[)e Sade in opmars
St. Nicolaas aanbiedingen!
Militair tehuis in
Katwijk-Rijn heeft
een nieuw bestuur
>rt Bakker jr. geeft het werk
n de markies ongekuist uit
ZWARE BOTSING
AAN DE GRENS
VAN JEMEN EN
SAOEDI-ARABIË
Philips grammofoon
Cassette recorder
Valkoha grammofoon
Radio hoekmeubel
Stereo installatie compl.
3DAG 27 NOVEMBER 1969
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 13
„Moeten wij De Sade verbranden?", heeft Simone
i'oir zich met enige kommer om het lot van de markies
igd. „Het antwoord hierop moet ontkennend zijn", zegt
Bert Bakker (26), waarbij niet enkel en alleen de
om het lot van de markies doorklinkt. Want Bert
wil graag duidelijk maken dat zijn bijna complete Ne-
e uitgave van de werken van de markies bepaald niet
heeft met windeieren. Dat is dan naar de financiën en
kas van de uitgeverij gerekend. Meer naar de markies
komt deze uitgave de auteur en een bij achteraf-be-
toch weer niet zo ininteressante periode uit de.
iteratuur vrij onverwacht op een herwaardering te
gev
ïworp
esso
Het
fcekr Jr. komt en dat
zijn voor de uitgave
L&jLiee op een feestje, waar
aanwezigen hem zegt
uitgeverij zou zitten, zou
"Se opnieuw in het zonlicht
Oedl Ie mededeling blijft han-
Bert Bakker jr. bij ,,oom
met het voorstel tot uit-
het plan, ontmoet hij er
ongelijke blik die hij ver
want Bert Bakker zei
;en dit soort zaken. Bo
er een markt in de mar-
vr. an
'J88"!»! brengt Bert Bakker jr.
Pappot, studente, bij el-
Pappot maakt op dat
n studie van de ook hier
uiterst slecht befaamde
houdt zich mede daar-
itensief bezig met de ver
zijn werk. Het contact re-
een contractGemma
rtaalt voor Bert Bakker
(of: „De tegenspoed der
beid") en kort daarop „La
dans le boudoir" dat in
inds „De slaapkamerfilo-
tezelfdertüd voltooit
appot haar portretstudie
ide, die als „De markies
De Sade" in de Floretreeks van de
Arbeiderspers terechtkomt.
Het eerste succes is overweldigend.
Beide vertalingen gaan in tiendui
zenden exemplaren de deur uit.
Enkele dagen geleden verscheen
bij Bert Bakker het derde werk van
De Sade, „De 120 dagen van So
dom" vertaald door „Nederlands De
Sade-expert bij uitstek" (uitgever),
Hans Warren.
Voor Bert Bakker jr. is dit meteen
de proef op de som. „Mijn oom heeft
al eens gezegd als dit in Nederland
mag, mag alles. Vergeet niet dat om
allerlei redenen De Sade nog steeds
behoorlijk in het hoekje van de
weerstanden zit. In Frankrijk r'elf
werd in 1956 de uitgever Pauvert
nog vervolgd wegens zijn uitga
ven van De Sade. Ik geloof niet dat
een zo volledige, ongekuiste uitgave
als de onze waar dan ook te krijgen
Is".
jfoj- ju f/k.* eé
/a
Vergif kast
De markies De Sade. eens van de
aanduiding „de goddelijke" voorzien,
voor de gehele wereld met de term
„sadisme" verbonden, om de aard en
uitwerking van zijn gedachten en
denkbeelden op de index en in de
4--
«iuUÏtf-
4
vergifkast van de wereldliteratuur
geplaatst, is in zijn lange letterkun
dige leven meermalen tegenover de
vraag geplaatst of nien hém nu ver-
branden moest of niet.
Het handschrift van de mar
kies De Sade.
Vroegere generaties hielden aan
een dergelijke vraagstelling geen pro
bleem over: ze verbrandden gewoon.
Wat al bij al van De Sade is geble
ven, zijn behalve wat geredde ma
nuscripten en troebele persoonsbe
schrijvingen de innig gekoesterde
vooroordelen over goed en slecht die
leiden naar brandstapel en galge
hout.
De vooroordelen hebben zich ech
ter maar ten dele tegen de markies
gekeerd: zijn naam wordt vaak mis
bruikt maar het lijkt hem ander
zijds garanties voor een durende
Jeugd te verschaffen.
