Over financiën van
hangt nog steeds een
Vaticaan
sluier
BEZORGER
-Kerkdiensten Leiden en omgeving
RUIMTE
Internationale bankkringen in contact met Vaticaan
IEIDSCH
DAGBLAD
Sportclub koopt
noodkerk voor
indoortraining
van
bezinning
Geen avonddienst
in Pieterskerk
Moeilijkheden
met VS gifgas
in Duitsland
Astronautenfilm
vanavond op tv
Toekomstdromen
lü fERDAG 26 JULI 1969
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA II
3.3|
307-
n 2
a to
erin
groo
ddel
e,
:u
.70-
ir-.r?
ma.
1575
o era.
itjes-
DEN HAAG (GPD) Over de geldmiddelen van de kerkvan pius xii. die na zijn afzetting
Rome hangt een sluier van geheimzinnigheid. Ondanks
et tweede Vaticaans concilie en de hervormingspogingen van
nam 'aus Johannes XXIII, blijven begroting en balans van de kerk
ancJesloten boeken,
ilden
foo, ook na de jongste hervormingen
ïetto het get>ied van bet financiële be-
sni). er, is de nieuwe centrale „Prae-
tura Rerum Oeconomicarum"
hlojfcn soort rekenkamer, die alle be-
Eersinstanties controleert) alleen
paus verantwoording schuldig.
t£' it welke bronnen de curie de geld-
o, jddelen krijgt voor bestuur, repre-
ntatie, voor missie en charitas, of
1/121R K. Kerk handelt in effecten, of
hee. cittè. del Vaticano de grootste fi-
Duc nciële macht in Europa is. op al
40— ze vragen is geen duidelijk ant
oord te krijgen. De traditionele ge-
jmzinnigheid heeft geleid tot le-
10 ndevorming over onuitputtelijke
batten in het bezit der kerk. Zii
lol eft gewerkt als een boemerang op
Ox- kerk-zelf: het remde de offervaar-
»heid af. Zü was de oorzaak van
el onbehagen en onrust in de kerk.
Onderzoek
Deze terughoudendheid, die alleen
te verklaren uit het feit, dat de
trk van Rome eeuwenlang ook een
rnii ereldlijke macht is geweest, om-
"12- ngd door vijandige elementen
idlJ teft de Duitse journalist Corrado
oral allenberg, uitstekend kenner van de
tr'te,Öke financiën, aan het schrij-
div, tn gezet. Zyn verzoek om medewer-
ri*. ing van de zijde van het Vaticaan
rre- -
10-
;-e-lk Hij ging toen geheel op eigen
racht aan het speuren en kwam te-
cht bij Italiaanse en internatio-
ale bankkringen. die contacten
-33, ebben met het Vaticaan en bij
ikenlieden, die directe verbindin-
onderhouden met organisaties
ui de kerk. Zyn boek: „De finan-
én van het Vaticaan" (uitgave De
oekery, Baarn) is de weerslag van
it speurwerk.
Waren de financiën van de kerk
it de 15de en 16de eeuw door de
leffing vain cijnsen op koningen, feo-
lale heren, steden, burchten, ker
en en kloosters en door de
ieterspenning (een geldinzameling
en behoeve van de Paus) veilig ge-
Vi leid, de afscheiding van de Ang-
icaanse Kerk en de hervorming van
580 uther veroorzaakten door afschaf-
ing van de Pieterspenning en van
e" Ie cijnsen in de betrokken landen
en groot gat in de Vaticaanse fi-
anciën.
Bovendien had het Vaticaan bij de
ervorming nog meer inkomsten ver
ben. n.l. door confiscatie van
igendommen en door het wegvallen
an allerlei kerkelijke belastingen,
fa de reformatie had het Vaticaan
log maar één vaste bron van in-
omsten: de belastingen, geheven in
e pauselijke domeinen. De Pieters-
lenning, oorspronkelijk een belas-
ing, werd een vrijwillige bijdrage
4J an de gelovigen.
Pieterspenning
In 1870 kwam een eind aan de
pereldlijkc macht van de Paus.
laarmee kwam ook een einde aan
leffingen van de kerkelijke staat. De
'ieterspenning bracht toen uitkomst,
n veel landen werden onder de ge-
Jvigen prentjes verspreid, waarop
aen kon zien hoe „ellendig" de Paus
er aan toe was na het verlies van
zijn wereldlijke macht. Het gevolg
was een enorme offervaardigheid.
Vandaag de dag wordt de
opbrengst van de Pieterspenning op
een bedrag van ongeveer 5 miljoen
dollar geschat. Het grootste deel
komt uit Amerika. Uit dit fonds
worden allerüei activiteiten betaald,
zoals bijvoorbeeld de voedselvluch-
ten naar Biafra, hulp aan Arabi
sche vluchtelingen en hulp bij na
tuurrampen.
