CURACAO KIJKT UIT NAAR
VERKIEZING
Valse postzegels in omloop
AKUZO-groep in toekomst nog groter
FINANCIEEL
WEEKOVERZICHT
/Uw
Geld dat
weet wat
©g
UNIEK VOOR LEIDEN
ZATERDAG 19 JULI 1969
LEIDSCn DAGBLAD
PAGINA T
LEIDSCH DAGBLAD
Het geld van de gemeenten dat
weet wat in Nederland. Als er wer
kelijk iets moet gebeuren in een
stad, dan zijn de inkomsten van
zo n gemeente te gering om het leeu
wendeel te dragen. Vadertje staat
moet bijspringen. De grote drie.
Den Haag. Rotterdam en Amsterdam
hebben dan ook al een soort mon
sterverbond gesloten waarmee zij
gezamenlijk de staat te lijf gaan als
die niet genoeg over de brug komt.
En voordat mr. Samkalden burge
meester van de hoofdstad werd,
als opvolger van de tot aftreden ge
provoceerde mr. Van Hall, had hij
stevige toezeggingen van de rege
ring afgedwongen, om vooral enige
financiële armslag te hebben als
burgemeester van 's lands hoofd
stad.
Ook Leiden zucht onder het finan
ciële regiem van het rijk. De belas
tingen van deze stad brengen in
verhouding tot de uitgaven, en dal
sijn volgens het gemeentebestuur
slechts de hoogst noodzakelijke, veel
be weinig op. Voor grote projecten
de krotopruiming is daarvan een
actueel voorbeeld is er in een ge
meente geen geld en is men afhan
kelijk van de staat en het centrale
bestuur.
Dat is natuurlijk niet altijd zo ge
weest. Als we in onze vaderlandse
geschiedenis teruggaan, zo tot de
tijd van de Hollandse graven (u
weet wel van Floris V). zien we in
sekere zin het omgekeerde.
Het is een tijd waarin er slechts
weinig geld in omloop is. Het plat
teland bedruipt zichzelf en de ste
den natuurlijk erg klein voor on
ze begrippen beheersen de han
del. Daar is dus het geld voorhan
den. En als de landsheer voor eigen
doel staatskas en persoonlijke kas
van de landsheer zijn nog niet ge
scheiden geld nodig heeft, zal hij
zich met een „bede" tot de steden
moeten richten om het slijk der aar
de los te krijgen.
In de loop van de Middeleeuwen
worden de steden machtiger. Zij
verdringen de vechtadel, die ver
armt en uitgeput is door de vele oor
logen als machtige stand, althans
hier in de Nederlanden." Machtige
vorsten als Philips van Bourgond'
moeten hun hand ophouden bij par
ticuliere bankiers en alweer bij de
steden uit hun gebieden, om de eind--
Jes aan elkaar te knopen.
De „staten", vertegenwoordigers
van een gewest en vooral van de
steden, brengen op verzoek van de
vorst geld voor oorlogen en hofhou
ding bijeen. Maar voor die gunst
vragen ze compensaties in de vorm
van stadsrechten en dat werpt ook
weer vruchten af. De vorst legt wel
belasting op, maar officieel heet het
nog steeds een „bede". De publieke
zaak als zodanig wordt nog niet er
kend. Wie wil reizen doet dat op
eigen gelegenheid en risico. Wegen
aanleg is geen zaak die het rijk
aangaat. Hetzelfde geldt voor hui
zenbouw. Zy die het zich kunnen
veroorloven bouwen hun huizen, de
rest woont in een hut of krot. En
zovoort.
Die middeleeuwse toestanden en
verhoudingen zijn in de Nederlan
den gehandhaafd tot aan het eind
van de 18de eeuw. Dan maken de
Franse revolutionairen een eind aan
de Republiek der zeven verenigde
Nederlanden. De Bataafse Repu
bliek komt tot stand en in de ko
mende tientallen jaren zal zich een
moderner centraal gezag ontwikke
len.
