Schrikbarende tegenstellingen
in roerig LIBANON
Sinterklaaspendel
rebel
Ambonezenkamp
in Winterswijk
werd ontruimd
clii
JATERDAG 22 NOVEMBER 1969 LF.IDSCH DAGBLAD
TRIPOLI (GPD) Terwijl de
eti pulariteit van de huidige leiders
Libanon dalende is. is uit de
igste revolutie een man opge
ld {en, een jonge man nog, zonder
vStytiek ver eden, die nog geen
ipromissen hoeft te sluiten:
iroek Mokaddemdie men hier
„rebel van Tripoli" noemt.
'leks,
«M
'2803
Reeds bij het begin van de op-
Hnn 111 J «k-
86 ind heeft hij zijn hoofdkwartier ge
ïnd* t in het plaatselijke hoofdbu-
o«| »u van politie te Sir Dennie, een
*intig kilometer van Tripoli, nadat
er natuurlijk eerst de vaste be-
Judo, iners uit heeft gejaagd. Hij is nau-
11119 eüjks 30 jaar, groot, massief ge-
>uwdknap als een held uit de oude
'betn liderromans, hij draagt een kaki-
:en iform en de zwart en wit geruite
fpl (fie van de Fedayln op het hoofd,
aanhangers noemen hem bij
school n ..nom de guerre Aboe Nafes
3. Oq Aaddem stamt uit een van de
scot sdste families van Tripoli en be-
jort tot de gegoede middenstand,
een Libanese militant van El
öegfljitah. vol energie. In zijn toespra-
n, geen zedepreken en stereo-ty-
Hij spreekt als een verlichte.
'edigiL mysticus, een soort strydpro-
et, met een hartstochtelijke stem,
1^ ttb een vurige blik en energieke
baren. Hij citeert de Malraux van
bndition humaine." Hij is erudiet,
id-leerling van de Sorbonne. En
weet? Misschien heeft hij daar
de smaak van de barricaden te
iken gekregen. Want die van Tri
zijn zijn werk. Bij hem geen
jpenjen. geen opschepperij, geen
oeverijen. Hij is serieus. Hier
istra wn geen studenten gewapend met
tegenover de oproerpolitie
de wapenstok tegenover elkaar,
aar mitrailleurs en geweren. En
[Wijl de Fedajin zich verschanst in
t fort. mobiliseert hij de stads-
uen'f ^d en werpt deze in de strijd. Hij
hedendaagse held van de jonge-
de opperbevelhebber van een
jongensleger, de held van
straat. Hij behoort aan de jeugd
n onder de 20 jaar. De enigen die
wapens weigeren neer te leggen
af te wachten, de enigen die nog
zijn tot roekeloze daden om
overwinning te behalen. Welke
Op het bureau van de
in Sir Dennie ant-
Mokaddem tussen twee
door die hij in de onophou-
rinkelende telefoon schreeuwt:
een nieuw soort mens opge-
in Arabië." We willen in Li-
een vaderland hebben, geen
Het Libanon van tegenwoordig
hotel bezeten van het toeris-
een hotel dat in dienst staat van
heersende klasse. Het leger is de
van alle onrust. De eerste
heb ik mijn mannen bevel gege
ten koste van elke prijs inciden-
te vermijden. De anderen hebben
de menigte geschoten. Nu zullen
doorgaan met de revolutie totdat
aan onze volgende drie eisen is
ontslag van de huidige bevel-
BEIROET (GPD) De vluchtelingenkampen zijn niet de
enige autonome groepen in Libanon. Daar zijn ook nog de feo
dale heren, ware stamhoofden, die over een gewapende militie
beschikken, priesters die met hun gelovigen een falange hebben
gevormd, politici omringd door spionnen of zelfs gehuurde
moordenaars, communisten, Baathisten en hun gedisciplineerde
militanten. Zij staan klaar om op zolders en in kelders hun gra
naten en mitrailleurs tevoorschijn te halen.