Raadsel
Wat er tussen 1870 en 1929 op het
gebied van de financiën is gebeurd,
zal wel voor altijd een raadsel blij
ven. Er waren geruchten over grond-
speculaties en verkoop van kerkelij
ke goederen. Na het sluiten van het
concordaat met de Italiaanse staat
(1929) ontving het Vaticaan in con
tanten en schuldbrieven een schade
loosstelling van 1550 miljoen lire,
wat volgens de toenmalige wis
selkoersen overeenkwam met 81 mil
joen dollar.
werd bevorderd tot president van
„Immobiliare", de grootste Italiaan
se grond- en bouwmaatschappij
waarvan het kapitaal in handen is
van het Vaticaan.
Kleine
groep
Inkomsten
Uit welke bronnen put het ver
mogensbeheer van het Vaticaan de
Het grootste deel van de finan
ciële operaties wordt uitgevoerd door
een kleine groep leken, die door hun
beroep, titel of verwantschap nauw
met de Curie zijn verbonden. Opval
lend is het veelvuldig voorkomen van
de naam Pacelli in deze groep: ne
ven van de vroegere Paus Pius XII.
Zy vervullen commissariaten in
verzekerings- en bouwmaatschappij
en, in grote bankierskantoren (Ban
co di Roma) en in fabrieken voor le
vensmiddelen. voor farmaceutische
en elektronische artikelen. „Im
mobiliare" bouwt woningen, hotels,
kantoorgebouwen en luxe woonwij
ken in geheel Italië.
Buiten Italië heeft deze reus on
der de bouwmaatschappijen haar
werkterrein uitgebreid naar Amerika
Canada, Mexico en Frankrijk. De
Amerikaanse activiteiten zijn gecon-
centreerd in Washington, waar o.m.
j aan de Potomac een gigantisch lio-
j tel, bestaande uit 240 woningen wordt
I gebouwd. By Mexico-stad bouwt,
„Immobiliare" een satellietstad voor
100.000 inwoners.
Voorts is het Vaticaan betrokken
enorme bedragen, die nodig zijn voor j (jjj Italiaanse scheepswerven, bij Ali
haar omvangrijke taaka? Alleen al j (,aija en de Alfa Romeofabrieken.
aan salarissen geeft het Vaticaan uit ai deze voorbeelden blijkt hoe
jaarlijks ong. viereneenhalf miljard vast de mannen van de Vaticaanse
lire uit. De curie-kardinalen zijn de financiën in het zadel van het na-
hoogstbetaalde ambtenaren van het tionale en internationale bedrijfsle-
Vaticaan: zij ontvangen per maand ven Zjtten Daarmee een hechte fi-
0.000 lire (3500 gulden).
De financiën van het Vaticaan
worden beheerd door de volgende
diensten en organen: het vermogens
beheer van de H. Stoel, waaronder
resorteren de St. Pieter, oudere ker
ken en kunstschatten (die geen ren
te opbrengen, maar wel veel aan on-
derhoudkostensalariëring en uit
gave van de „Osservatore Romano"
het staatssecretariaat, de prefectuur
van Vaticaanstad, de prefectuur
voor economische zaken en nog en
kele andere congregaties. Naar oude
tradities komen de kosten voor het
corps diplomatique ten laste van de
religieuze orden in de betrokken lan
den.
Voor een deel komen de inkomsten
van het Vaticaan uit de opbrengst
van onroerende goederen (huren van
woningen en zakenpanden, die het
Vaticaan in Rome bezit) uit de ren-
.te van obligaties en dividenden van
industriële aandelen (Italiaanse en
buitenlandse) en uit belegging van
het kapitaal van 1550 miljoen lire
van het concordaat. Tot 1958 werd
dit kapitaal beheerd door een leek,
de bankier Nogara. Na zijn dood
kwam het onder beheer van de Zwit
serse markies H. de Maillardoz, vroe
ger directeur van „Credit Suiss".
Corrado Pallenberg
Rijkdom
De sprookjesachtige verhalen over
de onmetelijke rijkdom van de RK
Kerk, moeten, aldus Pallenberg, naar
het rijk der fabelen worden verwe
zen, gezien de enorme financiële ver
plichtingen der kerk, maar even-
nanciële basis gevend aan een heel
klein staatje, dat tegelijkertijd het
„hoofdkwartier" is van de grootste
levende godsdienst, van de grootste I m'n dient geloof te worden gehecht
hulporganisatie, de grootste evange- aan pogingen van apologeten, die de
lisatiearbeid en van het meest om-
vangrUke onderwijsinstituut in de r«kd"m de k"k Proberen te
wereld 1 kleineren.
Bankiers
Er zijn verder contacten met Pa-
rijse, Londense en New-Yorkse ban
kiers, die zich met financiële trans
acties voor 't Vaticaan bezighouden.
Het financiële beheer van Vaticaan
stad is door ingrijpen van Pans Pau-
lus in handen gelegd van moderne
lekenadministraties. Tot voor lf~~
was diit gedurende vele jaren in han
den van graaf Galeazzi, gunsteling
ADVERTENTIE
Voor ons krantenbedrijf zoeken wy
van minstens 15 jaar.
