Tilburgse Pe-
i de mens. dus een soort „vere- 1 Later, in 1968. heeft hü ter- tweehonderd leerlingen van de dagogische Academie Mater Mise-
de missing-link" tussen aap en rein. waarna zün belangstelling thans i Pedagogische Academie in Deventer ricordiae zün tot nader order opge-
i zal uitgaan, verkend en daarbü in staakten vandaag uit protest tegen schort. De ongeveer vierhonderd
oude rivieroevers vele resten van de verwijdering van 14 leerlingen studenten en dertig docenten hebben
en vragen werktuigen en gebruiksvoorwerpen aan de Pedagogische Academie in i gisteren tot laat in de avond gespro-
D j gevonden, die aan de aanwezigheid j Beverwük. Tot dat besluit is men j ken over de structuurvernieuwing
lebben er relaties bestaan tussen van oermensen toegeschreven zou- gekomen nadat de directeur van
oermensen van Afrika, de Indo- den kunnen worden. Dergelüke res- I de school in Deventer, de heer J. D
Ope
Brinksma. vanmorgen weigerde met gehele dag groepsdiscussies gehou-
te discussiëren over den. Ook de studenten van de St. Sta
nislaus kweekschool in Tilburg heb
ben gisteren een vergadering gehou
den, waarbü de situatie in „Bever
wijk" aan de orde kwam
het merendeel van de studenten
van de Academie voor Beeldende
Vorming in Amersfoort is in staking
gegaan uit solidariteit met stakende
studenten aan vergelijkbare opleidin
gen in Tilburg en Groningen. Giste-
van het kweekschoolonderwüs in Ne- ren stond stakingsleider Ton Schenk
derland. Vandaag werden vrijwel de met negen andere studenten aan de
ingang van de school met borden en
plakkaten met daarop enkele kern
bezwaren tegen de huidige gang van
zaken. De gangmakers gingen ook
de klassen langs om hun actie te
verduidelüken
de bezetting van de Katholieke
Pedagogische Academie in Beverwük
duurt nog steeds voort. De „alterna
tieve studenten" hebben de academie
omgedoopt in Alternatieve Pedago
gische Academie en een nood bestuur
gevormd. Het „oude" bestuur kreeg
telegrafisch bericht dat het zich als
afgezet kan beschouwen, omdat de
alternatieve studenten het niet meer
erkennen. Vüftig studenten en sym
pathisanten hebben de nacht in de
school doorgebracht, bedacht op een
politiële inval. Het bestuur van de
school liet vannacht per communi
qué weten dat de lessen voorlopig
worden opgeschort. Zü wensen in
elke geval niet te wüken voor de
eisen van de bezetters.
in Leiden was het gisteren en
vandaag rustig.
'iulietta Maslna als Giulietta van de geesten.
t Wat een schuchter platte-
temeisje kan overkomen als ze
«vergeleverd aan de genade van
stel hooghartige rükeluiskinde-
.*an men deze week in REX be-
Daar draait de al wat oudere
ftnse film „De schaamtelozen",
op nogal overtrokken manier de
Venissen van een dienstmeisje
Wld brengt.
pniko is als wees reeds vroeg
rongen om zelf haar kostje te
pienen. Zü zoekt haar heil in de
K stad, waar ze de steun heeft
leen trouwhartige vrachtwagen-
Als uitzendkracht kan zü
.goed betaalde loondienst komen
feen zeer welgestelde familie.
goeds ontmoet Hemiko d aar
Jer niet. De familieleden azen
F voor stuk op de miljoenen-erfe-
1 van de oude heer. Als ze elkaar
een hak kunnen zetten, zullen ze dat
niet laten.
De oudste zoon van de familie
vergrüpt zich tüdens een feestje aan
Hemiko. De consequentie wil hü niet
dragen. Hü weigert de zwangere He
miko te trouwen. Hemiko is ten ein
de raad als ook haar vriend de
chauffeur haar verstoot. Pogingen
van de familie om Hemiko en haar
kind van het leven te beroven, mis
lukken steeds op het kantje. Uitein-
delük doodt Hemiko de vader van
haar kind en bevalt in de gevange
nis.
Wie op De Schaamtelozen afkomt
om zinneprikkelende scènes te zien.
komt bedrogen uit. Juist omdat de
film al een paar jaartjes meedraait,
doet de vertoonde sex nogal preuts
aan.
CAMERA „Een knap. maar koud spektakelstuk".
Dat was onze indruk in het kort na het zien van „Giulietta van
de geesten" van Federico Fellini. Velen dachten er enkele jaren
geleden, toen deze film in het kader van het Holland Festival in
première was gegaan, anders over. Dat kan nauwelijks ver
wondering baren, want Fellini had met deze rolprent weer een
berg stof tot discussie aangedragen.
Droom en werkelijkheid liggen in zijn werkstuk opnieuw heel dicht
bij elkaar. Zo vaak raken en overlappen ze elkaar, dat men niet al
tijd weet waarmee men precies te maken heeft: Fellini's toch al
sterk gekleurde werkelijkheid of diens bizarre droombeelden.
