Winkeldiefstallen «ft drukken zwaar op chefs en personeel Manielichtzinnigheid of nood: Van Nederlanders gaat 70% met vakantie VOOR, OVER EN T[ T Ook in België fcEIDSCH DAGBLAD PAGINA 15 fontwerper Henri Stern presenteerde in Parijs zijn nieuwe l Op de foto een bontjas van veulen met garnituren van rode Klanten stelen in sigarenwinkels en winkels waar radio's, bandrecor ders en d ergeiyke artikelen worden verkocht. Ze stelen graag grammo foonplaten, maar zien ook kans om een autoradio van behoorlijk formaat of zelfs een bandrecorder mee te ne men. Vorig Jaar werd op de televi sie een reeks spots uitgezonden, waarin diefstallen in supermarkets het onderwerp vormden. Met als ge volg, dat er de daaropvolgende da gen in de supermarkets en de zelfbe dieningszaken véél meer werd ge stolen dan ervoor. Men was er blijk baar op attent gemaakt en wilde het nu ook eens zelf proberen. Het feit dat er in &lle soorten winkels gesto len wordt pleit tegen de beschuldi ging, dat de manier waarop zelfbe dieningszaken en supermarkten hun artikelen (onbewaakt) aanbieden de verleiding om te stelen zou vergro ten. De ervaring heeft geleerd dat een winkeldief in elk soort winkel steelt en zich bijna nooit tot één dief stal beperkt. Bovenaan staan de pakjes sigaret ten. Maar verder wordt er van alles gestolen. In de modemagazijnen wor den soms bloesjes en Jurken bovenop het waterreservoir in een toilet ge- aantrekkelijk ■1 dat het huwelijk voor de aeds minder aantrekkelijk Tenzij we afkomen van te nolverdeling waarbij de Jacht" gaat en de vrouw omringd door vele hulp machines, met hoogstens ertjes en een tas vol diplo- ïevrouw mr. J. P. Kramer- Hoek. lerares maatschap- In maandblad De Platte- iiw). t-set-kindcren üisen van de „jet-set," de Jen die per straalvliegtuig over deze aardbol razen, tonder slecht aangeschreven Haters, psychologen en au- hiseurs in Amerika. Want todigen zitten met de on- ire brokken achter de scher- deze modieuze uitvliegerij (men van de kinderen voor plaats is in het leven van »vs en playgirls die hun sjn: „Terwyl de oudere in iiën, in Acapulco zwemmen, op leeuwen jagen of op lachten op de Middellandse ren, vernietigen ze de levens i kinderen die thuis worden laten," aldus een artikel in Home Journal. „Oudere van r,' „holle wezens die to- begrip hebben van de wer- evenswaarden": dat zijn nog idelykste benamingen voor i die volgens L.H.J. door erikanen beschouwd worden njjdenswaardige figuren uit reld van opwinding en gla- De kinderen van de jet-set .arme rijke kindertjes" van derwets meisje Hampshire. Als Fleur een tekende van alle tv-kijkers Forsyte Saga op het scherm gevolgd, verschijnt op de de beeldbuis en het witte aar zelden in moderne kle- bk ir haar nieuwste Pil is ze ffl „ouderwets meisje": Ag- de roman David Copperfield een nieuwe filmversie Itmaakt „Ze heeft een sym- karakter. ik heb in geen to*n aardige meisjesrol ge ratelde Susan Hampshire ®an Haar tegenspelers in de van Dickens' lijvige boek- :jn Laurence Olivier, Ralph ;wn en Emlyn Williams. Het van de ouderwetse Victo- kleding is overigens geen 'oor de actrice, die haar toch taille voor deze nol nog •noet laten insnoeren. „Dat misselyk gevoel. De kleren zwaar dat het lijkt alsof je gordijnstof draagt. Maar ik "or een interessante rol in fljjke kleren dan een slech- m hippe kleding," zegt Susan hire. twee jaar uitgesproken. Met twee echtscheidingen op elke drie huwelij ken heeft het ruimtevaartcentrum het hoogste echtscheidingspercenta ge van de Verenigde Staten en van de hele wereld. Als dit record ge handhaafd blijft, zullen er binnenkort meer gescheiden dan gehuwde men sen in de ruimtevaartstad wonen, heeft Marie Claire uitgerekend. Vrij wel altijd komt de eis tot echtschei ding van de vrouwen, die