Maar daarvoor? In 1581, hadden de
tegen Spanje in opstand zijnde
Noordnederlandse gewesten, koning
Filips II afgezworen. Zij trokken het
souvereine bestuur aan zichzelf. De
prinsen van Oranje kregen wel een
bijzondere positie, maar officieel
waren zij slechts stadhouder, ofte
wel plaatsvervangend gezagsbekle-
der. De noordelijke Nederlan
den kwamen op eigen benen maar
pasten hun wetten niet aan die
nieuwe verhoudingen aan. De „Sta
ten" waarin meer dan voorheen de
vertegenwoordigers der steden een
eerste viool speelden, waren opper
machtig. En het provinciaal en ste
delijk belang kwam hierbij duidelijk
in de eerste plaats. Behendige
staatslieden als Johan de Witt wis
ten met het veelkoppige monster
dat „Staten" heette, nog wel zo te
manipuleren dat er centaal het
nodige werd geregeld. Maar als zij
wegvielen, bleef er van enige goede
samenwerking op centraal niveau
bitter weinig over.
Met name in de zeventiende eeuw
kon een koopmanscentrum als Am
sterdam zich alles permitteren, zelfs
een opstand tegen de Prins van
Oranje. De „regenten", heersen
de klasse in de steden, bestuurden
die steden zoals hun dat goeddunk-
te en met geld dat via de handel
rijkelijk binnenvloeide. Ook nu was
er van een publieke financiering nog
geen sprake. En Amsterdammers of
Leidenaren voelden zich in de éér
ste plaats Amsterdammers of Leide
naren. Daarna kwam het besef dat
zij Hollandei's waren en het begrip
Nederland was nog maar een vage
notie.
Dat is allemaal snel veranderd in
de 19de eeuw. De invloed van de
Franse overheersing met een sterk
centraal gezag deed zich voelen. In
het Koninkrijk der Nederlanden dat
in 1814 tot stand komt. is dat cen
trale gezag er ook duidelijk. Vanaf
dat moment zijn de gemeenten ge
kortwiekt, ook financieel. Het is tij
den lang goed gegaan, maar de toe
stand van nu, waarbij gemeenten
met onmogelijke tekorten kampen,
doen je wel afvragen, of er geen
roer om moet. Wat mij betreft, hoeft
dat roer niet om naar vroeger. Maar
er valt wel te denken aan een uit
gebreide brainstorming over de fi
nanciële verhoudingen tussen rijk
en gemeenten.
J.RB.
(Door Gerard Habraken)
CURAgAO (GPD) Er zijn op korte termijn geen nieuwe
uitbarstingen op Curagao te verwachten. Niet omdat er sprake
zou zijn van een verbeterd sociaal of politiek klimaat, maar
omdat de eenheid onder de vakbonden op het ogenblik ver te
zoeken is. Een algemene staking behoort voorlopig tot de
onmogelijkheden, naar het schijnt.
Daarbij komt dan nog dat de An
tilliaanse regering begin deze week
een dreigende staking bij de mijn-
maatschappij Curacao wist te
voorkomen door de afkondiging van
een „afkoelingsperiode" van dertig
dagen. De vakbond van de mijnwer
kers, de „United Miners Union of
Curacao" (UMUC), legde zich neer
bij een gedeeltelijke tegemoetko
ming in haar eisen en gelastte de
6taking af.
De aanvankelijke samenwerking
tussen de vakbonden is goeddeels
verdwenen nu de politieke partijen
om het hardst dingen naar de gunst
van de vakbondsleiders. Want Cura
cao begint zich voor te bereiden op
het verkiezingsspel. De kaarten lig
gen op tafel. De kandidatenlijsten
zijn ingediend. De machtstrijd kan
beginnen.
Ex-bokskampioen Pap» Godet, de
leider van de Curacaose havenar
beiders, die tijdens de rellen van 30
mei door de politie werd neergescho
ten heeft in Venezuela tegenover
radio- en televisieverslaggevers ge
zegd, dat als Ciro Kroon en zijn de
mocratische partij de verkiezingen
op 5 september winnen, er geen vre
de zal zijn op Curacao. „Wij zullen
in een overwinning van Kroon niet
berusten", aldus Godet. die met zijn
dreigende taal hier wel enige dei
ning veroorzaakte
Eenheid verdwenen
In verband met de aanstaande
verkiezingen is van groot belang,
dat de grootste plannen van de oppo
sitionele partijen om een soort van
eenheidsfront te formeren, nu reeds
zijn stukgeslagen. De eenheid van
de eerste dagen na 30 mei sneuvel
de op een punt. waarop hier al zo
veel pogingen tot samenwerking zijn
stuk gelopen: iedere partijvoorzitter
eiste voor zich de leidersplaats op.
