aarom kunnen wij elkaar
t ontmoeten op de een
andere Jiefdesmarkf
Oom Theo: in de studeerkamer is het zoveel beter
hen
Vrij voelen
plezier hebben,
snappen
waaromHair
BOODSCHAPPEN
VAN KOLLE BIJ
OUDEREN SLECHT
OVERGEKOMEN
5 22 NOVEMBER 1969
euteu 1
LFTDSCH DAGBLAD
3DB
AMPU
a huisd
terwijl
-OSLH
>s codec
ohim
!N-n
"M*.
ongnj
n gar^
?n of 0(
ider dj
Vtii
verhandelingen, in een inleiding gehou
den in het kader van het Studium Gene
rale „SEX 69" in Utrecht.
„Zo'n ontmoeting zou dienen te ge
schieden in een sfeer waarin het niet als
grievend wordt ervaren wanneer een
ander verder contact niet wil, ook om
dat er een overvloed aan alternatieve
mogelijkheden aanwezig is Momenteel
bestaan er buiten de weinig serieuze
dancingsfeer op het gebied van het
contact zoeken weinig meer voorzienin
gen dan ten tijde van de Batavieren.
Alles wordt overgelaten aan de „toeval
lige ontmoeting." In het huidige cul
tuurstadium waarin de smaak en de be
hoefte gedifferentieerder zijn dan in
vroegere tijden, is dit een onbevredi
gende situatie Dr. Rietdijk consta
teerde dat de computer-dating «af
spraakje via computer» systemen van
thans al een eenvoudig begin vormen
van de door hem beo»3gde „liefdes-
markt."
Een andere frustrerende factor acht
te hij onder meer dat men in erotische
kwesties „nog niet gewend is ook in
nuchter rationele termen, zoals kwali
teit. waag en aanbod te denken."
Een derde frustrerende omstandig
heid achtte hij dat de vrouwen dooi- on-
geëmancipeerdheid, dtoor hun positie
van sociaal-economische afhankelijk
heid En misschien ook door een minder
sterk ontwikkeld lustgevoel er over het
algemeen niet veel voor voelen in te
gaan op toenaderingspogingen buiten
haar kennissenkring. „Zij willen de sex,
die zij in die omstandigheden als hun
speciale natuurprodukt voelen, meestal
niet voor minder „verkopen" dan een
duurzame binding van de man," aldus
dr. Rietdijk.
De hoop op een verdwijning van deze
frustraties moeten wij voornamelijk ba
seren op de aan de gang zijnde tech
nisch wetenschappelijke omwenteling.
Het is naïef te menen dat het sexuele
probleem zonder een ingrijpende toena
me van het technisch wetenschappelijk
kunnen wezenlijk kan worden opgelost.
Inzake voeding, ziekte enzovoort zou de
mens zonder technisch wetenschappelij
ke hulpmiddelen noodlijdend of primi
tief zijn gebleven. Waarom meent men
dan dat de oplossing van het sexuele
probleem geen .ingrijpen" van soortge
lijke en organisatorische aard zou ver
eisen. zo woeg hij zich af.
Een voorbeeld hiervan gevend zei hij
dat de wouw pas volledig geëmanci
peerd zou zyn bij verdere voortzetting
van die technisch economische ontwik
keling. Niet alleen zou een vrij drasti
sche verkorting van de werktijden het
voor de vrouw makkelijker maken fi
nancieel onafhankelijk van de man te
worden, maar ook zal in de wij nabije
toekomst het gegarandeerd minimum
in komen, waarvan men zonder in het
arbeidsproces te zijn ingeschakeld
vry redelijk kan bestaan, de zelfstandig
heid van de vrouw ten goede komen.
