'Reconstructie' klaar gemaakt voor radio-luisteraars Hoe laat is het? Kijk op uw fH horloge Kies uit de volledige MM kollektie! 'De Apollo laat me niet DOOR RABIO-OPNAMETECHNICI EN MUZIEKREGISSEUR Matth. Brinks L. van Duyn 'De Goudsmidse' C. de Kemp J. M. Pierrot Cultureel festival ilgiers in Televisiepresentator Henk Terlingen: v.d. Waler en gisteren DINSDAG 22 JULI 1969 LEIDSCH DAGBLAD PAGINA f HILVERSUM (GPD) Opnametechnici Dick Sleeman en Cor Doesburg en muziekregisseur Gerard Westerda van de NOS zijn drie dagen bezig geweest aan een radio-„reconstruc- tie" van de opera „Reconstructie". Een met zoveel visuele ele menten „geladen" muziektheaterstuk als „Reconstructie" i6 niet gemakkelijk voor uitsluitend auditieve consumptie klaar te maken. ADVERTENTIE PRISMA doublé dameshorloge 69,- (doublé dameshorloges reeds vanaf 64,-) PRISMA gouden dameshorloge met gouden band 455,- (gouden dameshorloges met gouden band reeds vanaf 335,-) PRISMA gouden dameshorloge 159,- (gouden dameshorloges reeds vanaf 129,-) Alle Prisma horloges Incabloc Shockproof PRISMA HORLOGES Haarlemmerstraat 126 Tel. 21074 - Leiden Schoolstraat 41 - Voorschoten Tel. 01717—2677 Technicus Sleeman meent, dat hü en zijn collega's er in zijn geslaagd een goede en begrijpelijke radio-re constructie te maken. „Ik ben bij zes voorstellingen ge weest en ik kan u verzekeren dat in de zaal niet alles altijd verstaanbaar was. Op onze bandopname natuur lijk nadat wij die onderhanden had den genomen en hadden „aangepast" is elk woord en geluid kristalhel der te volgen. Wat de handeling be treft waar die voor de luisteraar on misbaar is, hebben wij die handeling vertaald in herkenbare auditieve sig nalen. Als een acteur afgaat, dan hoor je die man op onze band ook afgaan, al is dat misschien in werkelijkheid geruisloos gebeurd. Ui teraard zijn wel alle puur visuele (show) beelden, inclusief de strip tease van Cuba, in de radio-opname gesneuveld". De radio-opname is een conglome raat van stukjes en brokjes, die uit zes verschillende voorstellingen wer den gehaald. De NOS was driemaal voor de pauze en driemaal daarna aanwezig. In feite heeft de NOS dus zes versies, volkomen van elkaar verschillend geen enkele opvoe ring van een dramatisch werk is nu eenmaal elke avond precies de zelfde voorradig gehad. Elke op name was in zijn geheel onuitzend- baar. Dus was een radio-technische reconstructie uit die zes opnamen noodzakelijk. Foefjes Waarom opnamen van de voorstel- Hingen zeiltfwaarbij dé acteurs gebruik moesten maken van microfoons, han gend om hun nek, hun zendertjes in hun broekzak? Waarom geen keuri- 1 ge opname, als gold het een gram- mofoonplatenproduktie. met de ac teurs netjes voor een batterij staan de en hangende microfoons? I Cor Doesburg: „Dan hadden we dat tijdens de repetities moeten doen en die hadden de componisten en I schrijvers zelf veel te hard nocjig. En dandan was ook de theatersfeer weggeweest, de reacties van het Car ré-publiek. We hebben enorm veel foefjes moeten toepassen om van de radio opname van „Reconstructie" een goede en begrijpelijke te maken Eigenlijk moet je dat toch wel uniek noemen, wat wij hebben gedaan. Op twaalf verschillende manieren ze zijn te ingewikkeld om op te noe- PRISMA HORLOGES Princestraat 15 itwi.jk - Tel. 01718—2734 PRISMA HORLOGES Breestraat 75 - Leiden Tel. 25225 PRISMA HORLOGES I. M. LE