Politie oefent met traangas
'WE VERNIETIGEN LANGZAAM ONZE NATUUR'
j^r:—-
Bijna hele Kamer
stelt Luns vragen
over Griekenland
ROOKWOLKEN
BOVEN DE
DRENTSE KLEI
Motie schieten
cloor politie
verworpen
Hoesak vraagt
lief te zijn
voorde Russen
DOOR BRAM
v. LEEUWEN
m r"r
LEID8CH DAGBLAD
ONDERDAG 30 OKTOBER 1969 LEID SC H DAGBLAD
PAGINA 19
ECHTEN (GPD) In het Drentse Echten wordt geen traan-
je meer gelaten wanneer wakkere politiepelotons hun men-
jle training kracht bij zetten door traangasbommetjes de na-
L ïur in te werpen. Toen gistermiddag 15 km verderop de
a, rojectielen op de heide van Darp de lucht insuisden kon de
ijkspolitie een streep zetten onder een benard Drents weekje.
De moeilijkheden begonnen de
;o "ge week toen een plaatseljke
rslaggever vanuit Hoogeveen het j
n Igende alarmerende bericht de we- j
'"ld instuurde: „In het dorp Echten
de gemeente Ruinen is het iedere
nsdag huilen geblazen. In de
trfst- en wintermaanden krjgen
den van do i jkspolitie uit heel Nc-
irland in het vakantieoord Wester
rgen een zg. mental training.
Daarnaast krijgen deze mannen
s in het werpen van traangas- en
okbommen om te oefenen in het
herdrukken van opstootjes. Zodra
bommen zijn gegooid trekt een
i eed spoor van traangas over de
eilanden en de wegen rond het
jrp. Mensen op de fiets gaan ge-
iarlijk slingeren, chauffeurs in
jto's raken bedwelmd door het gas.
jeren die op het land werken en
jor de gasstroom worden getroffen
Herpen zich piat op de akkers. Man
den en vrouwen zitten met tranende
de koeien te melken".
q Niet mis te verstane taal dus. Maar
Kje op de volgende dinsdag het in
stbossen vredig weggeborgen
iten zo voorzichtig mogeljk na-
ert ontwaart weinig meer dan de
inouds vertrouwde beelden van het
nd: gelaten grazend vee, bruine
;ven waar boerenlieden nijver op
ist- en hooikarren uitrijden en
:rst bedaagd voortpeddelende
•tsers, van wie Ruinens burgemees-
De Boer op weg naa r Wester-
;en op deze dinsdag veruit de
1ste is. Niets van dit alles wordt
ir enige traangasrook aan het oog
1/ er*J
cht
onttrokken, noch bespeurt men in
akkers plat voorovergelegen landbou
wers.
Nadere informatie leert dat de
Hoogeveense nieuwsjager een fanta
sierijke geest niet ontzegd kan wor
den. Welgeteld twee Echtenaren heb
ben de vorige week dinsdag enige
tranen moeten wegwissen: boerin
Hendriks en de op haar erf nering-
Naar a nr!tprroin Iin blauwe overalls, het gasmasker op
iiadl dlllltl IxIIclIl jje z jfrontaal aangetreden politie-
T ambtenaren bevinden wj ons op een
J ie ,1Be" van de oefenterreinen Het
mene inspectiedienst van de Rijkspo- n.rno. 0.nn
litie. belast met de supervisie over .,t h
de cursussen in Westerbergen. zegt P h
in de kantine, waarin de 80 cursisten oianschapjten van de
van deze week de broodmaaltijd be- ,nU hleLT ,1'
eindigen, allereerst: ..zegt u liever i T ,Hendr,ks
niet dat ik majoor ben Dat neigt j 1traangMpro-
naar de militaire dienst. Ik ben diri- n i a t -
De les begint met enig eenvoudig
gerend officier der Rjkspolitie derde
klas". Hij kan. als de kritiek op de
Hoogeveense persvertegenwoordiger
geluwd is, meedelen dat bij de poli
tie noch gemeentebestuur enige
klacht over traangas is binnengeko
men.
„Maar", zo geeft hj oerte te ver
staan, „we kennen onze plichten.
