imerika
noet
leleg
meer
eren
Moderner leven voor de Bedoeienen
Ook de vrouw
moderniseert
flenry Kissinger
e man achter president Nixon
Door
Hein Elbrink
ERDAG 27 SEPTEMBER 1969
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA II
President Nixon is nu al weer geruime tijd aan de macht en
indruk is, dat in de eerste tien maanden van zijn bewind
chts een begin is gemaakt met de grote problemen, waarvoor
en zijn regering zich na het aflopen van het Johnson-
iperk geplaatst zagen.
\an de onderhandelingstafel in Parijs bij de Vietnamese
edesbesprekingen is nauwelijks enige vooruitgang geboekt.
Vietnam zelf, op de slagvelden en in de regeringszetel Sai-
d, is weinig nieuws tot stand gekomen. De kwestie van het
de dden-Oosten bleef een vuurhaard, ondanks het gematigde
d«!imisme m.b.t. een Amerikaanse oplossing dat bestond, toen
ietxon zijn ambt nog moest aanvaarden. Op het gebied van de
kjienlandse politiek blijven problemen als burgerrechten, ar-
opstandige studenten etc. onverminderd de aandacht
delgen. Kritici van het beleid van de Amerikaanse president
ten zelfs dat Nixon de kwestie van de burgerrechten feite-
in de ijskast heeft laten zetten.
«ondanks blijken er, en dan
al op het gebied van de bui-
indse politiek enige lijnen naar
oekomst te trekken, zoals blijkt
Nixons Azië-reis (Azië voor de
ten)het aansluitende Roeme-
bezoek en de veranderde ver-
ling met Frankrijk. Lijnen die
ggevoerd kunnen worden tot de
ën van Henry A Kissinger, sinds
rerkiezing van Nixon tot presi-
diens speciale assistent op het
d van de nationale veiligheid,
ssinger geldt als een van de
it vooraanstaande politieke den
die de VS op het ogenblik be-
n, met geheel oorspronkelijke
[beelden over de problema-
van bijvoorbeeld de ontwikke-
landen. de NAVO en de West-
pese eenheid. Hij ontwikkelde de
rie van „the flexible response",
„flexibele antwoord" voor con-
rai op beperkte schaal in plaats
een massale vergelding met
nwapens. Een theorie die door
AVO werd overgenomen,
t laatste nummer van Dialogue,
vai tijdschrift uitgegeven door de
ïlyl 1 (United States Information
3 dice), bevat een artikel dat Kis-
r in oktober 1968 schreef als
age voor een bundel opstellen
Ml de Amerikaanse binnen- en bui-
ndse politiek. Agenda for the
1 >n, waarin zijn ideeën in hun
Kolmant mflftT duidelijk
et
Deze crisissen, zijn echter symp
tomen van diepwortelende, structu
rele problemen. Het internationale
systeem dat honderd jaar lang voor
stabiliteit zorgde, is door de twee we
reldoorlogen in elkaar gestort. Het
tijdperk van d'e supermogendheden
dat er tijdelijk voor in de plaats
kwam nadert nu ook zijn einde.
Voor de eerste maal is buitenland
se politiek wereldpolitiek geworden.
In het verleden lag het zwaartepunt
van de buitenlandse politiek in de
verschillende continenten voorname
lijk op het isolationisme. Tegenwoor
dig zien staatslieden zich echter ge
plaatst voor het probleem zonder
weerga; een buitenlandse politiek te
formuleren voor meer dan honderd
landen. Iedere natie, het geeft niet
hoe onbetekenend, neemt deel aan
de internationale gebeurtenissen. Za
ken die vroeger als louter en alleen
van binnenlands belang beschouwd
werden, kunnen nu consequenties
hebben voor de hele wereld.