deze stap met steeds dezelfde grieven motive ren: hij keert zich helemaal van het familieleven af; sex interesseert hem niet meer; ik ben een vreemde ling voor hem; alleen die vervloekte raketten interesseren hem nog. „Ze werken veertien tot vijftien uur per dag, maar de rustperioden zijn nog erger," zegt de vrouw van een ruim tevaartdeskundige. „Dan lopen ze rusteloos door het huis, als verslaaf den die hun verdovende middelen missen." IJdelheid (en geld) „Bent u ijdel?" Nova stelde deze vraag aan een aantal voorbijgangers in een drukke Londense straat en geen van hen was verwonderd. „Het is heel belangrijk om Udel te zijn," vond een vrouw. „De mensen krijgen steeds meer behoefte om te voelen dat ze als individu belangrijk zijn." Een „mooie" jongeman in een (ADVERTENTIE) DAMESMODE in exclusief jonge stijl... /V - BREESTRAAT I08a-ll2 LEIDEN (Van onze medische medewerker dr. J. Kater) In elke winkel wordt gestolen. Het gebeurt zowel in grote warenhuizen als in kleine zaakjes waar de eigenaar zelf achter de toonbank staat, wanneer hij zich even omdraait of iets uit zijn magazijn haalt. Wie is de dupe? In eenmansbedrijven de eigenaar, uiteraard. Maar wat menigeen niet weet: in grote za ken in het algemeen het winkelpersoneel. vonden, waar een bang geworden dievegge ze gauw heeft verstopt. Ve le grote warenhuizen hebben een eigen anti-diefstal-team in hun be drijf, dat onophoudelijk surveilleert, vaak met succes. Prijs verwisseld In de zelfbedieningszaken en su permarkets worden de artikelen die de klant heeft uitgezocht bij de uit gang aan de kassa betaald. Alles wat onderweg in het mandje of het wagentje werd verzameld wordt bij de caissière gedeponeerd en door haar afgerekend. Soms bemerkt zij, dat de klant de prijs die zich op een duurder artikel bevond verwisseld heeft voor de prijs van een goedko per. Vooral met verpakte afgewogen stukken vlees of kaas probeert men zo de prijs te verwisselen voor een lager bedrag. Maar meestal pro beert men gewoon te stelen, in al lerlei variaties. Er zijn mensen die voor veertig gulden boodschappen in slaan en dit bedrag keurig aan de kassa betalen. Maar tegelijk smok kelen ze een doosje zoetjes in hun zak of tas mee, of een pakje siga retten. Beide kosten nog geen twee gulden anderen doen het net an dersom, ze stelen voor een groot be drag en rekenen enkele kelinigheden eerlijk af. De rest zit ergens in een boodschappentas verborgen, of ook wel eens onder een prachtige bont mantel En daarmee raken wij twee op merkelijke kanten van winkeldief stallen. Dat deze voor tachtig pro cent door vrouwen bedreven wordt en slechts voor twintig procent door mannen, hangt uiteraard samen met boetiek zei„Ik weet dat ik IJdel ben het feit dat de boodschappen voorna omdat ik voortdurend in de spiegel melijk door de vrouw worden ver kijk." richt. Maar afgezien van deze „na- Een langharig blond meisje: „Ik tuurlijke" verhouding, schijnen man- geloof dat de mensen ij deler worden nen toch minder in winkels te stelen omdat ze steeds egoïstischer worden, bfj het boodschappen doen. Ik vind het altijd fijn om een hele boel geld aan mezelf te besteden." Een langharige jongen in lederen kleding: „Ik kan me niet veroorloven om ijdel te zijn. Het is allemaal een kwestie van geld. Dat heb ik niet, dus ik kan geen dure kleren kopen." Maan-rage Uit de nog prille historie van de maanlanding is, constateert Paris Match, in Amerika al een bloeiende industrie gegroeid die gemakshalve de „moon-business" wordt genoemd. De markt wordt overstroomd met petjes, tee-shirts, medailles en pos ters met afbeeldingen van de maan- reizigere, met maanspeelgoed en kosmonautpoppen, met geluidsban den. grammofoonplaten en dia's die op het historische gebeuren betrek king