NEDERLANDER KAN 2,5 pet.
MEER BESTEDEN IN 1970
„Alleen minder
zorgeloosheid
kan diefstallen
voorkomen"
Extra geld voor de grote gemeentel
Praten
over
statuut
TWEE LEERLINGI
PER KLAS MINDE
Produktie stijgt
met slechts 4%
Uitvoer zal
minder stijgen
Kans op grotere
werkloosheid
Subsidies voor
25 sporthallen
Twintig miljoen
meer voor
studiebeurzen
BIJNA 600
MILJOEN
VOOR RIJKS
WEGEN
Restauratie
Vredespaleis
f 2,5 miljoen
Prognoses
Centraal
Planbureau
Op lagere school
en kleuterschool
Afschaffing opkomstplicht bij verkiezingen
Nu spoedig beslissing over de filmkeuring
Nog dit jaar wijziging van decoratie be leid
PAGINA 8
LEIDSCH DAGBLAD
DINSDAG 16 SEPTEMBER;
DE INKOMSTEN EN UITGAVEN VAN DE STAAT
Cijfers in miljoenen guldens (indaanvposten)
1569 kincl.onhwtj)
996 I 1232
Justitie
Politie
Alg.
bestuur
Sociale
Volksgez.
i Verkeer
walersh
Nation,
schuld
Volks,
huisves
ting
Onderw
Weienscl
1406
1121
3346
3038
2043
'2540
7781
Meer dan de helft van aantal
misdrijven niet opgehelderd
DEN' HAAG (GPD) Volgens het
ministerie van Justitie is het aantal
misdrijven in het afgelopen jaar
aanzienlijk gestegen. Ook nu zit de
stijging als voorgaande jaren voor
namelijk in de vermogens- en ver
keersdelicten.
Bovendien is het gemiddelde op
helderingspercentage opnieuw ge
daald: van 47 procent in 1967 tot 46
procent in 1968
De vjornaamste oorzaak van deze
voortgaande daling ligt in de sterke
toeneming van het aantal diefstallen
waarvan de opsporing dikwijls zeer
moeilijk is bij gebrek aan concrete
aatnwijzingen. ,Een verbetering van
het opsporingsresultaat is in dit soort
gevallen nauwelijks te verwach
ten. De oplossing zal gevonden moe
ten worden in voorkoming van deze
diefstallen door de burgers zelf. die
maar al te vaak blijk geven van on
verschilligheid en zorgeloosheid ten
aanzien van hun eigendommen (zo
als fietsen en fromfietsen)", aldus
minister Polak.
■HOE DE STAAT 1GULDEM ONTVANGT
K (woraRrek)
„Een andere oorzaak van het te
ruglopen van het ophelderingsper
centage ligt vermoedelijk in de steeds
groter wordende mobiliteit van de
misdadigers. Daardoor bestaat bij de
rechercheorganen van vele zelfstan
dige politiekorpsen een groeiende be
hoefte aan samenwerking en coördi
natie".
Door een verdere motorisering zal
het rendement van de surveillance
dienst .witte Porsches") worden ver
hoogd. terwijl het tevens mogelijk
wordt de autosnelwegen in de pro
vincie Limburg in het verkeerstoe
zicht te betrekken.
Overigens blijkt uit de toelichting
op de miljoenennota dat het aantal
gedetineerden in 1970 naar verwach
ting met driehonderd zal dalen tot
3400, wat thans reeds relatief laag
zou zijn in vergelijking met de om
ringende landen.
DEN HAAG (GPD) Volgend
jaar denkt het ministerie van CRM
de bouw van ongeveer 25 sporthallen
te subsidiëren. In 5 a 10 kleinere
gemeenten of stadswijken zal het mi
nisterie bijspringen bij de totstand
koming van zogenaamde sporthallen
De sportorganisaties krijgen dit jaar
onder andere meer toegewezen voor
het kader cursuswerk.
