Massale vervuiling in de VS
Dr. Esser wil af van bloedproef
Lucht gevaarlijk voor bejaarden
ATJEH EN
DE MYTHE
DOOR BRAM
VAN LEEUWEN
Rooms-rode
coalitie
ZATERDAG 8 NOVEMBER 1969
LEIDSCB DAGBLAD
PAGINA 7
EIDSCH -£k DAGBLAD
„Met Sumatra was het altijd don-
;ren." Dat is het veelbelovende be-
jaajin van een boek. dat publicist Paul
jn t Veer wijdde aan de Atjeh-
t* ïïlos- Of liever aan de Atjeh-oorlo-
d,», want Van 't Veer ziet verschil-
nde fasen in deze bladzijde uit de
schiedenis. die ook vaderlandse
om. schiedenis is. Hy laat wel door
ter. ihemeren dat het moderne gebeu-
1971*n Zuid-Oost-Azië hem mede
ïkei^ft geïnspireerd by zijn goedge-
jaal hreven studie, die vele aspecten
in deze koloniale oorlog van het ne-
leej sntiende eeuwse Nederland beslaat.
Van t Veer is in dit boek nogal
at mythes te lijf gegaan. De mythe
de roemvolle oorlog bijvoor-
:eld. Hy laat zien dat het bedrijven
jajïn een guerrilla toen al evenmin
nijj m lolletje was als nu. Hy besteedt
^Je nodige aandacht aan de nacht-
errie van Atjeh die Neerlands
luisfront beving. Een ontnuchte-
énd verhaal, maar dat is geschiede-
is achteraf vaak.
Begonnen in 1873 is de Atjeh-oor-
Dg, aldus Van 't Veer, in tydsduur
i aantal slachtoffers, de grootste
>rlog die Nederland ooit heeft ge-
1 oerd. In zyn boek onderscheidt hij
17 er Atjeh-oorlogen. De eerste vond
i-i aats in 1873. Van 't Veer: „Dit was
eer een ouderwetse koloniale tuch-
i gingsactie dan een oorlog, die ge-
peel in t,.tempo dooloe-sfeer" ver-
Zy mislukte. De Nederlandse
oepen die nog met voorladers wa-
scl'n gewapend werden ei-uit gesla-
m."
De tweede oorlog laat Van t Veer
iren van 1874 tot 1880. Het jaar
74 is een grensjaar in de geschie- I
mis van Nederlands Indië. Het j
euwe begon door te dringen. Het
ïezkanaal was geopend. Er was een
legraafverbinding met Nederland
t komen. De oorlog werd betrekke-
irt k modern. Voor het eerst werd
ichtstreeks uit Nederland ingegre
pen- Voor het eerst kwam ook de
°P °f de oorlog zedelijk ge-
whtvaardigd was.
°w Ook die tweede oorlog eindigde i
iet een nederlaag. Terwijl de dis-
issies over de morele rechtvaardig- i
lid aangewakkerd door de misluk-
jj ng. voortgingen, begon in 1884 de
3 irde Atjeh-oorlog die twaalf jaar
m gaan duren en ook geen defini-
ef einde zou brengen. De oorlogs-
78 lering werd bemoeilijkt door een j
onomische crisis in Nederland en I
Nederlands-Indië. Zij moest op|
en koopje gevoerd worden. Boven-j
,%en moesten de oorlogshandelingen
Nederlandse kant beperkt bly-
De Atjehers hadden de beman-
van een Engels schip gevangen
len. Wanneer deze mensen iets
overkomen, dreigde een enistig
iet met Engeland.
Rond 1898 begint dan de vierde
tjeh-oorlog de oorlog van Van
Vrijwel het hele koninklijk
rlandsch-Indische leger was er-
overtuigd dat iedere actie tegen
tjeh tot mislukking gedoemd was.
niet Van Heutsz. Hij was van me-
dat met modernisering van het
;er en een optreden op guerrilla-
succes te boeken zou zyn. Van
krijgt de steun van dr. C.
