SOW JET-UNIE maakt
zich op voor grootscheepse
Lenin-herdenking
Grote Russische leider hield
niet van persoonsverering
BIJNA 'N KWART MILJOEN
VOOR BANKETBAKKER 73
Enige met dertien goed in toto
PAGINA 12
LEIDSCH DAGBLAD
ZATERDAG 22 NOVEMBER 1959
Wladimir Iljitsj Oeljanow, de man die als Lenin de loop van
deze eeuw voor een groot stuk bepaald heeft, haatte feesten en
ceremonies die te zijner ere gegeven werden. Hij vermeed offi
cieel eerbetoon en zalen met grote portretten. Ik heb gelezen
dat Lenin zich ergerde toen de afgevaardigden aan het einde
van de negende partijdag van de Russische communistische
partij elkaar aflosten om hem te feliciteren met zijn naderende
vijftigste verjaardag. Hij verliet snel de zaal en telefoneerde!
dat die „lofstroom" en die „afschuwelijke plechtigheid" moest
ophouden.
Toen het „Comité van de stad Moskou ter viering van het
Jubileum" een bijeenkomst organiseerde voor diezelfde ver
jaardag kwam Lenin pas binnen na afloop van de officiële toe
spraken. Bij die gelegenheid waarschuwde hij de partij voor
elke overdrijving en arrogantie en spoorde haar leden aan tot
zelfkritiek. Daarna is nooit meer een verjaardag van Lenin in
zijn tegenwoordigheid gevierd.
Wie ln deze dagen, vijf maanden
voor de viering van zijn honderdste
geboortedag, de Sowjet-Urüe bezoekt
heeft na een paar minuten al ge
zien dat Lenins bescheidenheid door
zijn volgelingen niet ernstig meer
genomen wordt.
Alles en iedereen maakt zich op
torn „tezamen met het vooruitstre
vende deel van de mensheid het feest
te vieren ter ere van de geniale den
ker en vlammende revolutionair, de
erkende aanvoerder van de interna
tionale arbeidersklasse, de leraar en
vriend van alle werkers" (tekst op
een affiche). Onweerstaanbaar
drong zich de gedachte by my op, dat
dit volk een nieuwe Messias van Le
nin heeft gemaakt. Wie wil kan de
meest duidelijke paralellen trekken
tussen de verering van Lenin en som
mige devoties van vrome christenen.
Schuilplaats
Het eerste wat Ik zag lm Razliw
was Lenins hemd. Het lag in een
glazen kastje, mooi opgevouwen te
pronk. Razliw ligt dertig kilometer
buiten Leningrad, niet ver van de
Russisch-Finse grens. Lenin ver-
sohool zloh daar in 1917 toen de pro
visorische burgerregering 200.000
goudroebel op zyn hoofd had gezet.
Rond het kastje met het hemd ver
drong zich een onderwijzeres met der
tig kinderen die elkaar handje-
handje vasthielden.
Myn tolk vertaalt wat een gids
vertelt: „Lenin droeg dit hemd om
op de Finse hoolmaaiers te lijken
die lm deze streek werkten. Hy had
zich gladgeschoren en droeg een
pruik. Zo konden uitgezonden caval
ler iepatroull les hem niet herken
nen".
In Razliw wordt in een klein pa
viljoen alles bewaard wat Lenin in
die dagen gebruikte. Een stukje ver
derop staat in een moeraswei een
grashut, die elk Jaar vernieuwd
wordt. Je kunt er niet in kijken
zonder kletsnatte voeten op te lopen.
Maar iedereen doet het, want daar
stond de hut waarin Lenin sliep en
ze zag er precies zo uit. En weer een
paar honderd meter daarvandaan
een eindje het bos in staan twee
boomstompen, plechtig met een rood
koord afgezet, anders zouden ze niet
eens opvallen. Dat zyn de tafel en
de stoel waarop Lenin zyn studie
„De staat en de revolutie" schreef.
„Hy noemde het zyn „groene werk
kamer", zegt de gids. „Als hy vreem
den hoorde, greep hy terstond naar
de zeis en begon hooi te maaien".
HerdenkiugsplaatseinL
In Leningrad kan men ongeveer
driehonderd Lenin-herdenkings-
plaatsen bezoeken. Zo houdt men
zorgvuldig de huizen in ere waarin
hy zloh schuil hield voor hy naar
Razliw moest vluchten. Eigenlijk is
heel de stad een herinnering aan de
man naar wie zy genoemd wordt.
