Leidsch Dagblad | 1969 | 3 juli 1969 | pagina 3

IGeef de Antillen tweetalige

Scholen i

Brood voor de eenden

Promoties

Oud-Leidenaar doet
't goed in Australië

lil zes jaar vroegen
7137 priesters

Eindexamen Chrom dispensatie

Kweekschool Leiden

Dr. J. Pli. cle Palm pleit uit liefde voor het CuraQaose kind:
a

Zittenblijvers

j INTREDE KAND.
R. HASSEFRAS

Kurk op olie

In Nederland hoogste percentage

Academische

examens

Gouden
doctoraten

UNIEK VOOR LEIDEN

'UWELIER v. d. WATEP

(ONDERDAG 3 JULI 1969

LETDSCH DAGBLAD

PAGINA S

evel, C/

nai

inji

_ldDj LEIDEN Het proefschrift waarop de heer J. Ph. de Palm
Onlangs in Leiden tot doctor in de letteren promoveerde, is een
u.fverk met een lange aanloop geworden. Het draagt de titel
„Het Nederlands op de Curacaose school". Dr. J. Ph. de Palm
iestpraat er fervent over, alsof het een voornaam stuk van zijn
leven heeft bepaald.

lands taalgebruik van die Antillianen
Fouten, die niet voortkwamen uit
een te geringe woordenschat, maar
die regelrechte fouten waren tegen
de structuur van het Nederlands. In
Holland, stelt dr. De Palm daar
naast vast, blijft 40 van de kin
deren op de lagere school één of
meerdere malen zitten. Voor de An
tillen is dit percentage maar liefst
76 Hij gelooft dat dit zeker ook
te wijten is aan de geschetste grote
taaiovergang.

„In mijn tijd", aildus dr. De Palm
die van "38 tot '49 onderwijzer is ge
weest op Curasao en Aruba, „mocht
je zelfs niet op de speelplaats in
het Papiamento praten. Daarin is nu
een kentering ten goede gekomen.
Het Papiamento wordt nu ooglui
kend toegestaan. Dat is mij niet ge
noeg. Ik wil het hebben voorgeschre
ven"

In Friesland heeft hij tweetalige
scholen bezocht, en was enthousiast
over het daar gehanteerde systeem
Dat systeem toegepast op, om te
beginnen, proefscholen op Curacao,
betekent in de praktijk dat het Pa
piamento in de beginklassen voer
taal wordt. Rekenen, lezen en
schrijven worden in de moedertaal
aangeleerd. In de vier hoogste klas
sen kan naar Fries voorbeeld
het Nederlands als voertaal worden
gebruikt, met handhaving van en
kele uien Papiamento.

„Ik ben mij er van bewust", ver
zekert dr. De Palm. „dat ik hiermee
een zware wissel trek op mijn eigen
mensen, de onderwijzers die het
kind moeten gaan opvangen in zijn
eigen taal". Merkwaardigerwijs vreest
hij tevens een zekere tegenstand bij
de ouders van schoolgaande kinde-

ADVERTENTIE)

festi Inderdaad merkt hij op een ge
geven moment op: „Dit boek is ge-
chafroeid. Dit is iets dat me altijd
nariaeeft bezig gehouden, al vanaf de
jerste dag dat ik in '38 op de An-
sillen voor de klas kwam te staan.

Mleen, Jules de Palm zei toen niet
:nd|oveel als nu dr. J. Ph. de Palm,
111 begrijpt u".

De 47-jarige Hagenaar stelt in zijn
proefschrift voor, op Curasao en-
tweetalige experimenteer-scho-
Nlen naar Fries model in het leven
te roepen. Op het ogenblik is het
Chnamelijk voorschrift, dat het Neder
lands voertaal dient te zijn bij het
lager onderwijs. Dr. de Palm heeft
Dri'geconstateerd, dat het door het
angstvallig buiten de school houden
van het Papiamento (de moedertaal
de Curacaose bevolking) er on
nodige lasten op de nek van de An-
leerling worden geladen.

