Hans Koningsberg
zich meer
op filmen
toeleggen
er
wil
mijn volgende
pakje is weer
caballero
o©
Noorwegen doet niet
mee aan songfestival
kamsteeg
Nederlandse schrijver bij opnamen van The Revolutionary
OCCASION-CENTRUM
want die smaakt
nu eenmaal
anders dan
andere
Jos de Klerk
overleden
Mies Bouwman
schrijft een
boek over tv
en cfióteren
zemen j de énige zeem.
zonder W11 p fl 9 die uitgekookt kan worden en
zorgen ,IIÜUU bestand is tegen wasmiddelen
DONDERDAG 6 NOVEMBER T9fl6
LEIDSCR DAGBLAD
PAGINA J
ADVERTENTIE
LONDEN (GPD) „Je schrijft natuurlijk altijd voorname
lijk over je zelf. Zo'n opstandige student 'A', als Jon Voight
daar nu voor de camera moet waar maken, heb ik op papier
gezet zoals ik mezelf, uiteraard geïdealiseerd, zou kunnen zien
zo'n twintig, dertig jaar geleden".
Enkele tientallen kilometers buiten Londen praat Hans Ko-
jningsberger over zijn roman „The revolutionary", die op het
ogenblik in en om de Britse hoofdstad verfilmd wordt.
Intussen houdt bij de gebeurtenis-
§en, die zich enkele tientallen metei's
verderop voor de camera afspelen,
scherp in het oog. Want tenslotte is
het zijn verhaal, dat daar onder lei
ding van de 25-jarige Amerikaanse
regisseur Paul Williams in beeld
Wïrdt gebracht. Maar bovendien is
de in Amsterdam geboren, in New
York wonende, in het Engels schrij
vende maar altijd Nederlander ge
bleven auteur associate-producer
van de film en dat betekent, dat hij
meer vingers in de pap heeft dan
tchrfjvers plegen te hebben.
Er wordt geen scène gedraaid, zon
der dat er eerst overleg tussen Wil
liams en Koningsberger is geweest
i daarbij dienen dan ook nog pro
ducer Edward Pressman eveneens
25 en hoofdrolspeler Jon Voight te
worden genoemd. Want „The revo
lutionary" wordt duidelijk door een
team gemaakt. Een team, waarvan
de leden zich één voor één kunnen
vereenzelvigen met de door ..A" uit
gedragen ideeën, omdat zij ieder voor
zich de sfeer, waaruit zyn opstan
dige mentaliteit is geboren, hebben
leren kennen.
Student „a" zo genoemd om
duidelijk te maken, dat men niet aan
een bestaande situatie, aan een con
creet geval wil doen denken, maar
alleen wil aanknopen by een ge
dachte. die in elke tyd. op elke
plaats kan opleven is een student die
zich uit idealistische motieven afzet
tegen het bestaande, in zijn ogen
voorbije. Op zoek naai' een ideologie
om houvast te geven in het bestaan,
tastend naar een eigen plaats, naar
een levensdoel, wordt hij van een
zachte, kwetsbare opstandige door
een logische opeenvolging van on
vermijdelijke consequenties langzaam
maai- zeker naar het geweld gedre
ven. Geweld, dat nimmer zijn doel is
geweest, maar dat. als hij eenmaal
de revolutionaire weg is ingeslagen,
onafwendbaar blijkt.
Regisseur Paul Williams en produ
cer Edward Pressman kennen het j
studentenleven van zeer nabij: zy
leerden elkaar aan de Engelse uni
versiteit van Cambridge kennen na
dat zy tevoren repectievelyk in
Harvard en in Londen psychologie
en economie hadden gestudeerd. Sa
men en voor een belangrijk deel
met eigen middelen maakten zü
in 1967 op Long Island bij New York
een naar Amerikaanse begrippen
low budget-speelfilm, „Out of it", die,
nu zy de internationale cinema zyn
binnengestapt, binnenkort eveneens
door United Artists zal worden uit
gebracht. Een film over jonge men
sen, waarin één acteur, die hoewel
hij geen hoofdrol speelde, opviel
door een ongewone belangstelling,
door een opmerkelijke geëngageerd
heid met het thema: een toen nog
onbekende, 28-jarige acteur, die Jon
Voight heette en na aan de Catho
lic University of America kunstge
schiedenis en drama te hebben ge
studeerd, een groot aantal kleine,
voornamelijk onopvallende rollen
had gespeeld.
