Scheel wil verzoening en dialoog Bolivië zou olie naasten PONTIAC VOOR '71 EINDE OORLOG VIETNAM President Nixon Vrouwen allemaal steriel Na staatsgreep PONTIAC TIJD JUISTE TIJD; Westduitse liberalen opereren op één lijn met SPD Hoogleraar in VS Libië boycot 50 bedrijven Blije gezichten, fijne horloges BELGRADO IS LIEF VOOR HET OOSTBLOK AMERIKA, ISRAEL EN DE ARABIEREN Ie vogelvlucht DAMESBEUR5: PAGINA 12 LEIDSCB DAGBLAD ZATERDAG 27 SEPTEMBER 1969 (Van onze correspondent i FRANKFORT/OFFENBACH (GPD) —De liberale party voorzitter Walter Scheel heeft iets van een ouder geworden cherubijn, al draagt hy dan maat 46 schoenen. En wat voor klossersmet dikke doorlopende zolen, naar men mag aannemen om voortijdig ten hemel stijgen tegen te gaan In de verkiezingsstrijd behoort Scheel tot de yverigste kandidaten. Hy houdt zich daarby op de been met een eindeloos aantal glazen wyn en af en toe enige zogenaamde „happen" belegd met worst, waarvan hy de restanten ongeneerd met een stokje tussen zyn tanden uitpeutert. Scheel schreeuwt nooit en van opzij heeft hy als hy lacht iets van Vol taire. Toen Scheel indertyd als opvolger van Erioh Mende tot voorzitter van de liberale FDP werd gekozen, dachten de carrièremakers in het hoofdbe stuur, dat ze de nieuwe man wel naar hun hand zouden kunnen zetten Met al hun aangeleerde politieke trucs liepen ze echter tegen een on doordringbare muur. Scheel bleek altijd zyn zin door te zetten, hoewel zyn tegenstanders hun hoop op zijn aanvankelyke intellectuele aarzeling hadden gevestigd. Dnarby sloeg Scheel maar éénmaal met zyn vuist op ta.fel. welk ferm gebaar vergezeld ging van een typisch Duits gebrul. Dat was toen oud-voorzitter Erich Mende op een hoofdbestuursvergade ring zyn wil probeerde door te dryven. Daarna heeft Mende die vice- kanselier was in de regering Erhard zyn mond gehouden. Hy ver dient veel geld by het Amerikaanse beleggingsconsortium IOS. Ook Scheel was minister in het kabinet-Erhard, en veel jaren in de kabi netten van Konrad Adenauer. Hy bestuurde liet ressort voor ontwikke lingshulp en haalde zich daarmee de vriendschap van vele duistere po tentaten op de hals en een niet meer te torsen hoeveelheid uitheemse onderscheidingen. B.Z. Dit recente verleden, gepaard aan Scheels duidelyke intellectuele en men- selyke kwaliteiten, stempelen hem tot minister van Buitenlandse Zaken ln een eventuele regering Brandt-Scheel na de verkiezingen van a.s. zon dag. De vyftigjarige Solmg se wagenmakerszoon. die het bank vak leerde en economisch adviseur werd, heeft zich daarby tot voorzichtig expo nent van de zgn. linkervleugel ln de liberale party gemaakt. Dat is die groep, die met betrekking tot de DDR de waarheid onder ogen durft te zien. De FDP wil weliswaar niet de DDR als „buitenland" beschouwen, maar ze wil wel met de DDR als „gelijkberechtigde partners concrete kwes ties regelen, zoals de veiligheid van de toegangswegen naar Beriyn". De FDP wil afschaffing van de Hallstein-dootrine. die ze als „een hinder nis voor de buitenlandse politiek" beschouwt. Starfigther De liberale party Is ook voor de afschaffing van de Starfighter. waarvan er inmiddels al negenennegentig naar beneden zyn gekomen Want zo zegt de FDP „de atomaire afschrikking, waarvoor men de Starfighter I hoofdzakeiyk gebruikte, hebben de VS in handen. De Amerikaanse atoomwapenen beschermen ook ons, want wy zyn NAVO-partners. Waar- om dan ook nog de Starfighters? Problemen als deze komen steeds weer ter sprake op de honderden byeen- komsten, die Scheel door het hele land organiseert. De