Jteit, beknopt maar duidelijk
e\ en geformuleerd.
ids de eeuwwisseling, aldus Kis-
r in Central Issues of US Fo-
Policy, is het aantal lnterna-
crisissen niet alleen in aan-
ook in ernst toegenomen.
mile
on ïaar
el minder „apocalyptisch" dan
ide wereldoorlogen gaat de on
waarvoor we ons nu geplaatst
veel dieper, is zij revolutionair
„ot( fan karakter. Tijdgenoten zien
V(X evolutie altijd als een serie min
v0( leer onafhankelijke opstanden
>nda is snel geneigd elk van deze
irtenissen te behandelen als een
do ïzelfstaand probleem, dat een
oo opgelost, de internationale sta
niet meer in gevaar zal bren
r-dee
eft
De technologie heeft het aantal
mogelijkheden om buitenlandse po
litiek te bedrijven vermenigvuldigd.
De uitoefening van macht heeft
dankzij de wetenschappelijke revolu
tie in de praktijk al haar technische
beperkingen verloren. Het aantal
onzekerheden is aanzienlijk ver
groot: overleven lijkt nu af te han
gen van een ongelukje van de tech
nologische doorbraak.
Ideologisch conflict
Het ideologische conflict is de
bron van deze onstabiliteit. Tijdens
de grote tijd van de kabinetsdiplo-
matiek spraken diplomaten niet al
leen een gemeenschappelijke taal in
die zin dat Frans de „lingua franca"
was, maar, en dat is veel belangrij
ker, vooral omdat zij de problemen
op dezelfde manier benaderden. Een
gemeenschappelijke visie, (wat er
zelfs de voorwaarde voor was) ver
gemakkelijkte de taak van de diplo
matie. Nu een dergelijke overeen
stemming niet aanwezig is, kunnen
diplomaten nog wel bij elkaar ko
men, maar zij verliezen het vermo
gen om te overtuigen. Er wordt meer
tijd besteed aan het afbakenen van
de tegenstrijdige posities dan aan het
vinden van een oplossing ervan. Wat
de één vrij redelijk lijkt, vindt de
ander hoogst problematisch. De
spanning veroorzaakt door het ideo
logische conflict wordt nog eens ver
sterkt door het teruglopen wat be
treft invloed van die landen die voor
de Eerste Wereldoorlog als grote mo
gendheden werden beschouwd.
Militair gezien is de wereld tweepo
lig geworden. Slechts twee mogend
heden de Verenigde Staten en de
Sowjet-Unie kunnen over het vol
ledige assortiment aan militaire
macht beschikken. Deze militaire
tweepoligheid verstart de buiten
landse politiek. Wat voor soort ba
lans er ook tussen de supermogend
heden bestaat, zij zal altijd worden
beschouwd als onzeker en onstand
vastig. Een tweepolige wereld heeft
de mogelijkheid voor de nuance ver
loren een kleine winst voor de een
wordt door de ander als een abso
luut verlies gezien. Iedere zaak lykt
betrekking te hebben op een kwestie
van leven en dood. De kleinere lan
den worden heen en weer geslingerd
tussen het verlangen naar bescher
ming en de wens om aan de over
heersing van de grote mogendheden
te ontsnappen. Elk van de mogend
heden wordt voortdurend in beslag
genomen door de wil om zijn gezag
onder zijn bondgenoten te handha
ven, om zijn invloed onder de nog
tig groot is geworden heeft via Viet
nam kennisgemaakt met de wereld
politiek en heeft geen enkele herin
nering aan gebeurtenissen waarbij
door Amerikaanse steun tot stand
gekomen vernieuwingen succes ble
ken te hebben of van de motieven
die aan deze ondernemingen ten
grondslag lagen.
Gedeeltelijk als gevolg van deze
generatiekloof, schommelt de
stemming in Amerika gevaarlijk
tussen het zich schamen voor macht
en het er te veel van verwachten.
Het eerste betekent een volledig
afwyzen van het gebruik of het be
zit van kracht de tweede een te ge
biologeerd zijn door de mogelijkhe
den van absolute actie en in belang
rijke mate onverschillig voor de con
sequenties die daarop zullen volgen.
