chtpaar Heinemann
gaf onderdak aan
Vederlandse koeriersters
ac. Linders: Kinderboeken
\chrijven een hobby
resprek met Westduitse presidentsvrouw
Li
pro
DOOR
JOS HAGERS
VOOR, OVER EN
VRIJDAG 21 NOVEMBER 1D69
- iirosrn bactia»
PAGINA 25
Bonneen kleine stad in Duitsland, het gemoe-
tlijke regeringscentrum aan de Rijn, dat het
icor van John le Carré's diplomatendetective
is een vreedzamer dorp dan men denkt. Er
dan voor de ingang van de oprijlaan naar
de villa Hammerschmidt. de officiële residentie
van de president van de Duitse Bondsrepubliek,
een martiale schildioacht staan, op één van de
uitgestrekte gazons harkt dezelfde tuinman, die
een paar maanden geleden nog bloembollen in het
voortuintje van het huurhuis van de Heinemann's
in Essen plantte, de herfstbladeren bij elkaar.
%-u
P/i <4^
o.5>*;
De zeventigjarige president en zijn
jaar oudere vrouw, die van
tot 27 november een staatsiebezoek
ons land brengen, zyn zichzelf
Seven. In het presidentiële paleis,
de kostbare Perzische loper op
bordes plaats heeft gemaakt
een eenvoudiger exemplaar van
cd bouclé, gaat het sinds dr. Gus-
Heinemann er in juli met zyn
vrouw kwam wonen wat ongedwon-
gener toe.
Duitslands nieuw „first lady", die
nog niet zo lang geleden nog maar
één avondjurk had. komt er rond
voor uit, dat zij het uitzoeken van
een nieuwe garderobe, voor het of
ficiële verblijf in ons land een nog
al moeilijke zaak vindt. Hilda Hei
nemann is echter realistisch genoeg
om een gesprek over het komende
staatsbezoek boven het niveau van
de koetjes en kalfjes uit te tillen.
Als ze in de groene salon, die op
de Rijn uitkykt. op een Biedemeier-
sofa plaats neemt zegt ze: „Ik kan
my heel goed voorstellen, dat er nog
steeds Nederlanders zijn, die iets te
gen Duitsers hebben. Oorlogservarin
gen zitten nu eenmaal zo diep, dat
men een uitgestoken hand niet zo
gemakkelyk kan accepteren. Juist
daarom vinden wy het zo'n grote
eer dat Koningin Juliana ons uitge
nodigd heeft".
De drie van Breda
Evenveel respect als zij voor de
nog wat aarzelende houding van
sommige Nederlanders tegenover
haar landgenoten kan opbrengen,
heeft zy voor het besluit van minis
ter Polak om de drie oorlogsmisda
digers van Breda niet vrij te laten.
„Mijn man en ik hebben zich per
soonlijk nogal voor deze zaak ge
ïnteresseerd. omdat wij bevriend
zijn met dominee Stempel uit Saar-
brücken, die al jarenlang de geeste
lijke verzorger van de drie gevan
geen is. Men zou er wel gelukkig
mee zijn geweest, wanneer men hun
gratie had kunnen verlenen, maar
dat is een zaak die rKc"i Neds ->d
aangaat. Ik vind dat wy ons daar
niet mee moeten bemoeien".
Tijdens de oorlogsjaren behoorde j
Gustav Heinemann, die toen nog
procuratiehouder bij de Rheinische
Stahlwerke was, tot de weinige Duit
sers, die het geweldige risico namen
om Nederlandse koeriersters, die tus
sen Utrecht en Zwitserland heen en
weer reisden, gastvrij onderdak te
verlenen. Als zijn vrouw herinnerin
gen aan die tijd ophaalt, raakt ze
nog geemotioneerd. Ze neemt ner
veus een slokje zwartebessensap.
„Weet u, wij zijn heel dikwijls door
het oog van een naald gekropen, l
want in de kelder van ons huis in Es
sen stond een stencilmachine waar
op wy de verzetskrant van onze pro-
O De Westduitse presidents-
11 vrouw in gesprek met onze ver-
Ét slaggeefster Jos Hagers.
ïchrijven is voor mij zonder meer ontspanning. Ik schrijf
jtzettend snel. Een kinderboek kan bij mij in zo'n veertien
inden eruit komen. Het is zuiver een hobby".
