Kleurrijke
mensen inviteren
Martini Bianco
)ok politiek is West-Duitsland
geenszins
en dwerg
Massamoordenaar
op vrije voeten
Negen jaar voor Novak
Ook Britse Hogerhuis
ging akkoord met de
afschaffing doodstraf
Tevredenheid in Bonn over reeks snelle successen
iL EERDER
Beveiliging
Klein aanbod
Messcher's Modehuis
Minister in
Brussel tegen
„sex-zwendelaars"
Voortaan geen
quarantaine voor
maanreizigers?
IDAG 19 DECEMBER 1969
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 17
(Van onze correspondent)
ONN (GPD) Jarenlang is de Westduitsers verteld, dat
land economisch wel een reus is, maar politiek altijd een
rg zal blijven. Anderhalve maand na het aan de macht ko-
van kanselier Brandt stellen zij tevreden vast, dat die
tieke kabouter toch heel wat mans is. Het elan, waarmee
duo Brandt-Scheel op het internationale toneel opereert,
[t zowel in Oost als West opzienbarende gevolgen gehad,
iet alle bondgenoten zijn even gelukkig met het feit dat
it-Duitsland op eigen houtje toenadering zoekt tot de Oost-
jpese landen. Dat kan echter de tevredenheid in Bonn
hts vergroten. De degelijke banden van de bondsrepubliek
het Westen maken herinneringen aan het verraderlijke
irag, dat de Russen en Duitsers eens in Rapallo sloten, nu
maal lachwekkend. De Franse pers heeft dat spook van
allo opgeroepen, maar de Fransen, zo schreef Die Welt in
commentaar, reageren overgevoelig als de Duitse politiek
itandig opereert.
Toen onlangs Westduitse vak
bondsleiders een bezoek brachten
aan Moskou, verklaarde voorzitter
Sjeljepin van het Russische vakver
bond dat de regering-Brandt een
„kaïns om te beginnen" verdient.
Daarmee is echter de snelheid waar
mee Moskou een gesprek met Bonn
aanknoopte over het wederzijds af
zien van geweld, niet verklaard. De
buigzamere politiek van de Sowjet-
ünie, die ook haai- Oosteuropese
bondgenoten kennelijk het groene
licht heeft gegeven voor toenadering
tot de bondsrepubliek, moet naar alle
waarschijnlijkheid leiden tot het on
veranderde doel: het vastleggen van
de bestaande toestand in Europa en
het beleggen van een grote veilig-
hei dsconf erentie
Dat landen als Polen, Hongarije en
ook Tsjecho-Slowakije betere be
trekkingen met de bondsrepubliek
wensen, kan voor een goed deel eco
nomisch worden verklaard. Trouwens
ock de Sowjet- Unie heeft om eco
nomische redenen belang bij ont
spanning. In de toekomst zal op
g;ote schaal Russisch aardgas naar
West-Duitsland stromen door pijp
leidingen die in de bondsrepubliek
zijn gefabriceerd. ZoYi samenwer
king gedijt het best in een vriend
schappelijke sfeer. Maar de politieke
achtergrond moet toch voor een
aantal Oosteuropese landen zeer
belangrijk en voor de Sowjet-Unie
van doorslaggevende betekenis zijn.