verkiezingsstryd- taktiek van de FDP ls niet het houden van redevoeringen, maar het j voeren van een dialoog, zoals voor de SPD de schryver Günther Grass j die ook bedreef. Deze taktiek heeft verschillende voordelen. Vanuit de openheid van de byeenkomsten wordt by de extremistische aanwezigen minder snel de neiging geboren met rot. fruit of eieren te gooien. Op een byeenkomst in Bremen voor 3000 toeschouwers, die Kanselier Kiesinger moest afbreken, omdat hy door het geloei werd overstemd en de toma ten door de zaal suisden, sprak Scheel een avond later met zyn publiek in volmaakte harmonie. Wellicht begrijpen Scheel en Grass ieder voor hun party, dat de democratie nu al werkelyk zo democratisch geworden ls. dat de kiezers de kandidaten niet alleen meer willen aangapen, maar ook op voet van geiykheid met hun willen praten. Thema's Maar ook deze dialoog-methode heeft zyn deprimerende trucs Er is na- tuurlyk geen enkele vraag meer. waarop het antwoord al niet eens ge geven werd. Er zyn ook vragen, waarop een antwoord moeilyk valt. zodat men een aai der geprefabriceerd antwoord geeft. Dan krygt het ant- woord-spel van Scheel iets van een dolgedraaide rekenmachine, voor wie twee plus twee weliswaar vier Ls, maar twee plus drie eveneens. In de vele discussies, die Walter Scheel op een dag houdt, zyn de be heersende thema's de persoon van Franz-Josef Strauss en de revaluatie van de Duitse mark. Het waren de liberalen, die de toenmalige minister van Defensie Strauss na de beruchte Spiegel-affaire uit het kabinet wisten te verwijderen door de coalitie met de CDU/CSU eenvoudig te verbreken. Daarom ver wacht de liberale kiezer veel van een aanval uit eigen rijen op de robuuste Beier. Maar Scheel antwoordt hier steeds weer uiterst voorzichtig op. Hy steekt niet onder stoelen of banken, dat hy Strauss niet tot zyn per- aoonlyke vrienden rekent, maar hy wil tegenover de CSU-voorzitter als soUtlcu* De vier voornaamste kandida ten van zondag. Van links naar rechts: Strauss, Scheel, Kiesinger en Brandt, in een televisiedebat aan de vooravond van de Bonds dagverkiezingen. Rolschaatsen Het Haagse paar Anke Ligtvoet en Peter Moorman is ln Milaan tydens de Europese kam pioenschappen rolschaatsen als achtste geëindigd. Europeees kam pioen werden de Duitsers Bassler en Rausch. DURHAM AFP> Het vraag stuk van de overbevolking kan wor den opgelost door ln één klap alle vrouwen ter wereld te steriliseren, zo heeft vrydag de Amerikaanse pro fessor Richard Schreiber gezegd. Volgens hem zyn biologen erin ge slaagd een sterisatie-virus te kwe ken. Wordt dit per vliegtuig verspreid dan is men van alle problemen af, aldus Schreiber. die plantkunde do ceert aan de universiteit van New Hampshire. Diezelfde biologen zou den binnen drie jaar een anti-stof kunnen vervaardigen, die vrouwen dan konden innemen als ze beslist kinderen wilden hebben. Er zou den geen ongewenste kinderen meer worden geboren en de wereld hoefde niet meer beducht te zyn voor een oncontroleerbare bevolkingsexplosie, zgi Schreber, sprekend tijdens een studenten-seminalr Het lykt overigens wel raadzaam, even met de verspreiding van het bewuste virus te wachten. Wat als biykt dat er geen antistof kan wor den gemaakt? LA PAZ ReuterAFP) Generaal Ovando Candia, die gisterochtend vroeg in Bolivia de macht heeft overgenomen van president Siles Salinas, heeft bij decreet de 14 jaar oude oliewet geannuleerd. Dit is kennelijk een eerste stap naar een nationalisatie van de olie industrie. De „Bolivian Gulf Company" een dochteronderneming van de Amerikaanse Gulf Oil is de