(benijdenswaardige) man die
zeggen is Jac. Linders in
«daal. Hij is in het dagelijks
logopedist en ademtherapeut
drukke praktijk, geeft daar-
lessen in spraak- en stembe-
aan vier Roosendaalse
en schrijft in de avonduren
i, verhalen en hoorspelletjes
kinderen. Op zijn bureau ligt
ten paarsblauwe omslag met fel-
ileurde dierfiguurtjes een nieuw,
ff hem samengesteld kinderboek;
boek waar een verhaal aan vast
Dat verhaal begon maanden gele
toen de heer Linders in een tv-
tgramma een plan mocht ontvou-
dat volgens hem „een uniek kin-
toek" ou kunnen opleveren. Va-
moeder, grootouders, kortom
mensen die aan kinderen wel
een zelfverzonnen verhaaltje
ttellen zouden die verhalen moe-
opschrijven. „Haal de beste ver-
fa eruit, daarmee kun je een
achtig kinderboek maken", vond
Linders. De opbrengst van zo'n
k zou gedeeltelijk naar het Ne-
dands Astmafonds moeten gaan.
Ondertekeningen
Meer dan driehonderd verhalen
ai gedichtjes zijn daarna door de
C! 'fvenbus van zijn woning gerold.
kleine zeventig werkelijk goede
ftalen bleven na eerste selectie
achtf ruim vijfentwintig hebben uit-
tfelilk een plaatsje gevonden in
boek „De sprookjesvlinder ver-
iQji Een boek voor kinderen dat
H fe kinderen is geïllustreerd:
,n'ji -^kinderen maakten het omslag
te tekeningen.
Samensteller Jac. Linders vindt
de kwaliteit van dit pas versche-
a „amateur-pr oza" voor kinderen
111 wedijveren met die van een goed
1gin ^rboek. „Je moet natuurlijk niet
U dachten dat de verhalen op het
staan van de werkelijk grote
Ulsters en schrijvers van kin-
r
derboeken in ons land. Maar het is
een boek geworden dat helemaal om
het kind draait. Er hoefde heel wei
nig te worden gecorrigeerd. Het gek
ke is dat ik toch aan dit boek meer
werk heb gehad dan wanneer ik zelf
een boek zou hebben geschreven.
Aan zo'n onderneming zit veel meer
rompslomp dan je denkt".
De kleurige sprookjesvlinder is
het vijfenveertigste in de lange rij
van boeken en boekjes voor kinde
ren die Jac. Linders in zo'n jaar of
elf heeft geschreven. Hij is niet al
leen op papier maar ook in het ge
sprek een goed verteller en schetst
in enkele minuten hoe zijn hobby
tot stand kwam. Het begon, toen hij
nog bij het lager en buitengewoon
onderwijs was, met het schrijven
van teksten voor kinderoperettes.
Daarna werden het verhalen voor
kinderbladen en in 1958 kwamen er
vier kleine boekjes uit: drie jongend-
en een meisjesboek.
Intussen studeerde Jac. Linders
voor het zogenaamde getuigschrift
spreekonderwys, raakte diep geïnte
resseerd in de verschijnselen
spraak- en stemstoornissen, ging
voorlogopedist studeren en vestigde
zijn praktijk in Roosendaal. Hij stu
deerde daarna voor ademtherapeut
en werd daardoor bevoegd tot het
behandelen van astma- en bronchi-
tispatiënten. Dat ongeveer een der
de van de opbrengst van elke sprook-
jesvlinder naar het Nederlands Ast
mafonds gaat, maakt dit vijfenveer
tigste boek voor hem tot „een bij
zonder plezierige uitschieter".
Avondwerk
Wie dit allemaal hoort vraagt
zich wel af waar logopedist-adem-
therapeut-schrijver Linders de tijd.
vandaan haalt om naast een verre
van licht beroep nog zo'n produktie-
ve hobby erop na te houden. Want
sinds 1958 zyn de boekjes en ver
halen van Jac. Linders met de re
gelmaat van een klok blyven ver
schijnen. Boeken over kabouters en
dierfiguren, 'n serie over Pluisje, het
aapje dat zo groot is als een duim
(„een soort kabouteraap", zegt de
schrijver), een serie over de twee ka
bouters Honkie en Ponkie die via de
Belgische radio ook in de hoorspel
sector terecht zijn gekomen. Jeugd
rubrieken, korte verhalen voor
de jeugd, teksten voor liedjesboeken.