Tussen toen en nu is Jon Voights
ster onhooggeschoten: sinds het
overrompelde succes van .Midnight
cowboy" staat zyn naam naast die
van Dustin Hoffman, in grote letters
aan de belangrijkste Newyorkse en
Londense biosocpen. Maar de man
zelf is niet veranderd: Hy is zegt
Paul Williams „een van die zeld
zame acteurs, die meer geïnteres
seerd zyn in de film dan in hun
eigen rol" en het is dan ook daar
om, dat niets in zyn nieuwe status
van wereldster hem van de hoofdrol
in „The revolutionary" heeft kun
nen afhouden. „Ik vind het een ge
weldig verhaal, ik kan er helemaal
in geloven en ik hoop alleen maar,
dat het publiek straks zo in my zal
geloven als ik het in deze nu nog
papieren revolutionair doe", zegt Jon
Voight er zelf van. Hans Konings
berger voegt er aan toe: „Hij heeft
zich zo in „A" ingeleefd, dat hy ook
als hij met voor de camera staat,
helemaal zo loopt en praat".
Engelstalig
Zo ziet Hans Koningsberger dus
zichzelf ruim een kwart eeuw gele
den? „Ja, maar natuurlijk niet ex
act. eerder wat mentaliteit betreft.
Tenslotte waren er in myn tijd an
dere problemen aan de orde. Wy had
den een oorlog, die ons dagelyks be
zig hield. Uit Amsterdam, waar ik
wis- en natuurkunde studeerde, ging
ik langs een studenten-ontsnap
pingsroute naar Engeland. Het werd
verplicht blijven hangen in Zwitser
land, daar contact met de Franse
ondergrondse, tegelijkertijd in Zü-
rich filosofie en sociologie studeren,
tenslotte in 1944 toch naar Enge
land, na de bevrijding korte tijd
terug naar Amsterdam, daarna naar
Indonesië, waar ik nog een tydje
bij de radio heb gewerkt en tenslot
te via de Verenigde Staten op weg
naar huis".
Dat is dan nooit meer helemaal
Amsterdam geworden, want Ameri
ka boeide de na een korte periode
Hans Koningsberger met zijn
vrouw Katherine bij de filmcame
ra, die een steeds belangrijker
rol in het leven van deze succes
volle auteur gaat spelen.
VW's 1600 de L
'67 en '68-er#.
Getest, goedgekeurd,
schriftelijk gegarandeerd.
In diverse kleuren en
uitvoeringen.
Al met een 1e aanbet. van
f 1490,— I I
OEGSTGEEST
Geversstraat 30
Tel. 01710—51940.
Dagelijks geopend
van 8.00 tot 21.00 uur
Zaterdag 1018 uur
Zondag 1418 uur.
(ADVERTENTIE)
van voorlichtingsman free lance-
journalist geworden Koningsber- j
ger zo, dat hij er bleef rondzwerven, j
Hij breidde er zijn contacten uit,
ging, behalve voor Nederlandse
kranten en tijdschriften' ook voor
de „New York Times" en „The New
Yorker" schrijven en publiceerde in
New York ook zijn eerste roman,
„The affair". Dat was in 1957 en
Koningsberger veroverde er z^ch al
spoedig een plaats mee onder de
veelgelezen Engelstalige auteurs,
j Ook zijn volgende romans versche-
j nen in het Engels, „An American
romance". „I know what I'm doing"
en „A walk with love and death".
Wie ze wil lezen, zal dat overigens
in de originele taal moeten doen,
want hoezeer ook internationale
successen, in het Nederlands is Ko
ningsbergers werk om niet geheel
duidelijke redenen slechts zeer
mondjesmaat verschenen.