énige buitenlandse maat schappij die in Bolivia concessies heeft. TRIPOLI AFP De Libische re gering heeft besloten een vyftigtal buitenlandse ondernemingen van verschillende nationaliteit te boycot ten. Deze maatschappyen zouden de besluiten van het Arabische boycot bureau inzake de betrekkingen met Israël hebben geschonden. Dit is gis- i teren meegedeeld door het Libische persbureau. ADVERTENTIE profectus f106,— met datum, 1127,— i doublé 1115,— I met datum 1135,— goud 1174,— doublé 1115,— '4 doublé 169,50 herenhorloge vanaf f 59,50 De nieuwe president zei dat de oude olieregeling „door buitenlandse ju risten is opgesteld in het voordeel van buitenlandse ondernemingen' In Washington verklaarde intus sen het State Department in een commentaar op de staatsgreep, dat het „teleurgesteld is over elke te rugslag voor de democratische ont wikkeling op het westelyk half rond". Een woordvoerder deelde mee, dat de V.S. met andere le den van de Organisatie van Ame rikaanse Staten (OAS) overleg zal plegen over de kwestie van de er kenning van het nieuwe bewind De nieuwe Boliviaanse regering heeft laten weten, dat binnen twee we ken een gewyzigde wet op de vak beweging zal worden uitgevaar digd, die grotere vrijheid van or ganisatie behelst. Dit wordt gezien als een belangrijke maatregel om de steun van de arbeiders te win nen. De regering beloofde ook meer werkgelegenheid te zullen scheppen. De leiders van de strydkrachten heb ben meegedeeld dat het nieuwe be wind het land niet naar kapita listisch of communistisch model wil inrichten maar een „nationa le revolutie" wil voeren. De stryd krachten hadden zich in dienst ge steld van deze revolutie om te stryden voor sociale gerechtigheid, de grootheid van het land en na tionale onafhankelykheid. De re gering zal op het internationale vlak een onafhankelyke politiek voeren en diplomatieke en han delsbetrekkingen aanknopen met de socialistische staten. Zy eerbie digt het beginsel van niet-inmen- ging in de binnenlandse aangele genheden van andere landen. De staatsgreep was uitgevoerd om een einde te maken aan een „pseu- do-democratische, anti-nationale en slechts in schyn stabiele orde. die gekenmerkt werd door buiten landse gewapende interventie in de vorm van guerrillastrijders en door de aanwezigheid van een re gering die praktisch geheel steunde op de reactie en rechtse krach ten. en die dus niet geschikt was om de nationale stryd te leiden te gen het terroristisch avontuur en tegen de economische achterbly- ving en afhankelykheid". Naar in La Paz van officeuze zyde is vernomen, zyn tot dusver 77 personen gearresteerd, onder wie 19 politici. Tot hen behoren enkele leiders van de Revolutionaire Na tionalistische Beweging, Raul Le- ma. Jose Fellman Velarde en Fe- derlco Alvarez Plata, en de leider van de Boliviaanse Socialistische Falanx. Marid Gueiterez. Ook een parlementslid van laatstgenoemde party, Ambrosio Garcia, is aange houden. Hy had vorige week ge neraal Ovando ervan beschuldigd, 600.000 dollar van een oliemaat- schappy te hebben aangenomen voor zyn verkiezingscampagne. BELGRADO (AFP) Joego-Sla. vië zs[ op partyniveau proberen te komen tot betere betrekkingen met de Sowjet-Unie en de andere socia listische landen van Europa. Dit heeft Nyaz Dizdarewitsj, lij van het uitvoerend bureau van het presidium v. d. Joego-Slavische com. munistische party, donderdag ont huld ln een vraaggesprek met het; Joego-Slavische Persbureau Tan- joeg. De betrekkingen tussen Joego- Slavië en andere Oosteuropese lan den zyn in augustus van het vorig Jaar slechter