ooglandse
Kerk-huisjes
emeente-centrum in de
Dempers voor
en tegen
GEKNIPT
BRILJANTEN MERADEN
JUWELIER v.d. WATER
PIETERSKERK NAAR LEIDSE UNIVERSITEIT?
Cafe's
Optimistisch
als we snel
wer ken, maar
anders wordt
centrum open
luchtmuseum"
Bouw-coördinator
Centrum
JATERDAG 22 NOVEMBER 1969
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 3
opening van het gebouw aan de Mid
delstegracht werd onthuld.
Voor de opening van dit centrum
was men gistermiddag in het koor
van de Hooglandse Kerk bijeengeko
men. De voorzitter van het College
van Kerkvoogden der Leidse Her
vormde gemeente, de heer M. Struys,
drceg hier het centrum over aan de
praeses van de Centrale Kerkeraad,
u.s. P. Kloek, en het Pniëlgedeelte
aan dr. P. L. Schoonheim.
De heer Struys noemde het een
vreugdevol moment nu deze zo fraai
gerestaureerde ruimten voor hun
nuttige functie ingebruik konden
worden genomen. Zeer veel waarde
ring had spreker voor het scheppend
werk van de architect de heer Van
der Sterre en diens naaste mede
werkers. de heren Sloot en v. d. Berg
die ook zulk een belangryk aandeel
hebben gehad in de reeds tot stand
gekomen restauratie van het koor.
De subsidiërende instanties was spre
ker dankbaar voor de belangrijke
steun (99% van de totaalkostendie
de kerkvoogdij thans ontvangt, waar
aan hij de mededeling toevoegde, dat
de rijksoverheid bereid is om 65% bij
te dragen in de kosten voor de res
tauratie van het orgel. Moge de pro
vincie en de gemeente dit voorbeeld
straks volgen. Bijzonder veel dank.
aldus spreker, zijn wij ook verschul
digd aan de heer P. J. van Hoeken
Slechts de onder Monumen
tenzorg staande gevel bleef ge
spaard. Daarachter zijn enkele
vergadercentra ingericht.
(Foto LD/Holvast)
van 's-Gravenpolder, die binnenkort
het College van Kerkvoogden (na 38
jaar) gaat verlaten. Van het begin
af heeft hy zich voor deze restaura
tie ingezet en daaraan thans enkele
schenkingen verbonden.
Ds. P. Kloek, voorzitter van de
Centrale Kerkeraad, die biy was, dat
hervormd Leiden thans over een cen
trum beschikt, van waaruit tal van
centrale kerkeiyke activiteiten kun
nen worden ontwikkeld, memoreer
de met hoe veel vreugde en liefde
velen zich hebben ingezet om tot dit
doel te geraken. Vervolgens schonk
spreker aandacht aan het begrip
„ruimte", dat de gelovigen in de
middeleeuwen reeds vonden in deze
kerk. Ook door deze treffende res
tauratie ontvangen wy meer ruimte.
Dr. P. L. Schoonheim, pastor van
de wykgemeente „Pniël", greep in
een enkele gedachte terug op de
naam van deze wykgemeente. Pniël
is als het ware een grens, waar
mensen byna hardhandig worden te
gengehouden op hun eigen uitgezette
baan.
By Pniël ontmoette ook eens Jakob
de Allerhoogste. Hy kwam met Hem
in conflict en wenste tot het laatste
door te zetten. In Jakob, aldus spre
ker, zien wy het type van de moder
ne mens afgetekend, tegenstribbe
lend en vasthoudend. Ook de kerk
volgt door de wereld een eigen ge
kozen baan. Er kan echter een tyd
komen, dat wy door de Allerhoogste
in een hoek worden gedrongen, vast
gezet op de grens tussen kerk en we
reld, tussen theologie en psychologie
(sociologie!.
De fraai gerestaureerde zaal
die aan de wijkgemeente ..Pniel"
ter beschikking wordt gesteld.
(Foto LD/Holvast)
Na deze inleidende toespraken was
er gelegenheid om de nieuwe en zo
zorgvuldig ingerichte centra te be
zichtigen.