Dat alles wordt in huize Linders
uitsluitend in de avonduren en ty-
i dens weekends op papier gezet. „Ik
I werk er alleen maar 's avonds ensoms
's nachts aan. 't Gaat meteen in 't
net, schrijven gaat by my heel snel.
Ideeën komen soms uit alledaagse
berichtjes, soms uit iets dat ik on-
i derweg op vakantie zie. Vroeger in
de klas deed ik dat al by wijze van
sport: een heel verhaal improvise
ren rondom een opgegeven woord".
Daar komt nog bij dat Jac. Lin
ders geen kranten of tijdschriften
zonder kinderrubriek kan zien. „Een
krant of tijdschrift zonder kinder
rubriek is een uitdaging voor me,
daar spring ik meteen op af. Ik zou
na al die verhalen, boeken en het
radiowerk ook graag eens iets op
kindergebied voor de televisie doen.
De uitdaging op alle terreinen aane-
men, dat is voor mij de sport die
achter deze hobby zit. Waarom ik
vasthoud aan die kinderverhalen? Ik
geloof dat het een onmisbaar tegen
wicht is tegen de problematiek die
je overdag in dit beroep te ver
werken krygt. t Is een zwaar be
roep waarin het erg belangrijk is dat
je goed naar de mensen kunt luis
teren. Het kan een verademing zijn
om 's avonds terug te vallen op die
zwart-wit kinderwereld".
testantse kerk voor heel Noordryn-
land-Westfalen afdrukten. Er liepen
zoveel mensen bij ons in en uit, dat
wy uiteindelijk verraden werden,
maar gelukkig slaagden wy er nog
net bijtijds in om al onze appara
tuur bij kennissen onder te brengen,
zodat de nazi's over geen enkel be
wijs beschikten.
Veel erger vonden wij het dat een
Nederlandse koerierster door dit
komplot in een concentratiekamp te-
kAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA
recht kwam. maar gelukkig heeft ze
het overleefd. Wij hebben haar kort
geleden nog opgebeld, omdat wy
het leuk zouden vinden om haar tij
dens ons bezoek aan Nederland weer
te ontmoeten, maar jammer genoeg
is ze dan net op reis.
Zij was de eerste Nederlandse, die
wij leerden kennen, want vóór Hit-
Ier aan de macht kwam kon je je
met een gezin met drie dochters en
een zoon eigenlijk geen buitenlandse
reis permitteren. En toen de nazi's
aan het bewind kwamen, mocht ik
het land niet meer uit, omdat myn
moeder, die met een graanhandelaar
uit Bremen was getrouwd Zwitserse
van geboorte was. Pas in 1948 kon
den wy hst Du co tto" uit om
in Amsterdam een vergadering van
de Wereldraad van kerken bij te
nen. Het was een plechtigheid, die
door Koningin Juliana werd ge
opend, maar ik denk niet dat zij
zich ons nog kan herinneren".
Vakantie
in Zeeland
Veel verder dan Nederland kwa
men de Heinemanns na de oorlog
niet. Wanneer zij vakantie hadden
maakten zy, toen de president ach
tereenvolgens burgemeester van Es-
sen, minister van Binnenlandse Za-
j ken, parlementslid en minister van
i Justitie was, een keus uit een ia-
miliebezoek aan Zwitserland of een
i visite aan hun oudste (met de theo-
j loog Edmund Ranke getrouwde)
dochter, die in Oostburg in Zeeuws-
Vlaanderen een vakantiehuisje heeft.
Toen dr. Heineman tot president
werd gekozen zei een vriendin tegen
zijn vrouw „Hè. hè, nu krijgen jullie
j eindelyk eens wat van de wereld te
zien". Maar buiten de officiële
I staatsbezoeken zal daar wel niet zo
j veel van komen, vreest ze, ook al
heeft haar man nu een jaarsalaris
vanop de kop af 135.945 mark en
73 pfenning.
Haar kleinkinderen vatten de ver
kiezing van haar man op een leef
tijd dat hij eigenlyk allang aan
zijn pensioen toe zou zyn heel an-
I ders op. „Opa. slaapt u nu voortaan
I in een hemelbed", zo informeerde
een achtjarige kleinzoon belangstel
lend, een andere kleinzoon van vijf,
die oma opbelde om te vragen wan
neer zy nu eindelyk weer eens kwam
i voorlezen, kreeg van zyn moeder te
I horen: „Nee, dat kan nu niet, oma
I moet er nu voor iedereen zyn."
