Nieuwe tijd dringt door
in het „Israël der Alpen"
Acht overwegingen
om uw salaris
te storten op een
AMRQ -Privé-rekening:
8
AMRO BANK
Italiaanse elite cler Waldenzen bedreigd
Kerkdiensten Leiden en omgeving
Versufte slaven
ZANG ZONDER MUREN
van
bezinning
PAGINA 10
LEIDSCH DAGBLAD
ZATERDAG 14 JUNI 1 |i
(Van onze correspondent Adriaan Luijdjens)
ROME (GPD) Twee dagen nadat zij voor het eerst van
hun leven, reizende per koets over de bergpas van de Mont
Cenis, Italië hadden betreden, schreef zowel Percy Bysshe
Shelley, de grootste lyrische dichter die Engeland ooit heeft
gehad, als zijn uiterst intelligente vrouw Mary opgewonden
brieven aan hun vrienden in Engeland.
Mary schrijft: „Italië is een veel beschaafder oord dan
Frankrijk (zij hadden weken lang per koets door heel Frank
rijk gereisd). Men ziet veel meer bebouwde grond en mensen
die werken en men ontmoet voortdurend boeren op de weg
met karren, die getrokken worden door de mooiste ossen, die
ik ooit ergens heb gezien. De herbergen zijn eindeloos veel
beter en het brood, in Frankrijk oneetbaar, is hier het beste ter
wereld. Frankrijk is naargeestig en onsympathiek. In Italië
ademen wij een andere lucht en alles hier is verrukkelijk".
wat het beschavingspeil der Wal
denzen uitzonderlijk hoog. Thans be
reiken ons helaas berichten, dat
daar een einde aan schijnt te komen.
Maar een week later, toen zij Mi
laan hadden bereikt, was hun oor
deel geheel anders en schreef Shel
ley: „De mensen hier, al bezorgen
7.\j ons geen last, schijnen in lichaam
pn ziel wel een uiterst miserabel
ras. De mannen zyn nauwelijks
mannen. Zy zien er uit als een stam
van versufte, ineengeschrompelde
slaven en ik geloof niet, dat ik ook
maar één glimp van intelligentie
heb gezien in enig aangezicht".
Goed, dat was in 1818 en het huidige
Italië is stellig iets anders. Maai- er
moet een oorzaak zijn voor die tota
lp ommekeer in slechts zeven dagen
tijd.
De verklaring is deze. De Shelleys
kwamen over de Mont Cenis naar
Susa en dat wil zeggen, dat zy het
bergland doorschreden van de Wal
denzen. In een klein gebied woonden
daar ruim 20.000 protestanten, de
resten van de oudste protestantse
gemeenschap in Europa (de Wal
denzen dateren uit de dertiende
eeuw), die zich had aangesloten by
de calvinisten en die dan ook werd
erkend door de Synode van Dor
drecht. Dat kleine stukje Italië, on
derdeel van het koninkrijk Savoie-
Piemonte, was de rest van het land
oneindig ver vooruit. Eeuwen lang
Ingrijpen
Van ongeveer 1500 tot 1945 waren
de hooggelegen dalen van de Wal
denzen een soort ghetto. Als Stad
houder-Koning Willem III niet ge
dreigd had Savoie in de steek te la
ten in de oorlog, die Lodewijk XIV
het kleine landje had aangedaan,
wanneer men niet zou ophouden de
protestanten te vervolgen, zouden
zij ook daar als in de rest van Italië
zijn uitgemoord. De vorsten uit het
huis Savoia stonden toe, dat het
schamele restje van de Waldenzen
in die dalen, byna ontoegankelijk,
bleven wonen. Maar protestanten
mochten geen vrije beroepen uitoefe
nen. geen academische of militaire
loopbaan volgen en zij mochten zich
ook niet vertonen in Turijn en ande
re grote stede. Him kinderen moch
ten geen scholen bezoeken. De ge
schiedenis kent vele voorbeelden
van volken, die juist in de verdruk
king groot worden. Dat geldt ook
voor de Waldenzen. stellig het kerk
genootschap, dat meer dan enig an
der heeft geleden onder verdruk
king.
Juist omdat zy geweerd werden
Een van de kerkjes der Wal
denzen, die van het dorp Ciabas.
uit de vrije beroepen, gingen zij zich
behalve op de landbouw toeleggen
op de handel en het meeste contact
hadden zü al gauw met Neder
landers en (in mindere mate)
met Engelsen en Zwitsers. Het ge
volg was. dat zij steeds meer het
calvinisme omhelsden. Hun kinde
ren, geweerd aan de Italiaanse uni
versiteiten studeerden in Leiden,
Utrecht en Genève. Alleen reeds het
feit, dat elk jaar. ook nu nog, de al
gemene volksvergadering bijeen
komt, de synode, waaraan allen
deelnemen, en waarvoor de boeren,
in hun beste kleren, van hun bergen
neerdalen naar „de stad." Torre
Pellice, waar zy aich in gezelschap
bevinden van hoge vertegenwoordi
gers van de Europese en Amerikaan
se protestantse kerken, geeft aan de
ze mensen een bijzonder karakter.