We hoeven ons dan ook niet te ver
bazen wanneer in Libanon de klein
ste ruzie tussen twee antagonisten
een dramatische kettingreactie ver
oorzaakt. Het mag zelfs een wonder
heten dat de huidige crisis van het
land geen ernstiger gevolgen heeft
gehad. Dat is te verklaren door het
feit dat weinig Libanezen werkelijk
tegen de Palestijnen zijn. De grote
meerderheid is zelfs min of meer
vóór hen. Want het gaat inderdaad
om Palestina, om dat ingewikkelde
en pijnlijke probleem dat ontstaan
is, de Palestijnen weigerden de
strijd op te geven en besloten door
te vechten tot de terugkeer in het
land van hun vaders en het hypothe
tische einde van Israël als een staat,
een feit is. Een ontzettend diaspora,
ontstaan uit het verwonderlijk „Pa-
lestinisme" van een volk dat na diep
ste vernederingen zijn nationale
trots ontdekt, en heldhaftigheid en
roekeloosheid door zijn weigering
nog langer te geloven in het noodlot.
Liefde en haat
In Libanon wonen 250.000 Palestij
nen, d.w.z. een tiende van de bevol
king. Elk kamp is een broedplaats
van de Fedajin. De kinderen worden
van jongs af aan opgevoed in de lief
de voor Palestina en de haat tegen
zich bij hen aan. De opstand brak
uit, vreemd genoeg wordt de weg die
naar Arida in het noorden voert niet
door het Libanese leger dat Tripoli
omsingeld houdt, bewaakt. Deze weg
die dwars door het kamp Nahr el
Bared loopt is bezet met barricaden
waarachter de Fedajin in camoufla
gepakken zich hebben verschanst en
zo de ingang en de uitgang van het
kamp beheersen.
Ik kon me beroepend op mijn
Franse nationaliteit in dit ver
sterkte bastion binnendringen en
een jonge commandant ontmoeten:
„Ons bevel luidt het geweer richten
op de Zionisten, niet op de Arabie
ren, op voorwaarde echter dat men
ons niet in de rug schiet. Het idee
om op Palestijnen te schieten bij de
grenzen of rondom de kampen, komt
van de Amerikanen, die beweren Li
banon te beschermen. Maar geluk
kig zijn alle Arabische revolutionai
re staten ons goed gezind. De Sy-
riërs helpen ons materieel, maar
met de huidige gebeurtenissen heb
ben ze niets te maken. Dat is een
kwestie die de Libanezen en wij on
derling moeten regelen."
Weer lerende stad
De situatie wekt des te meer ver
bazing in Beiroet, waar alle kampen
I overal tevoorschijn, gerustgesteld en
I ontspannen. Beiroet is weer een le-
I vende stad. lawaaierig. anarchis-
tisch, onbezorgd en kleurig. Ieder-
een heeft het gevoel dat de dreiging
voorbij is. Militairen en Palestijnen
echter blijven op hun post. De tanks
omsingelen nog altijd de kampen in
de verte.
Toch is het niet in de hoofd
stad dat de zaak zich afspeelt, noch
in Tripoli, maar meer in het oosten,
langs de Syrische grens, aan de voet
van de Hermon. onder een donkere
wolkenhemel die de eerste regens en
modder van herfst aankondigt. De
guerrilla, de straatgevechten en de
barricaden zijn voorbij, evenals de
schoten die ongewild doden, de pres
sie van deze en de intimidatie van
gene en het gebekvecht van politici.
Hier is het oorlog, een mini-oorlog,
maar toch een oorlog die de okerge
le hellingen en de dorpen tegen de
flanken van de blauwachtige hoog
vlakten der Druzen tot kader heeft.
De militairen die gelegerd zijn op de
weg van het grenskantoor bij Mas-
naa naar Merjajoen in het zuiden,
bewaken alle kruispunten. De kanon
nen, tanks, a.m.'s en mortieren zijn
gericht op de bergen. Hier is de wer
kelijke grens, .want alle dorpen in
het oosten, benalve Rachaja, zijn in
handen van de Fedajin.