De illustratie is ontleend aan een
boekwerk tegen de homosexuelen dat in
1730 verscheen. Twee engeltjes onthul
len wat er zich achter de schermen af
speelt. Vrouwe Justitia kijkt argwanend
tien» OVERHEID IS PRIMAIR bang
!rie dingen: de democratiserings-
het drug-probleem en de
Wij hebben de indruk dat zij,
op één punt, zoals nu het geval
®l' de democratisering, concessies
worden gedaan, op de andere
tegenzetten doet. Zie de 800.000
m voor de bestrijding van het drug-
met zie ook het verbieden van het
lin hPanorama."
anje zegt de Amsterdamse filosoof drs.
sief i 0ders. Met enkele anderen onder
ede, |i arts J. Mathijsen en het ex-provo-
onw d (witte wijvenplan» Irene van
Wering heeft hij het Erotisch
ïaamt zat, kortweg ES, opgericht.
dira i van het door de initiatiefnemers
2-4 ïbond beschouwde syndicaat is
larderen van de verdraagzaam-
lenover alle erotische activitei-
het propageren van het erotische
„levensnoodzakelijke tegenpool
gg'k :wapeningswedloop en gekmaken-
en a Dtm'e-
je v; x. „Het is hoog tijd dat er iets
■j (4 Het onverdraagzame optreden
Ji overheid op dit gebied is niet
van de eerste activiteiten van
isch Syndicaat werd een her
van het Erotisch Panorama,
vrijdag 24 oktober in een nacht-
plaatsvond in het Amster-
theater Desmet. De voorstelling
besloten.
personen die door het betalen
contributie van 25 gulden lid
werden, konden haar bijwonen
lotenheid is een strikt juridi-
itregel," aldus Elders. „Wij
Justitie zo een kans geven din-
te laten, waarbij zij anders zou
ypen. Om de beslotenheid te
een hebben wij ook de contri-
ES vrij hoog gesteld."
min of meer concrete plannen
zjjn het organiseren van beslo-
jtellingen, het instellen van
ische ideeënbus (Dirty Mind
uitgeven van een informatie-
en het organiseren van vreed-
Stryden zoals fraai naakt lo-
fraai gekleed lopen. Ook staat
trijd op het programma „Wie
de dikste of de kortste
„Deze wedstrijd kan sane-
:en. Welke man denkt niet dat
kleine heeft. Ik verwacht veel
^■therapeutische effecten."
deze vooralsnog voor besloten
«doelde activiteiten hoopt het
Syndicaat een grotere vrijheid
Wken voor experimenten op ero-
torein. Het wil dergelijke experi-
Juridisch en financieel steunen
fcldische gevolgen komen even-
:oor rekening van het syndicaat
ut door de verantwoordelijkheid
te nemen degenen die op dit ge-
I willen et oen, beschermen," zegt
AOder programmapunt van ES is
Tjdering van het pornografiear-
uit het wetboek van straf-
DKWeinig optimistisch streeft net
*t „naar opheffing van zichzelf
weder dienende in het jaar
Vanneer ES zyn levensvatbaar-
fezen heeft, wil het aldus El-
alle Nederlandse schrijvers op
geven tot het schrijven van
he tekst.
En als een Amerikaanse jongen zyn
centenaar zware lyf in de swing giooit.
..Motherless Child" in opgevoerd tempo
sonoor het duister van de zo goed als
lege zaal inzingt, groeit er leven op de
voorste rijen van het nieuwe De la Mar
Twee rijen „proefkonijnen" voor Neder
lands editie van „Haür" komen uit de
stoelen. Handen kletsen op de maat, er
wordt gedanst, „Hallelujah, yeah, come
on." Dë zware Amerikaan, die in Am
sterdam woont, maakt stemming en
smeedt een band, ook de zwaksten in
blijmoedigheid verenigend. De golven
op contract-belusten zijn dan al kapotge
slagen op de muur van vereiste kwali
teit. door regisseur Victor Spinetti met
grote beslistheid opgetrokken. Enkele
tientallen zijn overgebleven en konden
hun voorlopige keuze in groepsverband
rechtvaardigen. Niemand heeft op dat
moment zekerheid. Spinetti gaat weer
naar Londen. De gegadigden hebben
hem gekust, toen ze afscheid namen.
Ze waren een beetje betoverd door de
ze Engelse acteur met zyn unieke ma
nier van werken.
In „Americain" zegt één van de voor-
lopigen voor het snel verouderende un
derground-drama later: „Hij had ons
gewoon te grazen, je vergat gewoon dat
je daar vocht voor geld en werk. Ik sta
nu niet meer achter „Hair", voor de in
crowd is het passé. Maar toch voelde ik
weer een geweldige stemming in me
opkomen bij de groepsrepetitie. Toen
die Amerikaan zong, gewoon prachtig."