Daaris een negatieve verklaring
voor. Door Brandts toedoen en ook
door het verdwijnen van generaal De
Geulle zou een grote opleving in de
Westeuropese samenwerking moge
lijk zijn, hetgeen Moskou op z'n
minst kan afremmen door Bonn
kansen in het Oosten te bieden. Toe
nadering tot Bonn zou voor Mos
kou bovendien als een breekijzer in
de EEG en de NAVO kunnen wer
ken. Zulke verklaringen doen het
zijn echter niet alleen de
Bn. cl'ie bedenkingen hebben. In
ington heerst de opvatting, dat
it niet te hard van stapel moet
Er is gevraagd om een betere
lellere informatie over nieuwe
kkelingen. En in de NAVO-
heeft minister Scheel met een
erige analyse getracht de be-
beid bij andere deelgenoten
te nemen. Maar Bonn kreeg in
ington en in de NAVO-raad
iat voor zijn nieuwe koers. En
'estduitsers hebben de indruk
gen dat hun regering eenvoudig
bgt op haar partners,
koers wordt in sterke mate
Brandt bepaald, maai- niet ten
hte herinnert de oppositie in
er nu aan, dat er al in het
tar wat gaande was. Over prio-
voor de Poolse kwestie bijvoor
waren Heinnemann en Go-
het in mei al eens. Voorts is
in sterke mate de reactie op
randeringen in Bonn die de
kkeling in de Oostpolitiek" be-
De speelruimte die Brandt
in zijn regeringsverklaring
gegeven, is namelijk zo groot
meest ingrijpende verandering
de komst van Brandt en
(en eerder al van Heinne-
is die van het politieke kli-
Onder meer door het snel on-
lenen van het verdrag tegen
Riding van kernwapens heeft
inselier daaraan actief meege-
Zijn politieke kracht heeft hij
sver alleen in het Westen kun-
temonstreren: de topconferentie
EEG-landen in Den Haag werd
door Brandts activiteiten een
ADVERTENTIE
Daar waar het gezellig
en feestelijk toegaat, staat
MartiniBianco altijd vóóraan.
Door iedereen gewaar
deerd om z'n esprit, z'n milde
kruidigheid.
Daarom valthij bij kleur
rijke mensenzo in de smaak-
gewoon (nou ja, gewóón...)
„on the rocks", ijskoud.
Of in 'n geraffineerde
mix met gin of wodka.
Of koeltjes in 'n simpel
upje.
Altijd inspirerend.
Tja, Martini Bianco
is beslist niet eenkennig.
Maar wie is dat ten
slotte wél op feestdagen?
ADVERTENT! F
echter onder de huidige omstandig
heden slecht in Bonn. Zij passen
allerminst in de door Heinneman en
Brandt bepaalde sfeer.
De Sowjet-Unie wenst een vei
ligheidsconferentie waarop als eer
ste agendapunt zou moeien worden
behandeld: een meerzijdig verdrag
over afzien van geweld en dreiging
met geweld. Ook in dat opzicht
noemt Duitsland een centrale posi
tie in. Het heeft dus zin om met de
Westduitse regering, die vindt dat
zo'n grote conferentie pas na goede
tweezijdige voorbereidingen kan wor
den gehouden, het gesprek over af
zien van geweld vast te beginnen.
Polen heeft behoefte aan een de
finitieve beveiliging van zijn weste
lijke grens, de Oder-Neisse-lijn. Dat
sluit aan bij het Westduitse verlan
gen naar verzoening met dit land.
Tsjecho-Slowakije heeft na de nau
welijks meer meetellende invasie be
hoefte aan ontspanning. Hoesak ver
langt daarbij van Brandt, dat de
overeenkomst die in 1938 te Mün-
chen werd gesloten (en Duitsland
recht gaf op Sudetenland) nu offi
cieel nietig wordt verklaard.
De Roemeense partijleider haalde
na de recente topconferentie vam
Warschaupactlanden in Moskou op
gelucht adem en roept nu alle Oost
europese landen op hun betrekkin
gen met Bonn te normaliseren.
„We willen ons niet opdringen",
zei Brandit vorige week. Daar is ook
geen sprake van. De werkelijkheid
is zelfs, dat hij niet eens zo veel te
bieden hééft. Deze week weet Der
Spiegel te melden dat de Sowjet-
Unie volkenrechterlijke erkenning
van de DDR heeft geëist als voor
waarde voor het sluiten van een
overeenkomst over het afzien van
geweld. Ulbricht heeft het afgelopen
weekend herhaald, dat toenadering
afhankelijk is van die erkenn'ng.