DEN HAAG (GPD) Het bedrag
voor Rijksstudietoelagen wordt met
f 21 miljoen verhoogd tot f 157 mil
joen (anderhalf miljoen gulden is
bestemd voor studerenden aan niet-
universitaire theologische opleidin
gen).
Voor de rijksstudietoelagen is reke
ning gehouden met een stijgingsper
centage van tien voor het aantal
aanvragen en het aantal toekennin
gen. De financiële normen zijn voor
het komende studiejaar in vergelij
king met het voorgaande studiejaar
met ongeveer vijf procent verhoogd.
Ook de tegemoetkomingen in de stu
diekosten voor leerlingen van het
merendeel van de scholen voor
voortgezet onderwijs en voor scholen
voor bijzonder lager onderwijs zijn
verbeterd.
DEN HAAG (GPD) Op de
begroting van Verkeer en Wa
terstaat is voor 1970 in totaal
f 592 miljoen uitgetrokken voor
de aanleg en uitbreiding van
rijkswegen en oeververbindin
gen. Dat is meer dan ooit. Het
Rijkswegenfonds krijgt ditmaal
f 362 miljoen uit de algemene
middelen, f 20 miljoen meer dan
dit Jaar.
Alleen al voor de aanleg van
Europawegen en de oeverver
bindingen daarin denkt minister
Bakker f 293 miljoen nodig te
hebben. Voor de aanleg van we
gen bij Amsterdam, Den Haag
en Utrecht (overigens niet uit
sluitend E-wegenis ruim 200
miljoen gulden uitgetrokken.
Voor de omgeving van Den
Haag is daarvan f 14 miljoen
beschikbaar. De weg Wasse-
naar-Leidschendam staat voor
een miljoen op de begroting.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG (GPD) —De restau
ratie van het Vredspaleis in Den
Haag zal vier jaar in beslag nemen
en ongeveer f2.5 miljoen kosten. Ne
derland neemt deze kosten voor zijn
rekening. In de begroting van Bui
tenlandse Zaken is rekening gehou
den met e enextra subsidie van rond
een miljoen gulden aan de Carnegie-
sfehting voor de restauratie.
DEN HAAG (GPD) Slechts tweeëneenhalf procent schoon inkomen
zal de gemiddelde werknemer volgend jaar méér kunnen besteden dan
hij dit jaar deed. Het Centraal Planbureau zegt dat in zijn voorspel
ling voor 1970. De SER had gerekend op drie procent na aftrek van
de prijsstijgingen die werden geschat op drieëneenhalf procent.
De prijsverhoging zal in die huurt liggen verwacht het Planbureau,
maar kan toch oplopen tot vier procent.
de uitvoer zal minder stij
gen dan de spectaculaire 15
procent van dit jaar;
het investeren wordt afge
remd tot een stijging van 4 pro
cent;
de produktie stijgt slechts
met 4 procent, een achterblij
ven bij de vijf procent van
1969, veroorzaakt door de ar-
beidstij dverkorting
de daling van de werkloos
heid stopt, de kans bestaat
zelfs dat er weer een wat gro
tere werkloosheid ontstaat.
Ook in volgend jaar staat het be
teugelen van de waardevermindering
van het geld door stijging van lonen
en pi-ijzen voorop, zegt het planbu
reau. Het strakke geld- en krediet-
beleid moet dan ook worden gehand
haafd. Het is zelfs de basis voor de
voorspellingen van het planbureau.
BINNEN RAMING
Tot de andere voorwaarden be
hoort de zorg, die de overheid moet
hebben niet méér geld uit te geven
dan in de Miljoenennota is voorge
nomen. De gemiddelde loonstijging
mag ook niet boven de vijf procent
komen d'ie de S.E.R. als wenselijk
had genoemd. Aan het uitstel van
huurverhoging met een half jaar
dient niet getornd te worden, als de
verkenning zijn waarde wil behou
den. Uitgangspunt is tenslotte ook
dat het bouwprogramma van 125 000
woningen zal worden gehaald.