Het is de enige plaats in de Sowjet-
Unie die de Lanin-orde heeft gekre
gen voor haar heldendaden tydens
de „grote oktober" van 1917.
Die oktoberdagen worden echter
vooral vastgehouden in het voorma
lige Smolnl-kloo6ter, waar de staf
van de revolutie zetelde. Man kan
er op de eerste etage kamers bekij
ken waar Lenin woonde. „Hy ver
liet de staf nooit, hy woonde en
werkte in dit huis". De tientallen
bezoekers knikken de gids toe en kij
ken naar de tafel, een canapé, een
kast. een bureau. De muren hangen
vol oude foto's. „Door dit raam keek
Wladimir Iljitsj uit over de stad, die
de revolutie gebaard heeft". Ik hoor
iemand vlakby in het Duits vra
gen: „Keek hy ook door deze gor-
dynen?". Maar zyn cynische opmer
king gaat geheel onder in het ge-
wyd-aandachtig gemompel van de
anderen. Het is er snikheet, van de
schijnwerpers die een filmploeg heeft
opgesteld.
Verzamelde werken
Buiten in de stad verdwynen hal
ve straten achter fotoschuttingen die
het hele leven en werken van Lenin
uitbeelden. Ergens is een groot wa
renhuis onziohtbaar geworden achter
een verpletterend hoog portret van
Lenin. Ik loop een boekhandel bin
nen op zeek naar een gedrukte Le
nin. Ik vind een verkoopster die
praktisch tussen „De verzamel
de werken van W. I. Lenin" opgeslo
ten zit. (Toen hy al regeringsleider
was vulde Lenin op het formulier
voor een bevolkingstelling als beroep
„literaat" in). Wat ik gehoopt had te
vinden treft ik aan: een complete af
deling voor Lenin-affiches. Het is
moeilijk met de verkoopster te pra
ten. Ze maakt me duidelijk dat ze
meer dan honderd verschillende
heeft. Ik blyf een tydje staan ky-
ken. Er dienen zich inderdaad klan
ten aan. Ik vraag een van hen wat
hy met zijn affiche gaat doen. Hij
biykt het gekocht te hebben voor
zyn school. Hy denkt dat particu
lieren er niet gauw zullen kopen. Ze
dienen volgens hem voor jeugdwerk-
groepen, kantoren, winkels en fabrie
ken. Na even met de juffrouw ach
ter de toonbank gesmoesd te hebben,
bevestigt dat het inderdaad zo is.
„Ze verkoopt er soms honderd per
dag", vult hy aan en verdwynt met
dezelfde Lening onder de arm die ik
even later ook koop: de volksleider
met de vorsende blik die tegen een
denkbeeldige stormwind optornt. Let
op de tekst van Majokowski op het
plakkaat: Lenin leefde. Lenin leeft,
Lenin zal leven! (Heb ik ongelyk als
ik dat met Messiaanse vroomheid
vergelyk?).
Geboorteplaats
Ik weet niet hoeveel het kost drie
vliegtuigen voor een dag te charte
ren om een paar honderd journalis
ten van Leningrad naar Oeljanowsk
aan de Wolga te vliegen. Het zal
niet weinig zijn, maar de bond van
Sowjet-Russische journalisten had
er voor over om ons de geboorte
plaats van Lenin te laten zien. Oel
janowsk heet pas sinds de revolutie zo
om daarmee de edelste telg te eren':
Wladimir Iljitsj Oeljanow, in dit ver
re oord geboren op 22 april 1870. „Wy
noemen hem heer Wolodja, dat is
kleine Wladimir. Want in onze stad
woonde hy slechts zolang hy een
kind was", begint de jonge vrouw die
onze gids is in het huis van de fa
milie Oelianow. Het is voor die tijd
een rijk huis geweest. Vader Oelja
now was inspecteur van het lager
onderwijs.
Op dit moment is. het stadsbe
stuur de hele straat bezig te restau
reren, zodat ze er op 22 april origi
neel vorige-eeuws uit zal zien. Met
allemaal houten huisjes en met pe
troleumlampen op de lantaarnpalen
(de elektrische die er nu staan ver
dwijnen).