hebben. Striptease-danserssen doen hun luchtig werk op de muziek van het liedje „neem me mee naar de maan," pasgeboren Amerikaanse jongetjes krijgen de voornamen van de maanreizigere en naar verluidt is ergens in Californië al een meisje „Apollo T" gedoopt. Kunstkijkertje De toneelkijker. Jarenlang bij schouwburgbezoek een elegant hulp middeltje bij het kijken van toneel spelers en medebezoekers, komt (volgens Elle) weer in de mode. Pa- rijse boetieks verkopen, naast de klassieke parelmoer exemplaren op steeltjes, ook een „versie 1970" van de toneelkijker: een opvouwbaar kij kertje dat in opgevouwen toestand nauwelijks meer ruimte inneemt dan een sigarettenkoker. Tweeduizend" „Hoe zien jullie het jaar tweedui zend?" Elle stelde de vraag ditmaal eens aan een groep Jongeren van zestien bot twintig jaar en noteerde over „de vrouw van tweeduizend" onder meer deze uitspraken. „Op in tellectueel niveau zal de vrouw ge lijk zijn aan de man, maai* fysiek zal ze achterblijven; op sportgebied zal ze de man nooit inhalen." „Ze zal er leuk uitzien, minder werken dan nu, gelijk zijn aan de man en veel aandacht schenken aan zijn ma teriële verzorging en zijn werk." Vol gens sommigen blijft de positie van de vrouw in de komende jaren zoals ze nu is. Anderen beschrijven de vrouw van tweeduizend als „vrij, bevrijd van huishoudelijke plichten, actief werkend, betrokken bij en geïnteres seerd in alles wat er omgaat." Een twintigjarige student: „De vrouw van tweeduizend zal vrijer zijn, veel meer persoonlijkheid hebben, maar ook veel egoïstischer worden. Ze zal een ernstig probleem vormen voor de serieuze jongen, die een waarlijk gezin wil stichten." Nummer één „Ik verwacht dat Je altijd de eer ste zult zijn," zei mijn moeder. „Niet de tweede of de derde, maar de eer ste." Aldus Christiaan Barnard, voor de zoveelste keer (ditmaal in maandblad Mc Call's) aan het woord over zijn levensgeschiedenis. Totnu- toe heeft moeder geen reden tot kla gen. Het andere feit brengt de sociale achtergronden direct in het geding. Het blijken beslist niet uitsluitend de genen te zijn die om financiële reden tot winkeldiefstal geraken. Volgens de ervaring van hen die bijna dage lijks met deze diefstallen te maken krijgen, worden ze ook vaak ge pleegd door vrouwen in „betere" fi nanciële »mstandigheden, echtgeno tes van bijvoorbeeld leraren, ambte naren en zelfs politie-functionarissen en deurwaarders. Vcoral voor deze laatste categorieën dreigen bij een eventuele ontdekking van het mis drijf catastrofale gevolgen, on moet de drijfveer wel op niet-normale geestelijke achtergronden berusten. Kleptomanie De zwangerschap-kleptomanie, de onweerstaanbare neiging om te ste len. is als verschijnsel „zo oud als de wereld." Deze kleptomanie behoort tot de groep van psychische veran deringen die by een vmuw door en tydens de zwangerschap kunnen op treden, vrijwel vanaf het ogenlbik der bevruchting tot vlak na de be valling. De overige zeer uiteenlopen de verschijnselen omvatten zowel haar verdere gedragspatroon als ge voelsleven, naast een aantal licha melijke veranderingen van verschil lende aard. Het merkwaardige is dat de meeste dezer verschijnselen bij elke volgende zwangerschap opnieuw optreden, zoals ook de kleptomanie. De airzaak moet gezocht worden in de verandering in de „hormoonhuis houding" tijdens de zwangerschap, waarbij blijkbaar ook sterke per soonlijke factoren naar voren komen. Want lang niet elke zwangere vrouw lydt immers aan kleptomanie Toch ligt hier al één der ooi-zaken waardoor winkeldiefstal door de lei ding van een winkelbedrijf met zo veel omzichtigheid moet worden be handeld. Wanneer haar uiterlijke verschijnselen aan het bestaan van een gevorderdezwangerschap geen twijfel laten, of