Desondanks beschouwt Hans Ko
ningsberger zich nog altijd als een
Nederlands schrijver. Weliswaar één
die zyn hoofdkwartier in New York
heeft, maai' die het halve jaar, dat
hij daar niet om zakelijke redenen
hoeft te verblijven, zijn huis in Man
hattan verlaat. Samen met zijn
charmante Amerikaanse vrouw Ka
therine, die op haar Nederlandse
paspoort nog trotser is dan h aar
man.
De Koningsbergers zyn gewend
aan reizen: zy trokken o.m. naar
Rood-China en naar Rusland, waar
Hans als Nederlander de moeilijkhe
den die de Amerikaanse collega's
hadden, kon omzeilen en waarover
hij voor The New Yorker een serie
reisverhalen schreef, die ook in
boekvorm zyn uitgegeven.
HAARLEM (GPD) Onverwacht
is gisteravond op de leeftijd van 84
jaar overleden de musicus Jos de
Klerk. De Klerk is in België gebo
ren en kwam in 1914 als vluchteling
naar Nederland. Hij vestigde zich in
Haarlem. Aan het Koninklijk Vlaams
Conservatorium in Antwerpen had
hij reeds eindexamen gedaan als
fluitist en zanger. In Haarlem vol
tooide De Klerk de komische opera
„Baas Ganzendonk" die in 1919 by
de Koninklijke Vlaamse Opera in
première ging.
Hij was tot zijn dood muziekmede
werker van het Haarlems Dagblad.
Jos de Klerk publiceerde verschei
dene boeken over de muziekgeschie
denis van Haarlem.
AMSTERDAM (GPD) Mies
Bouwman is bezig met een boek over
televisie. Zij gaat er op haar manier
een overzicht in geven van de twin
tig jaren dat de televisie in Neder
land bestaat. Dit werd gisteren be
kend op een ontvangst van de uit
geverij Bruna in Amsterdam, die was
georganiseerd ter gelegenheid van
het verschijnen van het 25 miljoenste
„Zwarte Beertje".
Wanneer riet boek van Mies Bouw
man (bij Bruna» gaat verschijnen,
is nog niet bekend. In verband met
de mijlpaal van het 25.000.000ste
Zwarte Beertje heeft de uitgeverij
Bruna de bestseller ,J3e naakte aap"
van Desmond Morris, die in een
duurdere uitgave in het Nederland
se taalgebied al een oplage van 45.000
heeft gehaaid, in een goedkopere
pocketuitgav? op de markt gebracht.
Bruna had een aantal van de au
teurs. die belangrijk aan het succes
van de Zwarte Beertjes hebben bij
gedragen. naar Amsterdam uitgeno
digd. In het Esso Motor hotel trof
één van Nederlands kampioenen op
detective-gebied Joop van den
Broek zo de internationale meester
in dit genre Eric Ambler. Ook Des-
mond Morns, van wie na „De naakte
aap" ook „De mensentuin" in het
Nederlands wordt uitgebracht, was
er. Jan Oremer, al enige tyd gele
den van de Bezige Bij naar de Bru
na-stal overgegaan, ontbrak niet.
Hy zou nu bezig zijn met een cow
boy-boek.
NEDERLAND 1
6.56 -
7.00 -
7.07 -
8 00
8.20
9.00
10.30
10.35
De fabeltjeskrant (NOS)
Journaal (NOS)
Zendtijd: een ongebruikelijke visie op het leven
op aarde (VPRO)
Shakespeare and all that jazx: muzikaal pro
gramma gebaseerd op de werken van Shakespeare,
in kleur (VPRO)
Journaal (NOS)
Berichten uit de samenleving (VPRO)
Gewetensbezwaard: motieven voor weigering van
militaire dienst (VPRO)
Transit: de Franse zanger George Moustaki. in
kleur (VPRO)
Journaal (NOS)
Organiseren en leiding geven les 6 (Teleac).
