Invoer t van i Nederland uit
Roemenië is sterk achterop
Paus Paulus: elke
twee jaar synode
Premier De Jong en minister Luns in Boekarest
vvella
i:flex
In Ban ja Loeka: 20 doden
Topman van het
maanonderzoek
verlaat Nasa
Kerkelijk Leven
MINDER DAN
HALF MILJOEN
LIBANEZEN
NAAR CAIRO
VOOR EEN
BESPREKING
we OA
weiia
rried
LLiDSlH DAGBLAD
DINSDAG 28 OKTOBER ly Q
ADVERTENTIE
Welta hairsprays vow
a!)e haarsoorten
roos? 8 X WeUamed: wég roos
Wellaform Dry - vetvrije
haarcrème op alkoholbasis
(Van een speciale medewerker)
LEIDEN (GPD) „Nooit in zijn geschiedenis heeft Roeme
nië zo'n actieve internationale politiek gevoerd en zoveel vrien
den gehad als vandaag aan de dag", aldus verklaarde de Roe
meense partijleider Ceaoesescoe vast op het communistische
partijcongres in augustus j.l. De cijfers spreken voor zichzelf:
vijftien jaar geleden onderhield Roemenië, dat toen nog zwaar
onder de Russische plak zat, diplomatieke betrekkingen met
nog geen dertig staten, thans zijn het er bijna honderd, waar
onder West-Duitsland (dat tot nu toe elders in Oost-Europa te
vergeefs diplomatieke erkenning heeft gevraagd) en Israël,
waarmee de andere communistische landen hebben gebroken.
In juli 1967 bezochten premier Maurer en minister van Buiten
landse Zaken Manescoe ons land. De reis van premier De Jong
en minister Luns. die gisteren naar Roemenië zijn vertrokken,
moet gezien worden als een tegenbezoek.
wordt het kritisch denken, wat in
onze tijd voor een academicus nog
op de eerste plaats kwam. de kop
ingedrukt". De chauffeur heeft zich
verzoend met zijn baantje. ..Ik zou
ook geen carrière meer willen ma
ken. In dit land is dat alleen moge
lijk al» je op alles wat de partij
doet ja en amen zegt. Nu heb ik
tenminste geen verantwoordelijkheid
meer. al ben ik sinds de gevangenis
nog meer gaan nadenken dan ik al
deed".
Veiligheid
Behalve op economisch terrein
•chijnt Roemenië zich ook op het ge
bied van de buitenlandse politiek
meer en meer los te maken van
Moskou, al laten de Roemeense lei
ders in hun redevoeringen alle leu
zen achterwege, die de Russen tegen
de haren kunnen in strijken. Met de
onverbiddelijke afwijzing van de
Invasie in Tsjecho-Slowakije en de
grootscheepse ontvangst van presi
dent Ntxon in Roemenië hadden ze
het trouwens al „bont" genoeg ge
maakt. Maar onmiddellijk na de so
lidariteit met de andere communis
tische landen noemt Ceaoesescoe
steeds weer het vreedzame samen
leven met de .kapitalistische lan
den" als het voornaamste doel van
ziin buitenlandse politiek. Sera fin,
adjunct-hoofdredacteur van het
weekblad „Loemea" (Wereld) formu
leerde het op een vraag onzerzijds als
volgt: „Onze politiek van vreed
zaam samenleven is gericht op inter
nationale veiligheid. Wij willen met
elk land praten, ongeacht zijn poli
tieke structuur. Naar onze mening
staan twee grote machtsblokken in
Europa de veiligheid in de weg". Kan
een Europese veiligheidsconferentie
de spanningen tussen Oost en West
ln één klap oplossen? Serafin schudt
het hoofd: ..Natuurlijk niet Het
Duitse probleem bijvoorbeeld, dat
wij nog altijd als het voornaamste
obstakfel zien, kan er onmogelijk op
gelost worden, maar we hebben wtl
de illusie, dat zo'n conferentie een
beter klimaat kan scheppen in Euro
pa" En Praag dan? Serafin geeft toe.