„U moet zich even voorstellen dat
ektU als Hollander in de eerste klas
navan de lagere school komt. Einde
lijk is de grote dag dan aangebro
ken. U komt daar, en dan staat
idaar senor Alfonso Fernandez, die
u begint toe te spreken in het
2jSpaans. Zo en niet anders is de si
tuatie op de Antillen. Deze overgang j
,0- is voor het kind veel te groot Een j

Hollandse jongen die naar een Hol-
18'landse school gaat, valt deze over-
v, gang al zwaar. En daar bovenop
voor de Curagaoënaar dan nog eens
Di deze moeilijkheid".

Dr. De Palm heeft opstellen on
derzocht van kinderen die tien jaar
Vj lang, vanaf de eerste schooldag, In
het Nederlands, zijn onderwezen. Hy
vond vele afwijkingen in het Neder-

LEIDEN HAZERSWOUDE. De
heer R. Hassefras, die 9 maart 19/
27 te Hazerswoude werd geboren en
van 1953tot 1959 een filiaal in Leiden
beheerde, daarna zeven jaar in Ede
een kruidenierswinkel exploiteerde
en thans reeds geruime tijd evange
lisatie-arbeid onder de schippers in
Lobith verricht, zal zondag 17 augus
tus in het predikambt worden beves
tigd. Hij wordt dan voorganger van
de Geref. Kerk in Musselkanaal.

De heer Hassefras heeft onder lei
ding van een zevental predikanten
theologie gestudeerd en werd op 28
november van het vorig jaar door
de classis Arnhem en zes dagen la
ter door deputaten van de particu
liere synode van Gelderland op grond
van art. 6 van de kerkorde (singu
liere gave) toegelaten tot het ambt
van predikant in de Geref. Kerken
in Nederland.

LEIDEN Aan de Leidse Univer
siteit is de heer W. J. M. Osse, we
tenschappelijk medewerker eerste
klasse by het Zoölogisch Laborato
rium te Leiden, tot doctor in de wis
kunde en natuurwetenschappen ge
promoveerd op een proefschrift, ge
titeld „Functional morphology of
the head of the orch (Perca fluvia-
tilis L.): an electromyographic stu
dy". Promotor was prof. dr. D. J.
Kuenen.

Voorts is de heer P. van Schilf-
gaarde, advocaat en procureur te
Capelle aan de IJssel. tot doctor in
de rechtsgeleerdheid gepromo
veerd op een proefschrift, getiteld
„Toerekening van rechtshande
lingen". Promotor was prof. mr. H.
Drion.

Tenslotte promoveerde de heer F.
C. Fischer tot doctor in de wiskun
de en natuurwetenschappen op een
proefschrift getiteld „Pyridineboron-
zuren". Promotor was prof. dr. E.
Havinga.

ren. „Wij zullen de ouders moeten
overtuigen dat dit uit liefde voor
het kind gebeurt, en dat hun kind
geen tweede-rangs kind is als het
naar een tweetalige school gaat".

Op deze overwegingen berust zijn
voorstel een aantail proefscholen in
te stellen op het grootste eiland van
de Nederlandse Antillen, Curasao.
Uit publiciteitsoogpunt valt 't idee
van daaruit beter te verkopen,
meent hij.

Waarom eigenlyk een tweede taal
naast het Papiamento op de Antil
len? Dr. De Palm vindt in deze
vraag een goede aanknoopmogelijk-
heid voor een iets wijder betoog

DR J. PH. DE PALM

over de economische en staatkundige
gebondenheid van de Antillen aan
Nederland. „Het Papiamento is te
klein. Je kunt vanuit het Papiamen
to geen Spaans, Italiaans of Engels
leren. Je hebt dus één taal nodig
met een goede structuur, van waar
uit Je dat wel kimt".

En na deze inleidende verklaring:
„Als u nu vraagt: waarom neem jn
voor die ene taal niet het Spaans
of het Engels, dan zeg ik: De dag
dat iemand ontdekt dat je van cac
tussen op Curasao een bestanddeel
kunt maken dat onontbeerlijk is orr
naar de maan te gaan, dan pleit ik
voor onafhankelijkheid en voor een
wereldtaal. Maar zolang wij econo
misch zo gebonden zijn, ben ik liever
Nederlander dan dat Curasao een
kolonie wordt van Amerika of Vene
zuela, dat je vanuit Curasao op eer.
heldere dag kunt zien liggen De
Nederlandse regering garandeert mij
historisah meer".