Zyn tafelbuurman knikt. „Een enorm
man. Hij maakte van onze groep in een
uur tijd een stel bekenden, 's Morgens
stonden we nog moeilijk tegen elkaar
aan te hikken, kopje koffie in de hand
en even later danste iedereen."
Leo IJs «24», ervaring bij de Zuidne
derlandse opera en Globe, en Roelant
Radier «21», Haagse Komedie en Nieu
we Komedie, waren niet de enigen dus,
die zich lieten „pakken" door elektrise
rende Victor Spinetti.
Het einde van de twee finale-audities
bijvoorbeeld leidde deze Welshman be
wonderenswaardig en geheel in de
geest van „Hair" in. „Allright, ieder
een op het toneel, ook de pers. Kom op,
dansen."
Na luttele minuten klonk „Let the
sun shine in" danste en zong de ben
de dat het een lieve lust was. „Dat is
het jongens, wat jullie vanmorgen heb
ben gemaakt was „Hair" al. Dig it? Al
lemaal zitten nu en luisteren.
Hebben jullie het vanmorgen naar je
zin gehad? Ja, goed, daarom ging het.
Ik wijs Jou niet af en jou niet, omdat
je niet zingen kunt of omdat Je neus
verkeerd staat. Rot op. Je vrij voelen,
plezier hebben, snappen waarom het
gaat. Dat is het. Gaan jullie blij naar
huis? Mooi, wegwezen dan. It's been
wonderful Jullie hebben „Hair" opge
voerd. bedenk dat, Jullie vormen een
prachtig stel.
Ze staan op, kussen Victor Spinetti en
zijn bly. Ze zingen „Frank mills" nog
mee in de gangpaden van het theater
en beseffen pas buiten, dat ze eigenlijk
niets weten.
Spinetti; „Dit wordt „Hair" natuur
lijk. maar geen Europese, nee, een
wereld-uitvoering. Ik kan het niet ma
ken om een „Londense" of „Ameri
kaanse" versie te brengen, terwijl
„Hair" in die steden al Jaren loopt en
nog vele jaren zal lopen. Amsterdam
heeft een naam, is internationaal en zo
zal deze „Hair" worden.
„Ik heb een sigarettenwinkeltje, zo
moet je het zien. Ik kan niet meer ge
bruiken dan vier pakjes Stuyvesant.
dus vier negers, drie pakjes Franse
gauloises, dus drie blanken met een bo6
\e sexuele problemen te kun-
tossen. zullen wij ons concreet
realiseren wat de frustreren-
oren zijn. Eén van die facto-
iii samenhang met 't bestaan
vele taboes op sexueel gebied,
preken van een doelmatig
_j, een al dan niet gelocali-
Rj „markt", waar potentiële
elkaar vrij en open kunnen
ten. Die ontmoeting zou zo
i zijn, dat iedereen van ieder-
xt waarvoor hij of zij komt.
in een sfeer van directheid
flelijkheid op grote schaal
tntueel reeds voorgeselecteer-
itiële partners kennis ge-
lunhen worden".
vorige week de Bloemendaal-
jdige dr. C. Rietdijk, publicist
natuur- en sociaal filosofische
haar, en vier pakjes Camel, dus vier
fijne meiden. Meer kan ik niet verkopen,
heb ik niet nodig. Vanmorgen heb ik al
Jongens en meisjes wat een prachtig
stel gezien die ik kan gebruiken. In
Londen is de zaak al rond. Ik had een
lijst met tientallen namen, nu staan er
nog vijftien op. Blijkt nu, dat hier beter
materiaal voorhanden is, dan wordt dat
snoeien. Tot het absolute minimum."
„Ik ben zelf acteur, ken het vak. heb
aan beide kanten van het „scherm" ge
staan. Ze hebben me gevraagd, nadat ik
een toneelstuk voor het National Thea
tre regisseerde. Een veelbesproken stuk
over de boeken van John Lennon. Ik
had „Hair" wel eens gezien. Later, na
vele bezoeken achter het toneel voor de
Londexxse uitvoering, ben ik met de re
gisseur daar bevriend geraakt."