dat dit ..©en slag" was. .Maar het ls
niet meer dan een poging geweest om
in te grijpen in een ontwikkeling,
die vroeg of laat toch niet te stui
ten is. De wens om elkaar beter te
begrijpen blijft bestaan. Dat houdt
niemand tegen. Ik zie niet dadelijk
op grote schaal diplomatieke betrek
kingen tot stand komen, maar de
samenwerking op andere terreinen,
zoals handel en cultuur, neemt snel
toe. De verschillen tussen politieke
structuren zijn nog zeer groot. Maar
ik zou zeggen", aldus Serafin: „La
ten we beginnen met praten en
vooral goed naar elkaar luisterden".
Ls er. na de periode van de kei
harde Gheorghioe-Dej. en diens mi
nister van Binnenlandse Zaken Dra-
ghici. onder wie de gevreesde staats
veiligheidsdienst ressorteerde, thans
reden tot optimisme?
Breken voor vrijheidslievende Roe
menen, voor academici en voor kun
stenaars, betere tijden aan? Een
hoogleraar in de medicijnen, die ik
onderweg naar Brasow (in midden-
Roemenië) ontmoet, verzucht dat
wetenschap en kunst in Roemenië te
lang aan de partijketting hebben ge
legen. Volgens hem willen velen al
jaren een ..socialisme met een men
selijk gezicht", niet als de goedwil
lende Tsjechoslowaken. Mijn zegsman
heeft de moed nog niet opgegeven,
al verheelt hij niet dat een zekere
angst voor de Russen Boekarest be
heerst. Hij zegt: „een mens kan niet
alleen van brood en spelen leven.
Dat geven de leiders zelf toe. Het
mag niet langer uitsluitend gaan om
materialistische vijfjarenplannen met
voortdurend stijgende produktiecy-
fers en statistieken. Het andere, laat
ik het maar de geest van het moder
ne Roemenië noemen, wordt ook in
d' oartij steeds belangrijker gevon
den".
Produktief
In Roemenië gaat de economie
vóór alles. In 1968 was niet minder
dan 68.8 pet. van alle staatsuitgaven
bestemd vooi de nationale economie.
Het land. dat, door de zware her
stelbetalingen aan de Sowjet-Unie
pas de laatste tien jaar volledig aan
de opbouw van zijn economie heeft
kunnen werken, ziet kans om met elk
nieuw vijfjarenplan de produktie-
cijfers van het vorige met stukken te
slaan.
De Roemenen zijn trots op hun
economie. Vooral op de industrie,
zoals OA. blijkt uil de uitzendingen
die de tv er elke avond weer aan
wijdt. Een woordvoerder van het
ministerie van Buitenlandse Zaken
heeft een treffende vergelijking bij
de hand om dit te illustreren: ..In
het hele jaar 1938 produceerde onze
industrie net zoveel als than® in 23
aagen". En het is. mogen we de par
tijleiders geloven, nog maar het be
gin. Nieuwe, nóg ambitieuzere plan
nen voor de jaren '70 moeten het
huidige Roemenië in r cord tem po
omhoogstoten in de vaart der twel
vaar ts- volkeren. Volgens het vol-
eende vijfjarenplan moet de indus
triële produktie in de Jaren 1971'75
laarlijk* stijgen met 9 k 10 pot.