geworden, aldus Dizda rewitsj, maar de omstandigheden c zyn nu gunstig om tot een betere verhouding te komen. De Joegosla- j] vische communistische party en de partijen van deze landen zullen de- legaties uitwisselen. Voorts zal er een wettelyke rege ling getroffen moeten worden voor L de Joegoslavische pers, terwyl de d toestand van de economie en de j; kwestie van de stakingen in het t(' land opnieuw bestudeerd dienen worden. Besluiten hierover, aldus Dizdare witsj zullen genomen worden op byeenkomst van het partijpresidiuidn in de eerste helft van oktober. ADVERTENTIE De nieuwe PONTIAC Simpatico van f 59.50 vindt u in de collectie van: Leids Juweliersbedryf FEYE BRINKS Breestraat 114c, Telefoon 26127 PONTIAC TIJD JUISTE TIJD >i oe Ni ter b«v din WASHINGTON. (Reuter. DPA) President Nixon van de V.S. heeft gisteren voorstellen afgewezen om een bepaalde datum vast te stellen voor terugtrekking van Amerikaan se troepen uit Vietnam. Nixon vindt dit denkbeeld defaitistisch. Hy is van oordeel, dat het willekeurig be palen van een tijdstip de Ame rikaanse onderhandelingspositie bij de Parijse vredesconferentie zou on dermijnen. Als een tüpstip bijvoor beeld eind 1970 of midden 1971 zou worden gekozen, zou dit onvermijde- lijk leiden tot bestendiging van de oorlog tot dat tüdstip, aldus Nixon. Nixon zei op een persconferentie te willen trachten, de oorlog in Viet nam nog voor het einde van 1970 of voor begin 1971 te beëindigen. Daarom verzette hy zich tegen de voorstellen voor een concreet plan voor de terugtrekking van alle Ame rikaanse eenheden uit Vietnam. De Amerikaanse president gaf toe dat zyn pogingen om een einde te maken aan de oorlog in Vietnam niet zoveel succes gehad hebben als hy wel gewild had. Maar de Amerikaan se regering had wel bereikt, dat de steming in de wereld omgeslagen was. Hy, Nixon, had by zyn bezoek Onverdraaglijk In de kwestie van de i-evaluatie schaart Scheel zich achter de sociaal democratische minister van Economische Zaken Kart Schiller, die voor de revaluatie was, maar zyn plan tegen de wil van kanselier Kiesinger niet kon doorzetten. Evenmin als Schiller acht Scheel een revaluatie op dit moment opportuun, omdat de ontwikkeling intussen sinds begin juni zyn loop heeft genomen en nu andere maatregelen nodig zyn om de prijsstabiliteit te redden. Het wordt iedere dag duidelyker dat voor de FDP de enige coalitie die met de sociaal-democraten kan zyn. Dat kwam heel duideiyk tot uiting, toen één van Scheels verkii/üngstoernees afgelopen woensdag in Frankfort eindigde in de feestzaal van de dierentuin. Scheel las vanaf het podium een CDU-pamflet voor, waarin de kiezers worden gewaarschuwd voor de „voormalige communist Willy Brandt". Toen werd Scheel echt boos. Trillend riep hy„Dit is eenvoudig onverdraagiyk, deze hautaine houding van een party. <2e voor geen cynisme uit de weg gaat om haar kiezers byeer te houden. Deze party is na twinitig jaar regeren nu werkelyk versv jn. Deze party moet naar de oppositie, die probeert de atmosfeer in Duitsland te vergiftigen, want dat is het: ze drijft de mensen ln groepen uit elkaar". RUDOLPH BAKKER. .raëls premier, mevrouw Gol- da Meir, doet op het ogenblik boodschappen in Amerika. Van zelfsprekend niet voor haar persoon- lyke genoegen, maar voor de ver dediging van haar land. Toen zy woensdagochtend in Tel Aviv in het vliegtuig stapte, was zy kennelyk bewogen. Vreemd voor zo'n onver zettelijke vrouw, over wie een Jor- schil of deze plotselinge bereidwil ligheid van Cairo gebaseerd ls op het inzicht, dat onderhandelen verstan- I