ADVERTENTIE
Moderne diamantcollectie.
RINGEN met briljant reedi
vanaf f 75.—.
Ook verlovingsringen.
HAARLEMMERSTRAAT 181
Altyd voordelig,
's Maandags gesloten.
In „Geknipt" iets uit andere
kranten, die binnenstadszaken
onder de loep namen. In ver
scheidene kranten heeft een be
richt gestaan, dat winkels in de
Amsterdamse binnenstad hun
goede klanten met ingang van
december taxi-cheques gaan ge
ven. Wie voor f 100 koopt, kan
een cheque ter waarde van f 5,-
krijgen om een taxirit mee te be
talen. Van kleinere koopbedragen
kan men de kassabonnen sparen.
Alle taxi's nemen de cheques aan.
De winkeliers zijn ermee begon
nen, omdat hun klanten in het
centrum zelden een parkeerplaats
kunnen vinden. Ideetje voor Lei
den?
Vandaag in Binnenstad onder de loep'' gedeelten uit brie
ven van twee stadgenoten, die in demping van grachten heil
zien voor oplossing van het Leidse verkeers- en parkeer
probleem. Dat hij met plezier lezers aan het woord laat,
wil niet zeggen, dat de samensteller van deze rubriek het al
tijd met hen eens is. Vandaag zou hij willen zeggen: integen
deel. Misschien is dempen op zich een oplossing, maar stelt
u zich de binnenstad eens voor zonder bijvoorbeeld de Nieuwe
Rijn, die op de foto LD/Holvastzo'n kenmerkend Leids beeld
geeft: Wilt u dat kwijt?
het winkelend publiek zich begeeft
naar winkelcentra aan de rand van
de stad. waar wél voldoende par
keerruimte is (vergeet de brief-
schryver, dat er ook andere winke
lenden zyn dan automobilisten?
HM).
Beide plannen zullen enige mil
joenen vergen. Stadsdelen slopen en
parkeergarages bouwen die m.
i. nog niet voldoende ruimte geven
zullen meer kosten dan de door
my geopperde plannen. By de eigen
plannen moet n.l. grond worden ge
kocht, terwyl het water reeds ei
gendom is van de gemeente. Groot
voordeel van myn oplossing is, dat
er niet alleen parkeerruimte komt.
maar ook routes voor het doorgaand
verkeer, aldus de heer Houwer.
De heer J. J. Bekker stelt, dat het
in Leiden een chaos is en dat er
dringend behoefte bestaat aan stra
ten en terrasjes, waar het rustig en
fris is. Hy haalt zich de stad van
veertig jaar geleden voor ogen en
vindt, dat veel straten en grachten
door modernisering aan waarde
hebben gewonnen.
Deze lezer vraagt een radicaal en
vooruitstrevend beleid en schryft dit:
De Nieuwe Ryn dempen van Wil-
helminabrug tot Prinsessekade of
tot de Vink, de Oude Ryn van Schry-
versbrug tot Galgewater. Is de elek
trische centrale verdwenen, begin
nen by het kanaal in de Waard. De
Oude Singel in zyn geheel dempen,
alsmede de beide Herengrachten.
Het Rapenburg door demping ver
anderen van een stinksloot in een
oudheidsboulevard zoals nu de Kei-
zerlei en de Frankenlei in Antwer
pen.
In de gedempte gedeelten is ruim
schoots gelegenheid desnoods ver
diepte wegen te maken. Er komt
een macht aan parkeerruimte vry,
waardoor parkeren op de winkelbou
levards verboden kan worden. Ik
zie alleen wandelaars in Haarlem
merstraat. Hogewoerd, Breestraat.
Botermarkt. Aalmarkt. Steen
straat, Stationsweg. Voor aan- en
afvoer alleen verkeer 's morgens
vroeg en 's avonds tussen vyf en
zeven met een snelheidsbeperking
tot 20 km.