NEDERLAND II:
6.50
7.00
7.03
800
8.20
8.35
9.55
10.25
10.55
De fabeltjeskrant (NOS)
Journaal (NOS)
Scala: informatief programma (NOS)
Journaal (NOS)
TROS-Toto: tv-wedstrijdspel (TROS)
De Zijsprong, tv-spel in kleur (TROS)
Wegwezen: quiz voor autorijdende echtparen
(TROS)
Vragenreeks: Tweede Paneel (CVK/IKOR)
Journaal (NOS).
SVV heeft het gistermiddag
niet kunnen bolwerken tegen
Ajax. dat zich in AVRO's „Geen
woorden maar daden" een
plaats verwierf in de voorronde
voor het internationale toernooi
van jeugdvoetballers. „Geen
woorden maar daden" laat de
Jonge voetballers hun clubkleu
ren verdedigen in allerlei be
hendigheidsspelen. maar trekt
ln de entourage de laatste tyd
nogal naar „Zeskamp".
In „Scala" ook nog een brokje
voetbal. In het Olympisch Sta
dion babbelde Herman Kuiphof
met twee „Belgische" Neder
landers de hem toegemeten mi
nuten vol. Over veld, sfeer en
vooruitzichten geen woord, maar
ln Zeist hadden de heren het
nogal r'istig gehad.
Wat een voetbalknie is, legden
Roel Wiersma en Anton Gee-
sink later op de avond over
de andere zender uit aan dokter
Van Swol, hun kennis was ruim
voldoende en er valt heel wat
over af te keuvelen. Dit alles
moest leiden tot een samenvat
ting van NederlandEngeland,
waarvan elders in deze krant
meer dan genoeg te lezen staat.
Het Gereformeerd Politiek
Verbond had zijn zendtijd afge
staan aan het Comité Zelfbe
schikking Nieuw-Guinea. In dat
comité zit het kamerlid Jonge
ling, zodoende. Het is een nieu
we methode om meer zendtijd
te krijgen dan journaal en ac
tualiteitenrubrieken kunnen
bieden. Jongeling rat samen
met belijdenis-ontrouwen als
KVP-er Van Rijokevorsel en de
Amsterdamse wetenschapsman
Pluvier in een forumpje. Ze'.f
was hij goed voor de medede
ling, dat je in plaats van over
een getrapte volksraadpleging
maar beter kunt spreken ovei
een doortrapte volksraadpleging
in West-Irian. Pluvier legde uit
waarom hy als linksman mee
doet: hy acht het regime van
Soeharto de ergste dictatuur die
Indonesië ooit heeft gekend.
„Incident in het archief", he:
spel van Rudolf Bruyn, werd
niet uitgezonden zoals de jong»1
schrijver het bedoeld moet heb
ben. AVRO's tv-spel-worksop
heeft dit produkt uitgestoten en
er is vei volgens veel aan gedok
terd om het voor vertoning ge
schikt te maken, zo staat er in
het programmablad. In opzet
doet het verwantschap met het
laat - mid deleeuwse „Spel van
zinnen" vermoeden. Daarmee
houdt de opstelling in 'n aantal
modieuze chablonen verband. De
sfeer van het „apparaat", dat
elk menselijk leven doodt, zelfs
het leven van hen die
zich graag naar dat apparaat
schikt, kwam overigens goed
over. De zelfvernietiging van de
machtheobers voltrok zloh te
schielyk. Als het waar is dat
het voorbijtrekken van een hele
horde Jeroen Bosch-figuren als
onuitvoerbaar is geschrapt, blijft
de vraag of het als surrogaar
voorgeleiden en afvoeren van
zes verklede Scapino-dansera
met wat duidelijker had kunnen
worden uitgelegd.
TNT ALLER
DONDERDAG 6 NOVEMBER
Hilversum 1, 402 m.
AVRO: 18.00 Nws. 18.11 Radiojourn.
18.20 Uitz. van de BP 18.30 Stereo:
licht Instrumentaal ensemble 18.55
Voor de kinderen 19.00 Stereo: Big
Band Beat: Dansorkest The Skymas-
ters 19.25 Gesproken brief. 19.30 Nws.