wanneer het een vrouw betreft wier leeftijd deze omstandigheid gevoeglijk uitscha kelt, „baart" dit geen probleem. Maar men moet er toch altijd reke ning mee houden wanneer deze twee kenmerken niet aanwezig zijn. En het is nu eenmaal niet doenlijk om bij elke vrouw die op winkeldiefstal wordt betrapt ter plaatse een me disch of psychiatrisch onderzoek te laten verrichten. Kleptomanie komt ook zonder zwangerschap voor. Door nood gedwongen De ervaring leert verder dat vrou wen van een bepaalde leeftijdsgroep, die ongeveer met de „overgangsja ren" samenvalt, dikwijls stelen in winkels. De achtergrond is dan vaak heel tragisch: door het aanschaffen van allerlei moderne luxe-artikelen voor haar kinderen, vakantiereizen, bromfietsen en dergelijke kostbare aanschaffingen, is het huishoudbud get ontoereikend om ook nog voldoen de voedsel te kopen. Vlees, groente en fruit zijn te duur, en dan zwichten deze vrouwen blijkbaar voor de ver leiding Ook vrouwen op oudere leef tijd, zelfs boven de zeventig, vindt men onder de winkeldievegges, met als achtergrond een ontoereikend in komen uit AOW of pensioen. Bij de ze groep komt dan nog vaak als mo tief „zo'n oud mens doen ze toch niets." In een andere periode van het leven stelen jonge huismoeders, die door de inrichting van een huis, hoge huur en een te klein inkomen geen kans zien om ook nog voldoen de eetwaren te betalen. Er komen enkele topperiodes voor: januari, na de kostbare december maand met Sinterklaas en alle feest dagen. en nk de zomervakantie En verder blijken juist de stille uren in de winkels topuren te zijn voor ste lende klanten, want dan zijn er slechts weinig andere kopers aanwe zig die hun daad kunnen zien. Meestal blijft het niet bij één keer. en één winkel Men steelt regelma tig en maanden- of zelfs jarenlang, totdat het mis loopt. Voor het personeel en de leiding van een winkelbedrijf zyn winkel diefstallen bijzonder moeilijk te ver werken en te behandelen gebeur tenissen. In de meeste bedrijven wordt er niet speciaal op gelet, waarvoor overigens onvoldoende per soneel is. Men hoedt zich er wel voor om iemand te snel te verdenken, maar sommige employés /hebben een fijne neus voor winkeldieven. Het zijn dikwijls vaste, aardige klanten, waardoor het nóg moeilijker wordt. Twijfel alléén is beslist niet voldoen de voor de ingrijpende handeling van controle. Want die moet plaats vinden nadat de klant de zaak heeft verlaten en dan verzocht wordt even terug te komen om na te gaan of al le meegenomen artikelen ook werke lijk betaald zijn. Dit moet door de bedrijfsleider gebeuren, die meestal tevoren al enkele malen door een personeelslid op een bepaalde klant werd attent gemaakt en zich nu ter dege overtuigd heeft dat deze gesto len heeft. Dan volgt een uiterst pijn lijk gesprek onder vier ogen, dat meer dan een uur kan duren. De be wijzen liggen op tafel: op de kassa bon staat een aantal artikelen, die bij de klant worden aangetroffen, niet vermeld. Deze heeft ze dus ont vreemd. De eerste vraag is of dit al meer is gebeurd en dat blijkt heel vaak het geval te zijn, ook in andere winkels. Dan wordt de eventuele achtergrond uitgezocht en zo moge lijk getracht om de zaak in der min ne te regelen. Of het ontbrekende be drag alsnog spontaan voldoen, ook dat der vorige keren, óf. als het niet lukt om de gesnapte dief tot rede te brengen, desnoods de politie inscha kelen. Dit laatste heel ongaarne, maar er zijn zulke bikkelharde boos doeners bij, dat er geen andere op lossing overblijft. Personeel de dupe Eén der opvattingen die bi) winkel diefstallen als motivering wordt aan gevoerd is, „dat die rijke zaak best wat kan missen, het gaat immers toch van de gryte hoop af." Dit nu is een volkomen misvat ting, want in feite