Er is een onderzoek ingesteld. Zolang
dat duurt zijn de oefeningen hier ge
stopt. Mijn hele streven is: ik wil
gewerp van de ontstuimige rokende
granaatjes. Als het eerste wolkje
langzaam op het groepje kijkers
komt aanrollen doceert de heer
Schouten: „8tuift u niet weg. dan
trekt u het gas mee. U kunt gewoon
om de rook heenlopen". Een lesje
dat best onthouden mag worden.
doende bakker belandden onverhoeds m°gel|Jkbeld bestaal dan ook dat we
De oefening daar in de hei en zand
bij Darp mag geheel geslaagd heten.
Alleen de kijkers wachten zware be
niet dat de mensen overlast wordt proevingen. Vooral als de zwaar ro-
aangedaan". J kende granaten mogen worden te- rS^
Maar dat is. hoe ongevaarljk ruggeworpen schromen etteljke po- geruststellend: „Dat kunnen wj im-
traangas dan ook in feite is, toch in litiemannen niet, het helse apparaat mers op geen enkele wjze helpen.
Echten wel degeljk gebeurd. „Inder- in de hand. de achtervolging op de Uiteindeljk is het hier een militair
daad", erkent de heer Schouten, „deomstanders in te zetten. Als bange oefenterrein".
hazen door elkaar rennend stuiven
fotografen en andere beroepshalve
geïnteresseerden alle kanten uit.
T.v.-journalist Jan Gerritsen bijvoor
beeld, zijn cameraman rustig tot een
close-upje instruerend, ziet men een
tel later met vertrokken gezicht en
vliegensvlugge benen wegsnellen,
een verraderlijke politieman met
dampend projectiel zeer na op de
rappe hielen.
Ook majoor Schouten ontdekt men
af en toe in wilde galop naar onbe
stemde verten. Hj zal later uitpuf
fen: „Het is gemene rotzooi: Ik kan
er echt niet tegen".
Als de oefening ten einde is trek
ken dichte nevelslierten over de bos-
sages weg. Mogeljk bereiken ze de
rand van het oefenterrein wel waar
zich een aantal boerenhuisjes be
vindt.
Misschien wordt Darp dus wel een
tweede Echten.
„Ach nee", zo stelde adjudant
Brinkman, gastheer van het leger,
op een ander terrein verder gaan
dat is helemaal geen probleem".
Dat komt later op de middag dan
ook wel vast te staan, wanneer zeven
van de bekende donkerblauwe Volks
wagenbusjes voortsnorren langs
boerenhoeven en
Rogat tenslotte
Ook van boer Hendriks wordt men aankomen bU Darp. Achter dit dorp-
niet veel wjzer. Hj zendt de nieuws- ?e zich een. scbilderacbti8
gierige aanloop met bittere woorden landscbaP uit, dat bljkens een bord
van het erf: „De zaak is veel te veelJe als natuurreservaat mag worden
opgeblazen. Ik heb één keer gepraat.aan?einerkt.
Ik stink er niet weer in". Honderd meter verder gaans door
het rulle zand stuit de natuurlief-
in een wolkje gas.
De bakker bljkt, mogeljk wel be
vreesd voor de westeljke persmen
sen, die gisteren op de landerijen
rond Echten naar traangas zochten,
onvindbaar. Hj zou zich nu ophou-
den bj het moeiljk te localiseren Yf fn
Fluitenberg. 1 via Koekanje
DEN HAAG <GPD> —De tweede-
Traangasoefeningen
Drentse hei.
hebber echter op een bord van geheel kamerleden Van der Stoel PvdA), i icim aan ncgc
andere strekking: „levensgevaarljk Mommersteeg KVP>Berkhouwer in de aangesloten landen.
militaire bondgenootschap voortdu
rend blootstelt aan negatieve kritiek
hier wordt geschoten". Met de 1
(WD), Aantjes (ARP), Bos
(CHU>, Visser <D'66> en Aarden
(PPR) hebben minister Luns ge
vraagd gevolg te geven aan de top 20
oktober door de NAVO-assem-
blee aangenomen resolutie, die er bj
de regeringen van de NAVO-landen
op aandringt alle passende middelen
ter hand te nemen om Griekenland
te bewegen snel terug te keren naar
een rechtsstaat, die is gebaseerd op
vrje verkiezingen en het systeem
van parlementaire dmocratie.
De vragenstellers willen ook van
de regering weten of de in de NAVO-
resolutie tot uiting komende opvat
ting van een gezamenljk optreden
van de NAVO-landen tegen Grie
kenland noodzakelijk is.