Gegeven de ontwikkeling van de
buitenlandse vraag en de invloed
van het Nederlandse produktie-ap-
paraat om aan de behoefte te vol
doen, zal de uitvoer aanmerkelijk
minder stijgen. De verkenning noemt
geen cijfer, maar verwacht dat er
vrij goed aan de vraag naar artike-
ler zal kunnen worden voldaan.
Het beschikbare geld voor binnen
landse bestedingen verdwijnt vriiwel
geheel in de investeringen. De kre-
dictbeperkingen betekenen wel een
rem, maar de gestegen winsten bie
den toch enige armslag. Ook het te
ruggeven van de omzetbelasting oo
voorraden werkt gunstig. Al met al
is een cijfer van vier percent waar
schijnlijk.
AFREMMING
De toeneming van de produktie
blijft met vier percent duidelijk be
neden de huidige ontwikkeling. Dat
is voor een deel te wijten aan de
afremming door kredletbeperking en
bewuste verhoging van de rentestand
(disconto) en het krachtig in toom
houden van extra-overheidsuftgaven.
Maar voor een ander deel speelt de
arbeidstijdverkorting van anderhalf
percent toch een vrij belangrijke rol.
Letterlijk zegt het planbureau in
zijn economische verkenning dan:
..de werkgelegenheid neemt nog wel
verder toe. maar een voortgezette da
ling van de werkloosheid lijkt onder
de geschetste omstandigheden niet
waarschijnlijk. Zelfs <s het denkbaar
dat in de loop van 1970 een lichte
vermindering van de spanningen op
dc arbeidsmarkt zou ontstaan".
De nieuwe cao's zullen volgend jaar
een loonstijging van ten hoogste vijf
procent te zien mogen ~ven. Reke
ning houdend met al afgesloten
meerjarige contracten en sociale
lasten is de stijging van de loonsom
per werknemer zeven procent. Dat
cijfer, zegt het Planbureau, gaat aan
zienlijk uit boven de verbetering van
de arbeidsproduktiviteit. Die neemt
bijvoorbeeld door kortere werktij
den met slechts drie procent toe.
Het overschot op de betalingsba
lans schat de verkennin e op 500
nnlioen. Veel lucht voor de hoeveel-
he-'d geld die het normale betalings
verkeer nodig heeft (de liquiditeit),
brengt, dit niet. want eenzelfde be
drag verdwijnt weer voor ontwikke
lingshulp. Aangez'en van de Neder-
lnndsche Bank geen belangrijke bij
drage kan worden verwacht en de
b^perk'ngen voor het bankwezen
blijven gelden, liikt een verdere ver-
kvappmg van het betalingsverkeer,
waarschijnlijk.
Het planbureau laat zich positief
uit over de overheidsmaatregelen om
het economische leven in Nederland
goed draaiende te houden. Dat voor
komt schokken die het gevolg zou
den kunnen zyn van een ongebrei
delde stijging van de binnenlandse
bestedingen en de noodgedwongen
aanpassingen daarna.
HET ZELFDE BEELD
Voor 1971 verwacht het planbu
reau vrijwel hetzelfde beeld als vol
gend jaar. De prijsstijging zou kun
nen teruglopen door een geringere
stijging van de invoerprijzen. De uit-
bieiding van de produktie wordt iets
groter. „De arbeidsmarktsituatië is
door een lichte toeneming van de
werkloosheid gekarakteriseerd".
WAAR GAAT HET GELD HEEN
UITGAVEN NAAR 0NERWERPEN WJ STAATSZORG
GEHELE DIENST, cijfers innvlj gulden
JushheW06
lening woningwet 2043 voor2
Verkeer enWal. 3038 3063
Defensie 3893
tSPtü. Onderwijs enWefensch.7781
De verwachtingen voor de nabije
toekomst blijken sterk in het ver
lengde te liggen van hetgeen 1969
bracht. Zoals ook landen als West-
Duitsland, Japan en de Verenigde
Staten had ook Nederland te kam
pen met de waardeverm inde ring van
het geld door prijsstijgingen die weer
loonsverhogingen uitlokten en an
dersom. De rentestand in West-
Europa kreeg het extra zwaar dooi
de sterke vraag naar Europees kapi
taal in de Verenigde Staten.