Vertaler Hans Warren „Als je De
Sade leest, gespitst op de pikanterie
ik spreek dus over het merendeel
van de lezers ben je gauw met
hem klaar. Je moet hem ook niet
lezen om de pornografische elemen
ten die men er in weet te ontdek
ken. De Sade heeft namelijk niets
maar dan ook niets met pornografie
te maken. Dat hadden alleen zijn
rechter en de processen, die De
Sade daarmee overigens een briljan
te overwinning in handen speelden.
De Sade distantieert zichzelf met
klem vaxx de pornografen van zijn
tijd en gebruikt in dat verband voor
de eerste maal de uitdrukking „tuig
van de richel".
Dichter en lettei'kundige kroniek
schrijver Warren, winnaar van de
Van der Hoogtprijs voor letterkunde,
heeft een hartstocht voor Franse li
teratuur en noemt De Sade „on
danks alle tegenstrijdige bewerin
gen wel degelijk een kind van zijn
tijd".
„Men is De Sade al bij zijn leven
met ethisch afgewende hoofden
voorbijgelopen, maar dat had uitein
delijk niet zoveel te maken met zijn
werk, veel meer met zijn gedrag. De
Sade wist zich namelijk voortdurend
in opspraak te brengen. De markies
is zijn tijd ongetwijfeld ver vooruit
geweest maar dat betekent natuur
lijk niet dat hij niet in zijn acht
tiende eeuw thuishoorde. Het was
een nogal libertijns gezelschap dat
de toon aangaf: Voltaire, Diderot, ba
ron Holbach, Lodewijk XV, Bufoon.
De negentiende eeuw maakt daar
een letterlijk voorspoedig maar geen
definitief einde aan. De mensen
gaan wat gemakkelijker schrikken.
De tijd voor de taboes is er. We zijn
nu inmiddels zover dat ik, die toch
ook wel weer een kind van mijn tijd
zal zijn, rustig zeggen kan dat het
gelukkig beter gaat met De Sade,
waarmee ik dan natuurlijk bedoel
„met zijn publiek".
Hans Warren die zegt te vinden
dat „we op dit terrein eigenlijk twee
eeuwen lang alleen maar een stap
terug hebben gedaan, is met De Sa
de voor enkele jaren onder de pan
nen. Bert Bakker jr. heeft hem ook
gevraagd de andere werken uit het
oeuvre van de steeds beter befaamd
wordende markies voor Nederland
toegankelijk te maken.
Onder die wei-ken zijn „Les cx*i-
mes de l'amour" dat nog dit najaar
KATWIJK AAN DEN RIJN -
Het tehuisbestuur van het protes-
tants militair tehuis „M.A. de Ruy-
ter" in Katwijk aan den Rijn, dat
tot dusver bestond uit bestuursleden
van de in federatief verband sa-
I menwerkende afdelingen Katwijk
aan den Rijn, Katwijk aan Zee.
Rijnsburg en Valkenburg van de Ko-
i ninklijke Militaire Bond Pro Rege,
I is vervangen door een nieuw bestuur,
te weten het afdelingsbestuur van
I Katwijk aan den Rijn. Een en an-
der is een gevolg van een structuur
onder de titel „Liefdesmisdaden" zal
verschijnen en de twaalf delen van
„Juliette".
Bert Bakker is ondanks de erva
ringen in het buitenland, waar men
De Sade nog onder de toonbank
moet verkopen, niet bang voor een
Nederlandse inbeslagneming.
„Er zullen wel mensen zijn die ons
de uitgave op de een of andere ma
nier kwalijk nemen, al heb ik er nog
niets van gemerkt. Natuurlijk, je
hebt als uitgever je verantwoorde
lijkheden, maar ik zie hier niets
strijdigs in, met de beste wil van de
wereld niet. Een uitgave verbieden
zou overigens toch geen oplossing
zijn en tot nu toe hebben we niets
van welke beknotting ook gemerkt.
En al was het zo, dan moest er maar
voor het tegendeel gevochten worden.
Het is altijd het uitgevei-s-idee van
mijn oom geweest om het onmogelij
ke mogelijk te maken. Ik vind het wel
goed om me daaraan té houden".
Net op tijd
Hans Warren over „De 120
dagen"
Het lijkt nog te vroeg maar het is
misschien net op tijd. „De 120 da
gen" is misschien het beruchtste
boek uit de wereldliteratuur, het is
ook het hoofdwerk in de geschiede
nis van de mensheid genoemd. Men
senkennis, filosqfje en zwarte humor
vormen het tegenwicht voor de hon
derden fantasieën die worden uitge
leefd. Vervallen in superlatieven is
gênant by een schrijver van het
formaat van De Sade. Ik geloof dat
dit boek in zijn genadeloosheid een
van de grootste werken van de we
reldliteratuur is".