Het gevaar dat een afwijzing van
macht met zich meebrengt is dat
van een nihilistisch perfectionisme.
Een soort perfectionisme dat het
compromis veracht en alles teniet
wil doen wat niet in overeenstem
ming is met de gepropageerde uto
pistische ideeën.
Creativiteit
niet gebonden landen uit te breiden
en zijn veiligheid t.a.v. zijn tegen
stander te verhogen. Het feit dat en
kele van deze doelstellingen onver
enigbaar zijn, draagt er toe by dat
het internationale systeem geweld
aan wordt gedaan.
Maar aan het tijdperk van de su
permogendheden komt nu zo lang
zamerhand een eind. Militaire twee
poligheid heeft niet alleen politieke
veelpoligheid niet kunnen voor
komen, maar zelfs bevorderd. Zwak
ke bondgenoten hebben alle redenen
om te geloven dat hun verdediging
van het allergrootste belang is voor
de sterke partner
Vanaf dat moment zien zij de
noodzaak niet meer de sterke part
ner ter wille te zijn door de bui
tenlandse politiek op hem af te
stemmen.
De nieuwe landen voelen zich door
de onderlinge rivaliteit van de su
permogendheden beschermd; hun
nationalisme leidt soms zelfs tot een
nog aanmatigender uitdrukking van
de eigen wil. Het resultaat daarvan is
dat de diplomatie ondergeschikt
wordt gemaakt aan de binnenlandse
politiek en meer bedoeld is om een
bepaalde pose vol te houden dan als
een bijdrage te dienen voor de we
reldorde. Een evenwicht is moeilijk
te bereiken tussen staten met zulke
verschillende normen doelstellingen,
verwachtingen en tradities.
Wat het hedendaagse interna
tionale systeem dan ook het meeste
nodig heeft, is een begrip van een
wereldorde waar ieder het mee eens
kan zijn. Veel van de stabiliserende
elementen die het 19de eeuwse sys
teem kenmerkten kunnen in de mo
derne tyd niet meer gebruikt worden.
De vrij stabiele technologie, het gro
te aantal belangrijke mogendheden,
de beperkte doelstellingen van de
binnenlandse politiek, de grenzen, het
waren gegevenheden waardoor men
het altyd wel eens kon worden die
echter niet meer terug zullen komen.
Een nieuw begrip van een wereldor
de is daarom noodzakelijk, zonder
dat begrip kan er geen stabiliteit
meer zyn.
Urgent
Dit probleem ia bijzonder urgent
voor de Verenigde Staten. Het feit
dat de Verenigde Staten, wat ook
haar intenties en politiek mogen
zijn, beschikken over het grootste
potentieel aan materiële macht in de
wereld is onontkoombaar. Een nieu
we wereldorde zal nooit kunnen
overtuigen zonder een belangrijke
Amerikaanse bijdrage. Maar het ka
rakter van die bijdrage is gewyzgid.
De huidige politieke veelpoligheid
maakt het Amerika onmogelijk an
deren zijn wil op te léggen. Onze be
langrijkste taak is het oproepen van
de creativiteit van een pluralistische
wereld om uitgaande van de politie
ke veelpoligheid een nieuwe wereld
orde te scheppen, zelfs wanneer de
enorme militaire macht in handen
blijft van twee supermogendheden.