Aanvankelijk zijn er nog pogingen
ondernomen om een „onpartijdige" fi
guur te vinden, die als leider van
het te vormen eenheidsfront zou wil
len optreden. Er was echter geen
enkele capabele Antilliaan zonder
politieke binding te vinden, die zich
op dit moment In het politieke ge
woel wilde wagen.
Ditzelfde geluid hebben we ook al
gehoord bij' de formatie van de hui
dige interim-regering. Dat er geen
vooraanstaande Antillianen in dit
tijdelijke kabinet zouden willen zit
ten, stond bijvoorbaat al vast. De
genen onder hen, die tot nu buiten
de politiek waren gebleven voelden
er onder de huidige omstandigheden
niets voor in partijpolitieke machi
naties verstrikt te raken.
Van sommige kandidaat-ministers
is trouwens bekend, dat zij een por
tefeuille hebben geweigerd, omdat
formateur Sprockel hen geen garan
tie kon geven, dat er iets gedaan
zou worden aan het zo langzamer
hand berucht geworden gesol met
het stemmen bij volmacht.
De ministers van dit ogenblik
moesten dus wel weer komen uit de
rijen van hogere ambtenaren, die al
len wel een politiek verleden heb
ben. Deze ambtenaren-ministers heb
ben geen behoefte aan ruzie met
gewezen en toekomstige chefs, wan
neer zij na de verkiezingen
weer zulien zijn teruggekeerd tot hun
oude status van overheidsdienaar.
Het kabinet karaktiriseert zich
zelf misschien nog wel het beste ln
ste twee punten die handelen over
rust, orde en vrije verkiezingen, be
ginnen alle volgende paragrafen
met: „de regering zal niet.
Het voln.achtensysteem zal echter
ook weer een rol spelen bij de aan
staande verkiezingen ex-premier
Kroon zei hierover in de laatste sta
tenvergadering, die hij als rege
ringsleider bijwoonde: „De demo
cratische partij heeft zoveel trouwe
aanhangers, die de volmachten op
halen van hun zieke en afwezige fa
milieleden, dat wij evenveel volmach
ten verwachten als voorheen"*.
Uit de samenstelling van de kan
didatenlijst van de Democratische
party mogen we opmaken, dat bü
een overwinning van deze partij, de
regering-Kroon min of meer in de
oude samenstelling zal terugkeren.
Een uitzondering daarop vormt ex-
minister Bikker. De kritiek die al
jarenlang bestond op zijn nogal on
stuimige privé-leven is nu blijkbaar
ook tot de partij doorgedrongen.
Zijn naam komt tenminste in geen
enkel stuk meer voor.
Het merendeel van de zeven op
positiepartijen zal waarschijnlijk de
verkiezingsdag niet eens halen.
Zij zullen struikelen over de ..hand
tekeningenclausule" in het kiesre
glement.
Er is tegen deze handtekeningen-
clausule al meerdere malen gepro
testeerd. Indien alle lijsten volgete-
kend worden, is daarna van 3500
personen bekend hoe zij zullen gaan
stemmen. Dit kan nooit de bedoe
ling zijn geweest van een wot. waar
in wordt gesproken over geheime
verkiezingen. Bovendien brengt de
ze zaak allerlei vreemde uitwassen
met zich mee. De lijsten met hand
tekeningen (plus naam en adres van
de ondertekenaar) liggen voor ieder
ter inzage en worden in het rege
ringsblad „La Prensa" gepubli
ceerd.
Het is dan ook niet vreemd, dat
veel ambtenaren-met-ambities-naar-
hogerop zich haasten om de lijst van
de Democratische Party te onder
tekenen. Hetzelfde geldt by voor
beeld ook voor mensen die een le
ning hebben of wensen by de volks
kredietbank.
Arbeiderspartij
Geheel onverwachts heeft zich op
het laatste moment nog een arbei
dersparty aan het verkiezingsfront
gemeld: ..Frervte Obrero y Libera -
cion 30 di mei" (.Arbeiders- en
Bevrydingsfront 30 mei"). Lijstaan
voerder is de reeds in dit artikel ter
sprake gebrachte Papa Godet). Nr.