Om het huis van Lenins ouders
binnen te mogen, moeten we sloffen
over onze schoenen aantrekken. De
jassen gaan uit. „Dat is verplicht",
beduidt de gids.
Het is ontzettend druk binnen: en
intussen wachten buiten tientallen
mensen tot ze er in mogen. De ka
mers ziin pas behangen en geschil
derd. Maar verder moet alles wel
staan en liggen zoals honderd jaar
geleden. Tijdschrift open op tafel,
een schaakbord met de stukken er
op, een notenboek open op een
prachtige vleugel, een zilveren be
stek op een kast. Meubels waarvan
een antiquair zou watertanden. De
stoel wordt aangewezen waarop de
kinderen moesten zitten als ze straf
hadden van hun ouders. In een hoek
staat de naaimachine van Lenins
moeder. „De ouders verlangden dat
hun kinderen gedisciplineerd waren,
spaarzaam en leerzaam. Als hun
moeder zei: jullie eten niet van die
pruimenboom (het huis heeft een
flinke tuin), dan wist ze zeker dat
het niet gebeurde", verklaart een
De beste
De plaats is nu nog een totaal on
overzichtelijk terrein, waar hoge
kranen, betonmolens en grondver-
zetters een klimaat van hard en haas
tig werken verraden. De chauffeur
die ons van het ene Lenin-monu
ment naar het andere brengt, raadt
aan niet uit te stappen. Voor de vele
fotofans loodst hij de bus tussen de
stapels balken en keten door.
School
Oeljanowsk is een gelukkige stad,
want ze heeft ook de school nog waar
Wolodja studeerde, de enige school
waaraan het Kremlin de Lenin-orde
verleende.
In het halletje staat een beeld van
Lenin als gymnasiast, (er is nu een
lagere school in het gebouw). De
kinderen die naar de eerste klas
gaan, leggen hier een bloem neer.
Eén lokaal wordt volledig bewaard
zoals het er honderd jaar geleden
uitzag. En daarin is één bank met
een rood koord afgezet. Een chique
zwart bordje vermeldt met gouden
letters: „Hier zat Wladimir Oelja
now. leerling van de 7de klas".
Het is een muffige ruimte, er ligt
een donkerglimmende vloer, het
zwarte bord kykt streng naar de drie
rijen kinderbanken. De ramen zyn
te klein. Maar voor de kinderen van
deze school bestaat er geen groter eer
dan uitgekozen te worden naar die
klas te mogen om de dagelyk-
se bloem op Wolodja's bank te leggen.
Het stadsbestuur ontvangt ons in
het huis van de vriendschap. De
eerste secretaris van de partij, een
brede, gezette man met dichte haar
bossen boven beide slapen legt om
standig uit wat de stad allemaal doet
om voor het Lenin-jaar toegerust te
de gedachtenis aan hem", zegt de par
tijman. En hy somt op wat de bur
gers al gepresteerd hebben. Vry-
willig werden 3.5 miljoen manuren
gemaaktde kolchozen haalde twee
maal zoveel oogst binnen als volgens
plan, de arbeiders in de bedrijven
leverden de laatste drie jaar projec
ten af voor een bedrag van meer dan
een miljard roebel. Groepsgewyze
worden de werken van Lenin
gelezen en zijn revolutionaire poli
tiek wordt bestudeerd.
Moskou en (lork
Moskou werd de laatste etappe
plaats in Lenins leven. Hy stierf op
21 januari 1923, zijn gezondheid was
na een aanslag in 1918 nooit meer
stamt nog van de oorspronkelijke be
woners", zo voorkomt de gids de ge
dachte dat Lenin op kostbaarheden
gesteld was en hy citeert uit het dag
boek van Nadesjda Kroepskaja, Le
nins vrouw (die verder volledig in
de schaduw van de grote man blyft)
„Wy waren gewend geweest in een
voudige en nederige pensions te wo
nen en we voelden ons niet erg op
ons gemak in de grote salons van
Reinbot (de gouverneur)".
De bezoekers van Gorki krijgen
een Lenin voorgezet, die meer de wy-
ze vader des vaderlands is gewor
den: de man die rustig op een bank
(die aangewezen wordt) kon zitten
kyken naar een vyver en het be
wegen van de bomen, de man die door
het volk werd geacht. (In de biblio
theek zag ik een handdoek uitgestald
Een straat in Leningrad. Me.
tershoge fotoschuttingen verha.
len van leven en werken van de
grote man Lenin.
