Filmmuziek vereist
groot vakmanschap
1 M
Bedosan
Voor hij de radio
COMPONIST MOET SFEER
voor het snel
en radikaal
verwijderen van
likdoorns
Morgen: Sport
in beeld naar
Nederland twee
„Romeo en Julia"
F
Up WM:
J
muriHRRDrs
ew cfióteren
VRAAG OVER WIJZIGING
REDE LUNS
PAGINA 10
LEIDSCB DAGBLAD
ZATERDAG 4 OKTOBER 196^
(Van onze correspondent)
UTRECHT (GPD) Film
muziek. De cinefiel, die diep doet
met Bergman, meedrijft op de
clichés van de western en onbe-
kommert schatert om de caprio
len van Jerry Lewis, ervaart
slechts zelden bewust, dat de dia
loog in de speelfilm meestal ver
gezeld wordt door muziek, soms
gespeeld door een groot symfonie
orkest, dan weer door een minus
cuul trommeltje.
In 't gewone routinewerk wor
den drie mensen wat betreft
filmmuziek met grote letters voor
de aanvang van de film op het
doek vermeld, n.l. de componist
van het thema, de arrangeur, die
vaak ook de compo?iist is van het
totaal aan klanken, en de man
onder wiens leiding een uiterst
variabel aantal musici alle mu
ziek hebben gespeeld.
Ook filmmuziek kent haai- geschie
denis. Die begint met bijv. namen
als Eric Satie en Richard Strauss.
Gelijk alle veelomvattende en be
langrijke genres in de muziek zijn
ook de klanken, die de bioscoopbe
zoeker verplicht is te consumeren
bij 't kijken naar de film van zijn
keuze, onder te verdelen. In reeksen
boeken en artikelen is de muziekwe
tenschap bereids aan deze taak be
gonnen. Bij bemoeit zich daarmee
met een in principe zeer onderge
schikte kunstvorm: muziek, onderge
schikt aan hetgeen te zien is op het
doek. Wat dat betreft is er een groot
verschil met opera- en operettemu
ziek, in deze genres is de muziek
primair of in ieder geval gelijkwaar
dig aan woord en beeld.
Vanwaar dan die belangstelling?
Veel antwoorden zijn mogelijk, maar
één geldt m alle gevallen: omdat
't maken van goede filmmuziek zo
verschrikkelijk moeilijk is. Ook en
vooral voor gewone films zoals Al
varez Kelly en schitterend staal
tje van vakmanschap de Ange-
Idque-reeks.
Wat komt er allemaal kijken voor
het componeren van het gewone
werk? Om te beginnen: het thema
of „de steeds weerkerende melodie".
De man. die de juiste inval heeft,
wordt, in geval de film een kassuc
ces is, goed voor die circa tachtig
noten betaald, een reeks noten, die
zelfs als een akoestisch vignet van
die film over de hele wereld bekend
kan worden, zoals met het Harry
Lime-thema is gebeurd.
Zoals ook wel bij operette-, musi
cal- en foxtrottcomponisten voor
komt. moet. als 't thema er eenmaal
is, de hulp van de vakman worden
ingeroepen. Deze komt als-ie goed
is voor dure centen de filmmuziek
componeren, letterlijk samenstellen
en uitbouwen, natuurlijk met veel
vuldig gebruik van het thema. Dat
wil zeggen, hij schrijft de muziek
van begin tot eind uit en arrangeert
deze. Arrangeren en instrumenteren
als onderdeel daarvan houdt in uit
maken welke noten waai- worden
gespeeld, dit opschrijven, na te heb
ben vastgesteld welke klankkleur ge
wenst is. zodat de partyen voor de
diverse instrumenten kunnen worden
samengesteld.