WIJ BIEDEN een goed loon.
WIJ VRAGEN verantwoordelijk
heidsgevoel, accuratesse en het bezit
van een fiets.
U kunt zich persoonlijk aanmelden
op werkdagen van 8.30-17.30 uur bij
de heer J. Breedeveld.
WITTE SINGEL 1
LAREN (GPD) De voetbalclub
L.P.C. in Laren (N.-H.) is van plan
een noodkerk je te kopen om het te
gebruiken voor indoortraining. Het
betreft het gebouw van de Neder
lands Hervormde kerk in de Alexan-
derpolder (Rotterdam), dat een jaar
of drie in gebruik is geweest.
Het houten gebouwtje. 23 x 9 me-
tei, moet wat betreft de eerste kos
ten. inclusief transport, 15.000 gulden
opbrengen. Daarbij komen dap nog
de kosten van opbouw in Laren, fun
dering e.d.
Het initiatief tot de koop is ge
nomen door de tafeltennisclub „Ons
Genoegen", die ook naar ruimte uit
zag. Leden van de club kwamen naar
L.P.C. met het verzoek het kerkje te
kepen en het samen te exploiteren.
Als de koop doorgaat zullen beide
clubs het gebouwtje gaan gebruiken
Flauw eigenlijk, dat opschrift.
Alles toetert en blaast over de
ruimtevaart en de maan en aj
dergelijke toestanden en dan
gauw iets „bezinningachtigs" er
over door een kerkemijnheer
vandaag. Reuze goedkoop!
Alleenik heb het echt niet
over de ruimte-vaórt. Wel over
„ruimte" vandaag. Laat u dat
v&art er gerust af. Ik vind dat
er helemaal geen vaart zit ui
de ruimte die wij elkaar gun
nen. Die ruimte heb ik in 't vi
zier. snapt U?
Met de knderen bezetten we
van de week een aantal zand
korrels in Scheveningen. Er was
zon. er was zee en nog enkeie
mensen ook. Een mynheer stak
een voet uit. Toen ontplofte
een mevrouw, waarop een jong-
stel woorden verzon en uitte,
die niet in de krant mogen en
toen zei ineens iemand: „Dit u-*
de eeuw van de ruimite!" Heel
plechtig, keihard op. op het
volle-volle strand, midden in
een ruimte-ruzie! We hebben
gebruld. Met zijn allen. De
hele ruzie was bezworen. Ieder
zocht weer zyn eigen zand
korrel op en er was weer zon
en zee. U ziet het. het kan wél.
Deze week moesten we ons eens
heel kritisch bezinnen over de
ruimte, die we anderen moeten
gunnen en laten!
Ik hoop toch zó, dat alle
voorhoofdwijzende automobilis
ten. dat eens doen. Iets meer
ruimte laten en ruimte gunnen
in het verkeer, 't Scheelt re
aliseer het U! dóden!
En de muziek. Die schetteren
de, tetterende, joelende, gal
mende draagdozen. Juist als 't
warm is en ieder wil doortoch
ten! Golven kabaal. Hoe weet
u of hoe weet jij, dat veel dich
ter bij U niet iemand barst van
de hoofdpijn. Of eindelijk de
kleintjes in slaap heeft. Of van
verdriet geen raad weet. Muziek
die je niet zelf kiest op eigen
tijd is een benauwenis. Wat
ruimte a.uh.
En opvattingen. Er zijn heel
wat lezers voor wie kerk en zo
het toppunt van benauwdheid
voorstelt. Wat ooit geweest is.
Nu gaat het niet meer op. Al
leen deze vraag: Gun ook de
kerk, die royaal uit de benauw-
aerige sfeer komt, eens wat
ruimte in Uw aandacht, 't Is
gek maar: alléén geld, alléén
seks, alléén werk etc. is op den
duur toch te benauwd. Een
beetje meer ruimte zal U goed
doen. 't Klinkt in onze moder
ne oren vreemd, maar de heel
oude bijbel vertelt van massa's
mensen, die verrast consteer-
den, dat „God je pas echt in
de ruimte zet". Denk heus maar
niet aan maan en kosmos en
zo. maar heel haalbaar dichtbij
aan rust en harmonie Bij dit
woord ruimte.
J. BOVENBERG,
Geref. predikant
in Leiden Z.-W.
LEIDEN In „Hervormd Leiden"
is abusievelijk vermeld, dat ds. P.
Kloek morgenavond in de Pieters
kerk zou voorgaan. Er is deze
avond echter geen dienst in de Pie
terskerk.
BONN (Reuter, DPA, AFP. AP)
West-Duitsland wil naar aanleiding
van het recente incident met zenuw
gas op Okinawa waarbij zes personen
gewond raakten besprekingen met de
Verenigde Staten over opslag van
chemische en bacteriologische wapens
in de Bondsrepubliek.