;k Hurgronje.
it Het behoort tot de sterkste passa-
es van het boek. De confrontatie
z| in twee mannen. Een van de bril
de uitste geesten van zijn tijd, de by-
no a mysterieuze Snouck, de ambte-
(e aar die met een ook nu onthut-
v mde vrijmoedigheid zijn meerderen
over hun falen en onwe-
v ndheid. Daartegenover Van Heutsz,
el iel opgeklommen officier, een
chijn van onverzettelijkheid verto-
end, maar dat was maar schijn
en man ook, die veel kankerde, be-
M reesd dat hij achteruit gezet zou
orden. Voor zyn troepen een houw-
n ïgen, maar gezien de stukken die
Hj achterlaat, reageren op Snouck.
en man met groot inzicht. Maar
oor de tijdgenoten was Van Heutsz
- een bijzonder kleine, gezette man
[- geen aantrekkelijke persoonlyk-
ïeid. „Zijn chefs en zijn collega's
loemden hem kifterig. gelijkhebberig.
nbesihcoft en rancureus eigen-
ohappen die in de latere geschied-
ohi-ijving meestal met een glimlach
•an begrip tot „al te grote openhar-
igheid" zijn omgevormd".
Van 't Veer gaat ook nog wat die-
er in op de gouverneur-generaal
an Heutsz een man die opkwam
D 'oor het belang van de koloniën die
reefde naar een bestuur waar
uimte was voor Indonesiëi*s. die
1 yn kop in de wind gooide tegen de
pkomende oliemaatschappijen. Van
Veer: „Van Heutsz is, voor zover
bekend de enige gouverneur-ge-
fl mal die na zijn ambtsperiode niet
birecteur of commissaris van een
letroleummaatschappij is geworden,
if )it geeft 'n heel ander beeld van zijn
optreden, dan de laatste tijd naar
oren is gekomen.'
Het is een bijzonder lezenswaardig
loek geworden. Het geeft inzicht in
en voor velen te onbekende materie,
iet is goed geïllustreerd en het is
i) zelfs nog spannend ook. Want Van
t Veer laat ook ruimschoot» de
krijgsverrichtingen zien. Hy belicht
e figuren van de Atjehse leiders,
iguren die in Nederland vaak al-
een maar bekend zijn uit de ver-
leerlijkende jeugdboeken van enke-
e generaties geleden.
Maar het belangrijkste is toch die
.ontmythologisering". Vair 't Veer
1 aat de twijfels aan het thuisfront
de vraag die velen bezig hield
of dit nu wel een rechtvaardige oor-
og was. Plus de uitbarsting na een
fraaktocht van een van Van Heutsz'
mderhebbenden. toen het in de Ka
mer interpellaties regende.
Onze vaderlandse geschiedenis kent
New York is de vuilste stad ter wereld. Wie er een dagje
rondwandelt krijgt evenveel vuile rook naar binnen, als de
man die in z'n fauteuil twee pakjes sigaretten per dag rookt;
-¥■ in Dorana in de staat Pennsylvanië zijn vorig jaar twintig
personen gestikt op een mistige dag; zij werden letterlijk
vergiftigd door de ernstig vervuilde lucht;
de laatste acht jaar zijn in de Verenigde Staten al meer dan
103 miljoen vissen om het leven gekomen door vergiftiging.
Ettelijke honderden kilometers rivierwater zijn zeer ernstig
vervuild.
Het zyn slechts een paar voorbeel
den van de ernstige vorm die de
milieuverontreiniging in de Verenig
de Staten heeft aangenomen. Het
land bezit de twijfelachtige reputa
tie tot de meest vervuilde gebieden
ter wereld te behoren. Veel te laat
hebben de Amerikaanse politici in
gezien, dat het lozen van vervuild
afvalwater in de rivieren en het uit
braken van grote rookwolken vol
chemische afvalstoffen op den duur
funest zou kunnen worden voor de
Amerikaanse bevolking.