Brandt heeft zich echter vastgelegd
op de formule dat er in een Duitse
natie twee staten bestaan, die voor
elkaar geen buitenland zijn.
Polen heeft altijd gestaan op er
kenning van de Oder-Neisse-grens.
Brandt "hoopt die te kunnen omzei
len door Warschau een verdrag over
het afzien van geweld aan te bie
den. hetgeen een garantie voor de
grenzen zou inhouden. Mocht het tot
contacten met Praag komen, dan is
het hoogst onwaarschijnlijk dat
Brandt, die zelf de overeenkomst van
Miinchen „een onrecht" noemt, het
zich politiek kan veroorloven nietig
verklaring aan te bieden. Voor zulke
stappen is de mentaliteit in de
bondsreDUbliek nog altijd niet ten-
volle rijp.
In regeringskringen wordt echter
de nadruk gelegd op een ontwikke
ling die zich over een periode van
jaren kan uitstrekken. Er stond veel
in de regeringsverklaring, maar niet
alles is wettelijk vastgelegd, aldus
Brandt. Voor de weloverwogen ont
wikkeling. die hem voor ogen staat,
zijn een goede sfeer en begrip voor
wederzijdse posities noodzakelijk.
Ulbrichts harde eisen vinden dan ook
in Bonn geen gehoor, maar de rede
die hij het. afgelopen weekeinde voor
het centrale comité van ziin partij
h eld, wordt er wel „aandachtig be
studeerd", net als zijn ontwerp voor
een staatsverdrag over de verkeers
wegen, dat op zichzelf voor Bonn
onaanvaardbaar is.
BREESTRAAT 175 - LEIDEN
TELEFOON: 22095
In de luchtrace Londen
Sydney (voor lichte vliegtuigen
zijn gisteravond in Athene, de
eerste tussenlanding op de route,
de Engelsman William Bright en
zijn medepiloot Frank Buxton ge
land. Zij vliegen met een Britten
Horman (op de foto Bright, links,
en Buxton). In de komende uren
zullen 82 vliegtuigen Athene aan
doen op weg naar Sydney, 16.000
km van Londen.
Voor de winnaars zijn prijzen
tot een totaalbedrag van 50.000
pond uitgeloofd. Toen Bright en
Buxton weer opstegen, landde het
tweede vliegtuig in de race, even
eens een Britten Norman, met als
bemanning Sir Hugh Astor, Sir
William Dugdale en M. Jankie-
wicz.
Later landde nog Sheila Scott,
een van de weinige solovliegers.
Zij zei dat zij een afschuwelijke
vlucht had gehad met ijsafzet
ting op de vleugels van haar toe
stel.
WENEN (GPD) Nadat het der
de proces tegen de „dienstregelaar
van de dood" Franz Novak in de af
gelopen twee en een halve week een
ontegenzeggelijk dramatische wen
ding had genomen, is hij gistermid
dag tot negen jaar kerker met aftrek
veroordeeld. Desondanks kon de
vroegere rechterhand van Eichmann
de rechtszaal als vrij ma nverlaten,
omdat zowel de officier van justitie
als de advocaat beroep hadden aan
getekend.
Novak was ervan beschuldigd
430.000 Joden uit Hongarije naar
Auschwitz te hebben vervoerd en
voor hun liquidatie verantwoordelijk
te zijn geweest. Novak zelf heeft
(Van onze correspondent)
LONDEN (GPD) Het Hogerhuis
heeft gisteravond het historische
besluit van het Lagerhuis bevestigd
om de doodstraf voorgoed af te
schaffen. Hoewel aangenomen mocht
worden dat de Lords als niet-geko-
zen kamer niet zouden ingaan tegen
de door het Lagerhuis met overwel
digende meerderheid genomen be
slissing, bestond er toch twijfel over
het resultaat van het tweedaagse
Hogerhuisdebat, omdat Engelands
senaat overwegend conservatief van
samenstelling is en de meeste voor
standers van de verdwijning van het
schavot onder socialisten en libera
len zijn te vinden.