Westduitse oppositiepartij FDP wil
een volledige opgave van de in de
Bondsrepubliek aanwezige voorraden
gifgas van het Amerikaanse leger.
De FDP zei vrijdag, dat minister
van Defensie Schroder op zijn minst
de parlementaire defensiecommissie
dient in te lichten „gezien de onrust
onder de bevolking over mogelijke
voorraden Amerikaans gifgas in de
Bondsrepubliek". Hij toonde zich ver-
I baasd over berichten dat de West-
I duitse regering geen invloed heeft op
I de mogelijke opslag van deze gassen
en dat zij zich had verbonden over
I het bestaan ervan het stilzwijgen te
i bewaren.
HILVERSUM (GPD) Het Vara-
televisieprogramma „Zomaar een zo
meravond" op Nederland 2 wordt
vanavond omsreeks negen uur on
derbroken door een directe lijnver
binding met Houston. De eerste
filmbeelden, aan boord vfm de
Apollo-capsule door de astronauten
zelf gemaakt, worden dan vertoond.
Dit programma-onderdeel wordt
verzorgd door de NOS en het com
mentaar is ook weer van Henk Ter-
lingen.
Wat verwachten beroemde ouders
van hun kinderen als die twintig
jaar zullen zijn? Elle stelde de vraag
(met veertig seconden bedenktijd)
aan een aantal mensen die hun spo
ren hebben verdiend in de wereld
van film, tv of sport. Dit zeiden drie
bekende filmsterren over hun kleine
dochters
Claude Rich hoopt dat zyn Na
thalie (nu viereneenhalf) op haar
twintigste genoeg kennis en inzcht
heeft vergaard cm volledig bewust
een bepaalde richting voor haar le
ven te kunnen kiezen. „Als ze
ervan droomt om alleen maar huis
vrouw met een lieve man te zijn,
vind ik dat best. Als ze als ze een
groot pianiste wil worden zal ik op
getogen zijn. Ik hoop dat ze op haar
twintigste nog haai* charme en kwa
liteiten van nu zal hebben".
„Jean-Louis Trintignant over
drie maanden oude dochter Pau
line: „Ik zou willen dat ze danseres
werd. al dan niet beroepshalve. Om
dat het hard werken en veel disci
pline betekent. Ik hoop dat ze lief,
mooi en erg vrouwelijk zal worden.
Als het zo ver is zouden we eigen
lijk niet teveel geld moeten hebben,
zodat ze bepaalde moeilijkheden zelf
moet overwinnen".
Annie Girardot over zesen
eenhalf jarig dochtertje Giulia: „Ze
zal doen wat ze wil, ze zal zelf mo
gen kiezen. Ik hoop dat ik voor haar
zal zijn wat mijn moeder voor my
is: het voornaamste wezen. Als ze
op haar twintigste zou willen trou
wen? Dat zou een geweldige dom
heid zyn".
Betoging in Berlijn In West-
Berlijn is gisteravond door een dui
zendtal mensen gedemonstreerd tegen
het naar West-Duitsland terugsturen
van jongelui die naar West-Berlyn
waren gekomen om de dienstplicht te
ontgaan. Vijf politie-agenten hebben
verwondingen opgelopen. Er zyn 26
arrestaties verricht.
D
Leiden Hervormde Gemeente.
Pieterskerk 10.30 u ds. C. H. Bijl
(Jeugddienst).
Hooglandse kerk 10.00 uur Ds. J.
0. U. van Hoogstraten, em. pred. Den
W laag, 5.00 uur ds A. M. Lindenburg,
Ter Aar.
Marekerk —10.30 uur: dhr. W. H.
ioopmans.
Bethlehemkerk, Driftstraat 9.00
«JdsC. H. Bijl.
Jn Maranathakerk, Lage Morsweg, 9.00
uur: ds P. Kloek.
Bevrijdingskerk, Montgomerystraat
10.30 uur: ds P. Kloek.
Koningskerk, Koningstraat 9.00
uur: ds. D. J. Vossers.
uu Vredeskerk, Burggravenlaan 10.30
uur: ds D. J. Vossers (Jeugdkapel 10
'3 uur mej. A. M. Lagerwef).
»ij Ver. Vrijz. Hervormden, Aula Asser-
«traat! geen dienst. Inter-vrijzlnnige
dienst in de Doopsgezinde Kerk.
Eglise Wallone Geen dienst.
Academisch Ziekenhuis 10.00 u.:
ds. P. J. D. van Malssen.
Diaconessenhuis 10.30 uur: ds. J. de
Wit.
Jeugdkerk L.H.J.-gebouw (Jeugd-
lenst in de Pieterskerk)
Geref. kerk: Zuiderkerk 10 uur:
ds Kronemeijer, 6.50 uur: dr. v. d.
Zwaan (dienst met belangstellenden).
Petrakerk 10 uur: dr. V. d. Zwaan,
uur dr. Dronkert.
Oude Vestkerk 10 uur: ds. H. J.