Veel te laat
De ingrijpende maatregelen tegen
de lucht- en watervervuiling kwamen
in vele gevallen te laat van de grond
met het gevolg dat flora en fauna in
de VS een ware aderlating hebben
ondergaan en talloze natuurgebieden
als verloren beschouwd moeten wor
den voor de recreatie. Misschien,
dat het nu volgende relaas de Ne
derlandse politici kan wakker schud
den nu we ook in ons eigen land op
gezette tijden geconfronteerd worden
met een steeds toenemende veront
reiniging van het milieu.
De Amerikaanse dichter Ralph
Waldo Emerson heeft eens gezegd,
dat het menselijk ras tenonder zal
gaan aan zyn eigen vindingen en
werkelyk, wanneer we doorgaan met.
zorgloos ingrijpen in de biologische
verhoudingen zou de natuur wel eens
een massaal slagveld kunnen wor
den.
Amerikaanse autoweg liggen770 pa
pieren bekertjes, 730 lege sigaretten
doosjes, 530 biertin netjes, 590 bier
flessen en 110 whiskeyflessen om
maar even de belangrijkste vond
sten te noemen.
Helemaal werkeloos zien de Ame
rikanen niet toe. Zij hebben enkele
jaren geleden in een groot aantal
staten voorgeschreven, dat de uitla
ten van nieuwe auto's voorzien moe
ten zijn van na ver branders om de
uitlaatgassen, die verantwoordelijk
zyn voor een groot deel van de Ame
rikaanse luchtverontreiniging, ver
der te ontdoen van hun giftige wer
king. Bovendien zyn er in de VS op
het ogenblik ongeveer 200 organisa
ties en instellingen, die zich bezig
houden met de problemen rond de
vervuiling.
te wooncentra vlakbij Miami, voor
industrieën en landbouwbedrijven.
De gevolgen bleven niet uit: miljoe
nen microscopisch kleine diertjes
stierven, planten en dieren gingen
dood watervogels trokken weg. om
dat het voedsel de vissen was
verdwenen.
Het karakter van de Everglades is
in de loop der tijd steeds meer ver
anderd de alligators en andere wa
terdieren verdwenen slangen en rat
ten namen hun plaats is. Omdat de
sluizen de stroom water in de rich
ting van de zee afremden, drong het
zoute water van de Golf van Mexico
stee<ls verder landinwaarts.
Vlieghavei
Gouverneur Kirk van Florida
heeft aangekondigd maatregelen te
nemen om de watervoorziening in
deze natuurgebieden te verbeteren
maar inmiddels is men begonnen
met de bouw van de grootste vlieg-
haven ter wereld. Verder staat er
een nieuwe stad op stapel met onge
veer een miljoen inwoners. By geen
van de plannen is ooit de bescher
ming van de Everglades ter sprake
gekomen. De vliegtuigen en de men
sen zullen lawaai maken en vergif
tige afvalstoffen produceren. Ze zul
len mogelijk de moord op de Ever
glades completeren.
CBS-reporter Kronkite heeft ook
ernstig gewaarschuwd tegen de plan
nen voor het graven van een nieuw
kanaal in centraal-Amerika, ter
ontlasting van het Panama-kanaal
Desondanks Zij. de Amerikanen me^ behulp van atoombomepxlosies.
hard op weg 'n „tweede dak" boven J U*"- La-mont Cole van de Cornell
hun hoofd te bouwen. In de perio- Universiteit waarschuwde, dat door
de van 1900 tot 1969 is de hoeveel- de nucleaire explosies de zeeën en
heid kooldioxide in de lucht met
ongeveer vijftig procent toegeno
men. Naast de auto's en de indus
trieën zyn de vliegtuigen de grote
boosdoeners. Amerikaanse geleerden
becijferden, dat vliegtuigen jaarlijks
driehonderd miljoen ton kooldioxyde
oceanen vergiftigd zullen worden
met Cesium 137, een zeer gevaar
lijke isotoop.