Overigens brengt een tentoonstel
ling ln Boekarest als .Roemenië '69"
zelfs voor een leek weinig opzienba
rende snufjes. Op een speciaal ge
construeerde spoorbaan staat een
elektrische trein. De bezoekers ver
dringen zich nieuwsgierig op het
trapje om de ooupé's van binnen te
bekijken. Een eindje verderop geeft
men een demonstratie met een ko-
lentreintje dat op afstand automa
tisch gelost en geladen wordt. De
landbouw ls present met grote trac
tors en enorme uitstallingen Roe
meens fruit en groente. Wonderen
der techniek zoekt men vergeefs op
het honderden hectares grote ten
toonstellingsterrein.
laatste woord
De bedrijven die meedoen aan de
expositie zijn vrijwel allemaal staats
bedrijven. Een getrouwe afspiegeling
van 's lands economie, waar privé-
eigendom nog slechts beperkt is tot
Premier De Jong werd op het
vliegveld van Boekarest hartelijk
begroet door de Roemeense pre
mier Mourer.
kleine winkeltjes en boerderijtjes en
afgelegen dorpen. Het coöperatieve
systeem van Joego-Slavië (met ar
beidersraden) is hier nog onbekend,
al spreken sommige Roemenen er
bewonderend over. Wel heeft de
I staat sinds kort het systeem van
mandaten ingevoerd: pachters van
kleine zaken kunnen nu mandataris
worden, d.w.z. ze moeten jaarlijks
een vast bedrag aan de staat betalen
en mogen de winst in eigen zak ste
ken. In de Roemeense landbouw 'op
een uitzondering na is alles collec
tief) kent men een soort coöperatie-
svsteem, maar daar heeft de staat in
de praktijk toch vaak weer het laat-
ste woord.
Een modern industrieland moet
het vooral van de export hebben. De
laatste Jaren hebben de Roemenen
handelsverdragen afgesloten met
bijna alle Westeuropese landen. De
handelsbalans met die landen is nog
negatief: de eigen export blijft nog
in gebreke. Na de Sowjet-Unie. nog
altijd belangrijkste handelspartner,
volgt de bondsrepubliek. Roemenië
voerde vorig jaar bijvoorbeeld bijna
tweemaal zoveel in uit West-Duits
land als uit de DDR. De handel met
Nederland pakt tot nu toe onvoor
delig uit voor de Roemenm. In 1968
importeerde men voor 181 miljoen
lei uit ons land, terwijl de export
naar Nederland slechts 79 miljoen
bedroeg.
Grote zorg
Gheorghe Vasile. sinds vier jaar
chef van de Roemeense handelsaf
deling in Den Haag, meent: „De
lage export naar Nederland is een
zorg. De Nederlandse firma's zullen
echt meer in ons land moeten ko
pen. We willen het nog een of twee
jaar aanzien, maar dan zullen we
toch maatregelen moeten nemen".
Volgens Vaaile remmen de strenge In
voercontingenten in de Benelux de
handel met zijn land af. Hjj noemt
als voorbeeld de duizend dozijn ny
lons die de Benelux-landen uit Roe
menië mogen invoeren.
Voor Nederland zouden vooral
chemische produkten. meubelen en
andere houtprodukten. bouwmachi-
nes en elektrotechnische produkten
interessant kunnen zijn. Ons land im
porteert al agrarische produkten, le
vensmiddelen en een artikel als
handschoenen. Omgekeerd gaan er
naar Roemenië vooral Nederlandse
elektrotechnische en chemische pro
dukten (Philips. Organon) en le
vensmiddelen. De Roemeense trac
torindustrie gaat zich nu toeleggen
op de lichte 40 pk-tractoren en re
kent ook daarbij op Nederland.
De handel tussen Roemenië en
Nederland ls in elk geval, naast veel
politieke zaken, onderwerp van ge
sprek tijdens het bezoek van pre
mier De Jong en minister Luns aan
Boekarest.
De Roemenen zullen de Neder
landse. regering zeker vragen hun
export naar ons land niet onnodig te
belemmeren, maar zelfs te stimule-
xen.
Wel ia wereldmerk
voor moo:er haar
Spionageproces in Seoel In Seoel
ls gisteren tegen vier Zuidkoreanen
de doodstraf geëist, omdat zij deel
zouden hebben uitgemaakt van een
spionage-organisatie, die vanuit En
geland opereerde.