FEVRE Botermarkt 12 - Leiden Tel. 25753 PRISMA HORLOGES Maarsmanssteeg 21 - Leiden Tel. 20778 men hebben wij een las in de band gemaakt. We hebben geen en kele keer in een band geknipt, om dat wij bang waren dan de over gangen één aria hebben wij uit drie verschillende avonden gemon teerd niet meer in de hand te hebben. Wat hebben wij nog meer moeten doen? Alle scha,kei tikjes van de zen dertjes in de broekzakken van de ac teurs weghalen, ongelukkige mi- crofoonstanden corrigeren. De ac teurs stonden trouwens niet elke avond op dezelfde plaats, waar wij voor het stereobeeld terdege rekening mee moesten houden. En verder wa ren de artistieke prestaties niet elke avond even hoog (of even laag!». Als je een aria uit fragmentjes mon teerde, moest j e de kwaliteitsver schillen goed in de smiezen houden. Soms zat je met een fragment, dat zeer veraf klonk, omdat de acteur vergat zijn zendertje in te schakelen. En een andere keer zat een acteur te dicht op de microfoon, zodat je flink wat galm moest toevoegen om het allemaal aangenaam voor de oren van de luisteraar te houden". De technici hebben ook flink wat stukjes „wit" uit hun opnamen moeten halen om de twee uur du rende „radio-reconstructie" uit te zenden op een dag in september vlot en „lekker doorstromend" te maken. De zangers en acteurs kwa men nl. op „commando" van diri genten en/of regisseurs in actie en dat valt in de zaal niet, maai- op een band wel op. Overigens zijn de schrijvers Hugo Claus en Harry Mulisch en de com ponisten Jan van Vlijmen, Louis Andriessen, Peter Schat en Reindert de Leeuw niet bij de .radiorecon structie" van hun opera ingescha keld geweest. De enige, die de ban den van de NOS-radio had gehoord, was Andriessen. En die reageerde heel plezierig. Andriessen: „Dit is de eerste keer dat ik Reconstructie in zijn totaal hoor Roofoverval Gisteren hebben drie gewapende rovers uit een vraohtgebouw van Pan American World Airways op de Kennedy- luchthaven van New York een be drag van 600.000 dollar aan geld en juwelen ter waarde van 50.000 dol lar geroofd. Het geld was afkomstig uit Liberia en Bermuda en de ju welen uit diverse andere landen. Harry Mulisch en Peter Schat resp. 2de en 3de van links, luiste ren tezamen met enkele radio technici naar de radio-opname van de opera Reconstructie ALGIERS (AP) President Bou- medienne van Algerië heef t in Algiers het eerste Inter-Afrikaanse culturele festival geopend, waaraan door meer dan 4.000 dansers, musici, acteurs, ambachtslieden en schrijvers van het hele continent wordt deelgenomen. Volgens de organisatoren is het de grootste culturele manifestatie van dit soort in Afrika. In 1966 werd in Dakar (Senegal» het festival van de negerkunst gehouden, maar daaraan werd niet deelgenomen door de Noord - afrikaanse landen. HILVERSUM (GPD) Maandagmiddag half drie. In het NOS- complex op de grens van Hilversum ontioaakt tv-presentator Henk Terlingen. Hij beseft dat zijn conditie na zeseneenhalf uur slaap nog niet bijster goed is. De duur van de Apollo-11-vlucht, de beklemmen de emoties bij de landing van twee mensen op de maan en de ge varieerdheid van de reportages zelf, hebben aan zijn fysieke toe stand geknaagd. Bovendien wordt hij nog gehinderd door een ver rekte beenspier, opgelopen tijdens de uitzending op zondagavond. PRISMA HORLOGES Haarlemmerstraat 181 Leiden - Tel. 24469 Henk