3 op de lüst staat Stanley Brown,
eveneens een revolutionaire figuur,
die nog steeds in voorarrest zit in
verband met de rol die hy heeft ge
speeld voor en tydens de rellen.
Een andere arbeidersparty, die zou
hebben kunnen rekenen op de steun
van de vakbonden, heeft zyn ge
boortedatum niet mogen haJen.
Het interim-kabinet van
de Nederlandse Antillen Van
links naar rechts A. Muyale,
Onderwijs, Cultuur en Op
voeding. H. Weber, vice-pre
sident, Sociale en Economi
sche Zaken, G. C. Sprockel.
minister-president. Justitie
en Algemene Zaken, D. E.
Calvo, Financiën en Wel-
vaartszorg, F. Werner, Ver
keer en Vervoer, R. Pietersz,
secretaris van de raad van
ministers.
Deels omdat er vakbonden waren,
die zich niet met politiek wilde inla
ten, deels omdat sommige vakbonds
leiders al bindingen hadden met
andere, bestaande, politieke par
tyen.
De URA (Union Reformista Antil-
liano) een party met D'66-allures.
had reeds enkele vakbondsleiders in
zyn gelederen opgenomen. terwyi
van de leiders van de vakbond van
Shellarbeiders reeds lang bekend
was. dat hun sympathie uitging
naar de Democratische Party.
Het huidige interim-kabinet heeft
tot taak vrye een geheime verkie
zingen te organiseren. Maar het kan
aan de handtekeningen- en volmach
tenkwestie weinig doen. Het wyzi-
gen van de kieswet is immers het
werk van de staten en daarin heeft
de Democratische Party de meer
derheid. Dat betekent in de praktyk
dat er niets gebeurt.
Die Antillianen. die geweigerd
hebben in het interim-kabinet zit
ting te nemen, omdat zy niet de ga
rantie kregen dat de kieswet op de
ze punten zou worden gewyzigd.
hebben het waarschynltfk wel by
het rechte eind gehad.
DEN HAAG (GPD) By het sor
teren van de post op het districts
postkantoor aan de Rijswykseweg te
Den Haag zyn gisteren drie brieven
en een ansichtkaart ontdekt, die ge
frankeerd zyn met een valse post
zegel. De lichtblauwe zegel is 3,5
maal 2.5 cm. groot en geeft een voor
stelling van de landing op de maan.
De tekst op de zegel luidt: Neder
land 25 c .en ..lunar module apollo
11 moon julij 1969". Aangezien het
kennelyk geen sluitzegel is, levert
een en ander een strafbaar feit op.
De opsporingsdienst van de PTT. die
al in een bepaalde richting denkt wat
de maker betreft, heeft de zaak ln
onderzoek.
De eerste brief, die men vond, was
ln Haarlem afgestempeld op 17 juli
De enveloppe was open en bevatte
een reproduktie van een willekeurig
stukje uit een krant. De twee ande
re brieven en de ansichtkaart waren
in Den Haag gepost. Als men de brie
ven tegen het lioht houdt, kan men-
zien. dat er een dergelijk s tukje
krant in zit.
De brief uit Haarlem en één der
andere brieven zijn aan hetzeldfe a-
dres gericht. Alle geadresseerden wo
nen echter in een bepaalde wijk
van Den Haag.
De uitvoering van de zegel is by-
zonder verzorgd. De kartelrand duidt
erop. dat er minstens één heel vel
van moet zyn gedrukt.
Prinselijk huwelijk
Het huidige geval lykt veel op het
geen by het huwelyk van Prinses
Beatrix en Prins Claus gebeurde. De
Haagse graficus J. C. W. ontwierp
en drukte toen een speciale huwe-
lykszegel en plakte deze op enkele
brieven. Hy deed dit om aan te to
nen. dat de toenmalige minister van
Verkeer en Waterstaat, K. G. Suur-
)Ufr
hoff, ongelyk had met zyn bewering
dat er niet voldoende tyd was ge
weest om een dergelyke postzegel
uit te geven. De graficus werd toen
veroordeeld tot twee boetes van f 10.-
elk.
Iets dergelyks deed zich voor bi;
het zilveren huweiyksfeest van Ko
ningin Juliana en Prins Bernhard.