In Peking worden opvoerin-1 tegen het kapitalisme in China,
g engegeven van een moderne re- Op de foto twee hoofdrolspelers
volutionaire opera, die een ode j in een suggestieve toneelscène,
brengt aan de helden uit de strijd I f
wijziging van de landelijke organisa
tie van Pro Rege, waarbij aan de
tehuisleiders een meer zelfstandige
positie werd toegekend. Hierdoor is
de bestuursinvloed op de gang van
zaken beperkt.
De bestuursoverdracht had plaats
tijdens en bijeenkomst in het mi
litair tehuis, waar tevens afscheid
werd genomen van de oude bestuurs
leden In de eerste plaats gold dit
de heer E. van Wensveen, die in de
periode 1947 tot 1957 een zeer werk
zaam aaxxdeel heeft gehad in de voor
bereidingen voor de totstandkoming
van het militair tehuis en in de ja-
I ren 1957 tot heden onafgebroken
I de functie van secretaris van het fe
deratief bestuur heeft vervuld.
Verder gold het afscheid ook de
I heer A. van Elk uit Rijnsburg, se-
I gdert 1962 deel uitmakende van het
1 bestuur en voorzitter vanaf 1964,
j mevrouw Kralt- de Mooij uit Rijns-
I burg, de heer H. de Heus van de
afdeling Valkenburg en de heren
D. van der Plas en A. Brussee uit
Katwijk aan Zee. Het afdelingsbe
stuur van Katwijk aan den Rijn, dat
de taak van het federatief bestuur zal
voortzetten, bestaat uit de heren F.
van Duijn en J. D. van Delft en
mevrouw Van Bladeren, waaraan
als adviseur is toegevoegd de vloot.-
predikant van het Marine Vliegkamp
Valkenburg, ds. C. R. H. ter Haar
Romeny.
Na afloop van het huishoudelijk
gedeelte van de vergadering bleef
men geruime tijd in de conversatie-
zaal bijeen, waarbij de heer J. D. van
Delft de scheidene bestuursleden toe
sprak. Mede namens het hoofd
bestuur bood hij de heer Van Wens
veen een projectiescherm op stan
daard aan err de heer Van Elk een
verzilverde asbak. De overige be
stuursleden ontvingen eveneens een
aandenken. Een fraai boeket bloe
men was bestemd voor mevrouw Van
Wensveen. In zijn dankwoord haal
de de heer Van Wensveen veel her-
j inneringen op uit de historie van het
militair tehuis, die hij vanaf het be
ging heeft meegemaakt.
ADEN (AP, Reuter) Achttien
Saoedi-arabische militairen zou
den zijn gedood of gewond bij
een hevige grensbotsing tussen
troepen van Saoedi-Arablë en
vaft Zuid-Jemen, waaraan werd
deelgenomen door straaljagers,
zware artillerie en pantservoer
tuigen. Het gaat om de omstre
den grenspost El Wadeiah. Beide
partijen verwijten elkaar de an
der te hebben aangevallen en de
grens te hebben overschreden.
De genoemde grenspost Wadeiah
l:gt ongeveer zeshonderd kilometer
ten noordoosten van Aden. Er zou
den zich thans Saoedi-Arabische
troepen in het leger gebied van Ha-
dram au t bevinden. De betrekkingen
tussen beide landen zijn reeds lang
gespannen. De regering in Adem
neeft Saoedi-Arabië er herhaaldelijk
van beschuldigd samen te spannen
met voormalige sultans en wapens
te hebben verschaft aan de konings-
gezinden bij de langdurige burger
oorlog in de republiek Jemen. De
plotselinge vijandigheden tussen de
twee landen kunnen de Arabische
topconferentie in Marokko op 20
december in gevaar brengen. Saoedi-
Arabië is altijd tegen een Arabische
topconferentie geweest. Koning Fei-
saï zou herhaaldelijk uitnodigingen
voor een nieuwe conferentie van de
hand hebben gewezen omdat hij niet
aan dezelfde tafel wenst te zitten met
de Zuidjemenitische leiders.
van 179,NU 159,—.
Op lichtnet en batterij.
met radio en microfoon.
Speciale prijs 269,
stereo 4 snelheden
NU 98,—
volledig stereo,
van 698,NU 595,—
met versterker, 2 boxen en gramm.
NU 385,—
Gratis 2 LP's.
Bezoek onze zaak
NIEUWE RIJN 29—32
LEIOEN
