„Tradities vast- en
ogen open
houden
voor nu
A
Efficient in centrum
oe wordt
oktober
11
„De voeten blijven
droog op kennis
W inkels in '70 open?
J EREENIGINGSVOORZITFER
MR. P. J. DE RUIJTER DE WILDT:
Hoofdinspecteur Cornelisse
zorgen
zemen j de énige zeem,
zonder U11P f19 die uitgekookt kan worden en
7nrnon v 11 u u u [jestand is tegen wasmiddelen
CENTRUMCOMMISSIE
IJDAG 26 SEPTEMBER 1969
LEIDSCR DAGBLAD
PAGINA SI
fS,
"•I
LEIDEN staat aan de voor- 1.1
ond van het 3 oktoberfeest, jj
>t 83ste sinds de oprichting
n de vereniging, die van-
>ge de traditie de c nog in
tober en de dubbele e in
reeniging heeft. Het is toch
n feest met tradities, waar-
n men ivil vasthouden zon-
r de ogen te sluiten voor de
Iodzaak nieuwe, meer op de
ngd gerichte programma-
inten in te voegen. Het pro-
amma voor de feestdag van
t jaar spreekt van deze ver-
ugende aanpassing.
Dit jaar brengt meer nieu-
dingen op en om het 3
toberfeest. Voor het eerst
I de binnenstad niet voor
rkeer zijn afgesloten, een
oefmaatregel, die voor- en
■jenstanders heeft. Voor het
rst zal de kermis niet op
t Schuttersveld worden ge
ulen, maar op het terrein
idom de Groenoordhal.
t is definitief en het heeft
i voor- en tegenstanders.
Oaarbij is het bericht ge-
men. dat een aantal Leidse
ikelbedrijven overweegt
vanaf volgend jaar de za-
n tot één uur geopend te
uden. Daarmee valt de
'de traditie, dat iedereen
Leiden de gehele dag vrij
Ook over dit facet van het
sf hebben poo'/v en tec/en-
nders zich nu al uitge-
•oken.
tén vraag van onze kant
ar aanleiding van de zich
zigende omstandigheden:
jft het 3 oktoberfeest vol-
ende een straatfeest in de
f inenstad nu het verkeer
n mag en het kermister-
n. waar men ook andere
\telijkheden concentreert,
verder weg ligt? De der-
oktobeizal het leren.
Ine denken anderen hier-
',r? Op deze paaina de me-
g va?i een aantal Leide
rs over het feest van 3
ober en de zich wijzigen-
omstandigheden.
kst: Hans Melkert
jen Henk de Kat
ato's LD-Holvast
LEIDEN Mr. P. J. de Ruijter de Wildt stamt uit een fa
milie met tradities. Zijn overgrootvader studeerde in Leiden
„Leie" zegt hij zijn grootvader deed dat, zijn vader volgde
het voorbeeld en zelf vestigde hij zich na zijn rechtenstudie in
de stad waar hij studeerde. Hoewel geen Leidenaar-van-ge-
boorte, voelt hij zich helemaal betrokken bij de stad en het
3 oktoberfeest, dat Leiden bekendheid in de hele wereld be
zorgt.
„Zoals oud - stadgenoten dat nu
nog waar ook ter wereld doen. at ik
als kleine jongen in de tropen huts
pot op de herdenkingsdag van Lei-
dens ontzet" Aldus schetst de huidi
ge voorzitter van de 3 October Ver-
eeniging zijn eerste kennismaking
met het feest. Hij blijkt aan de tra
dities van net feest te hangen, maar
zi.m ogen te willen openhouden voor
wat er nu wordt geëist van een feest
dag. Dat blijkt tijdens een gesprek
in zijn Kantoor in de Leidse binnen
stad, eenvoudig en modern ingericht
aan de top van een pompeus trap
penhuis.
„De mensen vragen meer en dat is
begrijpelijk", zegt hij. „Vroeger was
zomaar een vrije dag voor de Leide-
naar al een feest. Alles wat daarbij
kwam. was meegenomen. Nu heeft
iedereen vrije dagen en vakantie en
geld om uit te gaan. Een optocht?
Men kan in Nice het mooiste van het
mooiste zien. Een ander evenement?
Dc televisie brengt het thuis. Dat.
maakt het steeds moeilijker voor de
plannenmakers, het bestuur, dat
bijna het gehele jaar bezig is met
het komende feest".
aanvoering van motieven. Toch lan
ceert hij deze uitspraak niet alleen
als gevoelsargument. Hij zegt„De
cijfers van trein- en busvervoer naar
Leiden op 3 oktober laten zien. dat
de feestdag een verdubbeling van de
bevolking brengt. De kermis - een
belangrijk onderdeel - trekt ook
100.000 mensen. Zolang deze aantal
len zo hoog zyn, slaat de viering
met-tradities aan. En wat de aan
passing aan de eisen van de jeugd
betreft, zie het programma voor dit
jaar. Daar moeten we open oog voor
hebben".