Een tweede probleem dat opduikt, is
de vraag wat er gebeurt wanneer
twee oceanen met elkaar verbonden
worden zonder sluizen. In dit opzicht
heeft Amerika met het Welland Ka
naal, de verbinding tussen de „Gro
te Meren" en de Atlantische Oceaan
flink leergeld betaald. Niet alleen de
schepen maar ook de lamprei (een
soort roofaali kwam van de oceaan
in de meren. Het dier kwam in de
meren, waar zijn natuurlijke vijan
den ontbraken, tot een geweldige ex
plosie.
Dode
MS
Het Ameriaaanse weekblad U.S.
News en World Report sprak onlangs
van een nationale schande, toen het
ging om de verwerking van vast af
valstoffen. De bergen afval ëopen
zich in de VS op rond de grote ste
den, terwijl de mogelijke stortplaat
sen steeds geringer in aantal wor
den. Het gevolg is dat het water door
grote vuilnishopen wordt vervuild.
Bovendien levert het vuil door een
onvolledige verbranding een bijdra
ge tot de luchtvervuiling.
Het probleem wordt duidelijk wan
neer u weet dat de totale produktie
van vaste afvastoffen in de VS ruim
3.5 miljard ton omvat. Tot dusver
werden al deze stoffen in de open
lucht verbrand. Maar de regering
heeft inmiddels ingezien, dat de lucht
daardoor dermate verontreinigd
wordt dat er gevaar voor de mens
dreigt.
Bejaardensterfte
Al meer dan eens is in de VS ge
waarschuwd voor dit pribleem. voor
al met het oog op de bejaarden, die
als eerste het slachtoffer zullen wor
den van een massale luchtverontrei
niging. Met de reinheid is het ook
niet zo fraai gesteld. Cijfers tonen
aan dat de Amerikanen per jaar ge
middeld 48 miljard blikjes weggooi
en Daarnaast komen dan nog eens
26 miljard flessen, meer dan dertig
miljoen ton papier en honderd mil
joen rubberbanden.
Samen met de onvoorstelbare hoe
veelheid plastic vormen zy de ber
gen materialen, die niet of zeer
moeilijk zijn te vernietigen. Boven
dien zorgen ze bij verbranding voor
een zware rookontwikkeling.
Het weggooien van vuil op straat
is in Amerika 'n ernstig feit en wan
neer een „cop" u betrapt op het
weggooien van lege blikjes of een
oude krant kunt u rekenen op een
fikse bekeuring. Maar ondanks de
strenge maatregelen negeert de Ame
rikaan het verbod. Dat bewijst een
onderzoek dat onlangs langs div. au
towegen werd ingesteld. Onderzoe
kers verzamelden alle vuil langs de
weg en kwamen tot de volgende ont
hutsende cijfers: langs één mijl
de lucht in spuiten. De grote straal -
verkeersvliegtuigen zullen die hoe
veelheid straks nog verder opvoeren,
terwijl de supersonische vliegtui
gen nu al hard bezig zijn de stratos
feer te vervuilen.
Ook watervervuiling is voor de
Amerikanen een probleem, waar
voor nog geen duidelijke en afdoen
de oplossing is gevonden. Een triest
voorbeeld is de rivier de Cuyahoga
die door de staat Cleveland stroomt.
Het water van deze rivier bevat zo
veel ontplofbare en brandbare stof
fen. dat er permanent bewakers
langs de oevers van de rivier lopen
en brandweerploegen dicht bij het
water zijn gestationeerd om onmid
dellijk te kunnen ingrijpen wanneer
zich calamiteiten voordoen.
De bekende CBS-reporter Walter
Kronkite heeft onlangs bewijzen ge
leverd voor de onachtzaamheid van
de Amerikanen op het gebied van de
milieuverontreiniging. Daarvan werd
onder meer de Everglades het
slachtoffer. Eens was de Everglades
een brede rivier, die de staat Flori
da doorkruiste en moerasachtige oe
vers had waar exotisch en soms zeer
zeldzaam dierlijk en plantaardig le
ven voorkwam.