We zeiden het toen reeds: men
moet wel een fervente filmliefheb
ber zün om gevangen te wor
den door Fellini's opvallende filmi
sche beheersing, wanneer hü gestal
te geeft aan zijn wonderlüke inval
len. Want Fellini is geen man, die
filmt volgens een tevoren strak vast
gesteld schema. Heel vaak neemt hü
gewoon intuitief scènes op waarvan
hü nog niet bü benadering weet te
zeggen, waar die in zün bedoelin
gen zullen passen. Uiteraard tot
grote wanhoop van de producenten,
die ondanks zün successen dan ook
niet op zün stoep staan te dringen.
Ze weten nooit waar ze bü hem aan
toe zün.
De toeschouwers trouwens ook
niet. Altüd blüft er een zee van mo-
gelükheden over voor andere inter
pretaties. Men kan over zün bedoe
lingen eindeloos discussiëren. Maar
over één ding zün alle critici het
wel eens. Fellini speelt een weerga
loos knap filmisch spellen- vfdr. en
door zün grenzenloze fantasie en
verbeeldingsklacht. Men raakt er on
willekeurig door geboeid. Soms zelfs
kijkt men gefascineerd naar het
kleurrijke beeldenspel. Maar voor
ons was „Giulietta" van het begin
tot het einde een koud spektakel,
dat nergens ontroerde of meesleep
te.
Simpel
Prolongaties
Weer drie prolongaties in Leiden.
LIDO kan geen afscheid nemen
van James Eond, al is dat dan niet
meer in de persoon van Sean Con-
nery maar van George Lazen-
by, Maar aan de züde va/n Diana
Rlgg Emma Peel uit de tv-serie
De Wrekers beleeft ook deze
nieuwe geheim agent weer vele spec
taculaire avonturen.
STUDIO heeft het kennelük ook
best naar zün zin met „The gra
duate". De film had al in Leiden
gedraaid, maar desondanks is dit
verhaaltje over een jonge afgestu
deerde. die door een oudere vrouw
wordt verleid, nog goed voor een
vierde week.
TRIANON blüft ook bü het ou
de. Het volkswagentje, dat de hoofd
rol speelt in ..Love bug" maar nog
ministens een week over het witte
doek aan de Breestraat blüft rond
tollen. Kennelük voelen velen wel
wat voor dit ongecompliceerde amu
sement.
Het gegeven is vrü simpel.
De vrouw Giullietta (gespeeld door
Fellini's echtgenote Giulietta Mesina
bemerkt na jaren gelukkig huwelüks-
leven dat haar man haar bedriegt.
Ze is bereid alles te doen om hem
terug te winnen. Ze zoekt daartoe
steun bü kennissen, vrienden fa
milie. Vergeefs. Ook het spiritisme
brengt .geen soulaas. Maar het
brengt haar wel in een toestand,
waarin droom en werkelükheid nau-
welüks meer van elkaar zün te on
derscheiden. Ze liggen als het ware
in eikaars verlengde. In die vage.
weinig omlünde toestand vecht de
vrouw voor een oplossing van haar
problemen. Tot ze de eenzaamheid
verkiest.
Ingewikkeld
Een op het oog vrü eenvoudige
realiteit, die door Fellini heel inge
wikkeld is uitgewerkt. Zün werkelük
heid is al büzonder kleurig, n aar nog
bonter worden zün beeldschetsen als
hü droombeelden oproept. En nog
bizarder wordt het, wanneer de
geesten hun intrede doen in. Giulliet-
ta's leven. Het op de voet volgen
van het verhaal wordt dan een on-
mogelükheld.
Trouwens, het verhaaltje is dan van
ondergeschikt belang geworden.
Het gaat voor alles om wat Fellini
denkt en wil. Hü laat zün Guilietta
als een tamelük willoze bal slinge
ren van rechts naar links, van goed
naar kwaad, van vroeger naar nu.
van man naar vrouw. Fellini heeft
er niet mee volstaan die invloeden
aan te geven. Hü l.eeft ze stuk voor
stuk gestalte gegeven. In vormen, in
beelden, in personen, in kiemen. Al
les ontsproten uit 'n eigen rijke fan
tasiewereld. Gecomponeerd naar ei
gen gedachten. Maar die soms bü-
na surrealistische vormen en af en
toe gedrochtelüke wezens geven de
indrukken van een individu weer.
Van Federico Fellini. Men zal het
moeilük met deze uitermate persoon
lijke visie eens kunnen zün. Fellini
wil dat ook niet. Hü geeft alleen
stof tot overwegen.Tot interpreteren
en deduceren. Daarom kan men over
zün films eindeloos van mening ver
schillen. Maar of men zün visie ac
cepteert of verwerpt, het blüft be
langwekkend er kennis van te ne
men.