Heersink, em. pred. te Wapenveld, 5
uur: ds. Kronemeijer.
Beloftekerk: 10 uur ds H. Moolhui-
ien, 5 uur: dr. V. d. Zwaan.
Bevrijdingskerk 9 uur: dr. Dron
kert, 5 uur: ds. H. J. Heersink.
„Groenhoven" 10.15 uur: dr.
Dronkert.
„De Mirt" 10 uur: (Ouderen
dienst) dhr. De Koning.
Zuiderkerk (Ingang Verl. Bloemis
tenlaan) 3 uur: dienst voor doven.
R.K. Kerk (H. Lodewijk) (zat. av.
7 u) 8.30, 9.45, 11, 12.15 en 6 u. (He
rensingel z. av. 7 u, 9.30, 11, 12.15 en
6.30 (H Peters) (zat. av. 7 u) 8. 9.15,
10.45. 12 en 6 u (Hartebrug) en (za-
terdagav. 7.30), 7.30, 9. 10.15, 12 en 7
(H. Leonardus) (zat. av. 7 u) 8. 9. 10,
12.15 en 7 u (H. Antonius) (zat. av.
7 9.30, 11.30 en 6.30 u(stud. parochie)
(zat. av. 7.30 u) en 11.45 u.
Christian Science (S'.eenschuur 6)
10.30 u dienst.
Oud Kath. Kerk Cronesteinkade 2)
9.45 u H M.
Vrije Kath. Kerk (Vreewijkstraat):
10.30 u h.m.
Chr. Geref. Kerk 10 en 5 uur ds J.
H. Carlier
Leger des Heils 10 u Heiligingsdienst
7.30 u verlossingssamenkomst.
Geref. Kerk (vrijgem.) 10 en 5 u ds
J. F. Wijnkoud.
Nieuw Apostolische Kerk (Hoge Rijn
dijk 24) 9.45 u dienst.
Evang. Chr. Gem. (Middelstegrt. 3)
10 uur dhr. Dikkens.
Evang. Luth. Gem. 10.15 u(consis-
toriedlenst)
Baptistengem. 10 u ds R. Reiling.
Doopsgezinde gem./ Rem. Gem
(in Doopsgezinde kerk) 10 uur ds A.
Kuiper-Postma.
Church of England (in Oold Katho-
lic Church. Zoeterwoudse Singel 50)
7.30 uu Evansong rev. J. Lewis.
Geref. Gemeente 10 uur leesdienst,
3.30 uur ds A Honkoop Woensdag
7.30 uur ds A. Vogelaar).
Aarlanderveen Hen'. Gem.: 10 u
ds P. A. Lefeber. 7 u ds S. R. Reijenga.
Geref. Kerk: 10 u en 6.30 u dienst des
woords. Chr. Ger. Kerk: 9 .30 u dienst
des woords. 7 u ds D. Biesma jr.
Alphen aan <len Rijn Herv. Gem.
9.30 u ds L. Boer. Adventskerk: 6.30
u ds J. H. Bogers. Kruiskerk Gouwsluis
9.30 u ds Joh. Stehouwer. Opstandigs-
kerk: 9.30 u ds J J. Bogers. 6.30 u ds
C. den Boer. Martha-Stichting „Rijn
stroom": geen dienst. Kerkgebouw
Oudshoornsweg10 u ds J. W. Sipke-
ma. Sionskerk: 9.30 en 6.30u ds H.
Koudstaal. Gebouw Onderweg: 10 u
dhr. G. de Voogd. Aula Noord: geen
opgave ontvangen. R.K. Aula Ster
renlaan: geen dienst Geref. Kerk:
Maranathak. Raadhulsstr. 10 u geen
opgave ontvangen, 6.30 u ds G, A.
Westerveld. Salvatorlkerk W. de Zwij
gerlaan: 10 u ds A. Borman, 6.30 u
geen opgave. De Goede Herderkerk: 10
u ds G. A. Westerveld, 6.30 ds. A.
Borman. Geref. Kerk (vrijgem.): 9.30
u leesdienst, 6.30 u onbekend. Chr.
Geref. Kerk: Jeruzalemkerk Grypen-
steinstr.: 9.30 u Dienst des Woords, 2
u ds N. de Jong. Oud Geref. Gem.
Kerkgebouw Hooftstr. 240: 9.30 u en
4 u leesdiensten (31 Juli) 7.15 u ds Du
Marchie van Voorthuijzen)Rem. Ge
ref Gem.: geen dienst. Baptisten Ge
meente: 10 en 6.30 u de hr J. Kits
Sr. Volle Evangel ie-gemeente (Kinder
vreugd) 10 en 7 u dienst.
Bodegraven Ned Herv. Gem.:
't Anker): 9 en 10.30 u kand. Nyen-
huis te Putten. 6.30 uds Van Harten.
(Salvatorikerk)10 u ds Balke, 6.30
u Cand. De Vreugt te Katwijk Zee.