Deze zal heil zijn:
slanltelt van Jezus van Nazareth
IKOR: 19.35
Avro; 20.05 Stereo: Harprecltal: mod
muz. (gr.) 20.10 Stereo: Omroeporkest
en sol.: klass. en seml-klass. muziek
(In de pauze: 21.05-21.30 Symptonen.
satirisch hoorsp. 22.30 Nws. 22.38 Me
dedelingen 22.40 Radiojourn. 22.55 Ste
reo: Licht combo met zangsol. (opn)
23.20 Mens, muz, materie; muzikale
lez. 23.55-24.00 Nws
Hilversum 2. 298 m.
NCRV18.00 Tijd vr(j voor muziek
ln vrije tijd 18.30 Nws. 18.41 Act. (ca
19.00 Spektrum: maatschappelijke
vraagstukken nader belicht) 19.15 Ste
reo: Leger des Hellskwartler (gr.)
19.30 Kerkorgelconcert: klass. Nederl.
muz. 20.00 Ferdinand Huyck (dl 5)
vervolghoorsp. 20.26 Stereo; lichte
grammofoonm. 20.30 Radio Actief gev
Zelf doen
Wellicht zullen zy binnenkort nog
wel vaker op pad moeten. Want
hoewel Hans Koningsberger beslist
wil blijven schrijven, wil hij zich
daarnaast ook meer op het filmen
gaan toeleggen. Na twee originele
scenario's en een filmbewerking van
zijn eigen roman „A walk with love
and death" voor regisseur John
Hus-ton, is hy nu met „The revolu
tionary" nog dieper in de filmery
doorgedrongen.
Als scriptwriter en associatie-pro
ducer van een film, die een onder
werp behandelt, waar de auteur
zich helemaal in thuis voelt: tenslot
te is hy actief betrokken bij het
Amerikaanse comité dat geweldloze
studentendemonstraties wil coördi
neren, was hy een van de drie ini
tiatiefnemers van de anti-Vietnam-
beweging van schrijvers en andere
kunstenaars im de Verenigde Staten
en wordt zijn naam naast die van
de bekende kinderarts dr. Spock ge
noemd, wanneer de „resist group" in
het geding is.
Maar daarbij wil hy het niet la
ten. Als straks zijn roman „I know
what I'm doing" zal worden verfilmd
en de voorbereidingen daartoe zijn
in een vergevorderd stadium dan
hoopt Hans Koningsberger zelf in
de regiestoel te zitten.
Hearts of Soul in selectieploeg
HILVERSUM (ANP) Aan het
Eurovisie Songfestival, dat op 21
maart a.s. in het RAI-congres-
centrum in Amsterdam wordt ge
houden, zullen tenminste veertien
landen deelnemen. Na Denemar
ken. dat al enkele jaren niet meer
meedoet, heeft nu ook de Noorse
televisie laten weten volgend jaar
van deelneming af te zien.
Intussen zyn tien Nederlands* vo
calisten geselecteerd, die in twee
etappes onderling zullen moeten uit
maken wie Nederland op dit Euro
visie-songfestival mag vertegen
woordigen. De tien kandidaten zyn:
Conny Vink, Sandra Reemer, Helen
Shepherd, Ben Cramer, Frits Lam-
brechts, Bonnie St. Claire, Tony An
derson, Joke Bruys, D. C. Lewis en
de Hearts of Soul.
De nationale finale zal op 11 fe
bruari in het Congresgebouw in
Den Haag worden gehouden. Op de
ze finale zal worden bepaald welke
zanger of zangeres en welk liedje
Nederland <ap het Eurovisie Songfes
tival zal vertegenwoordigen.
progr (22.30 Nws. 22.38 Parlementair
j dagoverzicht) 23.55-24.00 Nws.
VOOR VRIJDAG 7 NOVEMBER
Hilversum 1, 402 m.
AVRO: 7.00 Nws. 7.10 Ochtendgymn.
7.20 Lichte gram.muz. (8.00 Nws. 8.11
Radiojourn. 8.30-8.33 De Groenteman)
NOS: 9.00 Radiokoor: oude liederen.