De Savoia-vorsten meenden van de
Waldenzen-dalen een „ghetto" te
maken en in werkelijkheid heeft
eeuwen lang juist de gehele rest van
Italië, waar het culturele leven
werd verstikt door het conformisme
van de contra-Reformatie, In ver
houding tot dat kleine stukje grond,
de indruk gemaakt van een ghetto.
Reeds omstreeks 1830 was er in de
Waldenzendalen geen dorp, geen ge
hucht zo klein of men vond er een
behoorlijke, door de mensen zelf ge
stichte, school. Terwijl nu nog tal
van Italiaanse gemeenten geen
school bezitten en in die tijd buiten
de steden niemand lezen of schrijven
kon. Sterker nog. elke kerk in het
land der Waldenzen had toen reeds
een openbare bibliotheek en het was
niets ongewoons wanneer men in
een boerenwoning naast de bijbel
ook Homerus en Virgilius in de oor
spronkelijke talen aantrof. Boeren,
die Latijn en Grieks konden spreken
en lezen, waren er genoeg en allen
spraken behalve hun dialect zuiveT
Italiaans en zuiver Frans.
En dan was er de trots van de
Waldenzen. het eeuwenoude in de
hele streek vermaarde lyceum-gym
nasium van Torre Pellice. De tijden
zyn veranderd en wat eeuwen van
vervolging niet vermochten, hebben
enkele jaren van welvaart tot stand
gebracht. De oude scholen van de
Waldenzen zijn byna alle gesloten
en men is beducht voor het behoud
van het gymnasium, waar alle pre
dikanten en de talrijke ingenieurs,
industriëlen geleerden, die dat klei
ne hoekje van Piemonte aan Italië
heeft geschonken, hebben school ge
gaan. Steeds minder wordt er Frans
gesproken, vroeger de voornaamste
taal van de streek en ook de taal,
waarin gepreekt werd in de Wal-
denzer kerken. Het plaatselijke dia
lect. dat de waardigheid heeft van
de „langue d'oc," verbastert meer
en meer en het Italiaans, dat dooi
de ouderen nog wordt gesproken
met de wat archaïsche woordkeus,
die we ook vinden in Italiaanse
schoolboeken uit de vorige eeuw,
verarmt nog meer. Vroeger las men
dagelijks de bijbel, nu leest men
geïllustreerde weekbladen en luis
tert naar de radio of kijkt naar de
tv.
De gespierde taal der profeten
wordt vervangen door het bla-bla-
bla van de „hit-parade." Vroeger
brachten de boeren en mijnwerkers
van de dalen zware offers om hun
kinderen naar „het gymnasium"
(Torre Pellice) te sturen. Thans zijn
zij meer dan financieel draagkrach
tig genoeg voor dit onderwijs. Maar
de jongelui moeten zo vroeg moge
lijk aan de slag en willen dat ook.
Vandaar dat het oude gymnasium
steeds minder leerlingen telt. Een
soortgelijke ontwikkeling voltrekt
zich overal in de kleine steden van
Italië, die door de jeugd worden
verlaten. Het zou dan ook geen zin
hebben er aandacht aan te wijden
indien hier in Torre Pellice niet een
zeer bijzonder cultuurcentrum met
ondergang werd bedreigd, een uniek
stukje Italië.
Let wel. het is niet de protestant
se leer. die gevaar loopt. De mensen
zijn en blijven godsdienstig, maar
de ethische waarden, die de uiterlij
ke mantel vormen van die gods
dienst en tegelijkertijd de basis van
de burgerlijke, liberale maatschap
pij. die daar bloeide, lang voor de
rest van Italië er aan toe was. wor
den terdege aan de tand gevoeld en
voor een groot deel verworpen. Min
of meer als overal in Europa. Maai
de Waldenzen. gewend moeilijkhe
den het hoofd te bieden, streven er
naar op de grondslag van hun ge
loofsovertuiging nieuwe zedelijke
waarden op te bouwen en uit te dra
gen. Zij werken tot in het hartje van
het meest duistere Sicilië. En „Aga-
oe." het oecumenisch centrum te
Prali, geniet internationale bekend-
heid bij de jongeren van elk geloof
of ras. Kenmerkend is ook de dis-
I cussie. of het juist zou zijn in Villar
I Perosa (het plaatsje waarvan de
Agnelli's van de ..Fiat" de onge
kroonde koningen zy"n) een nieuwe,
monumentale kerk te bouwen, of
liever iets heel bescheidens, omdat
jln onze tijd de godsdienst verinner
lijkt en geen praal verdraagt.