besteelt men het winkelpersoneel. Het tekort dat ontstaat, komt bij het opmaken van de inventaris en de balans te voorschijn. en wordt op het perso neel verhaald, door een korting in hun premie en tantième. Men steelt dus geld van het winkelper soneel. niet van de eigenaar. Wan neer hierop tijdens het gesprek met een gesnapte boosdoener wordt gewezen, verandert daar door diens houding meestal en komt behalve spijt, ook vaak snel het geld voor al het gestolene, ook der vorige keren, tevoorschijn. Politie Inschakelen betekent ook dat de rechercheurs prompt huis zoeking komen doen en niet zonder resultaat. Het betekent boete, die van f 50 tot f 300 loopt. Voor recidi visten kan de politeirechter, die deze zaken te behandelen krijgt, zelfs twee weken (voorwaardelijke) ge vangenisstraf geven. Achtergronden De achtergronden van winkeldief stallen zijn vaak heel aangrijpend en Zeer onlangs heeft het Bel gisch Nationaal instituut voor criminologie door haar mede werker Roger Moyson een uit gebreide studie laten verrichten over het stelen in warenhuizen. Hij gelooft niet in kleptomanie. maar spreekt van een typische „white collar crime' (wite boor den diefstal Hy wil éérst de verkoopom- standighecen in da warenhui zen en dan pas de daders ver antwoordelijk stellen en gebruikt hier een nieuw begrip: de vic- timologie. Alles ligt in deze gro te warenhuizen in werkelijke zin voor het grijpen en de klant moet vaak zoeken om een ver koopster te vinden die het arti kel werkelijk verkoopt Men doet niets om de diefstal len te voorkomen en de „inspec teurs" laten een klant rustig lange tijd zyn gang gaan. voor dat zij tot aanhouding overgaan Het premiesysteem in België dat voor de aanhouding wordt toe gepast werkt hier ongunstig De invoering van juiste preventie ve maatregelen zou kunnen voorkomen dat elk jaar honder den (vooral Jonge) mensen hun eerste diefstal plegen, zo schrijft Moyson in zijn publikatie. Hij wil aan de controleurs een be perkte politiebevoegdheid verle nen en ook dat vele afdelingen in de warenhuizen zodanig wor den gereorganiseerd, dat diefstal (ook door het person el zelf. dat daar blijkbaar zeer veel steelt) veel moeilijker zo niet onmogelijk wordt gemaakt. In Belgische warenhuizen wordt elk jaar ongeveer twee procent van het personeel wegens dief stal ontslagen. (Roger Moyson: Nieuwe pro blematiek in verband met dief stal in groot-warenhuizen, Brus sel. tragisch. Ook vaak onbegrijpelijk IrT de voorgeschiedenis van een winkel dief bevindt zich veelal geen smetje, naast die gevallen waarin talrijke andere delicten in het strafregister staan. Driekwart hunner heeft op rechte spijt van het gebeurde, de ove rigen vinden het doodgewoon. Voor het personeel en vooral voor de bedrijfsleider of eigenaar van een winkel betekenen de diefstallen een zware belasting van hun taak en een bron van grote spanningen 1 n hun dagelijks leven. Soms zijn zij al we kenlang overtuigd dat een bepaalde klant steelt, vóór dat zij ertoe over gaan de beslissende stap te nemen en controle uit te oefenen. Al die tijd weten zij dat de klant telkens weer met hun goederen èn hun geld de deur uitwandelt. Soms wordt ln één week slechts één geval tot oplossing gebracht, soms worden op één dag zes winkeldieven uitgenodigd van de straat terug te komen en onder vier ogen aan te tonen dat alles eerlijk gekocht en betaald ls. Het onderhoud dat op dit (in feite eigen reohtertje spelen) volgt, vergt een grote dosis mensenkennis en psychologisch in zicht. en minstens even vaak een nóg grotere hoeveelheid mensenlief- j de. De meest onwaarschijnlijke hu welijksproblemen komen dan op ta fel. Ziekten, geestelijke stoornissen, onvoorstelbare tragedies, tegenover de grofste brutaliteiten blijken een „reden" te