Steeds met het thema in zyn ach
terhoofd gaat de filmcomponist
sfeer kweken. Originaliteit is daarbij
niet noodzakelijk, soms zelfs niet ge
wenst. Vaklui v/eten bijv. dat open
kwintenparallellen, pentatoniek imu- j
ziek gebaseerd op vyf tonen plus
wat gonggeluid goed voor Chinees
tempelwerk zijn. Zelfs op een piano
kun je dat sfeertje in een handom- j
draai oproepen. Strijkorkest met fa
got-ondersteuning en een simpel gi
taarritme is goed voor een eenzame I
cowboy aan het kampvuur gezeten, j
Datzelfde orkest, voorzien van duide-1
lijk klinkende hoorn in liggende ak-1
koorden by het opgaan van de zon, j
is goed voor het accentueren van de j
prairie. In geval uit een naby gelegen
berg een beekje stroomt zyn klari- i
netten bruikbaar, vooral als ze ge
broken drieklanken spelen. Voor een
zoet-religieuze sfeer is het orgel na-
tuurlyk onmisbaar, ook harpen doen
hier. al of niet in vereniging met een
1 orgel, soms wonderen. Trompetten
zyn goed voor protestantse kerken in
I de films, in rooms-katholieke kerken
I zyn klarinetten en zelfs hobo's, ver
zacht door parallel spelende fluiten,
j aan te bevelen. Kashba-sfeer vraagt
rp. I om snel spelende hobo's, die melo-
1 heill B i ten beste geven gebaseerd op
toonladders met overmatige secun-
den.
Angeli(|
ue
j Denk niet, dat wat hierboven staat.
bedoeld is als grapje. Nog altyd
wordt er met dit soort cliché-arran
gementen gewerkt, ook in de Ange-
lique-serie. Hierin is een belangryke
rol toegewezen aan de piano als
orkestinstrument. De by forse aan
slag mannelyke klank van dit in
strument, dat zowel tot stevige ak
koorden, zoals in de aanvang van
Tsjaikowski's pianoconcert, in staat
is tot lieflyke of dreigende akkoor
den, doet hier wonderen. De piano
kan zeer genuanceerde opwinding,
ontspanning en ontlading illustreren.
Een goed voorbeeld daarvan is de
Liebestraum van Liszt. Mede doordat
het Angelique-thema als leidmotief
I wordt gebruikt voor haai- enige ech-
1 te geliefde, De Peyrac. wordt de
j piano altyd op het juiste moment
ingevoerd, n.l. als de geliefden elkaar
I (gaan) ontmoeten.
I Andere problemen waarmee een
j filmcomponist by tyd en wyle te
S maken krygt. is de juiste manier
j van timen. Een voorbeeld: soms is
perfect ritmisch gespeelde muziek de
inleiding tot een moord.
Precies op het moment dat de
moordenaar een deur opendoet klinkt
er een klap op een bekken. Dat is
natuuriyk geen toeval. Het is meer
een kwestie van op de juiste wyze de
muziekband aan de film te plakken.
Je kunt geluid op elk moment met
de film mee laten lopen.
Moeilyker wordt het, wanneer in
diezelfde film het openen van de
deur enige tyd geleden wordt voor
afgegaan door het veelbetekenend
dichtslaan van een portier, dat sa
mengaat met een voortreffeiyk in de
muziek geïntegreerde „waw" op een 1
trombone, ondergebracht in hetzelf
de ritme, waarin ook bovenvermelde
bekkenklap te horen is. In dat geval
krygt de arrangeur het betreffende
filmgedeelte te zien, zodat hy dan
kan vaststellen hoeveel sekonden er
zitten tussen deur-opendoen en por
tier-dichtslaan. Hy bepaalt dan de
snelheid van het ritme en stelt ver
volgens vast op welke delen van
welke maten hy bekkenklap en
trombone-waw wenst te laten klin
ken Dan weet hy hoeveel maten
hem ter beschikking staan om voor
te componeren, en wel zodanig, dat
klap en „waw" op de juiste manier
muzikaal kunnen worden voorbereid.
Want dat soort effecten komt voor
de luisteraar, beter: kyker. natuur
lijk onverwacht, maar juist het ef
fect van het onverwachte moet mu
zikaal worden voorbereid.
Als de arrangeur dit alles heeft
gedaan, komt het orkest. De metro
noom wordt ingesteld en de muziek
wordt gespeeld. Theoretisch moet de
zaak nu kloppen. Als dat niet het
geval is 't blyft tenslotte mensen
werk dan kan men altyd in de
opnamestudio het betreffende film
gedeelte afdraaien, zodat de dirigent
indien nodig het tempo iets kan ver
tragen of versnellen.
In de Verenigde Staten onder
scheidt men twee duidelyke soorten
filmmuziektechnieken, nl. undersco
ring en moodtechnique. De eerste
illustreert het filmbeeld, de achter
grond. Van de tweede wordt meer
verwacht: zy moet de dialoog kun
nen intensiveren, onderstrepen, hel
pen by het overkomen naar de ky
ker, en soms ook laten horen, wat
niet gezegd of getoond kan worden.