Een nieuwe Amerikaanse regering
(het artikel van Kissinger werd ge
schreven in oktober 1968, red. LD)
ziet zich geconfronteerd met de uit
daging onze verdragen met onze be
langen en onze verplichtingen met
onze doelstellingen te verenigen. In
de jaren veertig en vfjftig kwamen
we met oplossingen; aan het eind
van de jaren zestig en aan het be
gin van de jaren zeventig, zullen we
moeten bijdragen tot een structuur
die het initiatief van anderen zal ac
tiveren. Wy zyn, materieel gezien,
een supermogendheid, maar wat wij
willen kan slechts betekenis hebben
als wy de gedachte aan samenwer
king verder ontwikkelen. We kunnen
ook in de toekomst onze bijdrage le
veren aan defensie en andere posi
tieve programma's van bepaalde
landen, maar we moeten er voor
Henry Kissinger (links) vlak
na zijn benoeming met president
Nixon (midden). Rechts een me
dewerker van Kissinger: Richard
von Allen.
zorgen dat we een zekere mate van
plaatselijk verantwoordelijkheidsge
voel aanmoedigen en niet de kop in
drukken.
Deze taak vereist een andere
werkwijze en een ander soort geduld
dan we in het verleden aan de dag
hebben gelegd. Enthousiasme, geloof
in de vooruitgang en de niet te bre
ken overtuiging dat Amerika's op
lossingen overal toepasselijk zyn,
moeten plaatsmaken voor de con
clusies die wij uit de geschiedenis
kunnen trekken en de rangschik
king van onze voorkeuren. Maar bo
ven alles moeten we in de gaten
houden in welke moeilijkheden we
door die voorkeuren kunnen komen.
Een beter begrip van Amerika's be
langen en de vereisten voor een po
litiek evenwicht kan ons idealisme
perspectief geven en leiden tot hu
mane en gematigde doelstellingen
vooral met betrekking tot de politie
ke en sociale veranderingen.
Jeugd
Een ander ernstig probleem is de
verandering in de ethiek van juist
het meest idealistische deel van de
Amerikaanse jeugd. Het idealis
me van de jaren vijftig kwam tot
uitdrukking in zelfvertrouwenwek-
kend, vaak fanatiek werken voor
maatschappelijke instellingen tij
dens het tijdperk Kennedy. Tegen
woordig vinden veel jongeren de uit
oefening van macht echter on
belangrijk, vaak zelfs immoreel. De
nieuwe leer van de vryheid is niet
„maatschappelijk"; staats zelfs on
verschillig en vijandig tegenover sys
temen en ideeën die betrekking heb
ben op orde. Besturen wordt gelijk
gesteld met manipuleren. Ontwerpen
van nieuwe structuren wordt gezien
als het creëren van systemen om te
overheersen.
De generatie die in de Jaren vijf-
We hebben een nieuwe uitbarsting
van creativiteit nodig, niet zo zeer
voor andere landen maar in het be
lang van ons eigen volk en vooral
van de jeugd. De huidige onrust i«
het bewijs van de grote ontevreden
heid met betrekking tot de voorna
melijk op besturen en consumeren
georiënteerde moderne samenleving.
De moderne bureaucratische staat
met al zyn kracht en macht wordt
vaak tot in zyn diepste wezen in be
roering gebracht door ogenschijnlijk
onbeduidende zaken. De broosheid
van die staat en de revolutie van
de jongeren over de hele wereld
vooral in ontwikkelde landen en uit
relatief gezien welvarende gezin
nen doen een leegte, een bijna
metafysische verveling vermoeden
m.b.t. een politiek die steeds meer de
nadruk gaat leggen op de bureau
cratische verworvenheden en die
slechts materieel comfort op het oog
heeft. De oplossing voor onze onrust
ligt niet voor de hand. Eén ding is
zeker, zij is niet voornamelijk te
vinden in onze buitenlandse politiek.
Slechts een ingrijpende niet-techni-
sche verandering zou ons weer een
gevoel voor richting kunnen geven.
De daden waar Amerika het meest
trots op kan zyn, zijn die geweest
waarbij we handelden in samenwer
king met anderen. Onze invloed is
voor een groot deel het gevolg van
hetgeen wy bereikten bij een derge
lijke samenwerking.