I Tenslotte verzoeken de parlemen
tariërs de regering een dringend be-
I roep te doen op Washington om in
DEN HAAG «GPD» De Tweede
Kamer heeft gistermiddag een twee
tal moties, waarmee beoogd werd het
gebruik van vuurwapens door de po
litie te beperken, verworpen. Alleen
de oppositie-part jen (PvdA, D'66,
PSP. CPN en Gnoep Aarden) stem-
den voor de motie.
De eerste motie was ingediend door
mej. Goudsmit (D'66), waarin ge-
j vraagd wordt in een wettelijke rege-
deze actieve en leidende rol te ver- ling vast te leggen dat slechts onder
tolken. j uitzondert jke omstandigheden ge-
De resolutie van de NAVO-assem- weid mag worden gebruikt,
blee verwjst naar die van het mi- j in de motie van mevrouw Singer-
nisterscomité van de Raad van Eu- Dekker wordt aangedrongen de
ropa en die van het Europese parle- schietinstructie van de politie zo te
ment (beide van Januari van dit wjzigen dat niet meer geschoten
jaar), die van dezelfde strekking
zjn. De NAVO is tot zjn resolutie
gekomen, omdat de gang van zaken
in de lidstaat Griekenland ook het
ADVERTENTIE
Purol h®udce
I smetteloos zu
huid
zuiver
mag worden op vluchtende personen.
Van de zjde der regeringspart jen
werd opgemerkt, dat de huidige situa
tie met het gebulk van vuurwapens
niet ideaal is, maar omdat de minis
ters Polak en Beernink beloofd heb-
heb het nogmaals te bestuderen,
j stemden zj tegen de moties. Het lan-
I delijk contact van politiecommissa-
rissen had al eerder aangedrongen op
een strengere instructie voor het ge-
I bruik van vuurwapens.
(ADVERTENTIE)
Daar is
Barend de Beljongen.
Met het vólgendè rondje.
Jonge Blankenheym.
PRAAG (Reuter, AFP. AP) De
Tsjechoslowaakte partjleider Hoesal^
J die dinsdag van besprekingen in Mos-
I kou terugkeerde, heeft gisteren zijn
landgenoten gevraagd, vriendschap*,
banden aan te knopen met de
Tsjecho-SIowakije gelegerde Rusd-
j sche troepen. Waarnemers maken
hieruit op dat de 8009 militairen van
net Rode Leger voorlopig in Tsjech».
Slowakije zullen bijven en dat het
✓velzet tegen de Russische aanwezig,
beid nog groot is. Hoesak sprak tot
ongeveer 8000 Praagse communisten
in het Julius Foetsik Park.
Op dc bjeenkomst zed partjleider
Hoesak dat de landen van het Pact
i van Warschau verantwoordeljk zjn
I voor de verdediging van de grenzen
van het hele socialistische kamp.
„Praag kr jgt weer een goede
naam bj de socialistische landen",
zei Hoesak. doelend op de conferen
tie van ministers van Buitenlandse
Zaken van socialistische landen, die
vandaag begint in het kasteel Lany,
ongeveer 50 kilometer van Praag.
De mens van vandaag leeft vrijwel voortdurend in angst. Hij
voelt zich bedreigd door de grote voorraden atoombommen en
gifgassen, die op bijna elk plekje van onze aardbodem opge
slagen liggen. Hij is bang voor een derde wereldoorlog, voor
het steeds gevaarlijker wordende verkeer en hij vreest te zul
len sterven aan een hartinfarct of kanker.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiir
In die voortdurende angstpsychose
jaat de mens voorbj aan een veel
groter en dreigender gevaar, dat on
gemerkt steeds naderbj komt. En het
vreemde van het geval is dat elke
bewoner op aarde ook u mee
werkt om het gevaar steeds groter te
maken. Waar de mens steeds opnieuw
ijvert voor een evenwicht tussen de
economische en militaire grootmach
ten, daar vergeet h j het evenwicht in
de natuur volledig. En juist uit deze
hoek kunnen de slagen verwacht
worden.
De mens bekommert er zich niet
#m, dat de landbouwers op alle con
tinenten elk jaar zwaardere land
bouwvergiften gebruiken om dc ge
wassen en fruitbomen te bespuiten,
dat tonnen afval zonder protest ge
loosd worden in onze rivieren, kana
len en zeeën zonder zich te bekom
meren om de eventuele gevolgen.