Dat laatste is tegenwoordig nog maar
zelden nodig, omdat de cineasten en
hur. techniek zover zyn gevorderd,
dat ze voor alles, elk idee een meer
of minder plastisch symbool kunnen
vinden.
Ondergeschikt
Filmmuziek blijft altyd onderge
schikt, Strawinski, dit feit zeer wel
beseffende, stelt dan ook, dat de
muziek een te hoge en edele kunst is
om aan een ander kunstgenre, zoals
de film, zyn diensten te verlenen,
maar Strawinski is. zoals altyd, ook
hier een buitenbeentje. De meeste
componisten hebben, indien erom
gevraagd, altyd filmmuziek willen le
veren.
Sinds Serge Alexejew in 1933 een
film met geometrische figuren heeft
Scène uit Angelique en de
Sultan, een commercieel zeer
handig opgezette film uit de serie
van vijf Angelique-films, die Ber
nard Borderie maakte.
gemaakt naar aanleiding vam en met
Moessorgski's Nacht op de kale
berg", als aan de film gelykwaar-
dige kunstvorm, is er tijdrovend en
financieel weinig of helemaal niet
rendabel geëxperimenteerd met fllrfi
als kunst en muziek als kunst.
Het grote publiek heeft vooralsnog
weinig belangstelling voor deze
filmmuziek-kunst. Het verwerken,
„plaatsen", van twee gecoördineerde
abstracte kunstvormen schynt niet
mee te vallen. Toch is de tyd er ryp
voor. nu er algemene interesse is
voor environments en bewegende ob
jecten, kunstuitingen, die ook twee
abstracte vormen met elkaar verbin
den.
ADVERTENTIE
de nieuwe"wilgenblad:pleister.
voor slechtst. 2»
weer lopen zonder pijn.
DEN HAAG <ANPi Met ingang
van morgen zal het NOS-sportpro-
gramma van het eerste naar het
tweede televisie-net worden ver
plaatst. Dit blykt uit een antwoord
van minister Klompé. op schrifte'.yke
vragen van het Kamerlid Ter Woorst
(KVP). De nieuwe zendtydverdeling
voorziet in een uitzending van het
gezamenlyk programma op zondag
over Nederland-2. Naar de mening
van minister Klompé krijgt het sport-
pro gramma meer reliëf, nu het is ge
plaatst in het kader van deze zon
dagavonduitzending Bovendien is
daarmee de mogelijkheid geschapen
het sportprogramma te verlengen, zo
dat andere soorten dan voetbal meer
aandacht kunnen krygen.
Morgen op tv:
HILVERSUM De NOS-televisie
zendt morgenavond (de eerste zon
dagavond in het nieuwe winterseizoen
waarop de NOS via Nederland 2 het
avondprogramma verzorgt» „Romeo
en Julia '70" uit. een reuzenproduk-
tie in kleur van "t Zweites Deutsches
Fernsehen. Het prog-amma wordt in
twee gedeelten uitgezonden: van
20.55 tot 22.10 en van 22.45 tot 23 45
uur.
Het gaat hier om een „totale show",
waarvoor regisseur Michael Pfleghar
120.000 meter kleurenfilm heeft ge
schoten. Uit dit materiaal werd ten
slotte een urenlang programma sa
mengesteld.
De lange lyst van mensen die in
het programma voorkomen, vermeldt
namen als professor Barnard. The
Bee Gees, Wernher von Braun, Ray
Charles, Courrèges, Alice en Ellen
Kessler, Eartha Kitt, Jerry Lewis.
Mahareshi Mahesh Yogi, Richard
Nixon, het orkest Nelson Riddle.
Günther Sachs. Frank Sinatra. Nan
cy Sinatra, koningin Sirikit van
Thailand. Connie Stevens en Dionne
Warwick.
Samen met Pierre Barouh zingt
Liësbeth List in dit gigantische pro
gramma het chanson „La pluie".