De kermis is ter sprake geweest.
Er zijn Leidenaars, die denken, dat
de verplaatsing naar het Groenoord-
terrein een flop wordt. De voorzitter:
Wij zijn daar in het begin ook bang
voor geweest. Het terrein leek in een 1
ander stadsdeel te liggen dan het
vertrouwde Schuttersveld. De aanleg
beter is de binnenstad uitnodigend
open te stellen".
Mr. Ruijter de Wildt vraagt zich
van de Willem de Zwijgerbrug en de wel af hoe het in de praktijk zal
weg over het Schuttersveld hebben
dat anders gemaakt. Het feestter
rein ligt op een steenworp afstand.
De loop zal moeten worden omge
bogen, maar daarin hebben wij het
volste vertrouwen. Het is voor ons
Waar ter wereld. cbn s°k- Her'is ook voor de kermis_
exploitanten een gok. Wij en de ex
ploitanten hebben die gok gewaagd,
De optocht - dit jaar geen histo
rische („tot in elk detail verzorgd"),
maar de vijfjaarlijkse reclameop-
tocht - is een vast punt. dat hel
gezicht van het 3 oktoberfeesi mede
bepaalt. „Twee andere tradities, die
uniek zijn en het feest daardoor
uniek maken. Waar ter wereld deelt
men haring en wittebrood uit? Waar
(er wereld eet de hele stad hutspot?
j Nergens. Dat geeft de herdenking
I waarde. We leven in een tijd van
vervlakking, waarin alles met de
voeten wordt getreden wat bewaard
dient te blijven".
Mr. Ruijter de Wildt verliest als
i hij dit onder woorden brengt even
I zijn kenmerkdat van de berede
nerende advocaat, rustig en onder
gaan. vooral tijdens de optocht. „We
rekenen erop. dat de politie het
verkeer en het parkeren zó kan
regelen, dat de optocht er geen last
van heeft en evenmin het kijkende
publiek, dat gewend is aan straten
zonder auto's waar kinderen op de
stoeprand kunnen zitten. Dat moet
zo blijven".
De winkelopeningsplaimen tenslot
te. „Ik zeg mijn mening liever niet,
omdat het bestuur zich hierover
moet beraden. Tegenstanders kun
nen aanvoeren, dat de winkels open
houden het begin van het einde is.
De fabrieken kunnen het voorbeeld
velgen en het personeel ook niet
meer de hele dag vrij geven. Zo zou
het de verkeerde kant op gaan.
Voorstanders kunnen wijzen op
Groningen en Alkmaar, waar der-
10U.000 inwoners het centrum afsloot gelijke feesten worden gevierd met
voor het feest. „Daarom alleen zou de winkels open. Dat geeft wel sfeer
ik het willen handhaven, maar dat in de binnenstad De middenstanders
is natuurlijk geen argument. De po- hebben er belang bij - als de winkels
lilie zegt. dat het eigenlijk niet me»r gesloten zijn niet - het centrum ge-
kan. Wij hebben daar begrip voor. zcllig te ma»cen met versiering en
evenals voor de mening, dat het verlichting".
W? bieden het publiek een uitste-
j kend terrein, veel beter begaanbaar
d«n het Schuttersveld, dat begin ok-
tober meestal met kunst- en vlieg-
j werk van een poel, van een meer. in
een veld moest worden veranderd".
Uitnodigend
Het was uniek, dat een stad van
Een reeks van factoren heeft ge
leid tot het besluit van burgemees-
I ter en wethouders om bij wijze
j van proef op 3 oktober af te stap
pen van de algehele afsluiting van
de binnenstad, zegt hoofdinspecteur
I G. A. N. Cornelisse, die zichzelf in
S een vertaling „de intellectuele da
der" achter het besluit noemt.
Het wordt zijn 25ste 3 oktober-
1 „viering" als politieman in Leiden.
Al jaren vindt hij de afsluitings
maatregel te royaal en te weinig
efficient. Nu dit jaar een verande
ring brengt door de verplaatsing var.
het feestterrein. heeft men een an
dere regeling getroffen. Bevalt het
niet, het is een proef en volgend jaar
kan het anders
„Hip" Cornelisse vindt het te
royaal om de gehele binnenstad af
te sluiten voor enkele gebeurtenis
sen. waarbij incidentele afsluitingen
tot een vlotte gang van zaken kun
nen leiden. Daardoor wordt het mo
gelijk toch per auto in het centrum
te komen, daar te parkeren <o.a. om
de kermis te bezoeken, want bij de
Groenoordhal is geen ruimte» of er
iemand te brengen. Vroeger kon dat
laatste bijv. met zonder kosten. De
heer Cornelisse vond dat altijd on-
i gastvrij op een feestdag.