Terlingen is moe („de laatste veertien dagen heb ik twee uur per nacht geslapen"), maar de mogelijk heid op 27-jarige leeftijd zo'n histo rische gebeurtenis te kunnen ver slaan, houdt hem op de been. Daarom gunt hij zich geen ontbijt maar sloft met trekkend been naar de kleed- en schminkkamer van Studio 3, waar prettige meisjeshan den zijn nek beginnen te masseren. Terwijl anderen zijn bleek slaapge zicht wat opfleuren met bruine sohmmck, leest hij de berichten door die sinds acht uur 's morgens over de maanoperatie zijn binnengekomen en de teksten, die hij straks losjes aan kijkend Nederland zal presente ren. Hoewel in het gebouw ook andere uitzendingen worden opgenomen, concentreert alle belangstelling zich rond Studio 3, die met zijn reusach tige afbeeldingen van de Astronauten Armstrong, Aldrin en Collins en zijn verkleinde modellen van raketten, ruimtevaartcabines en LM's gelijke nis vertoont met een space-centrum. Op de monitors verschijnt een kleurenafbeelding van het maanlan dingsvaartuig. Henk Terlingen kijkt er met een schuin oog naar terwijl hij een ferme hap neemt uit een spiegelei met ham. Hij grinnikt: „Mijn ontbijt is op maanschema ingesteld. Sorry dat je even moest wachten, maar ik ben me weer aan het prepareren op van avond. Het laat je nooit los, je bent er voortdurend mee bezig". Terlin gen vertelt dat hij zich al sinds de Apollo 8 december vorig jaar in tensief met de ruimtevaart en de voorbereidingen voor de televisie uitzendingen over de Apollovluchten heeft beziggehouden. Alle beschikbare uren besteedde hij aan het verzame len van materiaal en uitgebreide zelfstudie. Vooral bij de laatste uit zending was het draaiboek een be langrijke ruggesteun. „Natuurlijk heb ik me wel een paaa- keer vergist, maar dat werd later weer rechtgetrokken. Een krant heeft geschreven dat de radio een paar seconden eerder de landing op de maan meldde dan de televisie. Dat is best mogelijk. Waarschijnlijk werden we afgeleid doordat Armstrong en Aldrin de LM moesten wegsturen van die krater. Overigens vind ik het van bijzonder weinig belang. Uiteindelijk hoor ik het liever van de deskundigen in Houston dan dat ik af moet gaan op vage kreten". Emotioneel Henk Terlingen heeft de landing voor zichzelf als bijzonder emotioneel ervaren. „Ik had de grootste moeite mijn stem in bedwang te houden. Veel commentaar heb ik er niet bij gegeven. Bij zo'n indrukwekkende ge beurtenis is dat ook niet nodig. De gebeurtenissen zelf zijn al spannend genoeg". Foe zou de presentator gereageerd hebben wanneer de landing was mis lukt of wanneer zich een ramp had voorgedaan? Henk Terlingen wil er weinig over zeggen. „Natuurlijk had den we daar onze ideëen over, maar we hebben er net zo weinig over ge praat als de astronauten zelf". Over de gevarieerdheid van de uit zending zelf: „Behalve het draaiboek en onze gesprekken met deskundigen in de studio kwamen er uit Amerika soms interviews die niet in ons draai boek stonden vermeld. Dan moet je snel improviseren en zorgen voor een onmiddellijke vertaling". Is de overgang van wereldgebeurte nissen als deze naar de sportverslag geving op den duur niet frustrerend? „Je houdt je bezig met de dingen die de mensen interesseren. Je bent dicht bij de spektakelstukken. Maar natuurlijk doe ik zo'n maanlanding honderd maal liever dan een wed strijd van Ajax. Het is toch een dol geluk dat