Executies in Tanzanië Vier
mannen zijn door een vuurpeloton
terechtgesteld wegens e,en pog ing tot
omverwerping van het bewind in
Zanzibar, dat met Tanganjika en
Pemba deel uitmaakt van de Afri
kaanse republiek Tanzanië.
Verbitterd
Niet iedereen is zo hoopvol. In
een provinciestadje spreek ik een
vrachtwagenchauffeur, die destijds
zi'n carrière als Jurist moest opge
ven. nadat hij door het regime vier
Jaar was vastgehouden als politiek
gevangene De man ls verbitterd.
HIJ zegt: „In het Westen verkijkt
men zich op onze buitenlandse po
litiek. Men denkt. ach. die Roemeen
se communisten zijn lang de kwaad
ste niet. Ik wil het de leiders niet
eens allemaal verwyten. Het systeem
is fout. Er is een hemelsbreed ver
schil tussen de binnen- en buiten
landse politiek, die u misschien ta-
n.eiyk liberaal ïykt. De arbeiders
worden onderdrukt. Ze komen nooit
veTder, terwijl de functionarissen een
steeds rijkere kaste gaan vormen
Voor intellectuelen is het hier geen
leven. Er ls in Roemenië geen vrij
heid van drukpers, geen vrijheid van
meningsuiting en in de strikte zin
van het woord ook geen vrijheid
van onderwijs. Je mag gratis stude
ren. akkoord, dat is al een hele
vooruitgang, maar bij de studenten
Van onze correspondent
ROME (GPD) In beginsel zul
len voortaan om de twee jaar in
Rome synodes worden gehouden, al
dus heeft Paus Paulus gisteren ver
klaard in een afschcidwoord aan de
bijzondere synode, die vandaag ee-
eindigd is. Deze synodes zullen zich
moeten bezighouden met „de afwik
keling van belangrijke en dringen
de kwesties, die voor het leven van
de kerk van belang zjjn". aldus de
paus.
Ook verklaarde Paus Paulus dat
het gebied van taken, dat de secre
taris van de synode tot nu toe be
streek. vergroot zal worden. Hiertoe
zullen o.m. bisschoppen uit het epis
copaat voor een nauwere samenwer
king door het secretariaat worden
aangetrokken.
Ten aanzien van de rol die de
kerkprovincies in de toekomst ieder
voor zich zullen spelen in _hun be
trekking tot het Vaticaan liet de
paus zich echter door de discussies
HOUSTON (AP> Dr Persa R.
Bell. directeur van het laboratorium
voor maanonderzoek. heeft verklaard
dat hy per half januari ontslag heeft
genomen.
Dr. Bell. die de eerste onderzoe
kingen met de monsters van de maan-
bodem heeft geleid, heeft zijn be
sluit genomen nadat hem was me
degedeeld dat zijn functie zou wor
de overgenomen door een ingenieur
en hyzelf zou worden overgeplaatst.
Bell heeft in het verleden vaak
openlyke kritiek uitgeoefend op het
wetenschappelyk beleid en de plan
nen van het bureau voor de ruim
tevaart Nasa.
Deze plannen, aldus Bell. kwamen
niet ten goede aan degelük weten
schappelijk onderzoek.
van de afgelopen weken niet ver
murwen. Zo verklaarde hü in zyn
afscheidsboodschap in zeer duide-
delyke zin: „De paus moet het hart
van de kerk zijn, om de bloedsom-
loop van de liefde mogelük te ma- j
ken. die van het hart uitgaat en
naar het hart terugkeert.
In een volgende zinsnede voegde
de paus daar echter aan toe dat
hij bereid was „tegemoetkomend te
zijn in het streven naar een verre
gaande erkenning van de eigen ge
aardheid en de byzondere eisen van
de kerkprovincies" Hij beperkte de
ze bereidheid echter weer in de daar
op volgende uitlating, die van bete
kenis is voor al die rooms-katholie-
ken die de „eigen geaardheid" een
verregaand begrip achten.