„Deze „Hair" wordt internationaal,
met Hollandse en Engelse teksten. Die
liedjes bestaan, zij zijn de basis, de
boodschap, de essentie van de musical.
De „gespeelde" intermezzo's maken we
anders. Hoe? weet ik nog niet.
„Ik heb ja gezegd tegen het voorstel
dat ze me deden, omdat ik in Amster
dam kon werken. Een goed filmoon-
tract heb ik laten lopen. Hier kan het
goed worden, dat heb ik gemerkt aan
die jongens en meisjes, die nu net weg
zijn."
Onder de velen, die de gang naar het
Nieuwe de la Mar-theater hebben ge
maakt. waren er. die al eerder op een
rol in „Hair" hoopten.
Roelant Radier en een vriendin:
„Destijds zijn we bij Hans Kemna ge
weest. Dat was heel anders, koeler. Hol
landser. Die plannen voor „Hair" zijn
nooit doorgegaan, we hebben zelfs nooit
bericht gehad."
Aan Victor Spinetti de gek .die met
zyn armen voor zich uit over het toneel
van het Nieuwe de la Mar x-ende „om
te kijken hoe ze reageerden op een tele
visiecamera" zal het niet liggen. Hij
heeft in luttele uren vele vrienden ge
maakt en genoeg van zyn gading ge
vonden om eind januari zijn „interna
tionale Hair" in Amstei-dam te begin
nen.
Op de foto Victor Spinetti (helemaal
links met petjemet zyn gnoepje.
HEEFT U OOK ONLANGS op de T V
in het programma „Gevraagd" die drie
Jeugdige advocaten gezien en vooral ge
hoord? Zy moesten de rechtse student
Johannes Baas verdedigen. Deze had op
de Dam tegen de Damslapers gedemon
streerd en daarbij een bord gedragen,
waarop geschreven stond „Verdelgt de
ontluisteraars van het Nationaal Monu
ment Daarmee had hij een geweldige
rel veroorzaakt
Hoe intelligent deden deze jonge plei
ters dit voor een panel, bestaande uit de
geestige en speelse Godfried Bomans en
twee specifieke vertegenwoordigers van
de z.g. „gevestigde orde." t.w. mr. E.
Heldring en prof. dr. I. A. Diepenhorst,
„die altijd uit het struikgewas van bij
zinnen weer tevoorschijn komt."
Hoe zorgvuldig ook hadden zij hun
pleidooien geprepareerd. Het was in
één woord verfrissend er kennis van te
nemen en te merken, hoe in ieder van
hen gefundeerde vakkennis gecombi
neerd ging met een vleugje acteerta
lent. dat voor zo'n geval toch onherroe
pelijk óók nodig is. Daarnaast bliksem
snel reageren op de lang niet gemakke
lijke vragen, die de uitermate deskun
dige panelleden voor hen in het vat had
den.
Als je zo iets, dat niveau heeft, mee
maakt. dan ontkom je niet aan de ge
dachte. dat een ruim vijfjarige universi
teitsstudie tegenwoordig toch heus niet
voor de poes isEr zitten zoveel ha
ken en ogen aan het voeren van een
verantwoorde pleitrede, er komt boven
dien zoveel ervaring «waarover deze
jonge advocaten nog onmogelijk konden
beschikken) bij kyken, dat ik me af-
PAGINA 1
Het Nederlands Instituut voor Sociaal
Sexuologisch Onderzoek «NISSO' heeft
zijn eerste rapport gewijd aan „Film en
sexuele voorlichting."
Het heeft daartoe oudei-s en Jeugdigen
voor en na het zien van de film van
Kolle „Het wonder van de liefde II" on
dervraagd en de resultaten daarvan ge
publiceerd. «NISSO, Wilhelminalaan 5,
Zeist
Het onderzoek heeft zich beperkt tot
leerlingen en ouders van leerlingen van
een aantal Amersfoortse scholen. We
tenschappelijk gezien betekent dat een
ernstig bezwaar, wil men de resultaten
tenminste veralgemenen.
Het belangrijkste thema in de film
van Kolle is het verband tussen de bele
ving van de sexualiteit en de ontwikke
ling van de persoonlijkheid: sex is veel
meer dan een lichamelijk gebeuren, de
beleving er van wordt vooral bepaald
door de persoonlijkheid van de betrok
kene en zijn relaties met de omgeving.