De witvissen en de forellen wer
den in de kortst mogelijke tijd gede
cimeerd door de parasiterende lam
prei. Een andere klein soort vis, die
door de forel werd gegeten, had
plotseling ook geen vijanden meer
en in korte tijd zaten de meren tot
de rand vol met de zogenaamde „ale-
wives". Ze spoelden by honderddui
zenden aan en de bergen wegrotten
de vissen vergiftigden de stranden.
Met het uitzetten van een speciaal
soort zalm werd geprobeerd alsnog
de biologische balans in evenwicht te
Bergen vuil in de buurt van
grote steden.
I Amerika is verantwoordelijk
brengen. Een poging die ernstig be- voor een ierdf tot ie heUt
moeilUkt werd. omdat tonnen land- „lle rerontreiniaina op aarde.
bouwvergiften de meren inspoelden
eebeuren. Een handjevol Congresle
den kwam tenslotte achter de mili
taire plannen en een onafhankelij
ke commissie van natuurweten
schappelijke experts kreev oodracht
het vreemde plan te onderzoeken.
Ondanks deze verregaande onacht
zaamheden blijkt in de VS langza
merhand het besef te groeien, dat er
hoognodig iets moet gebeuren aan de
voortgaande milieuverontreiniging.
In de noordwestelijke staten Oregon
en Washington is men al zover dat
aan de nieuwe industrieën de eis
wordt gesteld, dat ze de natuurlilke
schoonheid van de streek niet zullen
schenden en de lucht en het water
niet zullen verontreinigen.
De gouverneur van Oregon. T.
MacCall erkent dat hij niet erg gun
stig bekend staat bii de ondernemers,
vooral nu de voorschriften de laat
ste jaren nog zyn verscherpt. Toch
zegt hy liever een industrie aan zijn
neus voorbij te zien gaan. dan op
nieuw een aanslag te laten plegen op
de leefbaarheid van Oregon.
van omringende landbouwgebie
den en vissterfte veroorzaakten.
Nog in juni van dit jaar werd heel
Amerika opgeschrikt door opzienba
rend nieuws. De Amerikaanse rege
ring had plannen niet minder dan
580 wagonladingen met dodelijk gas
over een afstand van honderden ki
lometers dwars door Amerika te stu
ren. Daarna zouden twee Li-
berty-schepen de gevaarlijke vracht
overnemen en het mijlenver uit de
kust in zee gooien.
De hoeveelheid, die genoeg was om
de bevolking van tientallen grote ste
den uit te roeien en behoorde tot de
overtollige oorlogsvoorraad uit de
Tweede Wereldoorlog, werd begeleid
door een minimale medische staf. die
nauwelyks voldoende zou zijn ge
weest om te helpen bij een lek in
een van de wagons, laat staan bij
een treinbotsing van enige omvang.
Gifgas
De lozing in zee zou kennelijk ge
beuren zonder eruge voorkennis van
de scheepvaart terwfjl niemand zich
leek te bekommeren om eventuele
gevolgen voor het biologisch leven in
de zee. De monsterhoeveelheid gif
gas zou zelfs buiten medeweten van
het departement van Binnenlandse
Zaken belast met de zorg voor
water- en luchtverontreiniging
Moerassen
Ei- kwam echter een langdurige
droogteperiode, terwyl de Amerika
nen op grote schaal sluizen bouwden
om. langs de Tamiami Trial. Het
water dat eens de moerasachtige oe
vers van de Everglades onder wa
ter zette, werd nu gebruikt voor gro-
„Nu zijn we misschien in het na
deel in vergelijking met andere sta
ten. maar op de lange duur zal Ore
gon steeds aantrekkelijker worden
voor de bewoners, terwijl de staten
die minder kieskeurig zijn steeds ver
der bergafwaarts gaan", aldus McCall.
Er zyn nu al vuile industrieën, die
de strenge voorschriften en de daar
mee samenhangende kostbare voor
zieningen op de koop toe nemen. Ze
kunnen de kosten bestrijden uit de
economische voordelen.