zyn om een lipstick of een paar biefstukken te stelen. Maar ook wel voor duizenden gul dens aan de meest uiteenlopende produkten uit diverse winkels, die dan moeten worden geïdentificeerd. Veel gevallen worden zonder moei lijkheden rechtgezet. Waar dit niet lukt <en dat is dikwyls het geval) vormt de politie de enige uitweg, met alle trieste gevolgen van dien. Men beseft blijkbaar onvoldoende dat ook het stelen van k leinenidegni dat ook het stelen van kleine dingen in een winkel een misdrijf is. En óók dat, zoals hier al eerder werd bena drukt. het winkelpersoneel en niét het bedrijf de schade draagt. Er zijn voorbeelden van het volkomen over spannen raken van personeelsleden door deze diefstallen. De laatste we tenschap zal misschien het aantal winkeldiefstallen doen afnemen. Dit zou voor hen die ln al deze bedrijven werken een weldaad betekenen, zo wel financieel als geestelijk. htseïh ei cl j ngsst a öl" ■tevaartaspiraties en huwe- lijken slecht samen te °P de dag dat de eerste mens ■ttn landde, werd in de ruim- Cape Kennedy de drie ste echtscheiding binnen DEN HAAG GPD) —Terwyl de Stichting Recreatie voorziet dat in de komende tien tot vijftien Jaar het percentage Nederlandse vakantie gangers zal stijgen van 61 tot 70 pro cent. heeft de ANWB verklaard, dat dat percentage waarschijnlijk dit jaar al is overschreden. De toeristenbond baseert dit gege ven op een onderzoek, dat in op dracht van deze organisatie is inge steld naai de vakantieplannen van de Nederlandse gezinnen voor de pe riode mei 1969 tot mei 1970. Drs. D. J. Engelen, de adjunct-directeur toe ristische ledenservice, stelt de be trouwbaarheidsgraad van de uit komsten van dat onderzoek op 95 pet. Van de Nederlandse gezinnen was 72 pet van plan met vakantie te gaan, 24 pet. niet en 4 pet wist het nog niet. De drie voornaamste redenen om niet te gaan waren financiële om standigheden, ziekte en werksituatie Hoe vaak en in welk seizoen? Een entachtig procent een keer. 17 pet. twee keer en 2 pet meer dan twee keer. 90 pet alleen in de zomer, 2 pet alleen in de winter en 8 pet zo wel in de zomer als in de winter. Op de vraag waar men van plan was de vakantie door te brengen ant woordde 53 pet in Nederland en 47 pet buitenland. De trek in Nederland richt zich op de Veluwe (18 pet.), de Noordzeebad plaatsen (13 pet), de Waddeneilan den, de meren in Friesland. N.W Overijssel en Drenthe, Zuid-Limburg Noord-Brabant en N. Limburg <8 pet), Twente en Salland (6 piet) en overig Nederland 31 pet (per streek 5 pet of minder). De meest in trek zynde landen buiten Nederland zijn: 20 pet voir Spanje, 18 pet voor West-Duitsland 13 pet voor Oostenrijk, 8 pet voor de kust van Italië, 7 pet voor Bel gië en Luxemburg, voor de overige gebieden van Italië en voor Zwitser land, 5 pet voor het Binnenland van Frankrijk, 3 pet voor de kust van Frankrijk en voor Joego-Slavië. Tijdens het onderzoek is een eerste poging gewaagd om na te gaan wel ke informatiebronnen de grootste in vloed hebben op de keuze van de va kantiebestemming. Voor degenen die ln Nederland blijven koo6 31 pet. de vakantieplaats van vorig Jaar. liet 33 pet zich leiden door vroeger opgeda- na ervaringen en ging 18 pet af op aanbevelingen van familie, vrienden en kennissen. Voor degenen die naar het buitenland gaan, zijn deze per centages respectievelijk 19, 31 en 21 procent. Ter gelegenheid van zijn honderdjarig bestaan heeft Peek Cloppenburg een show met toe komstvisie gehouden. Hierbij wa ren verschillende internationaal bekende mode-ontwerpers aan wezig. Op de foto een boemoes met streepmotieven. Dit ontwerp van Men's Club" kan zowel door heren als dames als nachthemd gedragen worden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1969 | | pagina 15