Jn de verdiepte wegen zie ik af
zuiginstallaties. die kwaiyke gassen
van verkeer en bedryven afvoeren
naar een riool. Leiden kan de meest
frisse stad worden met terrassen op
tal van plaatsen. Door het plaat
sen van pompen, kan het water in
de biyvende singels levend worden
gemaakt en schoner worden dan in
de laatste halve eeuw.
Er behoeft niet èèn huis te worden
opgeofferd by deze oplossing en de
panden zullen voordeel hebben door
het dichten van de nu bestaande
groef. Ik weet, dat de plannen voor
uitstrevend zyn, maar ik durf een
openbaar debat aan met iedereen.
Ook financieel durf ik de wapens
op te nemen in de wetenschap, dat
ook nu massa's geld worden ver
slonden, aldus de heer Bakker.
Voor Het Parool had John H.
Worles een gesprek met de
Utrechtse socioloog drs. G. H.
Jansen, die het Leidse restaurant
Van der Heijden noemt in een
rijtje van gerenommeerde namen
in de horeca-sector, die de strijd
hebben opgegeven tegen de
snack- en koffiebars, de corners,
de wimpies en de grillrooms. Het
pluche is dood, leve het neon, zegt
drs. Jansen, die citeert uit zijn
sociologisch onderzoek in maart
van dit jaar naar gebruik en be
leving van het café.
Het traditionele cafébedrijf staat
onder toenemende kostendruk,
wat niets anders is dan de pijn
lijke uitdrukking van een proces
van structuurverandering, dat
ook ln andere sectoren van de
zelfstandige middenstand zo veel
slachtoffers maakt. De caféhou
der, veelal nog dromend op een
economisch eiland onder 't milde
regime van speciaal voor hem
ont-harde wetten, ontwaakt in
de helle werkelijkheid, die be
heerst wordt door structuurver
andering. rendement en rationeel
calculeren.
Hij heeft de keus tussen aan
passen of opgeven. De binnen
stad is de plaats waar deze on
verbiddelijke situatie zich het
eerst voordoet: het economisch
klimaat is er „dichter", het re
gime van die wetten strenger. De
snackbars en automatieken ko
men voorspoedig op en menig
groot café verdwijnt van het to
neel".
Voor de hotels annex koffiehui
zen, aldus drs. Jansen, moet het
duidelijk zijn, dat er overgegaan
moet worden op het economisch
smijtwerk of het café-nieuwe-
stijl, dat zijn sociale functie voor
mens en samenleving volledig
waarmakend zal mogen rekenen
op de belangstelling van publiek
en overheid De caféhouder heeft
de keus tussen aanpassen of op
geven.
LEIDEN De oud-vice-president
c*me|in Philips, dr. ir. Th. P. Tromp,
de coördinatie voor de nieuw-
tv van de academische ziekenhui-
■i te Leiden. Amsterdam en Utrecht
zich nemen. Ir. Tromp was bij
olips vice-president voor het in-
itriële belejd.
Ikri
■:o;
Op de eerste verdieping, die geheel
wordt afgestaan aan de wykgemeen
te „Pniël", treft men eveneens een
vergaderzaal aan, ongeveer van ge-
lyke afmeting als beneden (circa
120 zitplaatsen). Voorts bevinden
zich op deze verdieping een koffie
kamer (met een buffet, dat via een
LEIDEN Vandaag nemen ande-
!n dan de samensteller van deze ru.
iek de „Binnenstad onder de loep".
45-lfl facties uit de lezerskring en knip-
fls uit andere kranten komen aan
dirnAd. En verder wordt voor het eerst
sdL 1 Sastkolom om precies te zijn
m halve gevuld. Op verzoek deed
ijl it het lid van het Leidse college van
zooi irgemeester en wethouders, dat veel
iet de binnenstad te maken heeft:
ifvr. N. A. den Haan-Groen, Zy zegt
2 li
Het zal wel geen toeval zijn ge-
lest, dat men aan de wethouder
m verkeer heeft gevraagd om in
ami ue „Binnenstad onder
vooi iloep" haar kommentaar te ge-
i-6( n. Als men een binnenstad on-
deo» f een loep een vergrootglas
ï-4 1 legt, springt nl. als een gigan-
Kh probleem het verkeer naar
Dat het probleem in Leiden
nl "oter is dan in vele andere oude
n leden, durf ik zo niet te beroeren,
■aar dat ons centrum door zijn
r" wggerektheid en zijn gebrek aan
le ,M kinen met extra moeilijkheden
impt is zonder meer duidelijk.