„Maar volgens mij en iedereen
die de eilanden kent, moet het hier
mee eens zijn is het onmogelijk
dat de Antillen volkomen onafhan-
kei ijk worden. Het leeuwendeel van
de middelen van bestaan wordt ge
leverd door de oliemaatschappijen
die rich hier hebben gevestigd. De
laatste tijd begint het toerisme op
te komen, maar het staat nog in de
kinderschoenen. Wij drijven als een
kurk op de olie. Dit is een gegeven,
daar kom je niet vanaf".

Di-, De Palm, die thans de functie
bekleedt van hoofdcoördinator van
het centraal bureau toezicht op de
Curasaose bursalen te Den Haag, is
de eerste Antilliaan die promoveerde
in de letteren. Van zijn promotie
werden televisie-opnamen gemaakt
voor Tele-Curasao en Tele-Aruba
De promotie werd o.a. ook bijge
woond door de gevolmachtigd minis
ter van de Nederlandse Antillen in
Nederland, dr. E. Jonckheer.

Dr. De Palm hoopt dat rijn sug
gesties doordringen tot de betreffen
de instanties op de Antillen. Het ex
periment, meent hij in zyn proef
schrift, waarvan ook een cannier- j
oiële uitgave bij Walters-Noordhoff
het licht zaïl zien, kan moeilijk ten
nadele van het Curagaose kind uit
vallen.

LEIDEN Tal van Australische
huizen zyn opgesierd met kunstig
houtsnijwerk dat is vervaardigd
door de oud-Leidenaar Peter Otto,
diens vader Pieter en zyn 23-jarige
zoon Laurence.

De drie geslachten Otto oefenen
hun handnijverheid uit in een klein
werkplaatsje in Surry Hill bij Sydney.
Ze kunnen nu een behoorlijke prijs
vragen voor hun tijdrovende kunst
voorwerpen. Daar is dan ook 17
jaar hard voor gewerkt.

Volgens de 50-jarige Peter Otto
hoeft htf voorlopig niet naar ander
werk om te zien. want d* vraag
naar „klassiek" gesneden meube
len neemt nog altyd toe. fly heeft
hiervoor zijn eigen theorietje.

Van links naar rechts Peter, j
Pieter (80) en Laurence met één j
van hun artistieke voortbrengse
len.

„Ik dacht dat in dit jonge land de
bevolking eerst het land moesit ont
ginnen en huizen moest bouwen. En
nu dat zo*n beetje gebeurd is, willen
de mensen hun woningen verfraaien".

In de familie Otto, die eertijds aan
het Levendaal woonde, wordt al
meer dan 30 ja ai* aan houtsnijwerk
gedaan. De Otto's leggen zich niet
alleen op het maken vam schoor -
alleen toe op 't maken van schoor -
meubelen, maar ook op eervolle
opdrachten, zoals een wapenschild
voor de Australische regeringszetel,
preekstoelen en wandornamenten.

LEIDEN Aan de Leidse Univer-
siteit zyn geslaagd voor het kand.
examen II geneeskunde de dames

E. D. Blok. J. N. van Doorn, M. L.
Visser-van Heek, Den Haag; M. J.
Herfst, M. E. Klupsteen, M. G. Ch. L.
Lie Hon Fong, Leiden; M. V. Rad-
maker, Schiedam; C. A. Roeterink,
Bloem endaal; M. L. Ch. Schieman
(cum laude). Leiderdorp; M. L. Wes-
tedt, Hilversum en de heren R. H. J.
ten Berge, Den Haag; P. W. Briët,
Deventer; E. Bruijnsteen, Den Haag;

F. P. Bueno de Mesquita, Leiden; R.
C. M. Carpentier, Rotterdam; A. A.
Fortuin, Den Haag; C. Th. Herweijer.
Rotterdam; B. A. M. Kauer, Den
Haag: M. E. Krol. Voorburg; J. L. M.