Inmiddels zyn geleerden van de uni
versiteiten in Oregon onder wie de
Friese boerenzoon prof. L. Boersma
bezig te onderzoeken of het ver
warmde koelwater te gebruiken is by
de land- en tuinbouw. Er wordt op
het ogenblik beproefd, het warme
water door buizen te leiden die door
de grond lopen. De hoge temperatuur
kan mogelijk de groei van bepaalde
soorten gewassen versnellen.
In elk geval zou het een grcot
nut afwerpen, wanneer in 1990 een
zesde van alle rivierwater in de VS
rebruikt zal worden voor koelwater
Overigens zal er op het gebied van
de milieuhygiëne in de VS nog veel
gepionierd moeten worden. Volgens
deskundigen in Califomië veroor
zaakt Amerika nog steeds een der
de tot de helft van alle verontreini
ging in de atmosfeer en de «oceanen.
(Artikelen in de serie „De aarde
vervuilt werden geplaatst in het
Leidsch Dagblad van 30 oktober, 1, 5,
7 november).
nogal wat mythen. Een van de mooi
ste vind ik altyd: 1304: Witte van
Haemstede verslaat de Vlamingen
bij het Manpad. De historicus prof.
Hugenholtz heeft al jaren geleden
aangetoond dat die slag nooit is ge
voerd, eenvoudig bij gebrek aan Vla
mingen boven de Moerdijk in die da
gen. Maar Van 't Veer. zelf geen
vakhistoricus komt de verdienste toe
dat hij in een veel nabijer verleden
mythes probeert uit te roeien, door
feiten te laten spreken. Feiten, die
misschien wel bekend waren, maar
die in het stof van de mythe waren
gesneuveld.
JRS
Over het veelomvattende vraag
stuk alcohol en verkeer raakt zolang
overal de glaasjes nog worden gehe
ven niemand gauw uitgesproken.
Dc tegenstanders van de bloed-
pr: ?f wacht binnenkort steun, van
een nu nog niet verschenen rapport I
van de stichting wetenschappelyk on-
derzoek verkeersveiligheid. Een voor
lopige conclusie daaruit is dat
ademanalyse te prefereren valt bo
ven de misschien niet minder be
trouwbare. maar dan toch wel aan
zienlijk omslachtiger en duurdere
bloedproevery.
Ingenomen
Ingenomen met die constatering
van de deskundigen is vooral de
Haarlemse psychiater dr. P. Esser,
getuige-deskundige by de uit alcohol
consumptie voortvloeiende rechts
zaken maar al lang ook ver
klaard tegenstander van de voor
al op en rond het departement van
Justitie aan te treffen propagandis
ten van de bloedproef. Van hen is
prof. dr. W. Froentjes. directeur van
het gerechtelijk laboratorium waarin
straks de bloedproeven zouden moe
ten worden behandeld, niet de ge
ringste.
Dr. Esser echter schreef twee jaar
geleden al in het KNAC-orgaan „de
auto": „een ademtest is verre te
verkiezen boven een bloedproef om
het alcoholpromillage van het bloed
van automobilisten vast te stellen.
By een ademtest is er minder kans
op fouten. Die kunnen bij een bloed
proef byzonder gemakkelijk worden
gemaakt".
Hy staat in deze dagen van het
aanwakkerende strijdrumoer nog pal
achter deze mening. Hy zegt: „Het
Is een zeer verouderde methode. Er
bestaat kans op onjuiste uitkomsten.
Onbetrouwbaar
Dat ls nog niet alles. Dr. Esser:
„De bloedproef is onbetrouwbaar. In
het laboratorium kan een veel te
hoog promillage uit de bus komen
door gebruik van allerlei medicij
nen. Bovendien is het zo dat het
bloed tussen het ogenblik van aan
houding en het ogenblik van het af
nemen meer alcohol kan opnemen".