Uit het onderzoek is gebleken dat er
voor de oudere op dat punt wel wat te
leren viel, maar dat dit toch te weinig
is gebeurd: ondanks Kolle blijven zij te
veel vasthouden dat sexuele omgang
een opLossing kan zijn voor huwelijks
moeilijkheden. Dat veel van elkaar hou
den de enige voorwaarde is voor een
geslaagde sexbeleving en dat het huwe
lijk eerx oplossing is voor tevoren be
staande problemen.
Slechts twee „boodschappen" van de
film nam men duidelijk over de kans
op teleurstelling over de eerste sexer-
varingen is groot door overspannen ver
wachtingen en er bestaat een duidelijk
verband tussen huwelijksmoeilijkheden
en andere problemen. Bij de scholieren
zien we meer inzichtveranderiixg in de
richting van Kolle. Het sterkst is dat
bij de filmmededeling dat de eerste
sexuele ervaringen vaak teleux-stellend
zyn en dat impotentie door bepaalde
omstandigheden gedurende een zekere
tijd kan optreden, bv. door moeheid,
problemen, drankgebruik.
Het ondei-zoek gaat de situatie na
rond elf „boodschappen," die men uit
KiDlle's film heeft afgeleid De algeme
ne conclusie daaruit is dat de scholie
ren meer inzichtverandering vertonen
dan de ouders. Dat is gedeeltelyk te
verklaren uit het feit dat zij voor de
film minder wisten door gebrek aan
kennis en ervaring, voor een ander deel
echter ook uit het feit dat de leerlingen
meer geneigd zyn hun inzichten te ver
anderen dan de ouders.
Het onderzoek leeit ook dat menings
verandering alleen plaatsvindt als er
een niet te grote afstand is tussen de
mening van de kyker en het standpunt
van de film. Dat wordt duidelijk aan de
opvattingen over het sexuele „avontuur
tje." Slechte 9 procent van de oudera
heeft een iets verdraagzamer houding
daartegenover na het zien van de film.
Tenslotte ontdekte het ondei-zoek van
de NISSO een paar verbanden tussen de
mate van Inzichtsverandering en per
soonlijke situaties. Bij de oudere ging
een sterkere afwijzing van Kolle's film
samen met een lager opleidingsniveau
en met intensievei-e vei-bocxdenheid met
de kerk. By de scholieren ging een af
wijzende houding vaak samen met min
der sexervai-ingmeer ervaring leidde
tot een grotere acceptatie van de film-
denkbeelden.
vroeg, waar ze t allemaal nu al van
daan haalden: ze deden het byzonder
goed. al ging dan de voorkeur der panel
leden naar één van hen en zeker niet
de origineelste misschien iets sterker
uit dan naar de twee anderen.
Dit alles moet het resultaat geweest
zyn van consciëntieus studeren, waar
bij zij zichzelf geen tijd gegund hebben
om tot in het oneindige te demonstre
ren, discussieren of jeremiëren over al
les en nog wat. Nee; om op jeugdige
leeftijd al zó beslagen ten ijs te komen,
als nu 't geval was, moet je wat in Je
mars hebben.
Dat komt niet vanzelf. Daarom wu
t bemoedigend te constateren, dat er
tegenwoordig nog veel Jonge mensen
zijn, die blijkbaar hun voorkeur aan de
studeerkamer geven en liever niet „als
maar" in de openbaarheid, met „allee-
er-op-en-er-aan" willen komen.
Het was een vei-kwikkende uitzending,
met de beste beloften voor de toekomst
van deze „jonge drie". Zij zullen als
„jongsten" op hun advocatenkantoor de
weg omhoog wel vinden.
En gelukkig: zij zullen zeker niet de
enigen geweest zijn. aan wie zo'n moei
lijke taak kon worden opgedragen.
De weer ingetreden dagelijkse gang
van talloze studenten over het Rapen
burg de studieboeken stevig onder de
arm versterkt in dit opzicht een ge-
rechtvaardigd optimisme.
OOM THEO.
P S. De illustratie hiernaaat la afkom
stig uit een heel oud boek en geeft een
indruk van de tonelen die zich vroeger
op de Dam afspeelden.