Veel bloemen
Het is voor ons zelf wel even wen
nen geweest bekent mevrouw Heine
mann, die gekleed is in een stemmi
ge gryze japon met om de hals een
ketting met maanstenen.
Om het presidentiële paleis wat op
te fleuren, staat op iedere tafel en
zelfs op iedere kast een vaas met
bloemen. „Toen wy hier de eerste
dag waren stonden er op de eettafel
zoveel bloemstukjes dat mijn man
verschrikt uitriep: „Lieve hemel, wy
krygen toch geen bloemen te eten
De Heinemanns hebben het de af
gelopen maanden trouwens ook nogal
moeiiyk met het protocol gehad.
„Myn man en ik zyn nooit erg op
al die plichtplegingen gesteld ge
weest, maar je ontkomt er nu een
maal niet aan. omdat het een be
paalde omgangsvorm is waardoor je
in zekere zin gemakkeiyker contact
met zo veel mogelyk mensen kunt
krygen. Maar myn man en ik la
ten ons door het protocol bepaald
niet in een hoek dryven". En dat
dit haar ernst is, wordt haar zeer
bezorgde perscheffin Ruth Flensburg
wel duidelyk aan haar verstand ge
bracht, wanneer ze zich al na tien
minuten in het gesprek mengt en
informeert of het geen tyd wordt
om op te stappen. Mevrouw Heine
mann reageert bliksemsnel door te
vragen of zy nog wat te drinken kan
bieden.
Wanneer mevrouw Heinemann
even later voor een foto in de tuin
van het presidentiële paleis poseert
en Frau Flensburg er by haar op
aandringt om zo gauw mogelyk bin
nen te komen, omdat ze anders kou
zou kunnen vatten, zet deze haar
perscheffin weer even beslist op
haar nummer door uit te roepen dat
het zulk heeriyk weer is.
Jeugd heeft haast
Hilda Heinemann is ondanks haar
72 jaar een nog steeds actieve vrouw
met een uitgesproken eigen mening,
die in alle menselyke facetten van
onze samenleving byzonder geïnte
resseerd is. Van daar ook haar be
langstelling voor de hedendaagse
jeugd. Ze kan nauwelyks geloven
dat uit een kortgeleden verricht opi
nieonderzoek is gebleken dat jonge
ren tussen de vyftien en de negen
tien jaar er van overtuigd zyn, dat
het nazi-regime ook zyn goede zy-
den had.
Over de voortdurend protesteren
de jeugd van vandaag zegt ze: „Myn
man en ik hebben wel begrip voor
hun wensen. Ze zouden die alleen
zonder gewelddadige betogingen
naar voren moeten brengen. Al zien
wy ook wel in, dat vernieuwingen,
die via de democratische en daar
door dus via de ambteiyke weg wor
den doorgevoerd, er nogal langzaam
doorkomen. Het leven is niet zo lang,
de jeugd heeft haast".
Mevrouw Heinemann, die toen
haar man geïnstalleerd werd, ge
zegd heeft er niets voor te voelen om
Mevrouw Heinemann op het
terras van de presidentiële villa
aan de Rijn in Bonn. Mevrouw
Heinemanndie met haar echtge
noot van 2427 november een
staatsiebezoek aan Nederland
brengt, is de dochter van een
graanhandelaar. Zij studeerde re
ligie, Duits en geschiedenis in
Marburg en trouwde in 1926. Zij
is moeder van vier kinderen en
grootmoeder van 13 kleinkinde
ren. Op verschillende terreinen
van het maatschappelijk leven
vervult deze actieve en bescheiden
vrouw een belangrijke rol.
alleen maar uit representatieve over
wegingen op een rood tapyt te staan,
heeft in vier maanden tyd al ge
tracht om aan haar functie als
Duitslands' „first lady" meer inhoud
te geven. „Ze werd beschermvrouw
van „Amnesty international" een
van origine Engelse organisatie voor
steunverlening aan politieke gevan
genen en hun familieden. Een ere
voorzitterschap, dat zy niet aan
vaardde omdat ze de illusie heeft,
dat ze politieke druk uit kan oefe
nen, maar omdat zy het al belang
rijk genoeg vindt om de aandacht,
zoals ze zei, niet alleen op Grieken
land te vestigen, maar ook op Indo
nesië.
Toen wy afscheid namen zei zee
„Ik ben biy, dat het nu zo veel be
ter met Prins Constantyn gaat. ik
heb dagenlang voor hem gebeden.