van Pelt. Den Haag; G. C. van der
Plas, Leiden; P. L. van der Plas.
Katwijk aan Zee; C. van Rees, Slie-
drecht; H. J. van der Rhee, Biltho-
ven; H. Rijckborst, Rijswijk; J. A. W.
Schepman, Leidschendam; S. V.
Sleeswijk Visser, P. P. Taverne, J. P.
Terwiel. Den Haag: R. F. A. Thijs-
sen, Wassenaar; R. H. A. Tjong
Ayong. Leiden: R. Vriesendorp. Arn
hem; A. Th. M. van dei- Zon, P. van
Zonneveld, Leiden: J. van Zwieten,
Den Haag; K. J. van Zwieten. Al
phen aan den Rijn: doet. ex. Ned.
recht de heren A. W. Kist, Oegst-
geest; A. S. Rueb. Rheden; C. J. P.
van Baasbank, Haarlem; J. Wisse,
Leiden; en mej. M. I. v. Dobben de
Bruyn, Hazerswoude; semi-artsex.
de dames D. M. Dukkers van Emden,
Amsterdam; M. I. Kooien, Nootdorp;
E. C. M. Plag, Den Haag: en de he
ren W. L. van Heijningen, Leiden:
C. J. C. M. van Lieshout, Rotterdam;
J. A. Lubbers, Breda; P. A. M. Mas-
j sizzo. Wassenaar; artsex. de heren
J. A. v. d. Does, Arnhem; J. D. M
Feuth, Rotterdam; J. A. M. Fliescher,
j Bergen op Zoom en G. Ch. J. M. M.
Legem, Leiden.

i Kerkelijk leven

NED. HF-RV. KERK

I Beroepen te Deil: L. Westland,
I kandidaat te Huizen, te Emmen: G.
J. T. van Dijk, te Spijkernisse.
I Aangenomen het beroep der ge-1
Inerale synode tot predikant tot bij
zondere werkzaamheden ten dienste
van het Nederlands Bijbelgenoot-
schap) W. C. Verstoep, te Assen.
GEREF. KERK
Beroepen te Sneek: J. M. Lam-
mensma, te Schiedam.

Bedankt voor IJmuiden: D. C. Fi-
ret te Eefde.

GEREF. KERK (vrijgemaakt)
Aangenomen Bunschoten-Spaken
burg: K. J Kapteyn. te Appingen-
dam-Overschild.

Bedankt voor Amsterdam: T.
Boersma te Assen.

CHR. GER. KERK
Beroepen te Hillegom: A. Bakker,
kandidaat te Broek op Langendijk.
te Maassluis: R. van Beek, kandi
daat te Ede.

GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Haarlem, Herkingen.
Kortgene, Leiden, Portugaal en te
Westkapelle: R. Boogaard, kandi
daat te Nissen, te Aalburg, 's Gra
venpolder. Hooffddorp. Poederoyen,
St. Annaland en Oud-Beyerland: J.
Mol, kandidaats te Hardinxveld.

LEIDEN Voor het eindexamen
van de Chr. Kweekschool in Leiden
zijn geslaagd:

J. H. v. Bemmel. Leiden; J. W.
Bergman. Katwijk a. Zee: A. Bloe-
mendaal. Leiderdorp; M. C. Bos, Lei
den: A. B. Brouwer, Katwijk a. Zee;
J. Ch de Graaff, L. Groenewegen,
Leiden; R. Y. Jager, 's-Gravenhage;
M. Labordus, Leiden; M. A. C. Lind-
hout, Voorburg; J. P. v. Roon, Kat
wijk a. Zee; A. R. Roosing, Leiden;
H. J. Salman, Noordiwyk; P. v. d.
Schinkel. Voorschoten. T. J. Sloots,
Katwijk a. Zee; G. Steenwyk, Abbe-
nes; C. Teeuwen, Leiderdorp; P. L.
Tibboel, Lisse; C. J. Woltjer, Leiden.
J. J. de Best, Oegstgeest; H. J. Bok
horst, Nieuw.-Vennep; A. Brands,
Oegstgeest; B. J. Couperus, Wou-
brugge; F. G. Crama, Noordwyk; D.
Erades. C. P. Habraken. C. L. Hel-
mich. F. R. Jacques, Leiden: R. Kool
stra Sassenheim; P Kooreman,
Noordwyk a. Zee; J. Kramers. Voor
schoten; J. M. W. Kroon, Boskoop;
L. W. Kuit. Oegstgeest; M. W. Lam-
binon. Leiden; H. A. v. d. Linden,
Noordwyk a. Zee; C. S. W. Mieog,
Oegstgeest: T. W. Nell, De Kaag:
A. H. den Ouden, Alphen/Ryn; C. J.
Peetsold, Leiden; H. de Ruiter, Abbe-
nes; A. S. Schalkers, Zoeterwoude;
H. D. P. Stolp. W. Tielenburg, Lei
den; P Timmers, Nw.-Vennep; J. P.
C. Vogel. Boskoop.

J. Boon. Wassenaar; A. de Bres,
Voorschoten; C. Durieux, J. P. Dijk-
drent, Y. M. v. Eijbergen. Katwijk;
E. J. Glasbergen. Rijnsburg; A. H.
Gouw, K. Heinrich, Leiden; J. W.

Heijmans, Voorschoten; L. E. de Jong
Katwijk a. Zee; C. Keizer Alphen a/d
Rijn; L. D. v. Klaveren, Wassenaar;
D J. Koldenhof, Leiden: N. Labor
dus. Leiden; N. NieuwenhuijsenZoe-
termeer; D. L. Oudyk. Alphen a/d
Rijn; W. A Philippo, T. A, Reijer-
kerk, Lisse; T. J. Sleeking, Wasse
naar; D. A. K. Verlaan. Zoetermeer;
W. P. Vochteloo, AarlanderveenJ.
C. Vonk, Alphen a/d Rijn; Z. Zui
dervaart, Leiderdorp.

J. H. Berkhey, Katwijk a Zee; A.
E. v. Driest. OegstgeestB. M. Gorlee.
P. Hemerik, Leiden; F. v. Heusden.
Woubrugge; T. v. Houten, Leiden; J.
K. de Jong. Noordwyk; M. W de
Jong. Katwijk a. Zee; W. M. E. Ke-
pel, L. Kikkert, T. D. J. Klein, C. v.
Kralingen, H. Kreulen. Leiden: C.
Los, Oegstgeest; R Mooten, Tj. v.
Norden, Leiden; A. v. d. Plas. Kat
wijk a. Zee; J. Speelman. Nw.-Ven
nep; J. Verra, Oegstgeest.

A. J. M. Beenhakker. W. F. Buys,
J. J. Dee, Leiden; H. M. C. v. Don
kelaar. Sassenheim; J. Guldemond,
W. Halm, Alphen a/d Rijn; M. v. d.
Kwaak. Sassenheim; A. Leune. Lei
derdorp; E. J. Loen, Leidschendam;
M. A. Mekkes, Voorburg; J. Min
naar d, Bodegraven; L. E. J. A. Moe-
liker, Leiden; A. v. d. Niet, Noord-
wijk; W. Nijenhuis, Leiden; J. E. Pa-
pendrecht, Sassenheim; J. v. d. Plas,
Katwijk a. Zee; M. Raaphorst, Lei
den, G. J. van 't Riet. Wassenaar;
L. J. Schuurman, Nieuwkoop: M. B.
Smits, Noordwykerhout; G. R. Snel.
Hillegom; C. Tijben, Katwijk; M. W.
C. de Vries, Noordwyk a. Zee; M.
Zierikzee Leiden.

Afgewezen 3-

VATICAANSTAD (Reuter) Paus Paulus heeft een onder -
i zoek laten instellen dat over een tijdsbestek van enkele jaren
een beeld moet geven van het aantal priesters, dat de celibaats
verplichting niet meer kan of wil nakomen.