lagen iem daar nog bij, dat onze bin-
ur a enstad de eer heeft op één na
ootste van Nederland te zijn,
1 itvele water met zijn vele brug-
Grii het ontbreken van vervan-
s-zü mde ro tes en iedereen zal be
en rijpen dat ik niet overdrijf, als ik
t/m- riff te beweren, dat Leiden één
de moeilijkste steden is, wat
rg tt verkeer betreft.
ur m Dat is een gegeven, maar het is
ik een gegeven, dat de binnen-
i nd behalve mooie grachten,
tintjes en historische gebouwen,
fn belangrijke centrumfunktie
;sT teft. De bewoners vragen om
n «f. de zaken om winkelende
gn «nsen. maar beiden moeten be
is. ikbaar blijven en beiden mogen
art 'tt verstikt worden door het
Meer. Diegenen, die niets te
Hti iken hebben in de binnenstad,
poW iHen omleidingsroutes moeten
le 6'" nden om het centrum te kunnen
Men. Alleen zij, die om welke
lien dan ook de binnenstad wil-
left tt bezoeken, moeten de moge-
ffcheid hebben deze te bereiken.
Wij zullen dat, willen we de stad
i tfbaar en levendig houden, mo-
enoffl moeien houden en moeten
jdaf -
bet je binnenstad willen komen op de
ïts, per auto of per openbaar
eD 'rvoer, op een gegeven moment
fa ze allemaal voetgangers ge-
orden. Zo gauw ze van hun fiets,
r n+t hun auto of uit de bus stap
pen, nemen ze wandelend aan het
verkeer deel. Daarom zullen we
voetgangersgebieden moeten
scheppom rustig winkelen tot
een ytezier te maken. Daarom
zuKèn wij onze historische pleinen
en schitterende grachtjes vrij
moeten maken van het lelijke
blik. De ivandelaar kan dan onge
stoord genieten van sfeer en
schoonheid.
Maar wij zullen die voetgangers
gebieden en die historische plek
jes ook bereikbaar moeten hou
den voor die voetganger, die uit
een bus of uit zijn auto stapt. Het
openbaar vervoer is zeer belang
rijk en speelt een grote rol in ons
centrum. Vast staat dat daar
naast ook de auto een grote rol zal
blijven spelen. Ik geloof beslist
dat je hem die rol ook zal moeten
laten spelen. Alleen zal er ruimte
geschapen moeten worden om de
auto te kunnen achterlaten om
als voetganger te kunnen genie
ten.
Ach, ik vertel hier niets nieuws.
De raadsleden kennen mijn visie:
„Bouw parkeergarages aan de
rand van het centrum van de bin
nenstad". Zo houd je de stad leef
baar levendig. Zo maak je 't
de binnenstad mogelijk zijn cen
trumfunctie ook op het gebied van
winkelcentrum waar te maken.
Lukt ont dat snel, dan zie ik
de toekomst net optimisme tege
moet. Lukt het ons niet snel, om
dat we te lang praten, dan hoeft
het niet meer, want dan zal van
onze stad in de toekomst niet veel
meer over zijn dan een vervallen
openluchtmuseum.
De heer N. Houwer ziet door het
slopen van bepaalde stadsdelen wel
parkeerruimte (z.i. niet voldoende)
in het centrum komen, maar acht
dit geen oplossing voor het door
gaand verkeer. De routes zyn te
smal, waardoor er geen inhaalmo-
gelykheden zyn.
Naar zyn idee is op de duur niet
te ontkomen aan demping van de
stad. By demping van de Nieuwe
Ryn van Hooigracht tot Prinsesse
kade ontstaat een verkeersweg van
zodanige breedte, dat verkeer in beie
richtingen mogelyk is. In de mid-
denstroolf kunnen in twee ryen naar
schatting zeker duizend auto's wor
den geparkeerd. Voor de doorstro
ming van het water van Nieuwe
Rijn naar Steenschuur zal het ge
deelte tussen Hooigracht en Gan
getje moeten worden overkluist.