De proef met de adem-analysator
(het blazen in een kastje met een
wijzertje) is naar zijn overtuiging
sneller en goedkoper. „Al die bloed
proefmonsters moeten door laboran
ten bekeken worden. De art» moet
ook betaald worden
Het laboratorium moet er voor
worden uitgebouwd. Duur dus.
Waarom kies je dan niet voor de
methode, die al die rompslomp niet
geeft. Bovendien is die psycholo
gisch veel juister. De verdachte hoeft
niet vele dagen te wachten, totdat hy
op een gegeven moment terecht
moet staan en te horen krijgt: u
was fout. Bovendien wat die adem
test betreft, de man kan zich ter
plaatse van het onderzoek overtui
gen."
Hy bezweert dan echter: „Waar
het mij om gaat is dit: ik val de
bloedproef niet aan als het op de
stoep van het laboratorium gebeurt
en het bloed nog dezelfde dag wordt
onderzocht. Maar als het over een
lange afstand vervoerd wordt, als
het dagen blijft liggen, als het zoals
in deze zomer dertig graden is. dan
zeg Ik: hier is in ernstige mate spra
ke van een waardeloos onderzoek."
Waarby het dan niet blijft.
„Want," zo beklemtoont dr. Esser
zijn aversie tegen de bloedproef,
„het is daarna dan wel zo dat zo'n
man de gevangenis indraait. Ik zou
me helemaal niet druk maken 'als
het om geldboetes ging. Maar we
hebben te maken met een misdrijf
waarop gevangenisstraf staat. Dan
is het toch absurd dat iemand door
de onjuiste uitkomst van een alcohol
proef gevangen gezet wordt."
Eenvoudig
Maar wat kan daarvan in naam
van het gezonde verstand, de ach
tergrond zijn. Dr. Esser verwijst
naar een vooraanstaande anti-bloed
proef collega, die verzoekt niet bij na
me genoemd te worden, wanneer hij
Dr. W. Drees, Minister van staat
en oud-aanvoerder van vier naoor
logse kabinetten, kan het maar niet
laten. Vanuit zijn huis aan de Haag
se Beeklaan blijft hij ondanks zijn
leeftijd de bewegingen op het
politieke toneel nauwlettend volgen.
Lezen kan de oud-premier nauwe
lijks meer. maar hij laat zich diep
gaand over de politieke ontwikkelin
gen informeren en treedt dan van
tijd tot tijd met zijn visie daarop
naar buiten. Dat gebeurt dan op een
wijze die de blijvende intelligentie
en scherpzinnigheid van de oud
premier verraadt.
Zo heeft dr. Drees deze week da
toetreding van de KVP'ers prof. van
I Maarseveen en Paul Beugels tot de
werkgroep PAK in een beschouwing
tn Vrij Nederland over het ontbre-
ken van een politiek alternatief voor
het kabinet De Jong. van een ach
tergrond voorzien, die de moeite waar
ls om even bij stil te blijven staan.
Kort samengevat ziet de oud-pre-
nver in die toetreding slecht' een
strategische zet van een groep KVP'
ers om de samenwerking tussexi KVP
en PvdA weer te herstelen en
In 1971 een rooms-rode coalitie in
het zadel te helpen, die onder lei
ding van oud-minister dr. G. Veld-
1 kamp het roer voor vier Jaar zou
I moeten overnemen.
De wijze waarop dr. Drees tot
zijn conclusie komt. is toch wel een
verhaal apart. Zijn redenering is als
volgt. Willen de drie christelijke par
tijen iet» realiseren van de voorstel
len van de commissie- „duidelijkheid"
van de „18" dan zullen zij de P vd
I A te hulp moeten roepen.
Want VVD en D'66 zyn felle tegen-
standers van de ideeën, die in het
j rapport van de commissie staan en
waarbij wordt uitgegaan van de ge-
I dachte dat regering en parlement een
I eenheid vormen.
j Zij willen als rechtgeaarde „dualis-
ten" de verantwoordelijkheden van
regering en parlement strikt geschei
den houden en het begint er op te
lijken dat zij door dat verzet tegen
de voorstellen van de commissie-
Veldkamp bezig zijn zich als mo
gelijke partners voor de Chris
telijke partyen uit te schakelen.