Deze kleine Waldenzer gemeen-
schap, het „Israël van de Alpen."
j zoals het wel genoemd wordt, doet
in vele opzichten denken aan de Ge-
reformeerden in Nederland. met
wie zij niet alleen de godsdienstige
opvattingen gemeen hebben, maar
De kerk werkt grotendeels
binnenshuis. Daarom lykt het
vreemd als een enkeling of een
groep uit de kerk op straat ver
schijnt. Zingen, spreken op een
plein of ir; een dichtbevolkte
woonwijk is voor velen uitslui
tend verbonden met het Leger
des Heils. Men vergeet dat het
Leger des Heils daarmee een
duidelijke verwijzing geeft naai
de oorsprong var: de christelijke
gemeenschappen. De verbreiding
van het Evangelie heeft zo snel
en doordringend plaats gevon
den' omdat in het openbaar, op
de markten, langs de wegen,
door speciale apostelen en door
de gewone gemeenteleden getui
genis werd gegeven.
Het is steeds weer een bijzon
dere ervaring om ergens in' een
stille hoek van een straat of in
de besloten ruimte van een hof
je aan te kondigen dat enkele
liederen zullen worden gespeeld
of gezongen. Daar begint de mu
ziek. Enkele medewerk (st)ers of
een koortje zet in. Nog geen mi
nuut later gaat hier of daar een
deur open en verschijnt een be
langstellend kijkend gezicht aan
de deur. Of er wordt een gordijn
opzij geschoven. Het eerste kon-
takt is gelegd. Van weerstand of
kritiek is vrijwel nooit sprake.
Velen die zich binnen schuil
houden of innerlijk met veel re
serve de liederen horen, accepte
ren dit niettemin beleefd en
hebben dikwijls waardering voor
de moed om op straat te gaan
staar; met je overtuiging.
Ja, dat is het eigenlijk wel. Er
is geen beschuttende ruimte, geen
muren die de buitenwereld af
sluiten. Er zyn geen oriëntatie
punten van een preekstoel, orgel
of altaar, zoals dat in de kerken
is. In een soort leegte moet een
verbinding ontstaan. De beken
de steunpunten en kor.taktmo-
gelykheden die binnenshuis tot
een traditie geworden zyn, ont
breken. Het is eigenlijk een
avontuur: in de open lucht een
lied te gaan zingen over de Bij
bel en met enkele zinnen een
toelichting te geven. Je stem
draagt niet ver. Meestal ver
waait het geluid of blijkt het
niet mogelijk mensen die enkele
meters verder zijn, te bereiken.
Een elektrische geluidsverster
king is kostbaar en bovendien
wordt hiervoor zelden toestem
ming gegeven'. Door al te op
dringerig op te treden wordt de
rust voor de bewoners verstoord.
Dat wordt terecht -yèrhihdeft.
Daarom is een trechter vóór" af
mond, zoals ook op schepen wel
wordt gebruikt, een goed hulp
middel om binnen niet al te klei.
ne kring verstaanbaar te zijn,
Maar de ruimte blijft. De be-
schuttende mum- en het dak dat
de eindeloze hoogte boven je af.
sluit, zyn door geen enkel an-
der hulpmiddel te vervangen
Toch is juist de ruimte by dit
werk karakteristiek. Het helpt
mee om de medewerk(st)ers en
de mensen die de zang en de
toelichting horen bewust te ma.
ken dat het Evangelie niet bin
nen' grenzen of muren besloten
kan zijn. De wyde wereld en dt
ruimte om ons heen zyn het on.
afzienbaar brede en hoge terrein
van' de bijbelse boodschap. Zij
die de beperking van één kerk of
één zienswijze als een beklem
ming ervaren kunnen door zang
zonder muren en een commen
taar dat zonder één' bepaalde
kerkelijke achtergrond wordt
gegeven, de vrijheid en de be-
vrijding van de christelijke over-
tuiging ontdekken.
Vrijblijvend, informatief
daarin' ligt de kracht van het
getuigenis buitenshuis, in woord,
muziek en zang zonder muren,
P.S. woensdagavond 18 Juni
kunt u on's tussen 7.30 en 8 uur
vinden aan de Uiterstegracht in
het Hof van Venetiën.