Tegenover een stijging van de uit
voer van vijftien procent, die overi
gens slechts een overschot van 300
miljoen gulden op de betalingsba
lans opleverde, staat voor heel 1969
een bescheiden stijging van de bin
nenlandse bestedingen van drie pro
cent. Dit wordt vooral veroorzaakt
door de prijsstijgingen die in het bij
zonder remmend werken op woning
bouw en overheidsinvesteringen.
AAN DE TOP
De produkblegroei voor dit jaar
blijkt sterk te verschillen van sector
tot sector. De nijverheid gaat verre
weg aan de top met 9% procent. De
buitenlandse vraag en de aardgas-
pioduktie speelden een gunstige rol.
Tn de landbouw daarentegen was de
omvang va nde produktie hetzelfde,
in de bouw gering.
Werkloosheid, die nog maar weinig
terugloopt en in de bouw zelfs
helemaal tot stilstand k"'am ligt
gemiddeld op 60.000. Voor heel 1969
is dat een verbetering van 20.000.
Het planbureau moet ook vaststel
len dat de omvangrijke prijsstijgin
gen dit jaar de werknemer geen wer
kelijke inkomsten verbetering hebben
gelaten. Verder herinnert het bu
reau aan de problemen bij, de kre
dietverlening en het betalingsverkeer
en „een historisch hoge rentestand".
Het jaar 1969 wordt daarom ge
schetst als een jaar van toenemende
spanningen in het economische le
ven.
DEN HAAG GPD) De
De Jong is voorlopig niet vu
het Koninkrijksstatuut te gi
zigen. Wel is men in Surim
de Antillen eensgezind
wens om de zelfstandige sti
de landen binnen het K«
bezitten tegenover het but
duidelijker tot gelding te li
De regering zegt hierover ve
alle drie landen van het ka
is bekend dat de Nederlau
gering zich achter dit
stelt. De drie regeringen i
nu toe van oordeel dat hlen
worden voldaan binnen h
ninkrijksstatuut.
Na de verkiezingen in Surin
de Nederlandse Antillen 2
leg worden gepleegd met 1
dende regeringen over
onderwerpen van belang"
een beter functioneren vam
sen de landen van het 1
bestaande rechtsverhoudinj
over de bij die regeringen
gedachten om in die rechts
dingen „op welke term
ook" in de toekomst wijl
brengen.
In de begroting van het kabi
de vice-minister-president
voorgesteld op ruimere 1
voorheen aan Suriname en
tillen financiële bijstand
strekken voor een uitbreid!
financieringsmogelijkheden
sociale voorzieningen.
DEN HAAG (GPD) De leerlin-
genschaal bij het basisonderwijs en
bij het kleuteronderwijs zal in het
komende jaar in twee fasen (1
januari zal worden teruggebracht tot
38 en per 1 augustus tot 37 leer-
leerlingen per klas worden verlaagd,
aldus zal minister Veringa aan het
parlement voorstellen.
Dit betekent dat bij het basison
derwijs de leerlingenschaal op 1
bracht en per 1 augustus tot 37 leer
lingen. Bij het kleuteronderwijs zijn
deze verlagingen resp. tot 39 en 38
leerlingen per klas.
By het basisonderwys bedragen de
kosten hiervoor 18.1 miljoen gulden
en by het kleuteronderwys is hier
mee 15.9 miljoen gulden gerr/
Een groot deel van de 1
styging voor h et niet-univi
onderwys is het gevolg van
neming van het aantal leerlii
ruim 3 miljoen en de met
mene salaristrend stygende
sen van de docenten. Daarn
in 1970 de invoering van
aantal nieuwe maatregelen 11
der de verlaging van de lec
schalen) f78 miljoen vergen
de nieuwe maatregelen wordl
genoemdextra leraarlesse
zittenblyvers, verbetering
diëring kunstvakonderwijs
hoging administratiekosten
ding voor ma.v.o.-scholen.