Hij gelooft niet. dat de stad min-
j der levendig zal zijn met auto's. Het
vraagt wel eer wisselwerking tussen
politie en automobilisten, zeker waar
het de optochtroute betreft, die he-
I lemaal vrij van auto's gehouden zal
I worden. Hij vertrouwt op medewer
king van automobilisten, wier eigen
j belang het overigens ook is niet op
de optochtrouce te parkeren met het
oog op beschadiging,
j De hoofdinspecteur, die in dï
I nieuwe regeling gelooft, is ervan
overtuigd, dat de feestgangers er
baat bij zullen hebben. O.a. zal de
wandelroute van binnenstad naar
feestterrein beier zijn als bij een
algehele afsluiting, die intensief ge
bruik van de singelrout en Willem
i de Zwijgerlaan (oversteekplaatsen
j voor feestgangers) nodig maakt.
Hij voegt eraan tee. dat de maat-
i regel niet ten bate van de politie
I wordt genomen. Het met rijkspolitie
I versterkte korps zal met de regeling
meer werk hebben dan vroeger. Voor
de ohef uitvoerende dienst is het
..spel" nu al begonnen met voorbe-
reidingen voor de „feestdag", waar- i
- I
op hij zelf zal werken van zeven
uur 's morgens tot twee, dr ie ma
's nachts
Een suggestie die één van de
„Voorbijgangers" ons aan de hand
deed, luidde: „Waarom de kermis
niet gezellig naar de binnenstad ge
haald. Wat zou het niet aardig zijn
als je kermis kon vieren op bijvoor
beeld de Lange Mare. de Botermarkt,
of de Hooglandse Kerkgracht. Je
krijgt dan natuurlijk de kwestie van
de opbouw van de kermis, maar dat
kaai toch wel op 2 oktober? Normaal
ligt op de avond van 2 oktober ook
alles stil. En hoe denkt men dat de
Leidenaren uit Zuidwest naar de
Groenoordhal toe moeten? Hun auto
kunnen ze daar in de buurt ook maar
niet een-twee-drie kwijt".
Fotograaf Holvast maakte voor ons
deze plaat van de Hooglandse Kerk
gracht. met de zaterdagse-markt-
kraampjes bevolkt. Kunt u liet zich
voorstellen: een pierement, een paar
kindermolens en een oliebollenkraam
op dit stukje oud Leiden?
beroep, ziet het wel iets zonniger.
„Een sfeerverarming voor de stad
vind ik de verplaatsing niet, al moet
Je nog maar afwachten of de trek
naar de Groenoordhal even groot zal
zijn als vorige jaren naar het Schut
tersveld. Voor de gemiddelde Leide-
naar is het altijd even wennen. Aan
de andere kant is het natuurlijk een
enorme verbetering Op het Schut
tersveld was het altijd een natte
kliek".
De 19-jarige, uit Noord wijk af
komstige Tevke de Roode, die al
meer malen op 3 oktober binnen de
Leidse wallen heeft gefeest, kent ook
geen valse melancholie: „Je hebt veel
meer ruimte om de Groenoordhal
heen, en het grote voordeel dat de
grond er droog is. Als het regent
kun je nog eens binnen gaan zitten.
DEN De gemiddelde Leidenaar is graag wat voorzieh-
ok ten aanzien van het nieuwe terrein voor de 3-oktober- op het Schuutersveld liep je altijd
(het grote tegelveld rondom de Groenoordhal) kijkt j
lar 't liefst de kat uit de boom. Die indruk kregen wij na-
ij op straat een paar willekeurig uitgekozen Leidenaars
hoten met de vraag wat zij nu van de verplaatsing vin-
ïnthousiasme bij de jeugd („gelukkig uit die rotzooi van
Ichuttersveld weg"), een wat bedachtzamer opmerking
en enkele vader uit Zuidwest, die nu nóg verder moet
met zijn kroost. Maar geen van allen laten ze verstek
volgende week. De kermisviering maakt een onverbreke-
eel uit van het feest bij Leidens Ontzet.
iten de „Voorbijgangers" van
nu verder zelf aan het j
de gezelligheid van de ker-
het terrein van de Groen-
zie ik niet zo". De heer A.