Leefbaar milieu
Hj ziet elke dag de vele schoorste
nen. maar beseft op dat ogenblik
niet. dat ze meestal vierentwintig
uur per dag rookwolken met talrjke
giftige bestanddelen de lucht in bla
ten en op dat moment miljoenen
auto's op de aarde hard bezig zjn
het kostbaarste bezit op aarde: een
leefbaar milieu met een gezonde bo
dem, vers water en frisse lucht, te
vernietigen. We nemen nauweljks
notie van het feit dat we hard bezig
zjn de natuur, waartoe we zelf in be-
langr jke mate behoren, uit haar voe
gen te lichten
Ja, de mens anno 1969 beijvert zich
om „moeder aarde" binnen enkele
tientallen jaren te veranderen in een
stinkende onbewoonbare planeet. Als
onze kinderen in het „magische" jaar
2000 nog leven en er zjn talloze
geleerden, die daaraan sterk twjfe-
len met de steeds voortschrjdende
water- en luchtverontreiniging
dan heeft de techniek zeer zeker
flinke sprongen gemaakt.
De automatisering zal er waar-
schjnljk voor gezorgd hebben, dat de
arbeider-van-morgen nog slechts en
kele uren zal moeten werken, maal
ais de zaken zich ontwikkelen zoals
in de afgelopen decennia dan zal ons
water veranderd zijn in stinkende
modderpoelen. Door de ongebreidelde
lozing van afvalwater en chemische
afvalprodukten zal het water tot in
de wjde omtrek een grote stank ver
spreiden. De kleur van het „water"
zal zwart zjn en er zullen dode vissen
in dr jven
De mens in het jaar 2000 zal het
gemakkeljk hebben omdat hj voor
zien is van alle technische gemakken,
maar dezelfde mens zal zich grote of
zelfs vergeefse moeite moeten ge
troosten om zich te kunnen ontspan
nen in de natuur, om de doodeenvou
dige reden dat er waarschjnljk geen
natuur meer zal zjn. Geen bossen op
de Veluwe. geen dagje naar het
Noordzeestrand, want het milieu is
onleefbaar geworden Moeder natuur
is dan veranderd in een massagraf
voor het biologische leven op aarde
De massale vergiftiging van de Rijn
heeft dit jaar grote groepen mensen
wakker geschud. Ze werden met hun
neus op de keiharde feiten gedrukt,
maar langzamerhand zjn ze al weer
ingedommeld. We zjn al weer ver
geten, dat de drinkwatervoorziening
in westeljk Nederland aan een zjden
draadje heeft gehangen.
Chemische stoffen
We werden geschokt door televisie
beelden van miljoenen dode vissen,
gestorven omdat een chemische fa
briek of transportonderneming per
ongeluk giftige chemische stof
fen in de Rjn liet vallen. Het Rjn-
water werd vergiftigd, maar alles is
deze keer nog goedgegaan. en het
voorraadje Endosulfan, dat de vergif
tiging veroorzaakte is al lang naar
zee gespoeld. Maar de vraag blijft
open of we er volgende keer weer
zonder kleerscheuren vanaf komen.
Gelukkig is alles (nog) goedgegaan.
maar de gebeurtenissen en de ernsti
ge gevolgen voor het biologisch leven
hebben ons even wakker gemaakt
voor de aanslagen, die steeds opnieuw
op ons leefbare millieu worden ge
pleegd. De ene keer gaat het om een
stukje van de Voornse duinen, de an-
tjd veranderd van een meer. dat
jaarljks tienduizenden toeristen trok,
in een enorme oppervlakte sterk ver
vuild water.
Het afvalwater van de grote ste
den in de omtrek en de afvalproduk
ten van de grote industrieën, die zon
der zuivering in het meer werden ge
loosd en gestort hebben er voor ge
zorgd dat het water ging stinken, het
biologische leven in het meer totaal is
vernietigd en het verspreidt een on-
draagljke stank tot in de wjde om
trek.
zweepdiertjes (dinoflagellata) die de
zee dan een rode gloed geven. Een
prachtig natuurverschjnsel. maar te-
geljk een grote bedreiging van de
mensheid.
Want de diertjes, die een uitste
kende voedingsbodem vinden in sterk
verontreinigd zeewater vergiftigen
datzelfde zeewater en het biologisch
leven zoals de mosselen en haring.
Er zjn inmiddels al tientallen slacht
offers gevallen, omdat er mensen wa
ren die dit vergiftigde zeebanket aten.