EREDIVISIE
6VVTelstar
ADO—DWS
MVVNAC
Go Ahead-
-Feyenoord
SpartaDOS
NEC—FC Twente
Aiax—PSV
AZ '67Holland Sport
OVAV—Haarlem
Feyenoord
7
7
0
0
14
26— 4
Ajax
7
7
0
0
14
20— 5
PSV
7
4
2
1
10
14— 8
FC Twente
7
4
1
2
9
12— 8
NAC
7
4
1
2
9
7— 7
Haarlem
7
2
4
1
8
7— 8
NEC
7
3
1
3
7
11—11
Sparta
7
3
1
3
7
12—13
H. Sport
7
3
1
3
7
11—14
ADO
7
2
2
3
6
9—10
DWS
7
3
0
4
6
9—13
Go Ahead
7
2
2
3
6
8—12
Telstar
7
2
1
4
5
57
GVAV
7
2
1
4
5
8—12
MVV
7
1
3
3
5
6—11
SW
7
2
1
4
5
10—16
AZ '67
7
0
2
5
2
1— 8
DOS
7
0
1
6
1
6—14
EERSTE DIVISIE
RCHVolendam
Helmond SportVolewyckers
DFCVitesse
HeraclesHVC
Excelsior—Veendam
Willem II—SC Cambuur
Biauw WitFSC
De GraafschapFC Den Bosch
Ellnkwyk—Fortuna VI
Willem 2 7 3 3 1 9 9—7
DFC 7 4 1 2 9 11—11
FSC 7 4 1 2 9 8—8
D. Bosch 6 2 4 0 8 5—1
Volendam 7 3 2 2 8 11— 7
BI. Wit 7 2 4 1 8 10— 7
Ellnkwyk 7 2 4 1 8 6—6
Cambuur 7 3 1 3 7 1612
Veendam 7 2 3 2 7 10— 8
Fort. VI. 7 2 3 2 7 8—6
Volewyck. 7 2 3 2 7 9—9
Excelsior 7 2 3 2 7 11—12
Heracles 7 2 3 2 7 6—7
HVC 7 2 2 3 6 5—4
Vitesse 7 1 4 2 6 9—10
RCH 7 3 0 4 6 6—11
Helm. Sp. 6 1 2 3 4 4— 9
Graafschap 7 0 16 1 6—15
TWEEDE DIVISIE
EDO-ZFC
LimburgiaGooiland
EindhovenNOAD
RBC—PEC
I' ironie—AGOW
WageningemVVV
SC DrenteRoda JC
VeloxHer mes DVS
PEC 6 4 2 0 10 15— 7
HDVS 7 4 2 1 10 18— 7
Heerenv. 7 4 1 2 9 16— 8
RBC 7 3 3 1 9 5—2
Roda JC 7 3 2 2 8 7— 6
Eindhoven 6 2 3 1 7 96
Velox 6 2 3 1 7 7—4
Baronie 7 15 17 8—9
NOAD 6 2 2 2 6 9—8
ZFC 6 2 2 2 6 3—3
Wagening. 7 2 1 4 5 7—10
AGOW 7 1 3 3 6 8—12
Drente 7 2 1 4 5 6—11
Limburgia 6 2 1 3 5 8—16
Gooiland 5 0 4 1 4 4—5
VW 7 1 2 4 4 3—11
EDO 6 0 3 3 8 3—10
(ADVERTENTIE)
HOOFDPIJN 'ototus
werken verrassend °",ch,'°d
KRO: 17.30 6-8-6-9: muz. voor t(w)iP-
ners 18.20 Kanjer Koning Kompetitie
1969 18.30 Nws. 18.41 Act. 19.00 Musi
cerende Dilettanten: Heerenveens Vo
caal ensemble. 19.30 Stereo: SJook:
Jongerenprogramma 20.00 In ant
woord op uw schrijven. verz.pl.pro-
gramma 22.00 De Troubadour: luister
liedjes 22.25 Overweging 22.30 Nws
22 40 Meded. 22.45 Stereo: Goal I
muzikaal sportprogr. met commenta
ren rep. en nws. 23.55-24.00 Nws.
Hilversum 2. 298 m.
VARA: 18.00 Nws. 18.11 Act 18.20
Ultz. van Binding Rechts 18.30 Llchl
instrumentaal trio. 18.50 Stereo: Best-
Sellers: pl.nws. 19.30 Nws. 19.35 Stereo
Licht instrumentaal ensemble. 20.00
Akkoord: licht pl.progr 21.00 Nederl
chansons. 21.15 Interview 21.50 Frag
menten uit Les Francs Juges. opera
van Berlioz <opn.) 22.30 Nws. 22.40
Meded. 22,45 Muz. van gisteren, licht
pl.progr. 23.15 Stereo: Van twee kan
ten bekeken: licht progr. 23.55-24.00
Nws.