Het begin
Hier begonnen op 23 oktober,
's nachts om 3 uur de moeilijkhe
den. Hier werd de luitenant die het
bevel voerde over de stelling van
Masna plotseling gewekt door het
geratel van mitrailleurs en mortier
schoten. Hij liet zijn mannen onmid
dellijk hun posten innemen, richtte.
droge klappen van mortiergranaten.
Na een uur herrie, kanongebulder
en tumult trok de aanvaller zich te
rug.
„Ze droegen het uniform van de
Fedajin." vertelde de jonge officier
me. „maar 't waren Syrische solda
ten en de Saika <de „dondereenhe-
den' van het Syrische leger» ge
specialiseerd in commando-opdrach
ten." Is dat waar? Is 't niet waar?
Dat valt moeilijk te zeggen. Een
feit is zeker, de „overweldigers"
kwamen uit Syrië.
De volgende dag werd de vijande
lijke aanval verplaatst. Janta werd
bezet, en het fort van Rachaja. ge
bouwd op een rotsachtige uitloper
die de weg domineert, dat zo fel
wordt begeerd, had die nacht een
felle aanval van mortiergeschut en
granaten te verduren. De ontploffin
gen hadden de muren van het impo
sante bouwwerk nauwelijks bescha
digd. In 1925 hadden hier bloedige
gevechten plaats tussen rebelleren
de Druzen en het Franse leger, dat
zware verliezen leed, voordat het de
opstand kon bedwingen. Bij het
kruispunt dat naar het fort leidt,
heeft een wat gedrongen gebouwde
luitenant zijn commandopost geves
tigd in het kantoortje van een benzi
ne-station. Het leek van daaruit ge
zien alsof het fort Rachaja danste in
de paarsachtige ochtendnevel: sluier
achtige rookspiralen kringelden
omhoog uit de okergele velden. De
officier wees me een rij bergkam
men, ongeveer een kilometer voor
Rachaja.
„Dat zijn onze stellingen nog Aan
de andere kant zitten de Fellaghas."
Ik keek hem verbaasd aan. 't Was
echter geen vergissing, want hij zei
nadrukkelijk:
„Jawel, dat zijn onze Fellaghas.
Jullie hebt je Fellaghas gehad in Al
gerije, nu hebben wij de onze."
Leger Europees
Nog een paradox. De officieren
van dit leger zyn volkomen „ver-
europeesd." Het zijn oud-leerlingen
van Saumur, St. Maixent Tours, St.
Cyr of de Ecole Polytechnique. Ze
drukken zich uit in onberispelijk
Frans en voelen zich meer verwant
aan het westerse leger, dan aan dat
van de Arabieren, waar ze volgens
ras en cultuur aan verwant zijn. De
ze luitenant is niet de enige. Alte of
ficieren die ik gesproken heb, rea
geerden duidelijk op analoge wijze.
In hun ogen gaat de Libanese zaak
boven al het andere, elegant en ge
cultiveerd laten zij hun onafscheide
lijke rijzweepje over de stafkaarten
dwalen, verplaatsen hun machines,
hun pantserwagens en troepen zoals
de officieren van het koloniale le
ger gewoon waren. Diep in hun hart
verachten ze de Fedajin, die uit het
volk is ontstaan, dit burgerlijk leger
dat door zijn structuur en techniek
alle militaire opvattingen op losse
schroeven zet. Men kan zich wan
neer men dit Libanese front bekijkt
inderdaad in Algerije wanen. Aan de
De Franse journalist Jean
Bertolino, de schrijver van deze
artikelen, samen op de foto met
Libanese commando's in het dorp
Ahja.
ene kant een zwaar bewapend en
machtig leger, met loodzwaar, la
waaiig en langzaam materieel; aan
de andere kant een schaduwleger
dat zich zwijgend en panterachtig
beweegt, dat 's nachts geluidloos en
onverwacht, woest toeslaat. Hier
staat het traditionele leger tegen
over de guerrilla: de bulldozer te
genover de mug.
fölot VOlfftO
berechting van hen die verant-
ordelijk zijn voor deze slachtpar-
samenstelling van een pro-Fe-
Rwotim regering.
verbergt zijn minach-
voor de politici niet zelfs voor
meest progressie ven voor hem
ireaa 11 ze allen van hetzelfde slag. Ze
even ambitieus en doortrapt.