Wolkowa in een boekje over Gorid
uitdrukkelyk de vergelyking met
een christelijke devotie.
De enige
Op het Rode Plein is het koud als
ik voor Lenins mausoleum sta. De
verkleumende winterwind houdt de
mensen echter niet binnen. Houder-
den komen het plein op om een blik
op de graftombe te kunnen werpen.
Soms vormen zich lange rijen. Daar
ligt de grote man, de leider. Hij is
nu alleen (Stalin is er uitgehaald),
zyn. In 1964 werd al met de recon
structie van het centrum begonnen.
De stad werd verfraaid, er kwamen
nieuwe parken, een sportstadion, al
le huizen werden op de waterleiding
aangesloten. Grote hotels en zelfs een
speciaal kinderhotel zyn in aan
bouw. Want wie dit afgelegen oord
bezoekt, moet er overnachten. „Onze
stad zal alles doen om de historische
plek van Lenins geboorte te maken
tot een prachtige plaats, die past by
byzonder goed geweest. Sinds 1918
woonde hy in het Kremlin. Maar al
spoedig trok hy in de weekeinden
naar een buitengoed in Gorki, dat
nu Gorki-Leninskye heet, op 35 kilo
meter van de stad, dat toebehoord
had aan een vroegere gouverneur.
Hy schreef daar artikelen, las veel,
ging op jacht en ontving er bezoe
kers. De laatste twee jaren bleef hy
er wonen.
„De riante inrichting van het huis
met daarop geborduurd: „Voor W. I.
Lenin als herinnering. Houd u goed,
vader van ons. 1924"),
„Gorki, waar alles spreekt van de
grote Iljitsj, de geliefde van het volk,
is een bedevaartplaats die ieder jaar
door meer dan honderdvyftigdui-
zend mensen wordt bezocht, komend
van alle streken van de aarde. Ont
roerd geven de bezoekers in het gou
den boek biyk van hun liefde voor
Lenin", aldus trekt de sohryfster
de enige die vereerd mag worden.
Van hemzelf zou het niet hoeven,
maar het gebeurt. „Ik geloof dat
wy daar het recht toe hebben (al
dus een communistische collega),
want Lenin behoort zichzelf niet
meer toe. Hy behoort aan de ge
schiedenis. Hij is een deel van ons
gemeenschappelyk bezit, hy behoort
ons allen toe".
(■wordt vervolgd)
Ook in Rusland
MOSKOU (ANP) Tydens de
Europa Cup-wedstrijd tussen Dyna
mo Kiew (Rusl.) en de Italiaanse
c'ub Fiorentina, die op 12 november
ip Kiew werd gspeeld, is een toe
schouwer door een raketje gedood
Dit werd gisteren meegedeeld in de
Russische krant Trud. Het slachtof
fer, een student, werd getroffen door
een van de overzyde van het stadion
door de 30-jarige Grigorenko afge
schoten projectiel. Grigorenko, die dc
vervaardiging en het afvuren van de
raket heeft toegegeven, bevindt zich
in arrest en zal volgens Trud zwaar
gestraft worden. De krant veroordeelt
de toenemende ongeregeldheden op
de Russische voetbalvelden, het aan
steken van papier en het afschieten
van raketten als tekenen van vreug
de na het maken van een doelpunt.
2000km NIEUWE AUTOBAHN
In Wolodja's slaapkamer staan
twee stoelen en een ijzeren ledikant.
Aan de wand hangt een grote we
reldkaart en een rekje boeken: klas
sieke literatuur en scheikunde (het
lievelingsvak van de jonge Lenin
Op het tafeltje staat een ingelyst
schoolrapport „Wolodja was de bes
te op zyn school. Voor alle yakken
had hij een viif (het hoogste vii-
fer)", de gids wyst de cyfers aan.
„Alleen voor logica een 4. Maar zijn
leraar zei altyd: voor logica krygen
alleen God en ik een 5".
Een beetje „de heilige familie van
Oeljanowsk" maken de Russen er
wel van.