Om in het buitenland consequent
te kunnen optreden moeten we in
staat zijn belangengemeenschappen
aan te moedigen. Plaatselijke groe
peringen zouden, met steun van de
Verenigde Staten, de voornaamste
verantwoordelijkheid voor hun ge
bieden op zich moeten nemen; de
Verenigde Staten zal zich meer moe
ten gaan bezig houden met het al
lesomvattende kader waarbinnen dit
moet gebeuren dan met de behan
deling van elke plaatselijke kwestie.
Een nieuwe regering moet zich
niet toeleggen op pasklare oplossin
gen voor moeilijke zaken; maar bo
venal de goede vragen proberen te
stellen. Zij moet er van uitgaan dat
wat betreft de buitenlandse politiek,
wy er nooit in zullen slagen een bij
drage te leveren tot een stabiele zich
ontwikkelende wereldorde als wij ons
eerst niet voorstellen hoe die zou
moeten zijn.
TEL AVIV (GPD) Said Aboe-Rawia \s twaalf en gaat
naar school. Natuurlijk, zult u misschien zeggen. Maar zo van
zelfsprekend is dat toch niet. Want Said is een zwartogig Be
doeïen-jongetje uit de Negev en Bedoeïen-kinderen gaan meest
al niet naar school. Ze zwerven sinds onheugelijke tijden met
de kudden schapen en geiten van hun stam door de onherberg
zame woestijnwaar de dieren karig voedsel vinden in de arme
tierige vegetatie.
Toen Israël tot stand was geko
men en het oude land een metamor
fose onderging, toen tractor en
combine, automobiel en transistor-4
radio tot de barre streken in het
zuiden begonnen door te dringen,
werden ook deze eeuwenoude zwer
vers met de westerse beschaving ge
confronteerd. In de zwarte tenten
van de Bedoeïenen begon het te da
gen. De meer vooruitstrevende stam
men begonnen in te zien. dat zy
zichzelf te kort deden, als zij geen
aandeel namen in de nieuwe, gerief
lijkere wereld, die zich voor hun ver
baasde ogen had geopend. Sjeiks,
die zich nooit anders hadden ver
plaatst dan te paard of op de rug
van een kameel kochten zich een
slee van een auto, luxueus en met
veel glanzend nikkel. De radio
bracht eentonige Arabische muziek
en het nieuws uit heel de wereld in
de woningen van huiden, blik en
plaatijzer. De Israëlische dokter,
lang met argwaan bejegend, bleek
f ouderkinderen
Ani
ir blijven de „wonderkinderen" j
le film als ze te groot worden
het" spelen van kinderrollen?
y ns Elle kiezen ze, als ze een
volwassen zijn, maar zelden het
i als beroep. Het beroemdste
mw bid aller tijden. Shirley Temple,
nenveertig jaar, is destijds ge
vf d. moeder geworden en heeft
inkele jaren geleden in de poli-
'ÏJJjj worpen
de filmkinderen van na de
aanl t wereldoorlog ging het niet
anders. Brigitte Fossey
Poujouly die, respectievelijk
Jffl-- en elfjarige leeftijd de
-
tenslotte de medicijnman in wys-
heid te overtreffen en het tappen
uit een kraan kostte minder inspan
ning dan het putten van water uit
een gewoonlijk verafgelegen bron.
De oudere generatie bleef morren
tegen al dit moderne gedoe, dat Al
lah verzoeken was, maar hun zoons
gaven zich meer en meer gewonnen
aan de nieuwe tijdgeest. En gelei
delijk brak het inzicht baan, dat
men het zich niet kon veroorloven
het moderne leven met zijn voorde
len en gemakken nog langer te ne
geren, dat het zaak was eraan deel-
te nemen en zijn .splendid isolation"
op te geven.