Dr. P. L. Schoonheim,
predikant Experimenteel
kerkewerk Hervormde Ge-
meente Leiden.
ook de kritische zin, gepaard aan moeilijkheden, waarmee 't vermaarde
een oude traditie van verdraag- j gymnasium. eeuwenlang middel-
zaamheid. Hun leven heeft een ster- punt van hun cultuur, te kampen
ke messiaanse inslag. Dit blijkt bijv. heeft: „Welke cultuur ook. welke
uit de woorden waarmee Paolo Ric- sociale vorm, het is niet meer dan
ca een uiteenzetting geeft over de een tentenkamp in de woestijn, dat
men opbouwt en weer achter
laat op de weg van duizend®
duizenden jaren, waarvan wij
ten dat hy leiden zal tot de uit«
lyke verzoening tussen God et
geschapene."
ADVERTENTIE
gemakkelijkcontant geld opnemen
(ook door uw echtgenote b.v.);
geen kosten. Alle giro-mogelijk
heden. En iedere boeking ziet u
1 op het dagafschrift;
3K% rente. En spaar-mogelijk
heden met 4 t/m 6J4% rente;
een voorschot is mogelijk. Maar
belangrijker mogelijkheid: de
AMRO-Lening;
Betaalcheques, om contant te be
talen zonder contant geld op zak;
u kunt de bank de betaling van
huur, verzekeringen, electriciteit
e.d. laten verzorgen;
alle overige diensten van de
AMRO Bank staan tot uw be
schikking;
uw geld is veilig en voordelig bij
de AMRO Bank. Maak daar ge
bruik van.
AMSTERDAM-ROTTERDAM BANK
i Finivu... ti in
—Lage Morsweg
LEIDEN Herv. Gemeente
Pieterskerk 10 u ds A. J. Lamping,
7 u ds J. Irlk Oegstgeest.
Hooglandse Kerk 10.30 u ds J. A.
Eekhof IKOR-radiodlenst.
Marekerk 10.30 u ds L. Kievit 5 u d
Jac de Vries Schevenlngen.
Bethlehemkerk Drlftstr. 10 u dr
K, E. H. Oppenhelmer.
Maranathakerk L
u ds Joh Poort.
Bevrydlngskerk Montgomerystr.
10.30 ds I. S. Kyne.
Konlngskerk Konlngsstr. 10 u dhr
A. G. Huigen.
Vredeskerk Burggravenln. 10.30
ds Joh. Poort (Jeugdkapel 10 u. pater
H. F. A. van Grieken).
Eglise Wallone Breestr. 10.30 u
Pasteur F. Ie Cornu.
Academisch Ziekenhuis 10 uds J. E.
Brederveld.
Dlaconessenhuis 10.30 u ds J. Hap
pee.
Ver. van Vrije Herv. 10.30 u ds M. J.
Wagenvoorde.
LHJ-gebouw (Levendaal 101) 10.30
u ds G. J. Kret (Jeugdkerk).
Geref. kerk Zulderkerk 10 u ds Kro-
nemeyer. 7 u ds Maaskant.
Petrakerk 10 u dr v. d. Zwaan. 5 u.
dr Dronkert.
Oude Vestkerk: 10 u dr Viym, 6 u.
ds Kronemeljer.
Beloftekerk 10 u ds Maaskant. 5 u
dr F. H. von Meyenfeldt, Hilversum.
Bevrijdingskerk 9 u dr F. H. von
Meycnfeldt. 0.50 u dr Vlijm (Dlen6t
met belangstellenden).
Groenhoven: 10 u dr Dronkert. In
alle diensten voorbereiding H.A.
„De Mirt" 10 u Ouderendlenst de
heer De Koning.
Zulderkerk (ingang Verl. Bloemisten
laan) 3 u Dienst voor doven.
R. k. Kerk <H. Lodewijk) (zat. av.
7 u) 8.30. 945. 11. 12.15 en 6 u. (He
rensingel z.av. 7 u. 8. 9.30. 11. 12.15
en 6.30 (H. Peters) (zat.av. 7 u), 8.
e 15. 10.45, 12 en 6 u (Hartebrug) (za-
terdagav. 7.30), 7.30. 9. 10.15. 12 en 7
<H Leonardus) (zat. av. 7 u), 8. 9.
10.40. 12 15 en 7 u. (H. Antonius) (zat.
av. 7. 9.30, 11.30 e" 6.30 u(stud. pa
rochie) izat j.v. 7.30 u) en 11.45 u.
Christian Science (Steenschuur 2)
*0.30 u dienst.
Oud Kath. Kerk (Cronestelnkade 2)
B 45 u n.m.
Vrije Kath. Kerk (Vreewijkstraat)
10.30 u h.m.
Chr Geref Kerk 10 en 5 u ds J. H.
Carlier. (H.A.).
Leger des Heils 10 u Helligingsdienst
7.30 u verlossingssamenkomst.
Ger-f T" Tk (Vrijgem.) 10 en 8 ds
J. v. d. Haar.
Nieuw Apostolische kerk (Hoge Rijn
dijk 24) 9.45 u dienst.