De lithograaf J. V. uit Oss kreeg
t«en opdracht een zegel te ontwer
pen voor het zilveren huweiyksfeest
van zyn schoonouders. Eén van de
zegels plakte hy op een brief, die ln
Engeland werd gepost. Deze brief
werd normaal afgestempeld en in
Nederland bezorgd. De zegel vertoon
de de portretten van 't zilveren (Ven-
raayse) bruidspaar en droeg als
tekst republiek Venray, Pays Bas,
J. E. M. Janssen.
LEIDEN (GPD) Samenklon- gangspunten worden aangenomen het eerste kwartaal by AKU heeft f 91.300 een Jaaromzet zzyn bereikt Badische Amlin (BASF» op 18.000.
terineen van ondernemingen zijn om uit te maken wie wat moet heb- de koersverhouding van AKU en van f 5.301,2 min., terwyl een netto- Sprookjes zyn de wereld nog nie
h ben. Uitgaande van de beurskoersen KZO wat dichter by elkaar gebracht, winst zou zyn behaald van f247,1 uit en daarom is het best mogelyk da
de laatste jaren naast se g het moment waarop ruchtbaar- Toch is de koers/winstverhouding min. Per werknemer zou de omzet de AKUZO-groep zo zij gerealiseer
en inslag geworden. Er moet een wer(j gegeven aan de verloving voor aandelen AKU gunstiger dan zyn uitgekomen op f58.063 en de wordt, in de toekomst tot een nc
die voor KZO.
LEIDEN (GPD) Samenklon
teringen van ondernemingen zijn
de laatste jaren haast schering
en inslag geworden. Er moet een
fusie van formaat worden aan
gekondigd, wil de financiële we
reld er nog door in rep en roer
worden gebracht. Welnu, een
dergelijke gebeurtenis deed zich
voor toen AKU en KZO aankon
digden dat de mogelijkheden tot
volledige samenwerking ernstig
worden bestudeerd.
Als zenuwcentrum van het finan-
cieel-economisch gebeuren heeft de
effectenbeurs onmiddellyk heftig ge
reageerd op de reeds in een pril sta
dium bekend gemaakt plannen AKU
vast en Zout flauw was de betiteling
der beursoverzichten, toen de offi
ciële beursaffaire een weerspiegeling
kon bieden van de reacties van het
publiek, ondanks het feit dat er nog
geen enkel inzicht bestaat in de
voorwaarden waarop de fusie uitein-
delyk tot stand zal worden gebracht.
Uiteraard worden er allerlei ver
onderstellingen geopperd over de
ruilverhouding van de aandelen KZO
in die van de AKU-groep, welke ove
rigens zelf nog in de couveuse
ligt wegens de integratie met de
Glanzstoff-groep. Aanvankelyk was
de beurs van mening dat er een ruil
van één op één zou plaatsvinden,
maar by nader inzien overheerste
toch de mening dat de verhouding
meer ten gunste van de aandeel
houders van KZO zou uitvallen.
By het berekenen van de juiste
ruilverhouding komt heel wat kyken
en er kunnen verschillende uit
gangspunten worden aangenomen
om uit te maken wie wat moet heb
ben. Uitgaande van de beurskoersen
op het moment waarop ruchtbaar
heid werd gegeven aan de verloving
zou zeer in het voordeel zyn van dp
aandeelhouders van KZO. omdat
de koers van hun aandeel van f20
nominaal vorige week vrydag uit
kwam op f 152,90, terwyi een aan
deel AKU toen op f 117,70 stond.
Dit zou betekenen dat er 11/3
aandeel AKU stond tegenover een
aandeel KZO. Nog iets gunstiger
komt het uit als gezien wordt naai
de hoogste koersen, die dit jaar voor
beide fondsen zyn voorgekomen en
wel f 200,50 voor KZO en f 136.80
voor AKU. In dat geval wordt het
1,45 aandeel AKU voor een aandeel
Zout.
Verward in draden
Berekeningen van de intrinsieke
waarde kunnen uiteraard ook ge
maakt worden, maar dan bestaat er
kans dat men verward raakt in de
vele draden, die door beide concerns
lopen. Ook komt men dan niet uit de
knoop met de maatstaven die moe
ten worden aangelegd om het ver
schil in conjunctuurgevoeligheid aan
te geven, of om de groeiverwachtin
gen van de beurs te verdisconteren
Een feit is dat de beurs altyd meer
waarde heeft toegekend aan aande
len KZO dan aan die van AKU.
welk fonds nog altyd met de con
junctuurgevoelige textielsector wordt
vereenzelvigd.