(Bethlehemkerk. Nieuwenbrug)9.30 u
ds Van Harten. Ger. Kerk: 10 u ds R.
v. d. Berg. 6.30 u ds G. H. Homans te
Eindh., (Nieuwerbrug), 9.30 u ds G.
H. Homans te Eindh. 6.30 u ds R. v.
d. Berg. R.K. Kerk (za.av.) 7 uur)
8, 10, 11.30, 5.30.
en 7 u. Geref. Kerk (vrijgem.)9.30 en
4.15 u leesdienst. Geref. Gem.: 10 en 6
u leesdienst. (dlnsd. 7.30 kand. Boo
gaard Lisse) Evang. Luth. Kerk: 9u
niet bekend. Evangelisatiekring: 10 u
eredienst, 6.45 u Jb. Klein Haneveld
Boskoop Herv. Gem.. 9.30 u de
heer H Groenendijk te Scheveningen
6 30 u ds A. de Leeuw. Geref. Kerk
9.30 u ds H. Dijkstra en 5 uds
Tlemersma. Aula Mavo-Snijdelwljk: 1
u ds H. Dijkstra. Chr. Geref. Kerk:
9.30 en 6.30 u ds J. Mannl. Geref.
Gem.: 9.30 en 6 u leesdiensten (dlnsd.
7.30 u ds Molenaar). Vrijz. Prot. Ge
loofsgemeenschap: 10 u de heer P. v.
d. Laarse. R.K. kerk: 7.30, 9. 11 en 5.30
u (zat. av. 7 u)
Hazerswoude Herv Gem 9 u dhr
Van Gorkum, 6.30 u ds L. Boer. Geref.
Kerk: 10.30 en 5 u dr D. Bakker
Katwijk aan den Rjjn Herv. Gem.
(Dorpskerk) 9.30 en 6 uds A. Mak-
kenze (H.A.) (Ontmoetingskerk)10
u ds W. Kool te Katwijk aan Zee,
6.30 u ds W. Oost te Vijfhuizen (Gym
nastieklokaal Otto Baron van Wasse-
naer van Catwijckschool)10.30 u dhr.
H. Koekoek te Sibculo (Ov.); Geref.
Kerk: 9.30 u ds. A. Moolenaar te
Breda; 7 u kand. L. J. G. IJkel te
Katwijk aan Zee. R.K. Kerk (za.av.
7) 7.45, 9, 10.30 en 11.45 u. Camping
Noordduinen: 8 u Vredeskerk: 7 u nam
De Wilbert (za. av. 6.30), 6.30 u.
Katw(jk aan Zee Herv. Gem.
Nieuwe Kerk: 10 uds Jac. de Vos. 6
u ds W. Chr. Hovlus. Oude Kerk: 8.30
u ds J. H. Cirkel te Bodegraven (Bad-
dienst), 10 u ds C. v. d. Bergh. 6 u ds
J. de Groot te Apeldoorn (Jeugd
dienst). Ichtuskerk: 10 u ds W. Vroeg-
indewey. 5 u ds Jac. de Vos Pniëlkerk
9.45 u ds C. Batenburg te Vriezenveen,
6 uds C. v. d. Bergh. Groen van
Prlnstererschool10 u ds J. H. Cirkel.
Wijkgebouw „De Hoeksteen" E. A. Bor-
gerstr.; 10 u Pf. Franz Wattjes uit
Brolchwelden. Dienst in de Duitse
taal. Ziekenhuis Overduln: 2 u ds Jac.
de Vos. Zeehospitium: 8.30 u ds Pijl
man. Geref. Kerk: Vredeskerk: 830 en
10 u ds Van Beek. 5 u ds A. Mole
naar te Breda. Trlumfatorkerk: 9.30 u
kand. L. J. G. IJkel te Katwijk, 6.50
u ds Van Beek. Chr. Geref. Kerk: 10
en 5 u ds N. de Jong te Driebergen.
Geref. Gem.: 10 en 5 u ds v. d. Bijl.
Koudekerk aan den R(jn Herv.
Gem.: 10 u en 7 u ds Quak. Geref.
Kerk: 10 u en 7 uds Post uit Leiden.
Leiderdorp Herv. Gem. (Geref.
kerk. Hoofdstraat) :9 u ds A. Geense.
(Scheppingskerk)11 u mevr. A. Geen-
se-Ravestein. Geref. Kerk (Hoofdstr.)
10.30 u ds J. van Drie, 6.30 u ds J. P.
v. d. Stoel, Amsterdam. (Scheppings
kerk) 9.30 u ds J. P. v d Stoel. 5 u
ds J. van Drie. R.K. Kerk: 9. 10.30
en 12 u.
I.eimuiden Herv. Gem 9.30 u dr
Rlemens. Geref. Kerk: 9.30 uds SJ
Tlemersma, 7 u ds D. Averes.
Llsse: Herv. Gem Grote Kerk 10.30
u ds H. G. Oostlnga, 7 u ds H. G.
Oostinga. Helv. kapel: 9 u ds H. G.