Rem. Gem. 10.30 u ds H. Mackenzie
(afscheid).
Evang. Chr. Gem. (Mlddelstegrt. 3)
10 en 5 dhr. A. Stringer Wassenaar.
Doopsgezinde gem. 10 u prof. dr. A.
J. Oosterbaan.
Evang. Luth. Gem. 10.15 u mevr. M.
Mostert-Schendelaar 's-Hertogenbosch.
Baptlstengem. 10 u ds R. Relling.
Geref. Gem. 10 u en 5 u. leesdlenst
(Dinsdag 7.30 u ds A. Hofland Sche
venlngen).
J van Beek. Salvatorkerk 10 u ds Van
Glnkel te Utrecht. 6.30 u ds Balke Ge
ref. Kerk 10 u ds Schoep 6.30 u ds De
Graaf te Zaltbommel, Geref. Kerk Vrij
gemaakt 9.30 en 4.15 u ds Scholte, Ge
ref gem. 10 en 6 u ds A. Hofman te
8cheveningen. Evang. Luth. Gem. 9 u
ds v. d. Mey te Den Haag, Evangeliesa-
tiekrlng 10 uur eredienst, 6.45 u dhr.
Kits te Doorn
Boskoop Herv. Gem. 9.30 u ds W.
L. Heijmans, 6-30 u ds A. de Leeuw;
Geref. Kerk 9.30 en 5 u ds Joh Booil
uit Utrecht: Chr. Geref. Kerk 9.30 en
Alphen aan den R(jn Herv. Gem. 6 ds J. Manni; Aula Mavoschool SniJ-
Adventskerk Jullanastr. 9.30 u ds M. i delwijk 11 u ds Brink uit Hazerswoude
Hanemaaijer. 6.30 u ds J. H. Bogers. Geref. Gem. 9.30 en 6 u leesdlenst:
Kruiskerk Gouwsluls 9.30 u d6 P. A. 1 Vrijz. Prot. Geloofsgem. 10 u prof dr
Lefeber. Opstandlngskerk 9.30 u ds C
Jongeleen te Zuld-Afrlka. 6.30 u ds W
L. Heijmans te Boskoop. Zaal Opstan- i
dingskerk 9.30 u Jeugdkapel dhr. J. B.
H. Lefeber. Gebouw Nabij 9.30 u Jeugd
kapel dhr. Hogeweg. 10 u Open Deur- I
dienst voorganger ds J. H. Bogers spr.
mr. C. W Kroft. Martha-Stlchtlng
„Rijnstroom" 10.30 u ds A Hoekstra te
Oegr
Cadi
W. H. van der Heijden te R'dam. 6 30 u
ds H. Koudstaal. Gebouw Onderweg 10
jeugdkapi
;ein. Paste
Vi QSi £ioo,rd Dorpshuls Venneperweg ds j. Kramer
i,1 9?Sée>.Ki?' Aula Sten-enln. „an Aanmeer. Geref Kerk 10 en 7 u
H J. Heerlng uit Lelden. R.K. Kerk
730 9. 11. en 5.30 u (zatav. 7 u.).
Hazerswoude Herv Gem. 10.30 u
dhr. M C. Maliepaard te R'dam 6.30 u
ds H. Griffioen te Ermelo Geref. Kerk
9 en 5 u ds Brink.
Hillegoin Herv Gem. 10 u ds J.
Bronsgeest (H.A.). 7 u ds H L. Boon
stra. van Haarlem (HA. en Dankzeg
ging). Parkwijk 3 u ds J. Bronsgeest,
bed. H. A. 10 u jeugdkapeldienst in
kantine Leeuwenstein. Pastoorsin. 10 u
Noord 10 u dhr. C. Stroo te Koudekerk
aan den Rijn. Geref Kerk Maranatha
kerk Raadhulsstr. 10 u ds Fr. de Jong
6.30 u ds M. Schenkeveld te Doorn.
Salvatorlkerk W. de Zwljgerln. 10 u
ds G. O. N. Veenhulzen. 6.30 u ds W
Tom te Harderwijk. De Goede Herder
kerk 10 u ds W. Tom te Harderwijk.
630 u ds Fr. de Jong. Chr. Géref. Kerk
Jeruzalemkerk Grljpenstelnstr. 9.30 u
dienst des woords 2.30 u ds H. C van
der Ent te Katwijk aan Zee. Oud Ge
ref Gem. Kerkgebouw Hooftstr. 240 9.3
u en 4 u leesdlensten Volle Evang Ge
meente (Gebouw voor Kindervreugd)
10 en 7 u. dienst Baptisten gem. Al
phen a. d Rijn 10 en 6.30 u evangelist
A. Ramaker.
ds J. Hartkamp. (H.A.). Chr. Geref
Kerk 10 en 5 u dienst R.K. Kerk St.