Houten uit de Saffiastraat
eerst wel eens een keer mee-
De concentratie van feest
op een punt buiten het ccn-
leschouwt hij als een verlies
gezelligheid in de Leidso
tad. „De sfeer is nu weg in
gelooft hij, herinnerend aan
drukte in Steenstraat, Bree-
»n Beestenmarkt,
kinderen zullen hem toch wel
eeslepen naar de kennis. Dat
gewoonte, vertelt hy's mor-
n paar uur naar de kermis
's middags naar de optocht
kijken. Over de openstelling van de
binnenstad voor het verkeer op 3
oktober (dit jaar voor het eerst)
„Nu er in de stad toch niks meer is,
kan me dat niet zo veel meer sche
len"
Zijn naamgenoot G. van Houten
van de Morsstraat, groenteboer van
maar te baggeren. Het nieuwe ter
rein is nattuurüjk wat verder van
het station af. maar dat is toch niet
onoverkomenlijkMisschien kunnen
ze weer een gratis busdienst inlassen,
net als met de Leidato". Over de
toelating van het verkeer tot die
binnenstad op 3 oktober, oordeelt ze
heel wat minder positief. „Dat lijkt
me niet prettig, vooral niet als de op
tocht steeds moet stoppen, net zo
als met het bloemencorso van Rijns
burg".
bruikelijke laarzen aan naai- het lu
napark kunnen. En bovendien: „In
de Groenoordhal zelf heb je een
grote beatshow. Op het Schutters
veld zou je die ook niet hebben",
merkt Henk op. Dezelfde woordvoer
der verklaart zich bijgevallen
door de anderen pertinent tegen
verkeer in het centrum op deze
feestdag. „Ondanks de verplaatsing
van de kennis blijft het in de stad
toch wel druk met mensen. Dan
moet je geen auto's hebben".
„De week vóór 3 oktober was het
altijd raak", aldus de heer W. Gijs-
man uit de Evertsenstraat. „Altijd
regen. Nou. dan kon je wel met je
baggerlaarzen aan naar het Schut
tersveld toe. Daar heb je nu geen
last meer van natuurlijk, by de
Groenoordhal is alles bestraat. En
dan nog", voegt hy er aan toe. ..Wat
is de Groenoordhal nou verdei- dan
het Schuttersveld, vyf minuten lopen
misschienHij is wél ingenomen
met het besluit van de politie om de
binnenstad open te stellen voor het
j verkeer. .Vroeger waren het maar
een paar bevoorrechten die erin
mochten"
„Grandioos" reageren Henk La-
man, Bram Noest. Peter Koole en
Jacques van de Wetering enthousiast.
En Bram. op zijn kuit wijzend: „Je
liep tot zover in de modder". Duide
lijker kan het niet. Deze jeugdige
Leidenaren vinden het prachtig dat
ze nu eindelijk eens zonder de ge-
ADVERTENTIE
De detailbedrijven in de binnenstad zullen deze derde oktober der
traditie getrouw gesloten zijn. maar of dat komende jaren het geval
zal blijven is de vraag. De dertig, veertig actieve leden van de kort
geleden opgerichte Centrumcommissie waarbij 350 bedrijven in het
gebied van Breestraat en Haarlemmerstraat zijn aangesloteni heb
ben besloten een commissie de ontwikkelingdie de feestviering dit
I jaar doormaakt, te laten bekijken om voor volgend jaar een advies
j uit te brengen.
Enkele leden van deze commissie hebben voor ons de argumenten
op de toonbank gelegd. De komende twee jaar valt de 3 oktober- 1
viering op de eerste zaterdag in oktober en dat is bij het begin van
1 de winter en bij de ontvangst van de kinderbijslag een zeer belang- i
rijke zaterdag voor de detailhandel. Kunnen wij op deze dag sluiten
terwijl we weten, dat bedrijven in Den Haag op 3 oktober extra
personeel aantrekken, omdat er meer klanten (uit het Leidsezijn
dan op andere dagen? zo vraagt men zich af.
De commissieleden zijn van mening, dat het eventueel openhouden
van de zaken (gedacht wordt aan de ochtend tot één uur) de feest-
sfeer in het centrum geen afbreuk zal doen. Integendeel, zij geloven,
dat de detailhandel èn door de opening van de winkels én bijv. door
het organiseren van bepaalde evenementen een bijdrage aan de
feestvreugde kan leveren. Duidelijk wordt gesteld, dat dit gedachten
zijn, die bij het komende 3 oktoberfeest aan de praktijk zullen wor
den getoetst.
Zal het personeel niet protesteren? De commissieleden stellen, dat
op één bedrijf na de derde oktober niet als vrije dag tn de CAO is
opgenomen, waardoor geen moeilijkheden kunnen ontstaan. Daarbij
merken zij op. dat een groot percentage van het winkelpersoneel
afkomstig is uit plaatsen buiten Leiden en dus niet zo aan het feest
gebonden is als de Leidenaar van oorsprong.
De commissieleden vinden het besluit van B en W„ om bij w\)ze
van proef de binnenstad niet geheel af te sluiten, min of meer een
hint in de richting van een andere benadering van de viering van
3 oktober, waarbij ze niets willen af- of toedoen aan zinvolle tradi
ties als uitdeling van haring en wittebrood en de optocht*