BEGROTING BINNENLANDSE ZAKEN
DEN HAAG (GPD) Minister Beernink zal het komende
jaar een aantal maatregelen nemen om de gigantische finan
ciële tekorten van de drie grote gemeenten in ons land voor een
deel op te vangen.
Die maatregelen zyn:
herziening van de verdeelsleutel
van de uitkering uit het gemeente
fonds. waarby de schaalbedragen
voor Amsterdam. Den Haag en Rot
terdam aanzienlyk worden verhoogd.
Amsterdam en Rotterdam zullen
in belangryke mate gaan profiteren
van extra-financiële regelingen voor
slechte bodemgesteldheid.
Rotterdam krijgt een extra be
drag voor de aanwezigheid van een
medische faculteit.
Deze stappen betekenen per jaar
extra-inkomsten voor Amsterdam van
35 miljoen gulden, voor Rotterdam
van 16 miljoen en voor Den Haag
van ruim 5,5 miljoen.
Vervoer
In de tekorten van de gemeente-
lyke vervoersbedryven wordt op de
zelfde wyze als vorig jaar bygedra-
gen uit de Degroting van het mi
nisterie van V erkeer en Waterstaat.
De bewindsman hoopt binnen en
kele maanden verslag uit te bren
gen over een onderzoek, dat een
speciale werkgroep instelt naar de
oorzaken van de by zonder sterke
styging in de gemeentelyke uitga
ven voor sociale zorg. Enkele maan
den geleden deed de minister in een
circulaire aan de gemeentebesturen
reeds een dringend beroep op die
besturen deze uitgaven zoveeu mo
gelijk te beperken.
Gemeentefonds
De financiële moeilijkheden van
een aantal kleine gemeenten nopen
de regering voorts tot een aanvul
lende bydrage uit het gemeente
fonds. Dit bedrag zal echter niet
veel hoger zyn dan de 26,5 miljoen,
die ook vorig jaar extra moesten
worden uitgekeerd.
In deze kabinetsperiode zal er
weinig terechtkomen van een alge
hele herziening van de grondwet,
minister Beernink hoopt wel op een
gedeeltelyke herziening in 1971. De
regering wil daarover nog dit kalen
derjaar met de Tweede Kamer van
gedachten wisselen om tegen het ein
de van dit parlementaire jaar met
wetsvoorstellen te kunnen komen.
Opkomstplicht
Binnenkort zullen wel reeds wets
ontwerpen worden ingediend tot af
schaffing van de opkomstplicht en
tot vergroting van het effect van de
voorkeurstem. Minister Beernink zou
deze wyzigingen graag nog voor de
statenverkiezingen van 1970 willen
invoeren.
De verhouding van het overheids
personeel tot de overheid zal spoe
dig aan een eigentyds fundamenteel
onderzoek worden onderworpen. De
bewindsman ziet het belang van zo'n
onderzoek vooral nu het vraagstuk
over de ambterarenstaking weer ac
tueel is. „Dat vraagstuk i
worden beschouwd zonder 1
uitkomsten van een dergelijk
zoek te beschikken", aldus
ter in de memorie van W
op zyn begroting.
Enkele punten uit de beg:
het ministerie stelt een J
onderzoek in naar de vraag
de algemene hulpverlening
tiger gebruik kan worden
van het B.B.-potentieël.
de regering zal op korte
een beslissing nemen over
tuele afschaffing van de
ring.
over afschaffing van df
dailies in het decoraties^
nieuw overleg noodzaken
zal nog dit jaar een wef J
tot wyziging van het dectf
leid worden ingediend.
t