VOOR ZONDAO 5 OKTOBER.
Hilversum 1, 402 m.
VARA 8 00 Nws en soc. strijdl. 8.13
Voor het platteland 8.25 Weer of geen
weer: gev. progr. (9.00 Sportmeded.)
9.45 Humanistisch Verbond: Negatie
ve aspekten van het stud ntenverzet.
Spr. W. C Koppenburg. IKOR 10.00
Kinderdlenst 10.30 Kerkd. van de Evan
gelische Broedergemeente 11.30 Vraag
en antwoord. 1140 De Open Deur
AVRO. 12.00 Muzikaal Onthaal: bonte
muzikale show 13.00 Nws. 13.10 De
toestand in de wereld, lez. 13.19 Ra-
diojourn. 13.35 Knipperlicht; Verkeers-
magazine 14.05 Stereo: Licht ensemble
met zangsol. NOS 14.30 Langs de lijn
sportreport en -uitslagen en lichte
gram.muzlek VARA: 17.00 Stereo:
Populaire Muzlekshow VARA-dansor-
kest en solisten 17 60 Nws. NOS 18.05
gram.muz NOS: 18.55 BIJ nader in
zien: Journalistenforum VPRO: 19.30
Nws. 19.35 Klass kamermuz met toe
lacht 20 00 In-Druk-V.rvreemden. li
terair progr. AVRO: 20.30 Stereo: Super
eai. Dreammachlnelicht gev. pl.
progr. 21 30 Intern. Muzlekspiegel 22.30
Nws 22 40 Meded 22.43 Radiojoum.
22.55 Stereo: 't Mag geen naam heb
ben: licht gev pi progr 23 55-24 00
Nws.
Hilversum 2, 298 in.—
KRO. 8.00 Nws, 8.10 Stereo: Badine-
rle: oude en klass muz (gr.) 9 00
Nws. en waterst. 9.15 Stereo: Lauda-
te: oude gewijde muz. (gr.) 10.0 Eu-'
charlstieviering 11.00 Nws. 11.02 Ste
reo: Promenade ork. 11.55 Mededelin
gen NCRV: 12.00 Kerkorgelconcert
12.40 Tussenbeide: actuele kroniek
13.00 Nws. 13.10 Voor de Jeugd. 13.25
Stereo: De psalmen in de nieuwe berij
ming. voorgelezen en gezongen. 13.45
Stereo: Pianorecital mod. muz. 14.10
Vroomheid: religieuze teksten in pro
za en poëzie NOS: 14.30 Stereo: Con-
certgebouwork.: mod. muziek, pl.m.
15.20-15.40 Bij de beesten af. gedichten
over dieren. 16.30 Medezeggenschap
gastcollege CVK. 17.00 Chr. Geref.
Kerkdienst 18 00 Convent: wek. half
uur over en uit de kerk IKOR: 18.30
Mensen, lez 18 45 Kerk veraf en dicht-
by NCRV: 19.00 Nws 19.07 Stereo:
Klass gewyde muz (gr) 19.30 Gelo
ven met kinderen, lez. 19.45 Stereo:
zang: gewijde zang KRO: 20.30 Ste
reo: Muz. a go go: licht gev. muz.pro-
gramma met Qt'iz 21.30 Stereo: In de
volksmond: volksliedjesprogr. 22.00
Kruispunt: kerkelijke kroniek 22.25
Overweging 22.30 Nws. 22.40 Audio:
muzikale inform, voor kenners en lief'
hebbers 23.55-24 00 Nws.
Hilversum 3. 240 m.
AVRO: 9.00 Nws. 9.02 Pyamlsslmo
licht pl.progr. 10.00 Nws. i0.02 Juist
op zondag: licht pl progr. 11.00 Nws
11.02 Muz Mozaiek. pl.progr VARA:
12.00 Nws. 12.02 Met vriendelijke groe
ten verz.pl.progr. 13.00 Nws. 13.02
NAR Nederl. Artiesten Revue NOS.