je op je zeventwintigste jaar een maanlanding mag verslaan? Niet dat ik behoefte heb om als zo danig de geschiedenis in te gaan, maai- dat je er bij betrokken bent. Als er sprake is van lof, dan komt die toe aan de technische mensen en de deskundigen, maar niet aan de presentator. Het bijzondere van die twaalf uur was dat je het nooit meer meemaakt. De kop is er nu af. Er kan in dit leven ook niets meer zo opzienbarend worden als deze maan- vlucht. Pas toen ik wakker werd zag ik al die beelden pas goed voor me. In mijn herinnering dan. Dit maandansen, die gaven me een on derhuidse injectie- Dan besef je dat er op aarde geen ruimte meer is voor kleinzielige dingen. Dan kan het niet bestaan dat de mensen eikaars kop pen inslaan. Er werd om gelachen, om die dansen. Dat was het breken van de spanning. Maar in feite was het bijzonder ontroerend". Henk Terlingen stem in bedwang NEDERLAND I 6.50 7.00 7.07 7.32 8.00 8.20 9.26 10.15 10.25 10.30 1035 10.40 NEDERLAND II 6.50 7.00 7.03 7.28 8.00 8.20 9.10 Vakantieprogramma voor de jeugd, gedeeltelijk in kleur (NOS) Pluimpje (NOS) Journaal (NOS) Kenmerk: wekelijkse informatierubriek over kerk en samenleving (CVK/IKOR/RKK) De dwaze wereld van Tommy Cooper, tv-film Journaal (NOS) Lied van Rusland: vocaal ensemble, balalaika klanken en dans, in kleur (KRO) Advocaat Judd Buiten de Wet, tv-film, in kleur Een kinderhart (HIRO) De computer, alternatief voor vivisectie (HIRO) HIRO-Magazine (HIRO) Journaal (NOS) Apollo 11, in kleur: Overzicht laatste gebeurte nissen (NOS) Pluimpje (NOS) Journaal (NOS) Woobinda, tv-serie voor de jeugd, in kleur (NOS) Scala: informatief progTamma (NOS) Journaal (NOS) Dubbelspion, tv-filmserie, in kleur (NOS) Operatie „Operatie", reportage over het totstand komen van operatie Icarus op het vliegveld Gilze- R(jen (NOS) Verbinding met België: muzikale show- rond Jean Toots Thielemans (NOS) Journaal (NOS) De maan sudderde nog na op het beeldscherm, maai- het was toch niet meer wat het ge weest was. Geen beelden meer, wel nog' het vertrouwde panel en natuurlijk de spanning (maar toch al minder, menig een zal ten onrechte de gedach te hebben gekoesterd dat het varkentje met de maan wande ling wel gewassen was) om het opstijgen vanaf de maan, wat weer feilloos verliep, en daar na nog even de aarzeling of de ontmoeting tussen Columbia en Eagle wel of niet gelukt was (vernederend was, dat de gis sende tv-mensen via een brief je van him radiocollega's be vestigd moesten krijgen dat de koppeling inderdaad was ge slaagd), maar de jus was er toch al een beetje af. Terecht stelde Henk Terlingen dat de Apollo-12 straks toch minstens in kleur vanaf de maan zal moeten uitzenden, willen wij aardmensen er dan nog belang stelling voor kunnen opbren gen Het verdere programma gaf op beide zenders voornamelijk het aloude thrillerwerk te zien. Men kon bijvoorbeeld op Ne derland-2 van 20.20 uur tot 20.50 naar Mr. Rose kijken, de nieu we Tros-serie die best aardig is in zijn genre. Als men dan om 20.50 uur overschakelde naar Nederland-1. miste men welis waar het einde van Mr. Rose, maar niet het begin van de Saint, en m 21.05 uur kon men dan weer naar Nederland- 2 overschakelen om (met ver waarlozing van het slot van de Saint) naar „De vergeten me deminnaar" te gaan kijken. Het einde daarvan moest men dan missen om het koppelen van Adelaar en Columbus op