Kleuren
Ook van .Guilietta". zün eers
te kleurenfilm, waarbü hü meteen
de klem- als een onmisbaar element
heeft toegevoegd aan zün veel-
züdig filmisch palet. Zonder kleuren
zou hü nooit die groteske wereld
hebben weergeven, die hü nu heeft
gecreëerd. En waarin hü zün echt
genote als de centrale figuur heeft
geplaatst. Een machtige twee
eenheid Fellini-Masina. Ongeloof-
lük begaafd zün de intenties van
haar tirannieke echtgenoot.
Het dwingt diepe bewondering af.
Zoals zoveel in deze film bewonde-
ring afdwingt. Maar onze waarde
ring gaat toch in de eerste plaats uit
naar de vakman. De filmische mees
ter, die zo knap alle beschikbare
middelen naar zün hand heeft
weten te zetten. Het is onge-
twüfeld een filmisoh weerga
loos knap werk, maar de kunste
naar achter dit project hebben wü
toch node gemist. Door het gemis
aan menselyke ontroering bleef het
voor ons een koele belevenis.
LUXOR In 1958 brak er in de
staatsgevangenis van Arizona een
ernstige opstand uit. waarbü een
aantal doden te betreuren viel. Ze
kere Frank Elli schreef er een ro
man over en een Paramount-produ
cer zag er op zün beurt een prachti
ge verfilming in. Seymour (Buzz)
Kulik. de regisseur van befaamde
televisieseries als Dr. Kildare, Twi
light Zone en The Defenders, nam de
uitdaging aan en maakte een stoere
muiterij film. die onder de beschei
den titel „Riot" in de roulatie
kwam.
Het büzondere v an deze typisch
is dat veroordeelden er een rol in
Amerikaans „geromantiseerde" film
spelen met dezelfde gevangenismu
ren van Arizona als droefgeestig de
cor. Het is ook triest gesnapte uit
brekers opnieuw een plan tot ont
vluchting te zien beramen, maar nu
voor het oog van de camera's. De
gevangenen van Arizona zullen er
waarschünlük in tegenstelling tot de
filmmakers van Hollywood maar
bitter weinig profüt uit hebben kun
nen trekken. Ze zün in feite wéér een
illusie armer geworden; alleen hun
schim heeft, veilig verpakt in ronde
filmdozen, de weg naar de vrijheid
gevonden. En wanneer men deze
methode van werken ook sommi
ge gevangenbewaarders mochten
zes weken lang acteurtje spelen
het summum van type-c«sting
noemt dan klinkt een dergelüke uit
spraak wel wat .ynisch. Wat onder
Buzz Kuliks leiding tot stand is ge-
Jim Broum speelt in „Riot"
de rol van de gevangene Cully,
die min of meer tegen zijn wil
betrokken raakt bij de opstand in
de staatsgevangenis van Arizona.
komen is niet veel meer dan een
spannend spektakelstuk, waarom
heen nauwelüks een sfeer van
authenticiteit hangt. De karakters
van de belangrükste figuren, die bü
de gevangenisopstand betrokken wa
ren, zün jammer ^enoeg onvoldoende
uitgediept, waardoor er ook nauwe
lüks iets van een persoonlük drama
in het muiterüverhaal te bespeuren
valt. De regisseur heeft er een soort
heldendicht van gemaakt, een fil
misch epos. dat sterk tot de verbeel
ding van de gemiddelde bioscoopbe
zoeker spreekt en derhalve wat on
waarachtig aandoet. Bewust of on
bewust wordt in deze kleurrüke
knokfilm sympathie gewekt voor de
oproerkraaiers, van wie velen tot
levenslang zün veroordeeld. En
toch zün het moordenaars, rovers,
aanranders, afpersers en kidnap
pers die in Kuliks epos, althans voor
een deel, zich zelf spelen. Dat soort
lieden als .helden" voor te stellen ia
natuurlük grote onzin. Het zal Je
moordenaar maar wezen! Nee, het
accent had wat ons betreft best wat
minder op het uitbreken van de op
stand en wat meer op de bestrüding
er van mogen liggen.
Maar hoe het ook zü. de muiterij
in Arizona is geen kinderwerk ge
weest. Dat maken de suggestieve
filmbeelden in elk geval wel duide-
lük. Ondanks de beperkte lokatle ia
de regisseur er in geslaagd de broeie
rige gevangenisatmosfeer in steeds
wisselende beelden vast te leppen.
Nogmaals, aan spanning ontbreekt
het in deze film, mede dank zü de
talrüke camera-instellingen, niet. De
dronkemansscènes, vooral in de ga
lerij waar de homoseksuele gevan
genen zün ondergebracht, leveren
een reeks fascinerende plaatjes op.
de laatste ontsnappingspogingen van
de opstandelingenleiders uit de iso
latie-afdeling een aantal adembene
mende minuten Het oproer eindig
de in een waar iloedbad. zodat er
nogal wat rode verf aan te pas
moest komen bü de verfilming van
dit drama. Van de twaalfhonderd
I gevangenen wist er overigens i^a ir
I één tüdens het neerslaan van de
I muiterü te ontsnappen Fen deree -
ke ontsnapping 1 aat zich uiteraard
ook prachtig verfilmen. Kortom een
I knokfilm voor kei-els