Er zjn gevallen geregistreerd voor de
kust van de Amerikaanse staat Flo
rida waarbij in één klap twintig mil
jard vissen werden gedood.
Maar nog steeds geldt in onze hui
dige maatschappj het „mare liberum"
Nog dageljks vertrekken uit diverse
havens in Europa schepen met ton
nen chemische afvalprodukten. Vaak
verpakt in ondeugd el jk materiaal
krjgt het een plaatsje op de bodem
van de zee en wat gebeurt er wan
neer de vaten zjn doorgeroest? Nie
mand weet het precies, maar het zal
in elk geval niet veel goeds zjn. Ook
de Nederlandse regering ziet machte
loos toe.
dere keer om het Kuinderbos, dat mi
litair oefenterrein moet worden, maar
de milieuverontreiniging gaat gesta
dig door en de natuurgebieden en het
biologisch leven worden steeds
schaarser.
We realiseren ons nauweljks dat
we helemaal op de verkeerde weg
zjn. omdat we ons blind staren op de
steeds toenemende welvaart. Slechts
zeer langzaam beginnen de eerste
stemmen zich te verheffen tegen de
grandioze verspilling van onze na
tuur. Maar het zjn slechts „voor
postgevechten" in een periode dat de
oorlog al een hele tjd woedt en de
klok al vervaarljk dicht bj het
„twaalfde uur" is beland.
Vuile industrieën
Want het levensmilieu op aarde is
nu al op tal van plaatsen onleefbaar
geworden. Vooral op plaatsen waar
grote bevolkingsaantallen en „vuile"
industrieën geconcentreerd zjn vin
den we dageljks nieuwe voorbeelden.
Het Erie-meer, bijvoorbeeld, in de
Verenigde Staten is in enkele jaren
Een ander voorbeeld vinden we in
Londen. De Engelse hoofdstad wordt
zo nu en dan opgeschrikt door een
bjzonder dichte mist. die „smog" ge
noemd wordt. Het is een mengeling
van „fog" en „smoke", van mist en
fabrieksrook, die via de schoorstenen
de lucht in wordt geblazen. Door dit
„natuurverschjnsel" sterven tiental
len mensen, terwjl honderden Londe-
naren in ziekenhuizen opgenomen
moeten worden met ademhalings-
moeiljkheden.
De ziekenhuizen hebben op zulke
ogenblikken nauweljks genoeg bed
den voorradig. En dat gebeurt alle
maal, omdat de Engelse fabrieken
hun giftige gassen zonder reiniging
of naverbranding de ruimte in blazen.
Rode getij
Nog een ander voorbeeld: zo nu en
dan worden de kusten van Groot-
Brittannië en Denemarken geteisterd
door het zogenaamde „rode getj"
Het zjn enorme hoeveelheden mi
croscopische kleine roodkleurige
tft
i,
fc f 'éstl -y-
Terugslag
De mens denkt de macht over de
natuur te bezitten, maar degene, die
de gebeurtenissen eens wat nader be-
kjkt ziet dat de natuur nog feller te
rugslaat. Het leven dat de basis
vormde van alles verdwjnt en veran
dert de wereld langzamerhand in een
troosteloze eenzaamheid, ondanks het
technisch vernuft. Ver van de vogels,
vissen en planten. Ver ook van de
mensen, die meenden de natuur te
kunnen regeren; ver van de mensen
die dachten ongestraft het „afval
van de maatschappj" te kunnen lo
zen.
De mens van vandaag leeft nog
steeds te veel met het oog gericht op
de welvaart: op het autootje voor de
deur en de grote koelkast in de keu
ken. Men is zelfs bereid daaraan een
groot deel van het welzjn op te offe
ren. Tenminste zolang men leeft in
de overtuiging, dat er op onze aarde
nog voldoende bossen en zeeën aan
wezig zjn en de recreatiemogeljk-
heden nog talrjk zjn.
Pas wanneer de mens ontdekt, dat
achter zjn rug de aarde bezig is te
veranderen in een vuilnisvat zal de
mens proberen iets te doen aan de
milieuhygiëne. Misschien is het dan
nog niet te laat.
Mogeljkt zal het in natuurbescher
mingsjaar 1970 de ogen van nationale
en supranationale organen worden
We hebben allemaal schuld.
geopend en wat meer calorieën in de
str jd geworpen worden om de milieu
verontreiniging tegen te gaan. Want
dat er haast bj is. staat als een paal
boven het vervuilde water
(Wordt vervoLgcL