Joseph (zat.av. 7). 8.30. 10. 1130 en
7 u. Beinsdorp 8.30 u. St Martlnus (za
terdagav. 7 u) 7. 8.30. 10. 11.30. 12.45.
5.30 en 7 u.
Hoogmadc -Herv. Gem 10 u de
heer C. J. van Dam te Den Haag.
De Kaag Herv Gem. 10 u ds A
H. Smit Noordwljkerhout RK Kerk
7. 8. 10 en 7 u
Katwijk aan den Rijn Herv. Gem.
Dorpskerk 9 30 u ds Jac. de Vos te
Katwijk aan Zee: 5.45 u ds P. L. J.
Wapenaar te Leimuiden (Jeugddienst):
Ontmoetlngskerk 10 en 6.30 u ds A
Baas (vm. doopdlenst): Geref. Kerk:
9.30 u ds R. de Vries te Katwijk aan
Zee; 7 u ds A. C. van Beek; Inter
kerkelijke dlenat in gym.lokaal Otto
AarlaniUrvefii Herv. Gem. 10 u baron van Wasseneer van Catwljck-
- - - school: 10.30 u dhr. J. Fillus te Den
Haag en ds C. R. H. ter Haar Rome-
ny. vlootpred. M.V.K. Valkenburg: R
K. Kerk (za. av 7 u) 7.45. 9 30. 11.15
en 7 u; De Wllbert: za. av. 6.30 en zo.a
6.30 u.
Katwijk aan Zee Herv. gem. Nleu
rk
Abbenes Herv. Gem. 9.30 u ds
J. L. Keyzer 7 u Jeugddiest. Beins
dorp 10 u ds J. Kramer van Aalsmeer
ln Dorpshuls Venneperweg.
Zevenhoven. Geref. Kerk 8.30 u ds Fr.
de Jong te Alphen aan den Rijn. 6 30
u ds A. Treurniet te Woerden. Chr
Geref. Kerk 9.30 u dienst des woords.
7 u ds D Biesma Jr. te Aalsmeer
Bodegraven Herv. Gem. 't Anker6
9 en 1030 u ds Balke. 6.30 u kand. I we Keri
10 u ds H. van Nlel, van
Scheveningen 6 u ds C. v. d Bergh i
(voorber. H.A.). Oude Kerk 8.30 u ds
W. Vroegindewey baddienst; 10 u kand i
J. de Vreugd van Katwijk 6 u ds W.
Kool (Voorber. H.A.). Ichtuskerk 10
u ds W. Chr. Hovlus 5 u ds Jac de
Vos (voorber. H.A.). Pnlëlkerk 9.30 u
ds A. Vink 6 u ds G. Boer (voorber. I
H.A.)Groen van Prinstererschool 10
u ds W. Vroegindewey Ziekenhuis
Overduin 2 u ds J. G. van Ieperen
Zeehospitium 8.45 u kand. J. de
Vreugd. Geref. Kerk Vredeskerk 9.30 u
kand. P. Brouwer 5 u ds R. de Vries.
Triumfatorkerk 9.30 u ds A. C. van
Beek 5 u ds W. Bakker. Chr. Geref
Kerk 10 en 5 u ds H. C. van der Ent
Geref. Kerk Vrijgem. 9 en 7 u ds Al-
gra van Wormer 10.30 en 5 u ds De
Vries, van Den Haag.
Koudekerk aan den Rijn Herv.
Gem. 10 en 7 u. ds. Quck
Geref. Kerk
10.30 ds van Drie van Leiderdorp, ds
Post van Leiden.
Leiderdorp Herv. Gem. Geref
Kerk Hoofdstr. 10.30 u ds J. P. Honnef
Scheppingskerk 10.30 ds F. C. Kamma.
Oegstgeest Geref. Kerk Hoofdstr.kerk
9 u ds J. van Drie. 6.30 u ds M. v. d
Shs 's HertogenbcschScheppingskerk
9 J30 u ds M v. d. Sijs 5 u ds J. van
Drie R.K. Kerk 9. 10.30 en 12 u.
Leimuiden Herv. Gem. 9.30 u ds
P. L J. Wapenaar Geref. Kerk 9.30 u
ds D. Averes. 7 u ds S Hoekstra te
Oude Wetering.
I.isse Herv. Gem. Grote Kerk 9 u
ds J. van der Velden; 7 u ds A. Westra.
van Sassenheim (Jeugddienst) Helv.
kapel 10.30 u ds J. van der Velden
Geref. Kerk 10 u drs. E. van der Won
de. 7 u ds H. v. d. Berg. Sassenheim
Chr. Geref Kerk 10 en 4.30 u ds D. H.