14.00 Nws. 14.02 Rome - Ankara - Ma
drid: progr voor de gastarbeiders
15.00 Nws. 15.02 Rabat- Athene - War
schau: progr. voor de gastarbeiders.
AVRO: 16.00 Nws 16.02 Muziekkan-
tjes; licht gev muz.pogr 17.00 Nws
17.02 Radioiourn. met toto-uitslagen
17.05-18.00 Popparty.
VOOR MAANDAG fi OKTOBER
Hilversum 1» 402 111.
VARA: 7.00 Nws en ochtendgymn.
7.20 Soc. strijdl. 7.23 Lichte grammuz
met rep. (7.30-7.35 Van de voorpag.)
VPRO 7.54 Deze dag VARA: 8.00
Nws. 8.11 Act 8.20 Lichte grammuz
met rep. 9.00 Stereo: Klass. gram,muz
9.35 Waterst. 9.40 Stereo: Volksmuz.
uit Brazilië 9.50 Koning Klant consu-
mentenrubr 10.00 Voor de huisvrouw
NOS: 11.00 Nws. 11.02 Stereo: Radio
Kamerork. en sol.: mod en klass
muz. VPRO: 12 00 Klass variété
(13.00 Nws.) 14.25 Schoolradio 14 45
Lichte grammuz. NOS: 15.00 Lichte
grammuz. AVRO: 15.30 Stereo: Blaas-
trlo: oude en mod. muz 16.00 Nws
16 02 Baziliana: lichte muz uit La
tijns Amerika. 16.30 Voor de Jeugd.
17 30 Orgelmuz. Overheldsvoorl. 17.40
Samenweklng met Ontwikkelingslan
den Samenstelling en presentatie Thon
Raes. 17.55 Meded
Hilversum 2, 298 m.
KRO: 7.00 Nsw. 7 10 Het levende
woord 7.15 Stereo: Badinerie: klass.
muz. (gr.) <7.30 Nws 7.32 Act. 7 50
Overweging 800 Nws.) 8.30 Nws. 832
Moeders wil is wet progr. voor de
huisvr. (9.00-9 10 Gymn voor de huis
vrouw) NOS 10.00 De komende week in
het Nederl. muz.leven KRO: 11.00 Nws
11.02 Voor de zieken 11 30 Bejaarden-
progr 11.55 Meded NCRV: 12.00 Los-
Vast: gev. progr. (12.15 Lezenswaar
digheden 12.21 Voor boer en tuinder.
12.26 Meded. t.b.v. land- en tulnb. 12.29
Nws. 12.41 Act.) 14.05 Schoolradio 14.20
Ltereo: Bariton en piano: klass. en
mod muz. 1500 Middagd. NOS: 1530
Zoeklicht op Nederl. Inform, over Gro
ningen afgewisseld met muz <16.00
16.02 Nws.) Overheldsvoorl 17.20
Zeeschildpadden in Suriname, door ir.
J J. Jansen NCRV: 17.30 Voor de kleu
ters 17.45 Voor de Jeugd.
Hilversum 3, 240 m.
NCRV: 9.00 Nws. 9.02 Fit: licht pl.
progr. 10.00 Nws. 10.03 Pop-station
(11.00 Nws.) TROS: 12.00 Nws. 12 03
Lynx (of Los) KRO. 13.00 Nws. 13.03
Act 13.08 TNT- muz. van één tot twee
14.00 Nws. 14.02 Pop-In gezellig aan-
platen 15.00 Nws 15 03 Holster: pop
en countrymuz. 16.00 Nws. 16.03 10-
RRRrrr pop-magazine 17.00 Nws
17.02 Act. 17.07-18.00 Draaljijofdraaiik
verz.pl.progr.