Oostlnga. Geref. Kerk; 9 u ds J. van
Drie. te Leiderdorp, 5 u ds Rlddersma
te Heemstede. Chr Geref. Kerk: 10 en
4.30 u ds D. H. Biesma. Geref. Gem.
10 en 4 u ds W. Suyker. Geref. Kerk
Vrijgem.: 10 en 4.30 u ds J. J. Ver
leur. Oud Geref. Gem 9.30 en 3 u
leesdienst Ned. Prot. B: geen dienst
'r.k. kerk St. Agatha (zat.av. 7 u) 8.30.
10.15. 11.45 en 7 u (dependance Poel
polder) (zat.av. 6.45) 8 45, 11 45 uMa-
ria Kerk (zat.av. 7 u) 8.30. 10.30. 12 en
5.30 u H.H. Engelbewaarders 7.30, 8.45,
10.45 en 5.45 uur. (Maandag: gebouw
„Welkom" Evangellsatledienst Kring
Bollenstreek 10 uds J. Gravendeel).
Nieuwkoop —Herv Gem: 9.30 u ds
G. v. Doorn, 6.30 u dhr J Goedhart.
Geref Kerk: 9.30 en 6.30 u ds R. J.
A. Hanenburg. Chr. Geref. Kerk: 9.30
en 6.30 u dhr. J. van Leeuwen. Rem.
Geref. Gem.: 10 u ds T. Elders-Mayer.
Nieuwveen Herv. Gem. 9.30 u ds
J. Gebraad, 6.30 u ds E. Bouman. Ge
Kerk: 9.30 en 2.30 u ds H. G A. Meln-
ders.
Noordw\jk-Binnen Herv. Gem: 9
en 7 u dr J. G. B. Jansen. Ger. Kerk:
9.30 u ds Th. Ferwerda Amsterdam-
Watergraafsmeer), 7 u ds C. Warner
(Van den Berhstichtlng)11 u ds Th.
Ferwerda (Amsterdam-Watergraafs
meer). Ned. Prot. Bond: 10.30 u ds
T. Bruinsma (Leiden). RK. Kerk :zat.
av. 7 u) 8. 9.30, 11.15, en 5.30 u.
Noord wijk aan Zee Herv. Gem.
10.30 u dr J. G B. Jansen. (Kapel
Hoofdstraat)8.30 u ds C. Batenburg
(Vriezenveen). (De Rank): 10 u Duit
se dienst, 7 u de heer H. Koekoek. Sole
Mio: 10 u drs J. W H Lutke. Geref.
Kerk 10 u ds C Warner. 7 u ds L.
J. Schalekamp (Hilversum). Herv.
Ger Evangelisatie l VGLO-school,
Schoolstr. 2): 10 u ds G H. van Koo-
ten iDelft. 3.30 ds G H. van Kooten
(Delft). R.K. Kerk (Zat.av. 7 u) 7.30,
9. 10.30. 12 en 7 u.
Noordwykerhout Herv Gem 9.30
u de heer C. Stro. uit Koudekerk Rijn,
7.30 u dr J. G B. Jansen, uit Nooid-
wljK. R.K. St. Jozef (zat. avond 7 u),
7.30, 8.45. 10. 15 11.30 en 7 u. St.
Viktor (zat.av, 7 u), 8, 9.30 11 en 6 u.
Oegstgeesl Herv. Gent. (Groene
Kerk): 10.30 u ds H. P Huisman
m.m.v. koor (Pauluskerk)10 u ar F.
C. Kamma (Gemeentecentr.) 7 u ds
H. J. Achteroerg te Leiden (Centraie
Kinderdienst Gemeentecentrum 10 u)
Geref. Kerk 10 en 7 u ds N. ivorenhof
te Heemstede. Geref. Kerk (Vrijgem
8.30 en 3 u leesdienst. R.K. Kern (zm
av. 7.30 u) 9, 10.30, 12 en 6.30 u(Bo-
naventurakapel) (zat.av. 6.30 u) 8 en
10 u.
Oude Wetering Herv. Gem 9.30
u dhr. Drijver te Voorschoten. Geref.
Kerk: 9.30 en 6.30 tl drs. M. H van
Es. Rem. Ger. Gem.; 7. u ds G. J. Bie-
renga.
Rynsaterwoude Herv Gem 9.30
u, 7 u ds G. J. Voortman. Chr. Geref.
Kerk: 9.30 u dienst des woords. 2.15
u ds G. Bouw.
Ktjnsbiirg Herv. Gem. (Grote
kerk) 9.3u u ds M. C. Groenewoud
uit Twello, 5 u ds M. J. Bonting uit
Zutphen. (Bethelkerk)9.30 u ds M.