De cyfers, die uit het onderzoek
zyn voortgekomen, laten zien dat
de afgelopen zes jaar 7137 rooms-ka-
tholieke priesters dispensatie heb
ben gevraagd en dat het in 5652 ge
vallen is verleend. Vaticaanse krin
gen, die dit bekendmaakten, zeiden
dat het onderzoek is ingesteld om te
bewijzen, dat de strijd rond het ce
libaat niet zo algemeen is als men
doet voorkomen De cyfers zyn toe-
j gestuurd aan alle vertegenwoordi
gers van het Vaticaan in het buiten
land, mede met het oog op de steeds
sterker wordende vraag of r.-katho-
lieke priesters al dan niet mogen
trouwen. Dit heeft reeds geleid tot
het ontslag van een groot aantal
priesters, met name in landen waar
het streven naar kerkelijke hervor
mingen het sterkst is.

Het aantal aanvragen van 7137
komt neer op iets minder dan twee
procent van het priesterbestand over

(ADVERTENTIE)

DE KASTEN-SPECIALIST

Hooglandse Kerkgracht 4749
hoek Nieuwstraat - Tel. [phone]

Ann mode"en

uniek in de kastenwereld
Haarlem - Den Haag - Leiden

de gehele wereld. De cijfers van de
jaren tussen 1963 en 1968 geven een
j stijgende lijn in het aantal aanvra
gen te zien. In 1966 bedroeg dat 1418
in 1967 1769 en in 1968 2263.

Latfjns-Amerika heeft het grootste
percentage priesters dat wil gaan
trouwen: 3,02 procent op 21854 pries
ters. De Jezuïten, die in de persoon
van enkele leden toch het meest in
de belangstelling hebben gestaan
rond de kwestie van het celibaat,
hebben de beste „religeuze papie
ren". Byna 2 procent van hen heeft
dispensatie gevraagd, tegen 3,86
procent van de dominicanen, 2,23
procent van de capucynen en 2,95
procent van de benedetynen. Paus
Paulus heeft onlangs in een rede
voor de kardinalen gezegd dat hij
verschillende voorstellen, in studie
had om het priesterschap te moder
niseren. Het celibaat noemde hij
niet met name.

Het op bevel van de Paus inge
stelde onderzoek heeft betrekking op
de volgende landen: Italië, Frankrijk,
Spanje, Portugal, Duitsland, Oos
tenrijk, Zwitserland, Nederland, En
geland, Ierland, Malta, Oost-Europa,
Noord- midden- en Zuid-Amerika,
Afrika, Australië en Nieuw-Zeeland.

Volgens de kringen in het Vati
caan had Nederland een bolwerk
van de beweging voor vernieuwin
gen in de kerk het hoogste per
centage priesters dat dispensatie
had gevraagd om te mogen trouwen.

LEIDEN De heren J. L. L.
Werg en A. N. M. Allard herdenken j
maandag het feit, dat zij vijftig jaar
geleden aan de Leidse Universiteit
promoveerden tot doctor in de j
rechtswetenschap.

ADVERTENTIE

FRIESE STAART. EN
vriJLKLOKKEN, MODERNE
STOELTJESK LOKKEN.
ZAANSE- EN
SCHIPPERTJESKLOKKEN

Diverse ANTIEKE
SCHOORSTEEN. EN
WANDKLOKKEN

In ruime keuze en de beste
merken.

Haarlemmerstraat 181

Altijd voordelig,
's Maandags gesloten.

V

LEIDEN Hij was er weer
vanmorgen, broodbezorger A. Bc-
kooij. Iedere morgen tegen half
negen stuurt hij zijn bakkerskar
retje naar het Plantsoen, waar de

ter zijn gekomen. Want ze loeten:
zijn verschijning betekent eten.
Zo gauw de eenden de driewieler
van de heer Bekooij aan zien ko
men, waggelen ze naar de rijweg

eenden dan inmiddels uit het wa- I van de Zoeterwoudsesingel. „Nou

zijn het er niet eens zoveel", zegt
de voederaar. ..Maar moet 'je
's winters eens komen". Hij strooit
al drie jaar lang oud brood voor
de beesten. Die daar „dik" tevre
den mee zijn. Foto LD/Holvastl