NEDERLAND I
4.00
4.02
4.50
6.50
7.00
7.07
7.52
8.00
8.20
10.45
10.50
NEDERLAND II
6.50
7.00
7.03
7.30
8.00
8.20
Journaal (NOS)
Daktari, tv-serie, In kleur (KRO)
Oebele, jeugdprogramma (KRO)
De fabeltjeskrant (NOS)
Journaal (NOS)
De Waddeneilanden, documentaire film, in kleur
(KRO)
Vyf jaar Kanjer Koning (KPO)
Journaal (NOS)
Wim Sonneveld-show, in kleur (KRO)
Epiloog (KRO)
Journaal (NOS)
De fabeltjeskrant (NOS)
Journaal (NOS)
Scala: informatief programma (NOS)
Family Affair, tv-serie, in kleur (AVRO)
Journaal (NOS)
Opera-aria's en negro-spirituals. gezongen door
de bas-bariton George London (AVRO)
8.55 Filmverslag van de uitreiking van de Edisons op
het Grand Gala du Disque Classique (AVRO)
The Saint, tv-film, in kleur (AVRO)
Jazz-O-Rama (AVRO)
Journaal (NOS)
9.03 -
9.55 -
10.45 -
ZONDAG
NEDERLAND 1
3.00 -
3.02 -
3.22 -
3.25 -
Journaal (NOS)
Weekjournaal voor gehoorgestoorden (NOS)
Verkeersinformatie (NOS)
Pipi Langkous, tv-serie voor de kinderen, in kleur
(NOS)
3.50 De Verrekijker: internationaal jeugdjournaal, in
kleur (NOS)
4.00 Van Gewest tot gewest (NOS)
4.15 Floris: historische toelichting op de nieuwe jeugd
serie (NOS)
4.20 Passepartout: reportage van het songfestival voor
kleine kinderen in Bologna (NOS)
4.55 Toto-uitslagen (NOS)
6.20 Schaken voor beginners les 1 (Teleac)
6.55 De fabeltjeskrant (NOS)
7.00 Bijbelvertelling voor kinderen, in kleur (CVK/
IKOR/RKK)
7.05 Portret van Ben-Goerion, in kleur (CVK/IKOR)
7.30 Bespied: Indianen, filmreportage, in kleur (VARA)
8.00 Verkenning in wetenschap: film over dolfijnen
(VARA)
8.30 Journaal (NOS)
8.35 Wee van elkaar: 1. Zeg dat het je spyt, tv-spel
(VARA)
9.55 Balletprogramma: klassiek en modern, in kleur
(VARA)
10.35 Journaal (NOS)
NEDERLAND II
6.55
De fabeltjeskrant (NOS)
7.00 Journaal (NOS)
7.05 Floris: Het gestolen kasteel, tv-serie voor de jeugd
(NOS)
7.35 Studio Sport 1 (NOS)
8.20 Panoramiek: gesprek met Willy Stoph, minister
president van de DDR (NOS)
8.55 Romeo and Juliet '70, tv-show, in kleur (NOS)
10.10 Studio Sport 2 (NOS)
10.45 Romeo and Juliet '70, in kleur, vervolg (NOS)
11.45 Journaal (NOS)
U kykit waarschijnlijk anders,
onbevangener naar een televisie
programma dan ik, die voor een
deel beroepshalve kijk. Als ik
kijk (bijvoorbeeld naar Farce
Majeure, dat gisteren nog niet
op volle snelheid was), dan
denk ik nu eens: ja, dat zit
goed, en dan weer: nee, dat had
andere gemoeten. Als ik over
moedig ben, denk ik in het
laatste geval ook wel eens: dat
zou ik anders hebben gedaan.
Uiteraard houd je daarbij als
tv-criticus altijd de opzet van
de makers in het oog. Ik zal het
nooit in myn hoofd halen een
programma als „een lach en
een traan" te maken, daartoe
ontbreekt het my aan het hei
lige vuur, maar dat is geen re
den tot kritiek op het program
ma. Om te zyn wat het wil we
zen, moet het zyn zoals het
was. Dat geldt bijvoorbeeld ook
voor .Studio Anno", een iets
ambitieuzer programma van de
NCRV. Ik zou misschien de ge
sproken teksten wat inkorten,
maar met al die oude filmpjes
is dit programma van oude me
lodieën voor negentig procent
wat het wil wezen, dus ik heb
daar geen enkele kritiek op.
Een ander programma van de
NCRV, „Vaders en zonen van
Putten", heb ik nochtans met
grotere aandacht zitten bekijken.
Er was alle aanleiding voor dit
programma, op 1 oktober was
het 25 jaar geleden dat Putten
zich schaarde in het macabere
rytje van plaatsen als Lidice,
Oradour, Kragujevac en andere,
die door de Duitsers direct of
indirect werden uitgemoord, en
ik vind trouwens dat het altyd
het juiste ogenblik is voor dit
soort programma's. Het eerste
probleem dat zich by zo'n her
denkingsprogramma voordoet is
de aanpak ervan. Ik kan me
voorstellen dat men een verge
lijking zal willen trekken met
bijvoorbeeld bovengenoemde
plaatsen, om te zien hoe men er
daar na 25 jaar over denkt.