Neder land-1 te kunnen volgen. Zou het niet een aardige ser vice van de omroepverenigingen zijn als men elke dag in vijf minuten na het laatste journaal even kort uitlegde hoe alle spannende thrillers van die avond zijn afgelopen? Overi gens behoort „De vergeten medeminnaar" niet tot de slechtste Nederlandse na-oor- logse speelfilms, in tegendeel: tot de beste. Meer dan een b- film is het echter niet, maar John Korporaal zorgde ten minste voor een efficiënte, vrij snelle regie, en bepaald onge woon was de natuurlijke manier waarop de meesten acteerden. De film is vervaardigd naar de gelijknamige roman van Rico Bulthuis, die echter verklaard heeft de plot van zijn boek (waarop het voor de film was uitverkoren) niet meer te heb ben herkend, sterker nog: dat hij na twee keer de film gezien te hebben, nog steeds niet pre cies begreep waarover die ging Ik moet zeggen dat ik daar geen moeite mee had. aange nomen althans dat ik het goed heb dat Henk van Ulsen ge trouwd was met Dore Smit, en dat deze hem verlaten had om bij Peter Aryans, alias Frits de Waard, te gaan inwonen. Niet duidelijk is mij in dat ge val. waarom Dore Smit Mary Bisschop heette en niet de naam droeg van haar nog steeds wet tige echtgenoot, maar dat wa ren overkomelijke problemen, die een algemeen begrijpen van de situatie niet in de weg ston den. Als de televisie overigens met het uitzending van na-oorlogse Nederlandse speelfilms doorgaat in de frequentie, waarmee ze dat de laatste tijd doet (eerst ..Een koninkrijk voor een huls" en nu deze film weer), dan zul len er binnen korte tijd meer Nederlandse speelfilms op de beeldhuis vertoond zijn dan in de bioscopen. N.8. Lauwe boel Wanneer beleefde hij zijn eigen break-down? „Na afloop. Ik had natuurlijk een tong als leer. Ik kreeg nu en dan wel een drankje, maar achter die halve bol met al die lampen werd het een verschrikkelijk lauwe boel". Aldus Henk Terlingen. Een em ployé komt hem halen voor de inre- geling. Op kousenvoeten sjokt hij naar de studio, waar de klokken van Houston en Amsterdam verschillende tijden aangeven. Nog steeds de kleu renafbeelding op de monitor. Over een half uur gaat Henk Terlingen „de lucht in". Met een verrekte beenspier, met slaapogen en een ver moeide rug. Maar ook met het trotse idee dat hij het allemaal mag ver slaan. VOOR DINSDAG 22 JULI Hilversum 1, 402 m. KRO: 18.00 Stereo: Metropole ork. 18.30 Nws. 18.41 Act. 19.00 Verslag IBM-Schaaktoernool te A'dam 19.03 Stereo: Luc Lutz. 20.00 Stereo: Opera- fragmenten (gr.) 21.15 Over de schut ting hoorspel 21.45 Omroepork.: amu- sementsmuz. 22.25 Overweging 22.30 Nws. 22 40 Meded. 22.45 Gewijde muz. 23.00 Horizonten: toeristisch maga zine 23.30 Stereo: Lichte gram.muz. 23.55-24.00 Nws. Hilversum 2, 298 m.— AVRO; 18.00 Nws. 18.11 Radiojourn. 18.25 Stereo: Metropole ork. 18.55 Pa- rlsv ous parle. 19.00 Trefpunt: discus- sierubr. voor actuele zaken. 19.30 Nws 19.35 Vergeet 't maar: gram .pl.progr. met het stripverhaal Met de knippen op stok en rep. van de Nat. Zwem- kampioenschapp. te Breda 21.00 Ste reo Pianorecital (opn.: klass. muz.) 21.30 Hierlng: Jeugdprogr. 22.05 Muze zonder make-up: cabaretprogr. van Jonge artiesten 22.30 Nws. 22.40 Ra diojourn. NOS: 22.55 Stereo: Muziek v. deze eeuw (opn.) 23.55-24.00 Nws. VOOR WOENSDAG 23 Jl'LI Hilversum 1. 