diger is dan vechten, of dat die ver- i klaring van Riad in feite niet an ders bedoelde dan mevrouw Meirs, overleg in Washington te doorkrui- I sen. In het laatste geval zou Riad 1 een dam willen opwerpen tegen Ame- rikaanse wapenleveranties aan Is raël. Is er echter sprake van ver- van een nieuwe ontwikkeling in het Midden-Oosten, al doet men ver standig niet van vandaag op mor gen een paradys van vrede en rust te verwachten. daanse minister eens tegen een cor- anderd inzicht, dan staan de zaken respondent van het Amerikaan- in het Midden-Oosten er beter voor se weekblad „Time" zei: „Premier dan zelfs de grootste optimist zou Esjkol haatte de „havikken" in zijn kunnen vermoeden. In dit verband land, maar mevrouw Meir vliegt in verdient het gerucht de aandacht, formatie met ze mee". Die bewogen- dat Moskou een poging in de zin zou heid bij haar vertrek was overigens hebben de Egyptische president ter- wel verklaarbaar, want zy weet datrilde te schuiven en te vervangen Israels voortbestaan afhankelyk is door een hardere figuur, volgzamer van buitenlandse hulp. Dit te meer I Ugens het Kremlin en niet bereid omdat de Arabische bedreiging tot overleg met Israël. Moskou heeft sterk Ls toegenomen door de steun van het Kremlin. Die steun van Mos kou richt zich op de anderhalf mil joen Palestynse vluchtelingen, die een natuurlyk bekken van guerrilla activiteit kunne vormen. Men denke ook aan de Sinaï. reeds eenmaal ge bruikt als «wapenopslagplaats van Egyptische wapens. Opmerkelyk is, dat Egypte nu heeft laten door schemeren. dat het bereid is met Is raël te praten. Maar is dit een prin cipiële koerswyziging of een oppor tunistische verklaring? Wat was de achtergrond van de verklaring van de Egyptische minister van Buiten landse Zaken. Riad, toen hy kort geleden zei, dat zyn land een even tuele directe conferentie met Israël zou aanvaarden teneinde een vre desregeling voor het Midden-Oosten in haar definitieve vorm te gieten? Het maakt nameiyk een enorm ver- het zelfs noodzakelyk geacht dit ge rucht nadrukkelyk tegen te spreken. Niet minder opmerkelyk is voorts de onthulling van de hoofdredac teur van het Egyptische dagblad „Al Ahram". Heikal. een vertrouweling van president Nasser. Na de Arabi sche nederlaag van juni 1967 land den twee maanden lang om de tien minuten geweldige Sowjetrussd- sche transportvliegtuigen met mili tair materieel in Cairo, aldus Heikal. wiens onthulling voor Amerika eer der een stimulans is om Israël mili tair by te springen dan om die hulp te blokkeien. Deze merkwaardige be richten wyzen op de mogeiykheid Wanneer de Westduitsers zondag ter stembus gaan. hebben zij het by het bepalen van hun politieke keuze heel wat moeilijker dan byv. Amerikanen, die aan ver kiezingen deelnemen. Een Ame rikaan, die zyn stembiljet invult, heeft zich een duideiyk oordeel kun nen vormen over vier jaar regerings beleid, omdat dit geleid werd door mannen van zyn eigen party dan wel door politieke tegenstanders. Een Duitser, die zyn oordeel moet geven, staat voor de moeiiykheid, dat zowel zyn eigen party aLs die van de te genstander aan de regering heeft deelgenomen «waarby wy ervan uit gaan. dat hy tot een van de twee grote politieke formaties, die van Brandts socialisten of van Kiesin- gers christen-democraten, behoort). Constateert hij ernstige tekortko mingen, aan wie moet hy die dan toeschryven? Faalde zyn eigen par ty „uit zichzelf" of omdat de rege ringspartner haar in haar vryheid van handelen belemmerde? Dit is een vraag, die een Amerikaan zich niet behoeft te stellen, al kan zich