Het van het Levendaal komende
verkeer kan op deze manier direct
gebruik maken van de doorbraak
Sint Jorissteeg-Nieuwe Ryn, waar
door het kruispunt Gangetje-Kore-
vaarstraat wordt ontlast.
Door demping van de Oude Rijn
vanaf de „koude hoek" ontstaat een
verkeersweg, die aansluit op de Stil
le Ryn en op de middenstrook par
keerruimte biedt aan een 500 auto's.
Door het scheppen van deze ver-
keersroutes en parkeerruimte komt
het winkelend publiek tot diep in het
centrum en behoeft maar een klei
ne afstand te lopen naar het win
kelcentrum. Op zaterdagen en an
dere Jioogtydagen zou niet alleen de
Haarlemmerstraat, maar ook de
Breestraat voor het verkeer kunnen
worden afgesloten.
Zoals de situatie nu is en de plan
nen slechts een gedeeltelyke oplos
sing brengen, is de kans groot, dat
(door S. Platteel)
LEIDEN Nu de kans niet uitgesloten is, dat de Pieterskerk
roeg of laat in handen van de Leidse universiteit komt, groeit
t Hooglandse Kerk hoe langer hoe meer naar een centrum-
inctie in het Leidse hervormde leven. De kerk staat centraal
D is thans voor driekwart gerestaureerd.
[u al weer byna twee jaar wor-
in het fraai gerestaureerde koor.
juist deze week twee prach-
kronen zyn aangebracht, kerk-
iten gehouden. Ook de restaura
van het dwarsschip altyd weer
lerend door zyn afmetingen
jraktisch geread. Resten thans nog
eigenlyke kerkruimte, waartoe het
[gel moet worden gedemonteei-d, en
zijbeuk, waarvan ook de „toren"
m de kant van de Nieuwstraat deel
r<ttmaakt.
.Geheel nieuw in het restauratie-
[r,£ jn, dat in 1954 van stapel liep, was
inrichting van een gemeentecen-
aan de zyde van de Moriaan-
waarvcor de ruimte werd ge-
de „afbraak" van vyf
rkhuisjes. Slechts de onder Monu
q, ntenzorg staande gevel werd ge-
I lard. Na een grondige en vooral
mdige restauratie, waarvoor alle
Q[la i toekomt aan de Leiderdorpse ar-
^ïitect, de heer van der Sterre
is ook de man van het totale
niratieplan kon dit centrum gis-
ingebruik worden genomen.
ide
2 V
In het centrum, fraai van inrich
ting, doch toch geheel aangepast
aan de uit de zeventiende eeuw da
terende kerk. bevinden zich gelyk-
vloers een grote vergader/conferen
tiezaal, een spreekkamer, sanitaire
voorzieningen en een moderne keu
ken, welke ook berekend is op het
verzorgen (eventueel bij congressen
of huwelyken) van een warme lunch.
Dit gedeelte zal in de toekomst dienst
gaan doen voor tal van centrale ker
keiyke activiteiten en zou eventueel
het wegvallen van vergaderruimte in
de Pieterskerk kunnen opvangen,
waarmee, zoals gezegd, de Hoogland
se Kerk toegroeit naar een centrum
functie.
Deze functie ontvangt nog meer re
liëf als daarin straks er zyn be
sprekingen gaande ook de studen
tendiensten worden gehouden en het
experimenteel kerkewerk er vermoe
delijk een plaats zal vinden.
liftkoker met de keuken in verbin- ters van het gebouw Pniël aan de
ding staat), een predikantenkamer Middelstegracht, dat nu zal worden
en bergruimte. Ook deze etage ademt j verlaten, is in de hal van het nieu-
de sfeer van een oud Leids binnen- we centrum de gedenksteen geplaatst,
huis. Uit piëteit tegenover de stich- I die op hervormingsdag 1893 by de