Biesma. Geref. Gem. 10 en 4 u ds W
Suvker. Geref. Kerk Vrijgem. 10 en 4.30
«ds J. J. Verleur. Oud Geref. Gem
9.30 en 3 u leesdienst. R.K. Kerk St
Agatha (zat. av. 7 u) 8.30. 10.15, 11.45
en 7 u.. dependance Poelpolder (z.on
6 45), 8.45 en 11.45 u„ Marlakerk (za -
av 7). 8.30. 10.30. 12 en 5.30 u. H. H.
Engelenbewaarders 7.30, 8.45, 10.45 en
5.45.
Nieuwkoop Herv. Gem. 9.30 u ds
A. M. Lindenburg te Ter Aar 6.30 u d
J. Poort te Lelden Geref. Kerk 9.30 u
en 6.30 u ds W. van den Bo6 te Pyn-
acker Chr. Geref. Kerk 9.30 en 6.30 u
dienst des Woords Rem. Geref. Gem.
10 u ds H. van Holk- Meijer te De
Bilt.
Meuwveen Herv Gem. 9.30 u ds J.
Gebraad H.A 6 30 u ds J Gebraad H.A.
en Dankzegging. Geref. Kerk 9.30 u en
6.30 u ds P. H. Pouwels te Hlllegom.
Meuw-Vennep Herv. Gem. 9 30 u
dhr. G. H. Alblas. van Den Haag. Nam
afscheid van ds J. L. Keyzer. 10 uur
Dorpshuls Venneperweg ds J. Kramer.
van Aalsmeer. Geref. Kerk 8.45 en
10.30 u ds Korenhoff, Heemstede; 4.30
u ds H. Lijesen, van Noordwijk. Chr.
Geref. Kerk 9.30 en 3 u ds W. de
Graaf. R.K. Kerk (zat. av. 7 u) 7.30, 9
en 11 u.
Noordwyk-Blnnen Herv. Gem. 10
u ds D. Keunlng 7 u dr J. G. B Jan
sen. Geref. Kerk 9.30 u ds H. Lijesen
7 u ds H. A. van Bottenburg (Voor
burg) Van den Berghstichtlng 11 u ds
H. Lileeen. R.K. Kerk (za.av. 7 u) 8,
9.30, 11.15 en 5.30 u.
Noordwijk aan Zee Herv. Gem. 10
u dr J. G. B. Jansen (gezinsdlenst).
De Rank 10 u Jeugdkerk 5u ds D
Keunlng Sole Mlo 10 u ds A. L. La-
pré Ger. Kerk 10 u ds H. A. van Bot
tenburg (Voorburg) 7 u ds H. Lijesen
Herv. Ger. Evangelisatie (VGLO-school.
Schoolstr. 2) 10 u ds G. van der Kamp
(Den Haag) 5 u ds P. J. Monster
(Zwijndrecht) R.K. Kerk (za av. 7 u)
7.30. 9, 10.30. 12 en 7 u.
N'oordwilkerhout Herv Gem 10
u dr G. P. Locher. van Oegstgeest:
7 u dienst uitgaande van de Geref
Kerk Noordwijk, voorganger ds W.
Dekker. R.K. Kerk St. Victor (zat av
.7 u) 8, 9.30. 11 en 6 u. St. Joseph
(zat. av 7 u), 7.30, 8.45. 10.15 11.30
en 7 u.
Oegstgeest Herv. Gem. Groene-
kerk 10.30 u ds J. Irlk (doopdlenst).
Pauluskerk 10 u ds H. P. Hulsman
(H.A.) Gem. centrum 7 u gespreks-
dlenst, Jeugdkerk 10.30 u wika M A. de
Vlieger. Zendingskapel 10 u P. A
Rueck. Ver. van Vrijz. Herv. 10.30 u mr.
A. W. Kist. Geref Kerk 10 en
7 u dienst, Geref. Kerk Vrijgem
(Jullanaln. 1). 8.30 u ds C. J. Breen. 3
u leesdlenst, r.k. kerk (zat. av. 7 u).
9, 10.30. 12 en 6.30 u. Bonaventura-
kapel (zat.av. 6.30) 8 en 10 u.
Oude Wetering Herv. Gem 9.30
u ds J. Lalleman H.A. 7 u ds J. Lalle-
man H A. en Dankzegging. Geref.
Kerk 10.30 u ds S. Hoekstra. 6.30 u
ds A, P Heiner te Ter Aar. Rem. Geref
Gem. 7 u ds W. Knoppers te Utrecht.
Ry»saterwoude Herv. Gem. 9.30
u en 7 u ds De Lint te Heicop. Chr.
Geref. Kerk 9.30 u dienst des woords
2.15 u ds G. Bouw te Scheveningen.