Bovendien waren er ook in het
Hogerhuis veol afschaffers die meei
tijd nodig achtten voor een beslis
sing, gezien de grote kloof tussen
parlement en openbare mening, die
op het ogenblik, voorzover valt na
te gaan, wegens de algemene uit
barsting van gewelddadigheid in
meerderheid tegen afschaffing is.
Doch de Lords, die geen nieuwe
argumenten voor of tegen wisten te
bedenken, hebben zich ongetwijfeld
laten beïnvloeden door het feit dat
in het Lagerhuis niet minder dan
vijftig conservatieven vóór afschaf
fing hebben gestemd. Tot hen be
hoorde oppositieleider Edward Heath,
die daarmee demonstratief het voor
beeld gaf en voorkwam, dat de af
schaffing van de doodstraf bij de
volgende algemene verkiezingen een
onderwerp van partijpolitiek zou
worden.
Een van de factoren ten gunste
van afschaffing ondanks de wree-
barstige stemming onder de kiezers
was ook, iat er geen andere keus
bestaat, behalve de onzekerheid la
ten voortduren óf terugvallen op een
automatische terugkeer van de to
taal onbevredigende en voor de rech
terlijke macht onhandelbare wet op
de doodstraf van 1957, die op be
paalde moorden wél en op andere
niet de doodstraf stelde. Boven
dien werd aan de doodstraf vooral
vastgehouden ter bescherming van
de in Egneland ongewapende politie,
maar volgens de voorstanders van
afschaffing is gebleken dat de po
litie dit soon, bescherming niet no
dig heeft.
Loodzwaar
Een ander belangrijk element was
dat de eindbeslissing over een exe
cutie bij de minister van Binnen
landse Zaken lag. een loodzware en
afschuwelijke taak, die één persoon
eenvoudig niet kan volbrengen,
vooral als men het aantal begane
vergissingen waardoor verscheidene
malen onsohukugen werden ter dood
gebracht, in aanmerking neemt. Bo
vendien is uit de statistieken geble
ken dat over tientallen jaren het
aantal moorden stabiel is gebleven,
ongeacht het feit dat de doodstraf
wel of niet meer werd toegepast.
Ditzelfde geldt trouwens voor de
Verenigde Staten, waar vaak aan
elkaar grenzende staten die de
•doodstraf hebben behouden of afge
schaft wat het aantal moorden be
treft eenzelfde beeld vertonen.
systematisch ontkend van de ver
gassingen ook maar iets te hebben
geweten, maar zijn vroegere secre
taresse. Erica Scholz. had als getui
ge verklaard dat iedereen van hoog
tot laag in het bureau van Eichmann.
dus ook Novak, precies had geweten
wat er met de Joden gebeurde. Daar
na had de 77-jarige Hongaarse his
toricus prof. Jenö Levai, die ook in
het proces tegen Eichmann heeft ge
tuigd. Novak in een ooggetuigever-
slag van diens oorlogsactiviteiten
zwaar belast.
Zo had Novak, tegen de wil van de
Hongaarse regering in, met een ge
raffineerde truc een groot aan
tal Hongaase Joden uit een kamp
bij Boedapest weggehaald. Daarvoor
had hij de Joodse Raad. die anders
hierover bij Horthy had kunnen in
tervenieren. voltallig elders vastge
houden tot het transport de grens
al over was.
Ir. Simon Wiesenthal. de leider van
het Joodse Documentatiecentrum,
heeft de officier van justitie tijdens
dit proces nog twee documenten
overhandigd waaruit bleek dat No-
vak al in 1943, dus vóór hij in
Hongarije begon, Nederlandse
Joden uit Westerbork naar Bergen-
Belsen heeft getransporteerd. De
Oostenrijkse justitie was echter niet
bereid de aanklacht in die zin uit te
breiden, omdat ze met die 430.000
Hongaarse Joden al genoeg te doen
had.