»n opportunistisch,
rbeurt ,Ik wil desnoods mijn leven geven
"Lor dit land," zegt hij. Neem Alge-f
nu. De besten onder hen werden
4ood. En zij die zich op de achter-
:>nd hebben gehouden, zijn aan de
:ht gekomen."
..Mokaddem wordt in Tripoli be-
st houwd als een Don Quichotte, de
ppere ridder zonder vrees of
sam, de romantische edelman, die
I.. nu i beetje gek is, die. in deze we-
?ct en ;d van compromissen, van omko-
trum! !riien, chantage, vecht tegen de
[fifndmolens. De volwassenen hebben
het laatste ogenblik de benen ge-
i. Hij heeft nu alleen nog de
[eren, en de steun van de Pales-
uit Nahr el Bared's kamp. en
helden van Fort Chabrol. Is dat
J voldoende om het woelige Tripo-
ten val te brengen, en vooral
dit werkelijk het doel van hen die
Libanese crisis veroorzaakt
toen?
In Libanon leeft men temidden van
tfadoxen. Er is geen .staat in de
wt," maar er zijn er tientallen,
i eerste de vluchtelingenkampen,
echter onafhankelijke cellen zijn
vertakkingen, die hun zelfstan-
fheid putten uit de staat zelf,
tar ontsnappen aan haar controle,
a t Palestijnen zelf zijn verdeeld in
lentif rie clansEl Fatah, de FLP en de
PLP. die allen theoretisch behoren
ov M de Palestijnse Bevrydingsorgani-
«WjjJ die, maar deze heeft in werkelijk
er* slechts El Fatah in de hand.
e Ik heb er het bewijs van gekregen
'idens mijn bezoek aan Shefiq el
n M "t, leider van de PBO in Libanon,
Bn. I ie zijn zetel heeft op de tweede vei
ling van een nieuw flatgebouw
e»l Pde helling van Mazra. in Beiroet
k vroeg hem een „laissez-passer"
p 'xir een kamp dichtbij het vlieg-
|H m
J)at is onmogelijk." antwoordde
,we weten niet wie u daar zou
tomen tegenkomen, 't Is moei-
(I of
Ik doorzag zijn uitvluchten, toen ik
naar het kamp ging en daar ont-
c""1 Sfkte dat het bewuste kamp bijna ge-
f"£ ^1 onder controle stond van de
•Mihangers van George Habache.
zich bar weinig aantrekt van de
•friezen en directieven van de PBO.
de Zionisten, die de Arabieren heb
ben verjaagd van hun grond. Zodra
ze tien jaar zijn, leren ze wapens
hanteren, de guerrillatechniek en
het gevecht van man tegen man. Ze
ontvangen politieke vorming. Als ze
17 zijn, lopen ze stage bij speciale
eenheden, waar de instructeurs
door een zeer harde training
trachten alle emotie zoals angst, ge
voeligheid en haat by hen te doden,
en die te vervangen door een cultus
van macht, moed en onoverwinne
lijkheid. Zo'n prijs betaalt de Pales
tijnse natie voor haar wording. Door
die totale fysieke en mentale her
senspoeling heeft ze zich kunnen
schoonwassen van alle vuiligheid
van het verleden en haar waardig
heid hervonden.
In Jordanië, waar de Palestijnen
70 procent van de bevolking bedra
gen kan Koning Hoessein niets tegen
hen beginnen. Ze hebben de hele val
lei van Jordanië in handen en voeren
elke nacht raids uit op Israëlisch en
bezet gebied ze worden trouwens
min of meer openlijk gesteund door
het Jordaanse leger Ze voeren ook
raids uit vanuit Syrië, maar de grens
van Libanon was voor hen gesloten
De Libanese regering, die op geen
enkele provocatie ingaat, waakt er
zorgvuldig voor incidenten te veroor
zaken, die een eventuele actie van
Israël zou opwekken.