Het Leninhuis, dat „naar de wens
van het volk" (zei de gids) in '29
tot museum werd bestemd is niet
Wolodja's geboortehuis. Dat is trou
wens momenteel niet te bezichtigen,
omdat het in losse, genummerde
planken uiteen ligt. Het herbouwde
geboortehuis zal straks het middel
punt zyn van de grote zaal van een
majestueus paleis, dat er over heen
wordt opgetrokken. Daarin komt ook
een school voor politieke vorming,
een bibliotheek, een filmzaal en een
congreszaal. Ervoor wordt een groot
paradeplein aangelegd.
Een verkoopster temidden
van de „Verzamelde werken van
W. I. Oeljanow" (Lenin).
West-Duitsland gaat 2000 kilometer
nieuwe autosnelweg bouwen in de
periode 19711975. Per jaar zal er
gemiddeld 425 kilometer nieuwe
„Autobahn" gereed komen. De kaart
geeft een overzicht van de ontworpen
nieuwe wegen. Alleen de wegen van
meer dan 50 kilometer lengte zyn in
de kaart opgenomen. De langste en
duurste nieuwe autosnelweg wordt
LudwigshafenKrefeld met een leng
te van 372 km, die ca. 2.2 miljard gul
den zal gaan kosten. De weg van Ne
derland naar Bad Oeynhausen, waar
aansluiting is op de autosnelweg naar
Berlyn. wordt 137 km lang en kost
ca. 795 miljoen gulden. De totale
bouwkosten van de wegen die op
de kaart zyn aangegeven bedragen
ca. 14,5 miljard gulden.
HEER (GPD) In de huis
kamer van de heer L. Darding
in Heer staan enkele vazen met
bloemen. Ze staan er niet om
dat hy de enige winnaar is van
toto nummer vyftien, niet als
felicitatie omdat hy plotseling
twee ton om precies te zyn
f213.131,55 ryker geworden
is. Ze vrolykten alleen de thuis
komst op van mevrouw Dar
ding uit het Maastrichtse zie
kenhuis. Een plaats overigens
waar de heer Darding nog niet
zo bar lang geleden ook gelegen
heeft voor een operatie.
De heer Darding is deze vrij
dag een „geplaagd" man: „Je
kunt dat van die toto niet stil
houden. Toen ik vanmorgen een
pakje sigaretten ging halen,
kwamen ze met twintig man te
gelijk op me af. Iedereen felici
teerde me en waar weten ze het
toch van?"
Verleden week vulde de 73-
jarige banketbakker trouw zyn
totoformulier bij de voetbalclub
„Heer" in. Zes kolommetjes. Hy
deed dat op dezelfde werkbank
op dezelfde plek in dezelfde
banketbakkerij als waarop hij
42 jaar geleden de voetbalclub
„Heer" oprichtte door een brief
aan de KNVB te schrijven met
het verzoek om toelating bij de
bond. Zondagavond om half elf
belde hy het toto-bureau in Den
Haag op om zyn „dertien goed"
te melden. Hij kreeg te horen
dat hij tot dan toe de enige was
die zich gemeld had.
De heer Darding is van het
winnen zelf niet ondersteboven.
Zijn humeur heeft niet geleden
onder de stortvloed van tele
foontjes en van de drukte, om
dat hy nou eenmaal niet graag
op de voorgrond treedt. Hy zou
nog liever hebben dat zijn
vrouw weer helemaal beter was
dan die tweehonderdduizend
gulden. Overigens poolt de heer
Darding al veertig jaar bij de
Engelse of Duitse of Neder
landse toto of lotto. Of inder-
tyd by die van zijn „eigen"
voetbalclub „Heer", die in die
toto-loze tijd fyntjes in elkaar
was gezet om er enkele onkos
ten mee te dekken. Tot nu toe
behaalde hij twee keer twaalf
goed, genoeg voor een paar gul
dens. Thans brengt 'het ideaal
ingevulde vierde kolommetje
hem wel een paar centen meer.
zoals hij het zelf uitdrukt.
De heer Darding is dan wel
gezwicht voor wat de openbaar
heid betreft, maai- met wat hij
met die som geld gaat doen,
heeft niemand iets tc maken.
„Schrijf maar dat ik die bak
kerij ga uitbreiden. Als ik wat
zou geven dan was het nog in
natura. Overigens ga ik ge
woon door met alles, natuurlyk.
„Mijn twee getrouwde
kinderen zeggen w*l eens dat ik
met de banketbakkerij moet
stoppen, maar waarom? Dat
winnen van diie pool aal me
echt niet doen besluiten er nu
wel mee op te houden".