J. Bonting uit Zutphen. 5 u ds Duls-
terhof uit 's Gravenzande (Jeugd
dienst). Geref. Kerk (vrijgem.) 10 u
leesdienst. 5 u ds J. v. d. Haar uit
Leiden. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 5
u dienst de6 woords. Geref Kerk Pe
trakerk: 9.30 u ds J. Bovenberg te Lei
den, 5 u ds V. d. Linde. Maranatha
kerk voor kerkgangers van het Ra
penburg) 10.15 u ds V. d. Linde, 6
u ds J. Bovenber. Maranathakerk: 8.45
u ds Verdun te Den Haag. 4.30 u
ds C. Warner te Noordwijk.
Sassen helm Herv. Gem. 10 en 6.30
u ds A. Westra (resp. H. Avondmaal
en Dankzegging). Geref. Kerk. 9.30 en
5.30 li ds J. D. te Winkel. Chr. Geref.
Kerk: 10 en 5 u kand. Kamp te Eder-
veen. Ned. Pr. Bond; 10.30 u ds P. H.
J. Kapteyn te Amsterdam. R.K. Kerk
(zat.av. 7 u) 8, 9.30, 11 en 5.30 u.
Valkenburg: Herv. Gem 's ochtends
10 u ds V. d. Berg (IJmuideni, 6.30
uur (Jeugddienst) ds. Zonneveld.
Voorhout Herv. Gem. 10 u ds Os
kamp. 7 u Geref dienst R.K. Kerk:
(zat.av. 7 u): 7.30, 9. 10.30, 11.45, en
5.30 u.
Voorschoten Herv Gem. (Dorps
kerk) 10 u ds Saraber. 7 u Jeugd
dienst o.l.v. dhr. Slpke van der Land
(Rijndijk) 10 u ds Ch. de Beus (Hulp
en Heil) 10 u kand. Pera te Leiden.
Geref. Kerk 9, 10.30 en 5 u ds Mod
deraar. Geref. Kerk (vrijgem.) 8.30 en
3.15 u ds J. v. d. Haar. R.K. Kerk
(Laurentius (zat.av. 7 u) 7.30, 9. 10.30
12 en 5 u (Moeder Gods (zat.av. 7
u) 10, 11.30 en 6 u.
\Vad(lln\y>een (Brugkerk): 9.30 u
ds T. v. t Veld. 6.30 u dhr. L. A. J.
Kruithof (Monster). (Esdoornlaan):
9.30 uds J Vroégindewey (Emme-
loord), 6.30 u ds J. v. d. Heuvel. (Be
thel) 9.30 u ds J. v. d. Heuvel, 5 u ds
T. v. 't Veld. (Immanuelkerk)9.30 u
ds F. Slump. 7 u ds H v. d. Akker.
Geref Gem.: 9.30 en 6.30 u ds F
Slemp te Vaassen. Chr. afgescheiden
Gem 9.30 u en 5 u ds A. P. Verloop.
Warmond Herv. Gem 10 u ds J.
M Snijders. R.K. Kerk: 8. 10.30 en
12. u.
Wassenaar Herv. Gem. (Dorps-
kerk) 9 u toeristend.. 10 u ds J. W.
I de Jong. Zoetermeer. 7 U Jeugddienst
dr. Frederikse. (Kievitskerk) 10 u dr
Th. C Frederikse. (Messiaskerk)10
u ds J. T. Wiersma (Dorpscentrum):
10 u kinderdiensten. Geref. Kerk
(Bloemcampla&n) 10 en 7 u ds A. Vos
te Baarn (Zijllaan) 10 en 7 u ds H.
J. van Duinen te Voorburg. Ned. Prot.
Bond (Lange Kerkdam): 10.30 u mevr.
ds. C. W. den Herder-Brugmans, Den
Haag Herv. Geref. Evangel is Dorps
huis: 10 u ds M. Ottevanger te
Oegstgeest. 5 u ds J. Verwellus te
Schoonhoven.
RK. Kerk H. Willebrordus (zat.av. 7
U) 8, 9.30, 11. 12.15 en 5 u. Goede
Herder (zat.av. 5 u) 8.30, 10 en 11.30
u H. Joseph (zat.av. 7 u) 7.30, 8.45
10.30, 12,15 en 7 uur.
Woubrugge Herv. Gem.: 9.30 u ds
Franken, 6.30 u ds Lindenburg. Ter
Aar. Geref. Kerk 9.30 en 6.30 u D
van Reenen te Voorthuizen.
Zevenhoven —Herv. Gem.: 9.30 u ds
Reijenga. Ger. Kerk: 11 u ds Sh. Tie-
mersma, 7 u geen opgave ontvangen
Zoeterwoude Herv. Gem, 10 u dhr
E. Loerakker. R.K. Ke-k (zat.av. 7 u)
8.45, 10.30 en 12 u.
Zwanimerdain Herv Gem.: 10 en
6.30 u ds D. Goudzwaard Ger Kerk:
9.30 11 ds A P Helner. 6.30 u ds SI
Tlemersma. Rem. Geref. Gem geen
dienst.
De Ned. Hervormde kerk in
Oudshoorn (Alphen).
(Foto Leidsch Dagblad)