Sinds april hebben verschillende
incidenten de Palestynen tegenover
het leger van Libanon dat hen
omsingeld om hen in bedwang te
houden geplaatst. Weldra kwam
het tot een treffen, toen vielen er do
den. Deze keer mobiliseerde de Pa
lestijnse Bevrijdingsorganisatie
waarvan El Fatah de machtigste or
ganisatie is zijn troepen In de
kampen maakte men zich gereed
voor de strijd. De pro-Syrische en
pro-Irakse Baath-aanhangers sloten
De ingang van het fort in
Rachaja, bezet door Libanese
troepen. De gedenksteen links aan
de muur verhaalt de gebeurtenis
sen van het jaar 1925 toen kapi
tein Maurice Granger aan het
hoofd van zijn troepen de dood
vond in een moordend gevecht
met de Druzen.
aan de rand van de stad echte ves
tingen zyn waar het leger niet kan
binnendringen. Soms staan het leger
en de Fedajin tegen over elkaar, de
vinger aan de trekker, klaar om te
schieten, slechts gescheiden door een
dubbele haag zandzakken. De rege
ring heeft, in enkele wijken van de
stad, de avondklok moeten opheffen,
omdat er geen controle op kon wor
den uitgeoefend De winkeliers be
gonnen zich te beklagen. De straten
lagen vol puin en vuil, de bevolking
begon bang te worden. Een cacafo-
nie van verkeersopstoppingen en la
waai van mensenmassa's verbreken
de zware stilte van de overige dagen.
De mensen zijn uitgelaten. Ze komen
Zelfs na de afkondiging van
het „staakt het vuren" bleef de
Fedajin op alle eventualiteiten
voorbereid.
het tankgeschut op de beboste heu
vels die aan weerszijden van de le
gerplaats oprijzen, als de kaken van
een reusachtige nijptang. Schadu
wen sprongen brullend uit de nacht
tevoorschijn. De tanks begonnen te
rijden onder het apocalyptisch la
waai van hun metalen rupsbanden,
waarmee zich het dreunen van de
motoren op volle toeren draaiend
vermengde met het blaffen van de
mitrailleurs, het kanongebulder, het
LEIDEN In de week vóór het
Sinterklaasfeest zal, zoals gemeld,
in de Leidse binnenstad een pen
delbus rijden, een experiment, dat
wordt gehouden door het Leids
City Centrum, de Kamer van
Koophandel, de NZH en de ge
meente. Het idee is voortgekomen
uit een gespreksgroep van K. O.
over binnenstadsproblemen.
De bus zal 's middags en 's avonds
I een 5-minutendienst onderhouden i
tussen het parkeerterrein 1500
plaatsen» bij de Groenoordhal
j en het hart van de binnenstad Het
j experiment begint vrijdagavond 28
november wanneer Sint Nicolaas
I zelf het startsein zal geven voor de
eerste bus die om 7 uur het terrein j
I van de Groenoordhal verlaat. Door
I een aantal speciale verkeersmaatre
gelen hoopt men de rytyd tot het
hart van de binnenstad <de Har-
tebrugkerk aan de Haarlemmer-
i straat) tot 4 a 5 minuten te kunnen
beperken. Tot 9 30 uur kunnen de
binnenstadbezoekers op het eind- i
punt opstappen voor de terugreis
naar de Groenoordhal. Zaterdag 29
november rijdt de pendelbus van
11 uur tot 6.30 uur en op 1, 2, 3 en
4 december van 1 tot 9.30 uur.
Het parkeren op het Groenoord-
terrein is gratis. De kosten van een
busrit bedragen een kwartje. De
kwartjes van de passagiers en de fi
nanciële bijdragen en garanties van
de organisatoren zullen de exploi
tatie van de pendelbus, die in totaal
plm. f 8.000 zal belopen, rond moe
ten maken.