Koers en winst
De byzonder gunstige gang van
zaken in het afgelopen jaar en in
f 91.300 een Jaaromzet zzyn bereikt
van f 5.301.2 min., terwyl een netto
winst zou zyn behaald van f247,1
min. Per werknemer zou de omzet
zyn uitgekomen op f 58.063 en de
nettowinst op f2.706
By AKU is de koers negenmaal
hoger dan de winst per aandeel en
by KZO ingeveer 13-maal. Een fac
tor. die ook in aanmerking moet wor
den genomen is dat AKU een ar
beidsintensiever bedrijf is dan dat
van de kapitaalintensievere KZO-
groep
Omzet per man
Over 1968 behaalde AKU by een
personeelsbezetting van 66.700 een
jaaromzet van f3.320,6 mln„ de net
towinst kwam uit op f 143.1 min. Dit
betekende per werknemer een omzet
van f 50.000 en een nettowinst van
f2.150. By de nog veel kapitaalinten
siever KZO-groep, waar 24.600 per
sonen werkzaam waren beliep de om
zet f 1.980.6 min en de nettowinst
f 103.7 min., of resp. f 80.500 en
f 4.215 per werknemer.
Voor beide bedryven samen geno
men zou by een personeelsbestand
Bij andere concerns
Ter vergelyking diene dat voor de
Koninklyke/Shell groep de omzet per
werknemer uitkomt op f 197.242 en
de nettowinst op f 18.152. By Hoog
ovens is de omzet per werknemer
f70.000 en de nettowinst f5.818. by
Unilever respectievelyk f 64.205 en
f2.391 en by Philips f36.682 en
f 1.654
Omgerekend in dollars zou AKU
zo uitkomen op een omzet van 16.000
dollar per werknemer, hetgeen iets
gunstiger is dan de uitkomsten van
ICI (Imperial Chemical Industries)
waar een omzet per werknemer wordt
behaald van 15.000 dollar per jaar.
Dow Chemical Corporation. een
Amerikaans concern, komt op 38.000
dollar, Du Pont op 28.000. Union Car
bid op 25.000 het Duitse chemische
concern Höchst op 20.000 dollar, Far-
ben Bayer eveneens op 20.00 en
Badische Amlin (BASF) op 18.000.
Sprookjes zyn de wereld nog niet
uit en daarom is het best mogelyk dat
de AKUZO-groep zo zij gerealiseerd
wordt, in de toekomst tot een nog
groter lichaam zal uitgroeien. Daar-
by moet dan echter wel bedacht wor
den dat een groot bedryf niet goed
is omdat het groot is, maar omdat er
efficiënter met de beschikbare men
sen en middelen kan worden omge
sprongen.
Fantasierijke mensen in de finan
ciële wereld zouden nog allerlei com
binaties kunnen bedenken welke tot
vergroting van de AKUZO-groep zou
den kunnen bydragen. Gist-Broca-
des, zegt dan de één. neen. zegt een
met nog meer fantasie begiftigde:
Unilever.
Biologisch middel
Daarby wordt dan gewezen op de
elkaar overlappende produkties van
de levensmiddelen en zeepsectoren
van de KZO. Zwanenberg's fabrieken
en Anton Hunink zitten Unox en de
andere levensmiddelenbedryven van
Unilever in het vaarwater. Duyvis
maakt sla aan evenals Calvé, ter
wyl de huishoudelyke produkten van
Kortman en Schulte en Dobbelman
een biologisch voorwasmiddel zouden
kunnen zyn voor een band met Uni
lever.
Het zyn uiteraard fantasieën waar
aan men zich waagt, doch als gelet
wordt op de pogingen, welke Unile
ver heeft gedaan om tot basisverbre
ding te komen door aansluiting te
zoeken by het brouweryconcern Al-
lied Breweries of een Brits bedryf
van wegwerpartikelen dan is de fan
tasie niet zo wild als het lykt.
GRONINGEN GPD) De indruk
van de aanstaande dienstplichtige
over de militaire dienst is over het
algemeen neutraal of ongunstig. Men
verwacht weinig nut van de dienst,
maar gelooft wel dat het plezier de
narigheid zal overtreffen. Overigens
Is de helft van de aanstaande recru-
ten van mening, dat er een derde we
reldoorlog op komst is.