De leden ven de synode werden
na afloop van de zitting afzonder
lijk door Paus Paulus ontvangen. Dit
gebeurde niet in de geklimatiseerde
kelderruimte, waar de zittingen had
den plaatsgevonden en die luistert
naar de wat bizarre naam van
„Zaal van de afgeslagen hoofden",
maar op de bovenste etage van liet
zelfde gebrmw. Hier konden de syno-
dalen voor het eerst staande de ver
gadering de Romeinse blauwe lucht
zien. Uit handen van de paus ont
vingen zij bovendien als herin
neringsgeschenk een kelk. Dit kwam
neer op 146 kelken.
„De synode die net geëindigd is. i
is te vergelijken met een liftoabine
die op de des de verdieping is maar j
op de tiende wordt verwacht. Als
men er van beneden naar kijkt is I
zij hoog maar als men er van boven
af naar kykt, is zij laag". Dit zei j
de Belgische primaat, kardinaal Sue-
nens. gisteren op een persconferentie j
in Vaticaanstad.
Zeer ingenomen was kardinaal
Suenens met de instelling van een
internationale commissie van theo
logen. waarom twee jaar geleden al
is gevraagd. De paus was er tegen,
aldus <te kardinaal, maar toen hy
zag dat de meerderheid van ons er
voor was. gal hij toe.
Het speet de kardinaal, dat enke-
le punten niet op de agenda waren
geplaatst, zoals de pauskeuze, de rol
van de pauselyke nuntti en het
priestercelibaat.
NED. HEBV. KERK
Bedankt voor Emmercompascum J.
Bezemer te Augustinusga.
GEREF. KERKEN
Beroepen te De Wilp G. S. Oege-
ma te Arnemuidenbenoemd tot
predikant in tydeiyke dienst te
Haarlem-Zuid D. Ringnalda, emeri-
j tus-predikant te Overvcen. Bedankt
I voor Oud-Beyerland A. M de Hoogh
j te Dalfsen.
GEREF. KERKEN VRIJGEM.
j Beroepen te Hooghalen C. van der
Jagt te DoetinchemDoesburg.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Hoofddorp J. van
Haaren te Amersfoort. Bedankt voor
Waardenburg Chr. van den Poel te
Ierseke.
SAIGON (AP) Voor het eerst
sinds februari 1967 is het aantal
Amerikaanse militairen in Vietnam
de vorige week onder de 500.000 ge
daald. Het Amerikaanse militaire
opperbevel heeft meegedeeld, dat er
op 23 oktober 497.300 Amerikaanse
militairen in Vietnam waren, een da
ling van 4600 vergeleken by de voor
gaande week.
Intussen is overal in Zuid-Vietnam
de strijd te velde enigszins toegeno
men. In een aantal gevechten in het
gebied van de Mekongdelta tot by
Hoeé zün in totaal 105 communisti
sche soldaten gesneuveld. Volgens de
eerste berichten werd slechts één
Amerikaan gewond bij de gevechten,
waaraan Amerikaanse troepen deel
namen. Die gevechten woedden alle
in de elf provincies omvattende zone
van het derde korps, waartoe ook
Saigon behoort.
BANJA LOEKA (AP) De hevi
ge aardbeving van gisterochtend in
en rond de Joegoslavische stad Ban ja
Loeka heeft slechts een twintigtal 1
doden geëist hoewel 60 procent van
de gebouwen in deze industriestad van j
65.000 inwoners is vernield of be
schadigd. Het aantal gewonden zou
400 bedragem. De schok verraste
maar weinig personen in huizen of
tijdens hun werk, omdat de meeste
inwoners na de aardschokken van i
zondagmiddag in de open lucht ge
kampeerd hebben.