In verband met de speciale pen-
delbusienst zal de Korte Mare in de
periode van 28 november t/m 4 de
cember aan beide zijden uitsluitend
voor rijverkeer in de richting van de
Oude Vest beschikbaar zijn. Het ver
keer komende vanaf de Lange Mare
zal dus niet meer rechtdoor via de
oostzijde van de Korte Mare kun
nen rijden, maar is aangewezen op
de route via Oude Singel, Lange
Scheistraat, Lammermarkt, Valk-
brug. Voor de duur van deze rege
ling wordt de kruising Oude Singel,
Korte Mare oostzijde als voorrangs
kruising aangewezen.
In de week vóór Sinterklaas wordt
de Haarlemmerstraat op de volgen
de dagen en uren afgesloten voor al
le verkeer, behalve bussen en ta
xi's: vrijdagavond 28 november van
6 tot 9 uur, zaterdag 29 november
van 10 uur tot 6.30 uur. van maan
dag 1 december t/m vrijdag 5 de
cember van 1 tot 9 uur n.m
In de periode van 25 november tot
en met 31 december wordt het par-
j keerterrein Garenmarkt bij wy-
ze van proef aangewezen als blauwe
I zone-gebied met een maximum par-
i keer duur van ltfc uur»
ARMÉ BfOSCOOP-
wiNTERSWiJK «ANP» Op last
van de Staat der Nederlanden zyn
i gisteren vyf Ambonese gezinnen door
de politie uit het woonoord Vosseveld
bij Winterswijk gezet. De ontruiming
verliep zonder incidenten. De gezin-
nen, inclusief de kinderen ruim 30
personen, zyn met hun inboedel over
gebracht naar woningen in Wintera-
wtfk.
De dienst der Domeinen in Deven
ter had de nog in het kamp wonen
de bewoners in juni j.l. aangeschre
ven dat zij voor of op 25 juni het
kamp moesten verlaten, zoals by
vonnis bij de rechtbank in Zutphen
was bepaald. Gaf men hieraan geen
gevolg, dan zou de politie worden in
geschakeld om de bewoners uit het
kamp te zetten.
Dat de uitzetting onder leiding van
gerechtsdeurwaarder A. M. Rozijn
uit Groenlo pas nu is uitgevoerd is
gelegen in het feit dat men het aan
vankelijk nog mogelyk achttte dat de
gezinnen het woonoord vrijwillig
zouden verlaten. De bewoners ble
ven echter in t woonoord omdat zij
bezwaren hadden tegen de huurprys
v an een nieuwe woning en omdat liet
gebouw waarin zy hun kerkdiensten
houden, nog niet vervangen is, ter
wijl enkelen zich ook beriepen op
hun militaire status.
Oorspronkelijk hebben ongeveer 70
gezinnen in het kamp gewoond
Daarvan hebben er zich nu 35 in
Winterswijk gevestigd De overigen
I zijn naar elders getrokken.
AANTAL BIOSCOOPBEZOEKERS LM
NED&RLANQ
Ook vorig jaar is het bioscoopbe
zoek in ons land gedaald. In 1968 wer
den er 27,4 miljoen bioscoopbezoekers
geteld tegen ca. 31 miljoen in' 1967.
Hoe drastisch de ontwikkeling van
het bioscoopbezxïek zich in ons land
gewij/.igd heeft blykt uit de grafiek.
Vergeleken met twintig jaar geleden
zijn er thans jaarlijks 48 miljoen bio
scoopbezoekers minder. Jaariyks val
len er thans ca. 4 miljoen bioscoop
bezoekers af. Twintig jaar geleden
brachten de bioscoopbezoekers bijna
63 miljoen gulden in het laatje: vorig
jaar bedroeg het bedrag ca. 78 mil
joen gulden waarvan 12 miljoen naar
de vermakelijkheidsbelasting gaat.
Oorzaken van de snelle daling in het
j bioscoopbezoek zyn o.a. de televisie,
de hogere toegangsprijzen en volgens
sommigen, de geleidelijke verdwijning
van de behoefte aan sterren bij het
publiek.