Dat zyn resultaten van een onder
zoek dat de Groninger student in de
sociologie Luuk Knol (26) instelde
en dat Is neergelegd in een docto
raalscriptie („enkele aspecten van
de houding van de aanstaande dienst
plichtige tegenover de dienstplicht)".
De heer Knol moet zelf nog ln mi
litaire dienst en tydens een van de
keuringen, die hy moest ondergaan,
kwam by hem de gedachte op eens
te onderzoeken welke motieven de
aanstaande dienstplichtigen bezig
houden. Hy stuurde bijna 200 vragen-
ïysten de deur uit naar 18- tot 20-ja-
rigen, die reeds waren goedgekeurd
en in dienst zouden moeten. (Een
steekproef uit 't inschryvingsregister
van de afdeling militaire zaken van
de gemeente Groningen). Ongeveer
73 procent stuurde de vrageniyst in
gevuld terug.
Uit het onderzoek bleek dat 75.6
pet. een kortere diensttyd wenst.
Geen opvallend cyfer. Wel opvallend
daarentegen is dat 1.4 procent een
langere diensttyd wenst en 113 te
vreden is met de huidige diensttyd.
By na 71 procent van de ondervraag
den heeft 'n ongunstig oordeel over
de dienst. De dienst wordt vooral er
varen als een onprettige onderbre
king van studie of loopbaan. De dis
cipline wordt door 5,1 procent over
dreven geacht.
Slechts vyf procent van de onder
vraagden meent dat men een recht
vaardiger behandeling verkrygt ln
de dienst, 41.8 procent daarentegen
vindt de maatschappij rechtvaardi
ger en 27 procent vindt de dienst
even rechtvaardig als de maatschap
pij-
Ten aanzien van de mogeiykheid
tot democratisering van he; leger is
men gematigd optimistisch: 32,6 pro
cent meent dat een beetje democra
tisering mogelyk is. 24,1 procent ge
looft daar echter helemaal niet in.
De vraag naar de wyze waarop het
leger het meest dienstbaar aan de
vrede gemaakt kan worden wordt
als volgt beantwoord: 39 procent
meent dat het leger ingeschakeld
moet worden by de ontwikkelings
hulp of ander sociaal werk, 22,7 pro
cent ziet een vredestaak in de navo-
activiteiten, 12,1 procent meent dat
de vrede het meest gediend kan wor
den in een vn-leger.
Een officiersfunctie wordt door de
as. dienstplichtigen wel geambieerd,
maar voornamelyk om sociaal-econo
mische redenen. De betekenis van
nationale symbolen schat men niet
erg hoog meer, zo biykt uit het on
derzoek. Het aantal principiële dienst
weigeraars is 2.8 procent, hetgeen
vergeleken met het aantal werkeiyk
dienstweigeraars hoog te noemen is.
Bepaald pessimistisch is de visie
op het eventueel uitbreken van een
derde wereldoorlog. Vyftig procent
van de ondervraagde meent dat er
zeker (27,7 procent) of wa&rschyn-
lyk wel (22 procent) een wereldoor
log zal uitbreken en 62,4 procent
meent dat er dan kernwapens zullen
worden gebruikt.
Van de Chinezen heeft men het on
gunstige beeld terwyl de Russen en
Amerikanen daarby vergeleken vry
gunstig afsteken en nauweiyks ver
schillende gemiddelde waardering
krygen. Chinezen worden het meest
genoemde als strevers naa. wereld
overheersing, gevolgd door de Rus
sen en dan pas de Amerikanen.
Het genoten onderwys biykt van
invloed te zyn op de militaire dienst.
De hoogste en laagste onderwysni-
veaus reageerden het meest posi
tief Politieke voorkeur voor een
centrumparty (ARP, KVP, CHU)
gaat samen met een positief oordeel,
in tegenstelling tot politiek links
(PvdA, D'66, PSP, PPR, CPN).
Rechts (WD. BP, GPV) neemt hier
een tussenpositie in.
'ADVERTENTIE)
DE KASTEN-SPECIALIST
Hooglandse Kerkgracht 47—49
hoek Nieuwstraat - TeL 01710-33078
600 modellen
uniek in de kastenwereld.
Haarlem - Den Haag - Leiden j