Rynsburg Herv. Gem. Grote
kerk 9.30 en 5 u dienst. Bethelkerk
9.30 en 5 u dienst. Geref Kerk Petra-
kerk 9 u ds Baayen 5 u ds Bosma (af-
scheldsdienst)Maranathakerk (voor
kerkgangers van het Rapenburg) 8.45
en 4.30 u ds Brederveld. Maranatha
kerk 10.15 u ds Baayen. 7 u ds Bosma
(afscheldsdlenst). Geref. Kerk vrijge
maakt 10 u leesdienst. 2.30 u ds D.
Los.
Sassenheim Herv. Gem. 9 en 10.30
u ds A. Westra (10.30 u H. Doop). 18.30
u prof dr. H. Berkhof te Oegstgeest:
Geref. Kerk 9.30 u ds H. v d. Berg,
5 u ds J. van Drie te Leiderdorp Chr.
Geref. Kerk 10.30 en 5 u ds L. S. den
Boer; Ned. Prot. Bond 10.30 u ds A. J.
Snaayer te Heemstede. R.K. Kerk (zat
av. 7) 8. 9.30. 11 en 5.30 u.
Valkenburg Herv. Gem. 10 en 6.30
u ds G. Zonneveld. Geref. Kerk 9.30
en 6.30 u kand. J. Leeuwis Boskoop.
Geref Kerk Vrijgem, 10 en 5 u ds F.
de Vries.
Voorhout Herv. Gem. 10 u ds Os
kamp R.K. Kerk (zat. av. 7 u.). 7.30
9. 10.30. 11.45 en 5.30 u.
Voorschoten Herv. Gem. Dorps
kerk 10 u ds Meijering. Rijndijk 10 u
ds Vossers. Leiden Hulp en Heil 10 u
ds v. d. Geest. Geref. Kerk 9. 10.30
en 5 u ds De Zeeuw. Geref. Kerk Vrij
gemaakt 10 en 5 u ds M. Janssens. R.K.
Kerk Laurentius (zat.av. 7 u) 7.30, 9,
10.30 en 12 en 5 u Moeder Gods (zat.
av. 7 u) 10. 11.30 en 6 u. 7.30 u.
allemans dienst.
Waddlnxveen Herv. Gem. Brug-
kerk 9 30 u ds J. v. d. Heuvel 6.30 u
dsA. Boertje te Krimpen a d. Lek. Es-
doornln. 9.30 u ds T. van 't Veld.
6.30 u ds J. v. d. Heuvel. Bethel 9.30
u ds J. v. d. Velden te Woerden 5 u
ds T. van 't Veld. Immanuelkerk 9.30
u dr A. J. Raster 7 u ds M. Hanemaaij
er. Geref. Kerk 9. 10.30 en G.30 u dr
J. M. van Minnen te Utrecht. Christ.
Afgesch. Gem. 9.30 en 5 u ds A. P.
Verloop.
1 Warmond Herv. Gem. 10 u ds J.
M. Snijders m.m.v. kerkkoor en „De
Lofstem" uit Sassenheim. 7 u n.m. ds
H. v. Gosliga uit Rijnsburg R.K. Kerk
8. 9.30. 11 en 7 u.
Wassenaar Herv Gem. Dorpskerk
9 u toeristendlenst; 10 u ds L. H. Rui
tenberg. Den Haag; 7 u dr Th. C. Fre-
derlkse. Klevitkerk 9 u Jeugdkerk 10 u
ds J A. G. van Zanten. Messlaskerk
10 u dr Th. C. Frederlkse Dorpscen
trum 10 u klnderdienst. Geref. Kerk
Bloemcampln 10 en 7 u ds J. Boven
berg Lelden. Zijlln. 10 en 7 u ds D. van
der Meulen. Ned Prot. Bond De Burcht
10.30 u dr A. W. Cramer. Lelden. Herv
Geref. Evangelisatie Dorpshuls 10 u ds
Timmer, 6.30 u ds Vroegindewey.
Zevenhoven Herv Gem. 9.30 u ds
Reijenga Geref. Kerk 9.30 u dienst des
woords. 7 u ds G. O. N. Veenhuizen
te Alphen aan den Ryn.
Zoeterwoude Herv Gcm. 10 u dhr
E. Loerakker RK. Kerk (zat.av, 7),
8.45, 10.30 en 12 u.
Jl
dit
tra
Bit
De r.-k. Pius X-kerk
phen aan den Rijn.
(Foto Leidsch DU
10 u tfe
u ds u.
Zwanimerdam
Wassenaar en 6.30 u ds y-
Oudshoorn. Geref. Kerk J9.30
6.30 u ds D. Hoornstra te Nlt>'
nep. Rem Geref. Gem. It) u W
C. Luyt te Lochem.