„Als Novak voor die 430.000 do
den negen jaar moet boeten, dan be
tekent dat een gevangenisstraf van
vijf minuten per slachtoffer". Dat
was het commentaar van Wiesenthal
aan wiens opsporingen het mede te
danken is geweest dat mensen als
Novak en Eichmann toch nog ge
pakt zijn. „Maar in werkelijkheid
heeft Novak niet 430.000 maar 1,7
miljoen Joden gedeporteerd, name
lijk alle Joden uit west- en midden-
Europa. Zu'ke getallen kan geen
mens emotioneel meer verwerken.
Men is verlamd door het getal. Daar
om zyn zulke processen alleen nog
een kwestie van statistieken en kan
een dergelijk vonnis alleen symbo
lische waarde hebben. Geen enkel
menselijk leven is in staat de boete
voor een dergelijke schuld op zich te
nemen. Maar levenslang, waar ook
de officier van justitie op had gere
kend, was natuurlijk wel de juiste
straf geweest. Levenslang kun je niet
opdelen".
Een onbetwistbaar voordeel
van de maxi-manteldeze jonge
moeder uit de Canadese stad To
ronto beschermt er haar doch
tertje mee tegen de ijzige bries
in de straten.
BRUSSEL ANP) De Belgische
minister van Justitie, Vranckx, heeft
zich in de senaat in Brussel fel ge
keerd tegen wat hy noemde ,.sex-
zwendelaars". De ware vijanden van
de jeugd zijn zowel de puriteinen, die
elke evolutie op het gebied van de
zeden willen remmen, als de zogehe
ten sex-revoluitionairen, zo zei hij.
De minister noemde exploitatie
van obscene gevoelens enkel en alleen
uit commerciële overwegingen een
plaag die vooral de jeugd bedreigt.
Het grote bedrog is. dat pornografie
wordt gebruikt als inzet in „de strijd
voor de geestelijke vrijheid".
Minister Vranckx legde deze ver
klaring af bij een interpellatie over
het feit dat de politie een boek in
beslag had genomen dat kort tevoren
was bekroond met de officiële staats
prijs. De minister zette uiteen, dat
het boek, samen met andere werken,
niet in beslag was genomen, doch al
leen voor onderzoek meegenomen en
later aan de desbetreffende boekhan
delaar teruggegeven.
CLEVELAND (AP) De arts van
het Amerikaanse ruimtevaartpro
gramma die de astronauten medisch
begeleid heeft, heeft verklaard dat
volgende maand het bewijs zal wor
den overlegd dat quarantaine van
de astronauten na terugkeer van de
maan op aarde niet noodzakelijk is.
Dr. Charles A. Berry verklaarde
ln een lezing voor de academie van
medicijnen in Cleveland dat er
geen sporen zijn gevonden van enig
virus, bacterie óf zwam op de maan-
monsters die de astronauten van de
Apollo's 11 en 12 naar de aarde heb
ben teruggebracht.
De astronauten, verklaarde Berry,
hebben zelf niet geklaagd over de
quarantaine van 21 dagen, maar deze
wordt wetenschappelijk niet langer
noodzakelijk geacht.
Berry verklaarde nog dat varens
en andere planten in het maanstof
dubbel zo hard bleken te groeien als
in gewone aarde.
Hü zei dat de maanstof blijkbaar
een goede kunstmest is.
Wielrennen De zesdaagse van
Charleroi is gewonnen door het Bel
gische koppel Sercu/Seeuws, die hun
naaste concuirenten Merckx en Ste
vens op een ronde hielden
IJshockey Het Russische ijs-
hockeyteam heeft in Winnipeg, in dt'
eerste wedstrijd van een toernee door
Canada, de nationale Canadese ploeg
met 6—3 verslagen.