Rob Mariouw Smit en Jaap
Molenaar hadden echter geko
zen voor een andere opzet,
waarin de verhouding van Put
ten en zyn inwoners tot de
Duitsers in het algemeen, en
meer in het bijzonder tot de in
woners van het dorp bij het
concentratiekamp waar de Put-
tenaren omkwamen, nader werd
uitgediept.
Een bijzonder honorabel uit
gangspunt. en vanuit dat uit
gangspunt heb ik dus zitten
kijken, by mij zelf overwegend
of ik het ene misschien zo had
gedaan en het andere wellicht
anders. Maai- er was geen mo
ment dat ik het idee had dat
het op een andere manier beter,
effectiever, piëteitsvoller of ont
roerender hac kunnen zijn. Uit
stekend gekozen mensen (de on-
verzoenlij ke vertelleruitste
kend materiaal en oog voor de
tails (de maquette van het
kamp, gemaakt door een Duit
ser. die het als dorpeling had
meegemaakt). Nee, ik zou wer
kelijk niet weten in welk opzicht
en op welke punten dit onder
werp beter had kunnen worden
aangepakt.
NICO SCHEEPMAKER.
DEN HAAG <GPD» Het lid van
de Tweede Kamer, drs. E. C. Visser
i D'66)heeft aan de minister van
Buitenlandse Zaken gevraagd of de
TELEVISIEPROGRAMMA'S
Nederland I
NOT/NOS: 10.45-12.00 Schooltelevisie
NOS: 18 50 Kl.: De Fabelljeskr. NOS:
19.00 Journ. NCRV: 19.07 Scheepsjon
gens van Bontekoe. vervolgverhaal.
i9.16 Alleen op weg: familiefeuilleton
Ipred. van Maintenon Films en ORTF)
i9.30 Tweekamp, quiz tussen studen
tenteams NOS: 20.00 Journ NCRV:
20.20 Act.rubr. 20.45 Please Sir, een
luchtige TV-serie (prod van London
Weekend Television» 21.25 Kl.: Mijne
Heren van de Gerechte. TV-spel (dl I)
22 40 Meisjeskoren zingen geestelijke
liederen. NOS: 22.45 Journ. Teleac:
22.50-23.20 Statistiek - les 2 (herh
Nederland II
NOS: 18.50 KL: De Fabeltjeskrant
NOS: 19.00 Journ, 19.03 Scala: Inform,
progr. VARA: 19.30 Opmaat: gev. pro
gramma. NOS: 20.00 Journ VARA 20.20
Coronation Street TV-feullleton 20 45
Achter het Nws. 21 10 Indisch ABC:
.-erle programma's over historie en sa-
menleving van Nederl - Indlë - Indo-
I nesië Dl. I; Het Rijk Overzee 22.00 KL
Ironside, TV-film NOS: 22.50-22 55
Journaal.
berichten juist zyn, dat de Indonesi
sche diplomaat Soedjarwo Tjondro-
negoro in New York heeft verklaarc
dat op zyn aandrang een wijziging
is aangebracht in de oorspronkelyke
tekst van de rede van minister Luns
voor de Ver. Naties en dat, even
eens op zyn aandrang, een passage
over de uitslag van de volksraadple
ging is ingevoegd.
Indien dit zo is. dan vraagt drs.
Visser of de minister kan medede
len of en in hoeverre de verklaring
van de heer Soedjarwo juist is en of
de minister nadere opheldering wil
verschaffen omtrent hetgeen zich
heeft afgespeeld rond de passage
over West-Irian in de rede van de
minister.
Minister Luns zou van plan zyn ge
weest om te zeggen, dat er by het
Nederlandse volk twyfel bestaat
over het stelsel, dat werd gekozen
om de mening van de Papoea's te
leren kennen en ook over de manier
waarop dat was gebeurd.
In feite hedft minister Luns ge
zegd. dat er in Nederland enige twy
fel is gerezen over het stelsel van de
daad van vrye keuze en de uitvoe
ring daarvan.