De P vd A daarentegen heeft in
haar rapport „een stem die telt"
blijk gegeven van staatsrechtelijke
vernieuwingen k la Veldkamp niet
vies te zijn.
De moeilijkheid is echter dat het
Haagse congres van de PvdA dit
voorjaar als regeringspartner heeft
afgewezen, daarmee tcens het eni
ge alternatief voor de liberaal-con
fessionele kabinetten verwerpend.
Drees gaat er nu van uit dat Van
Maarseveen en Beugels tot het PAK
zijn toegetreden om de geesten rijp
te maken voor herstel van de rooms-
rode coalitie.
Dr. Drees heeft zich gerealiseerd
dat Van Maarseveen. zoals hij heeft
gezegd, behalve in de KVP van
Schmelzer ook weinig meer ziet in
de PvdA van Den Uyl en Vondeling.
De KVP'er heeft beide mannen zelfs
In een adem met Biesheuvel en Mel-
lema getypeerd als politici met vui
le handen. Van der Louw en zijn
Nieuw-Links-beweging kreeg daar-
entegen zijn oprechte sympathie.
Waarschijnlijk is overwogen, ver
klaart Drees. dat men wellicht Den
Uyl en Vondeling voor het idee te
winnen zouden zyn. maar dat dan
nog Nieuw Links er een stokje voor
zou kunnen steken. „Daarom zich
maar rechtstreeks tot Nieuw-Links
gewend", aldus de oud-premier.
Dat Van Maarseveen ook Cals
heeft aangeduid als een man met
verouderde denkbeelden, beschouwt
Drees als een trucje om de zaak wat
aannemelijker te maken. „Het kan
geen toeval zijn", schrijft hij, „dat
van Maarseveen de man met wie hy
pas zo nauw heeft samengewerkt,
niet noemt als een van de ouderen,
die door jongeren zouden moeten
worden vervangen.
Drees herinnert er daarbij aan dat
Veldkamp ouder is dan de politici
met de vuile handen en dat hij Jaren
achtereen als staatssecretaris en mi
nister deel heeft uitgemaakt van ver
schillende kabinetten, ook dat van
Cals.
Drees verwijt de PvdA iemand in
het PAK te hebben gehaald die haar
partijvoorzitter en fractieleider heeft
gekwalificeerd als mannen met vui
le handen en die van het PAK al?»
zodanig niets verwacht, maar er al
leen maar een overlegorgaan van wil
maken tussen KVP en PvdA. oe
laatste dan onder Nieuw-Linkse sig
natuur.
De conclusies die hij aan het op
treden Van Maarrseveen verbindt,
lijken plausibel, al gaan ze wel wat
ver. Veel kans op effectuering lijkt
de strategie van de groep KVP'ers
aangenomen dat die inderdaad zou
bestaan, niet te krijgen.
Afgezien van het feit dat ook de
kiezer nog het woord krijgt, zal het
een hele toer zijn de KVP Nieuw
Links te laten omhelzen en omge
keerd. Ook al ruimt Schmelzer het
veld.
R. W. Heidinga
zijn zienswijze heeft gegeven: „Het
is heel eenvoudig. Als de ademana
lyse zou worden aangenomen en de
bloedproef dus zou worden afgesto
ten. verliest het gerechtelijk labora
torium een heel groot contingent van
zijn belangrijkheid. Daarom is er
van zo'n kleine groep zo'n tegenwer
king tegen de ademanalyse, daarom
ls er zo'n felle strijd."
Dr. Esser dan weer: „Er is o^k
gezegd dat de politieambtenaren niet
voldoende in staat zouden zijn met
het apparaat te werken. Kom kom,
dat is onzin. Een politieman zou wel
kunnen bepalen in hoeverre iemands
tong dik is en hy waggelend loopt en
niet een alcoholprimillage op een
schaal kunnen aflezen. Dat wil er by
my niet; in."