402 m. NCRV: 7.00 Nws. 7.10 Het levende woord 7.15 Op het eerste gehoor, lich te muz. met nws. en act. 8.00 Nws. TROS: 8.11 Als dat zon kunnen: verz pl.progr. 8.30 Nws. 8.32 Als dat zou kunnen (verv.) 9.00 Gymn. voor de huisvr. 9.10 Heel toevallig: licht progr 9.35 Waterst. 9.40 Voor de kleuters 9.55 Stereo: Verz.pl.progr. van klass. muz 11.00 Nws. 11.02 Op sleeptros: progr. voor automobilisten 11.45 Act. plm. 11.55 Meded. KRO: 12.00 Van 12 tot twee: gev progr. (12.22 wy van het land 12.26 Meded. t b v. land- en tuinb. 12.30 Nws. 12.41 Act. 13.00 Raden maar... quiz) NCRV: 14.00 Stereo: Mod. ork.w. (gr.) 15.00 In 't zilver: progr. voor oudere luisteraars 16.00 Nws. 16.02 Voor de Jeugd. 17.00 Twlen- Popradlo voor t(w) leners 17.50 Over- heidsvoorl.: Eigen wijsheden van weg gebruikers Opgespoord door Thon Raes. HILVERSUM 2, 298m.— VARA: 7.00 Nws en ochtendgymn. 7.20 Soc. strijdl. 7.23 Stereo: Lichte gram.muz (7.30-7.35 Van de voorpag VPRO: 7.54 Deze dag VARA; 8.00 Nws en act. 8.20 Stereo: Lichte gram.muz (plm. 8.30-8.35 V. alle markten thuis praatje voor de huisvr 9.00 Stereo:. Uit eigen huis: opnamen van diverse VARA-ork en ensembles 9.40 Voor de Jeugd. 10.00 Lichte gram.muz. 10.50 Voor de kleuters. 11.00 Nws. 11.02 Voor de huisvr 11.40 Stereo: Klass. muziek (gr.) 11.55 Stereo: Amusementsmuz (gr.) 12.54 Voor het platteland 13.00 Nws. 13.11 Nat. Zwem kampioenschap pen in Breda 13.14 Act. 13.25 Licht or gelspel 13.45 Gesproken portret 14.00 De ooggetuige, hoorsp. 15.05 Pianoreci tal: modmuz. 15.25 Stereo: Mezzo-so praan en plano: klass. lied. 16.00 Nws 16.02 Sociëteit Zestig min. voor boven de zestig. 17.02 NOS: Oude liedjes VARA: 17.20 Voor de Jeugd plm. 17.55 Meded. Hilversum 3, 240 m. en FM NCRV: 9.00 Nws. 9.02 Zing, zing. zing: lichte vokale muziekjes 10.00 Nws. 10.03 Mengelmuze; nwe. lang speelplaten met kritisch commentaar NOS: 11.00 Nws. 11.03 Muziek-lezen. (12.00 Nws.) AVRO: 13.00 Nws. 13.03 Radiojourn. 13.06 Zet "m op: vrolijk pl.progr. (14.00 Nws.) 15.00 Nws. 15.03 Arb.vlt.: populair verz.pl .progr. 16.00 Nws. 16.03 Gimmick: licht pl.progr. 17.00 Nws. 17.02 Radlojm. 17.05-18 00 Toppoppologypop- en countrymuziek TELEVISIEPROGRAMMA'S Nederland I NOS. 08.45-09.30 KL: Apollo 11 Laatste nws. uit Amerika over het vluchtverloop van de Apollo 11 AVRO: 17.00-17.35 .Kwlssen met de Mountles Jeugdprogramma NOS: 18.50 Kleur: Pluimpje NOS: 19.00 Journ. IKOR:. 19.07 Woord voor woord: BiJbelvertel- Ung voor kinderen CVK/IKOR: 19 12 Kreten van een buitenkerkelijke NOS: 19.37 Van gewest tot gewest NOS: 20.00 Joum. NOS: 20.20 Uitz. Stichting Socutera. een filmpje van het Nederl. Rode Kruis VARA; 20.25 KL: De Sha- doks én de Glbls, TV-strip. 20.27 De laatste v(jf minuten: Een dode in de opslagruimte. TV-film. NOS: 22.15- plm. 00.30 KL: Apollo 11: Overzicht van de laatste gebeurtenissen rond de Apollo 11. waarin een korte samenvat ting van de uitzendingen van vandaag In aansluiting hierop om plm. 23.50 u. rechtstreekse beelden vanuit de Apol- lo-capsule. Nederland II NOS: 18.50 KL: Pluimpje NOS: 19.00 Journ. VPRO: 19.03 KI.: Het Praagse Poppenpantomlme 19.26 Jazz ln Extase NOS: 20.00 Journ. en weeroverzicht VPRO: 20.20 Passing by. fllmportret van de autocoureur Be'n Pon. 20 50 Kortweg kijkwerk. rubr. van korte Ne derl. films 21.20 KI Het einde van de wereld, liefje. speelfilm NOS. 22.10- 22.15 Journ.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1969 | | pagina 5