9.35 Waterst 9 40 Mod. kamermuziek
(opn.) AVRO: 10.00 Voor de kleuters
10.10 Arb.vlt. (gr.) (11.00-11.02 Nws
11.30 Brabants Barok Ensemble: oude
muz. (opn.) 11.55 Beursber. NOS: 12.00
Blik op de wereld: populair progr.
overheidsvoorl. 12.30 Uitz. voor de
landb. NOS: 12.40 Stereo: Lichte gram
muz. 12.50 Recht en slecht, praatje.
13.00 Nws. VARA: 13.11 Act. 13.20 Ge
deeltelijk stereo: Klass. muz. (gr. 14 00
Stereo: Klass. gram.muz. NOS: 14.10
Stereo; Lichte gram.muz. 14 20 Van Je
buren moet Je t maar hebbenradlo-
wedstr. tussen Nederl. en Belg mi
crokorfbalteams 15.00 Stereo: Klass.
kamermuz. (gr.) 1515 Stereo; Aspek-
ten van de kamermuz.: mod: kamer
muz. 15 45 Toerismo: toeristische in
form. uit binnen- en bultenl. VPRO:
16.00 Nws. 16.02 VPRO-Vrijdag: gev.
progr.
Hilversum 2, 298 m.
KRO: 7.00 Nws. 7.10 Het levende
woord 7.15 Badlnerie: klass. en mod.
muz. (gr.) <7.30 Nws. 7.32 Act. 7.50
Overweging 8.00 Nws.) 8.30 Nws. 8.32
Voor de hulsvr. (9.00-9.10 Gymn. voor
de hulsvr 9.40 Schoolradio. 10.00 Ste
reo: Aubade: klass. ork.w. (opn.) 1100
Nws. 11.02 Voor de zieken 11.55 Meded
12.00 Van twaalf tot twee: gev progr.
(12.22 Wij van het land 12.26 Meded
t.b.v. land- en tulnb. 12.30 Nws. 12 41
Act. 13.00 Raden maar.14.05
schoolradio 14.30 Stereo: Muslëstn:
licht gev. muz.progr. (opn.) TROS:
15.00 Stereo: Concert a la carte: verz -
pl.progr. van operettemuz. 16.00 Nws.
16.02 Disco-drlve-in: de showbusiness
op de korrel genomen 17.00 Persover
zicht 17.15 Sportkompas 17.45 Act.
Hilversum 3, 240 m.
VARA: 9.00 Nws. 9 02 De Eddy Bec-
kerr Show (10.00 Nws.) NOS: 1100
Nws. 11.03 De Felix Meurders Show
J VPRO. 12.00 Nws 12.03 Top-30 (13 00
Nws TROS: 14.00 Nws. 14 03 Lynx
(of Los) AVRO: 15.00 NW 15.03 Muz.
Boetiek: licht gev. muz progr. (16 00
j Nws.) 1700 Nws 17.02 Radiojournaal
17.05-18.00 Zingende bougie: gev pl -
j progr. voor automobilisten.
TELEVISIEPROGRAMMA'S
Nederland I
I NOS/NOT: 10 45-11 35 Schooltelevisie
I NOS: 18.50 KI.: De Fabeltjeskrant
NOS: 19.00 Journ. AVRO: 20.20 Avro's
Doebldoe: showprogr. voor de Jeugd
NOS: 20.00 Journ. AVRO: 20.20 Avro's
Televizlcr 20.30 Avro's Sportpanorama
21.10 Buiten voor de deur. TV-spel
Nos: 22.30 Journ. Teleac: 22.35-22 65
Hoofdstukken uit prehistorie en vroe
ge geschiedenis - les 4 herh.
Nederland II
NOS: 18.50 Kl.: De Fabeltjeskrant
NOS: 19 00 Journ. 19.03 Scala Inform
progr. KRO: 19.30 KI Hij en Zy. Tv-
serie NOS: 20 00 Journ. KRO 20 20
KL: Bonanza. TV-Western 21 10 Brand
punt 21.50 KI Een dag met een knip
oog (Alltag mlt Muslk). Duits amuse-
mentsprogr NOS: 22 33-22 38 Journ.