In de dagen van het Britse man
daat over Palestina bestond er voor
de Bedoeïenen in het zuiden zegge
en schrijve één school. Nu zijn er
vijftien. Nog lang niet alle kleine
Saids, Moechmeds en Ibrahims ver
diepen zich in de mysteriën van
het Arabisch, Engels en Hebreeuws,
buigen zich over rekensommen of
ontraadselen geheimen van de die
ren- en plantenwereld. Maar toch
namen al honderden gezinshoofden
onder de eenentwintigduizend Be
doeïenen van Israël het gewichtige
besluit om hun kroost naar school
te sturen. Kleine groepen kinderen
in de wegloze steppen, geleid door
het oriëntatievermogen van ontel
bare geslachten van nomaden, zyn
in het Negevlandschap geen zeld
zaamheid meer. Naarmate de ja
ren verstrfjken worden die groepen
groter. En parallel daarmee krijgen
de moderne wetenschap en de op
vattingen van de nieuwe tyd de
overhand op de antieke begrippen
en verouderde levenswys, die nog
maar kort geleden als onaantast
baar golden.
Traditie gebroken
Een byzondere prestatie, die zowel
voor de Israëlische autoriteiten als
voor de Bedoeïenen zelf een com
pliment inhoudt, is het feit dat de
Sommen bespreken op de ezel.
schoolse opvoeding zich niet meer
I tot jongens alleen beperkt. Sommige
ultzonderiyk progressieve huisva
ders hebben een traditie van vele
eeuwen gebroken door behalve hun
zoons ook hun dochters naar school
te zenden. Zo veel vooruitstrevend
heid hebben nog lang niet alle stam
men kunnen opbrengen. Maar een
paar scholen kunnen toch al bogen
op meisjes-leerlingen. Ze krygen
uitsluitend les van onderwijzeres
sen. Eén van hen is Joods. Ze
kwam eerst vier jaar geleden naar
Israël, nadat ze lang in Caïro by
het onderwys gewerkt had.
Les geven is nooit een sinecuur. Het
onderwyzen van Bedoeïenen-kinde-
delbare scholen in Beersjeba en
doet daar niet voor zyn klasgenoten
onder. Enigen van hen, die de mid
delbare school hebben afgelopen,
studeren zelf aan de Hebreeuwse
universiteit in Jeruzalem. En ook
zy voelen zich door him afkomst in
tellectueel niet belemmerd.
Ontwikkeling
Tempora mutantur. Het ezeltje,
dat een Bedoeïenen-kind torsend, de
vaak kilometers lange weg aflegt
tussen de zware tenten en de school
in Kesefa (of waar dan ook), is het
waarvan de fiere woestynbewoners
symbool van een ontwikkeling.
ren met een erfeiyke belasting van
eeuwenoude vooroordelen, bygeloof
en taboes vex-gt eerst recht veel pe
dagogische kennis, psychologisch in
zicht. tact en geduld. Om van zui
ver technische moeilykheden maar
niet eens te spreken. Eén daarvan is
hoe zich by de kinderen verstaan
baar te maken. De taal, waarvan de
Bedoeïenen zich in het leven van el
ke dag bedienen, wykt sterk af van
het letterkundig Arabisch, dat by
het onderwys wordt gebruikt. Maar
de resultaten van hel laatste decen
nium bewyzen, dat ook struikelblok
ken als deze met goede wil van twee
kanten te overwinnen zyn. Van re
sultaten gesproken, een aantal
Bedoeïenen-kinderen leert op mid-
vyftien jaar geleden nog niet had
den kunnen dromen. Het is waar,
dat de grootvaders en grootmoeders
nog altyd het hoofd schudden om
zo veel ontrouw aan een door d®
eeuwen geheiligd levenspatroon.
Maar het is niet minder waar, dat
een steeds groter aantal van hun
kinderen en kleinkinderen de stryd
tegen een onverdedigbare en onge
rechtvaardigde achteriykheid aan
bindt. Momenteel concentreert die
stryd zich op vijftien scholen. Waar-
schyniyk zullen het er over een paar
jaar meer zyn. Want de dorst naar
kennis van de wereld van heden
blykt ook in de nederige woonplaat
sen van dit schilderachtige volk nie*
meer te stuiten.