Myn dochter heeft hetzelfde met
haar kind gehad, maar myn klein
zoon heeft het helaas niet over
leefd".
ADVERTENTIE
DAMESMODE
in exclusief jonge stijl.„
BREESTRAAT K)8a-ll2 LEIDEN
Jac. Linders met zijn drie
jarig zoontje Pieter Balth. „Voor
lezen pappal"
Kind en verkeer
Bevordering van systematisch on
derzoek van verkeersongevallen met
kinderen, verplicht inschakelen van
verkeersdeskundigen by het ontwer
pen van nieuwe woongebieden, voor
lichting aan ouders over de gevaren
die hun kinderen in het verkeer da-
gelyks bedreigen: dit zyn drie van
de voornaamste doelstellingen van
de dezer dagen opgerichte „Bond be
veiliging kinderen in het verkeer".
De Internationale federatie van
voetgangersverenigingen heeft het
initiatief tot de oprichting genomen,
mede op verzoek van mensen die een
kind in het verkeer hebben verlo
ren of het tengevolge van een ver
keersongeval invalide zagen worden.
Het secretariaat van de nieuwe bond
is gevestigd: Nassau Dillenburgstr.
44, Den Haag.
Patriarch
„In het dagelyks leven is hy pre
cies aks in zyn filmrollen. Hy praat
niet. hy doet", zegt de vrouw van
j John Wayne, de filmheld met de
verweerde kop die de Wild-West-lief-
I hebbers al jaren in ademloze span
ning weet te houden. Hy is vader
van zeven kinderen, grootvader van
I zestien kleinkinderen en is volgens
zyn vrouw „een echte patriarch", die
graag zijn uitgebreide familie om
zich heen ziet. In „Woman" vertelt
Pilar Wayne van alles over haar le-
ven met de byna twee meter lange,
nu 62 jaar oude acteur die wel eens
de populairste ster ter wereld wordt
genoemd en achter de ruwe bolster
van zyn uiterlyk biykbaar een heel
klein hartje verbergt. „Hy is onge-
neeslyk romantisch. Als hy een
droevig stuk op tv ziet, kan hy zitten
hullen als een kind".
S>vcater-jurk
Gebreide sweaters zyn in de mode
van deze winter vooral kleurig, met
grote dambordachtige vakken in
I contrasterende tinten of met veeJ-
I kleurige smalle tot zeer brede dwars-
I strepen. Er worden op heuphoogte
I leren schakelceintuurs op gedragen
en ze zyn uiteraard weer zo lang
I dat ze ook als mini jurk kunnen
J worden gedragen. Voor twinsets geldt
hetzelfde recept: veel markant
jStreepwerk, eventueel aan te vullen
met lage gebreide sjaals in het
zelfde dessin.
Vitale „overlevende"
„Ik ben 82 Jaar geworden zonder
het te merken. Al veertig jaar leid
ik hetzelfde leven. Als ik een taxi
zie, ren ik om hem te vangen en
vaak lukt me dat ook. Een siësta
houd ik niet. ik slik geen opwek
kende middelen, ik eet en drink zo
als ik dat altyd heb gedaan. Er is
in feite niets veranderd, behalve dat
ik enige vorderingen op de piano
heb gemaakt. Toch heb ik alle dom
heden ter wereld begaan die me op
myn vyftigste het leven hadden
moeten kosten. Ik ben gewoon een
overlevende". (Pianist Arthur Ru
binstein in een interview met „EUe"X,
Echtscheiding
„Tien Jaar geleden zou ze mis
schien nog hebben geaarzeld, van
daag neemt een Fran?aise zelf hefc
initiatief tot echtscheiding", sohryft
Marie Claire. In Frankryk neemt
Ihet aantal echtscheidingsgevallen
.waarin de vrouw eiseres is. Jaar na
jaar toe. Volgens de jongste statis
tieken wordt vyfenvyftig procent
•van alle echtscheidingszaken in
•Frankryk door de vrouw aanhangig
•gemaakt. Alcoholisme of overspel
•van de man en mishandeling zyn
«nog altyd de meest voorkomende
aanleidingen tot de grote stap. Het
aantal „gescheiden grootmoeders"
stygt in Frankrijk: vrouwen die ter-
wille van de kinderen het huweiyk
overeind houden aarzelen niet om
alsnog echtscheiding aan te vragen,
zodra de opvoeding van de kinderen
voltooid is.