De beving beroofde de stad van wa
ter en electriciteit, terwyl er een
tekort aan levensmiddelen, medicü
nen en dekens is. Duizenden bewo
ners zün reeds in auto's en bussen
weggevlucht
Het Joegoslavische leger heeft hef-
schroef vliegtuigen gestuurd om bü
de evacuatie te helpen zy die in
de stad zyn achtergebleven zoeken
hun heil in de parken of de met
puin bedekte straten.
Zondag had een aardschok reeds
één dode en ongeveer 100 gewonden
geëist. In de loop van de middag
begonnen de eerste Rode Kruis-zen-
dingen uit Belgrado aan te komen,
terwyl uit de omliggende gemeenten
tankauto's met water arriveerden.
Militairen patrouilleren in de stad
om plundering te voorkomen.
Eén van de eerste functionarissen
die in Banja Loeka is aangekomen
is Blagoje Popow. de burgemeester
van Skopje, wiens stad zes jaar
geleden vrywel geheel door een aard
beving werd weggevaagd en waai
toen 2000 personen de dood vonden.
BEIROET/TEL AVIV fDPA, AF
Reuter, AP) Na een gespi
met de Libanese president Hel
heeft de afgetreden premier Kar
mi zich bereid verklaard weer i
te werken in het belang van
land. Politieke waarnemers i
wachten, dat hij opnieuw met i
vorming van een regering zal wo I
den belast. Karami deelde later a
de pers mee, dat er op zeer kor1
termijn een delegatie van hoge
banese officieren naar de Egyptisc
hoofdstad Cairo zal gaan voor b
sprekingen met het Palestijnse v«
zet. Het staat nog niet vast of hl
zelf zal meegaan. Intussen Is
Jordaanse vice-premier en ininisi
van Buitenlandse Zaken El Rifai vo
een officieel bezoek in Beiroet aai
gekomen ter bespreking van
kwestie van de Arabische coramai
do's.
Vanochtend vroeg ls de Libarn
hoofdstad Beiroet het doelwit g
weest van terreuraanvallen, weinl
uren nadat Palestynse guerrillatro
pen gisteravond een grote Amei
kaanse olietank in de havenstad f
don in brand hadden geschoten. 1
brandweer kon voorkomen, dat i
brand oversloeg op andere tanks. L,
Incidenten m Beiroet en Sidon ver
kleinen de kans op een snelle regi
ling van de crisis in Libanon.
Israëlische straaljagers hebbe
gisteravond aanvallen uitgevoerd o
Egyptische stellingen langs het Suez
kanaal, aldus een militaire woon
voerder. Het was de derde keer d
Israëlische vliegtuigen gisteren
actie kwamen. Alle vliegtuigen zot
den behouden op hun basis zijn t
ruggekeerd. Eerder was bekendgl
maakt dat de Israëlische luchtmacl
in actie was gekomen in de Jor
daanvallei nadat Israëlische stelü
gen daar bestookt waren met bazoo
ka's en mortieren.
Sluiting van bases De Amer
kaanse minister van Defensie Mei
vin R. Laird heeft meegedeeld, dl
307 militaire bases in de V.S. en bi
buitenland geheel of gedeeltelijk o(
geheven zullen worden, hetgeen
jaarlykse besparing van ongeveer 60
miljoen doLlar zal opleveren.
Vervolging wegens corruptie D
afgezette koninklyke familie va
Libië zal vervolgd worden wegei
corruptie, zo blykt uit een comnfl
niqué, dat in Tripoli we d gepubli
ceerd. Het decreet is ook van tol
passing op oud-premiers, hun mini!
ters. vroegere parlementsleden, hog
ambtenaren en journalisten.
Artsenstaking in Frankrijk D
artsen verbonden aan de psychiatn
sche Inrichtingen in Frankrijk het
ben besloten tot een staking over t
gaan, die „totaal en van onbepaald
duur" zal zijn. De behandeling va)
de pat en ten is volgens de artsö
verzekerd.