na tuurlyk wel de situatie voordoen, fat een president de handen gebonden zyn door een Congresmeerder heid van de tegenparty. In de Bondsrepubliek dient de kiezer dus vooral te oordelen over bepaalde fa cetten van het regeringsbeleid en niet. zoals elders, over dit beleid in zyn geheel. Zo gezien hebben de so cialisten een sterke troef in de figuur van de mipister van Economi sche Zaken. Schiller, die erin ge slaagd is de recessie van '66 te over winnen en de werkloosheid van 700.000 terug te dringen tot 113.000, d.w.z. minder dan een half procent van het aantal beschikbare werk krachten. Schiller garandeert zyn partij, de SPD. ongetwijfeld, dat die eerder meer dan minder zetels zal krijgen. Om die golf van waardering voor Schiller tegen te houden heeft de CDU nadrukkelyk de aandacht gevestigd op de figuur van Kiesinger, onder het motto: „op de kanselier komt het aan". Met andere woorden: een bepaalde minister (Schillen kan wel succesvol zyn in het beleid, maar de kanselier draagt toch de verant- woordelykheid. Een duidelyke po ging van de christen-democraten om de roem van Schiller althans ten de le naar Kiesinger over te hevelen De grote vraag is nu of dit succes zal hebben. Kiesinger heeft tegely- kertyd de aandacht gevestigd op net j gevaar van al te grote welwillendheid j jegens Oost-Europa. Hij en zyn par- ty, zo luidt de leus, hebben de oe- trekkingen met de communistische regimes verbeterd zonder evenwel te buigen voor Moskou's eisen, een ge vaar, dat de Bondsrepubliek wél be dreigt van de zyde van de politiek van de SPD-minister van Buiten landse Zaken Brandt. Ook hier is de vraag of de kiezers voor dit ar- jgument gevoelig zijn. De uitslag van de Westduitse verkiezingen is dus zonder twyfel byzonder interessant en spannend. RL aan de Algemene Vergadering va de VN gemerkt, dat er nauwelyl nog vyandschap tegen de VS op düc» punt bestond. Pluspun Als pluspunten somde Nixon o de aftocht van 60.000 man Amer ?4n' ace de (nas iteil h en kaanse troepen uit Vietnam met december als sluitingsdatum voor afzien van het oproepen van 51 man voor de militaire dienst tot einde van dit jaar. Maar het groot ste pluspunt was naar Nixons m e ning, dat de Infiltratie vanuit Noon ^a Vietnam met tweederde minderd en dat de verliezen van Amerikanen in Vietnam met derde waren verminderd. Nixon zei te wensen, dat hy grotiran re steun in de VS zou krijgen vi zyn Vietnamese beleid. Dit zou v< Hanoi een aansporing zyn tot onde handelingen. Hy, Nixon, zou zich I rtei elk geval niet laten beïnvloeden do lzel el dide was veel o.evo <x 'eer opg It ni Ol betogingen tegen de Vietnamese ooi log op universiteiten en scholen. Vergissin SAIGON Veertien Vietnam! burgers zyn om het leven gekom r( en vyf werden gewond toen Am rikaanse hefschroefvliegtuigen e groep Vietnamese burgers in de °£r, geving van Tam Ky, de hoofdsti r1 van de noordelyke provincie Quai et Tin. met machinegeweervuur 1) stookten. Dit is gisteren meegoda door een Amerikaanse milital woordvoerder in Saigon. Dit is de tweede Amerikaanse v( r gissing binnen acht dagen. Op september werden zeven burg! door Amerikaanse hefschroefvlli gedood en 17 gewond by een aani f tuigen. Volgens de woordvoerder heeft b es F tweede incident dinsdag plaatsgevc den. De Amerikaanse piloten zag een groep Vietnamese burgers, evenals de Vietcong zwart-groe kleding droegen, aan voor vyandpenj lyke militairen. ADVERTENTIE HEDEN de Op 6 volv al nd nen' nke rolle „Jei fill >trc :en bek uit derii Bses' '<ig

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1969 | | pagina 12