Waanzinnige spanning bij
ulpvluchten naar Biafra
FIJNE
VADERDAG
HADO'S
V erzoek om VN-
interventie
van Papoea's
Rachel, Rachel: Jeven
zonder perspectieven
Moord verjaart niet
ligerië chanteert Engeland en Amerika
iet de dreiging van Russische bijstand
et onverwacht
PONTIAC TIJD JUISTE TUDii m
'twordttijd, datu er óók een draagt
Politieke gevangenen vrij
Indringende film van Paul Newman
Filnns
in Leiden
i3JüiUiytiy
LLiD&CU DAGBLAD
(Van een speciale verslaggever)
O TOME (GPD) „Het is genoeg!" roept een in een
vit kleed gehulde non, pakt een van de passagiers z'n
eiste glas whiskey uit de hand en geeft hem een glas
De man kijkt verbaasd op, lijkt nu pas de passagiers
em heen te zien en de stewardessen die hij het een half
ang flink lastig heeft gemaakt. Dan gaat hij rustig zitten
ijn glaasje water, begint onbedaarlijk te snikken en stort
nd zijn hart uit tegenover een van de passagiers.
eens tot het toestel geland is, maar
doet men de lichten maar vast uit
als het nog enkele meters van de
grond is. Na de landing wordt de in
houd zo snel mogelijk gelost en zon
der enige controle van het vliegtuig
wordt de terugtocht aanvaard.
boorde ze over de radio:
^en ze aan, van achteren.
I". Daama een lichtflits,
moet in die lucht geëxplo-
fljn", De man is een Ameri-
piloot en zijn relaas betreft
r schieten van een DC 7 van
fc Kruis boven Nlgeriaans ge-
t hulpgoederen voor Biafra.
na zijn vrienden die hij vo-
die laatste ogenblikken
radio hoorde en hij wist na
flits, dat het niet waar kon
de Nigerianen later vertel
de bemanning zich per pa-
had weten te redden. Onmo-
nnt een sprang per val-
in een zo laag vliegende
tekent zelfmoord. Het toestel
com ook geen parachutes
i..
de meeste vliegers kwam het
1 niet onverwacht. Ze waren
10 Tomé Fernando Poo en
11 gekomen om geld te ver
door hulpgoederen naar Biaf-
Begen. Ze waren eerder aan-
Vanaf de eerste vlucht wa-
ldsten met voedsel en medi-
tn bestookt, eerst vanaf de
net luchtafweergeschut. Maar
3D pas echt spannend te wor-
d de Oostduitse vliegers in
arriveerden, die beter met
j overweg konden dan hun
the collega's.
Geen oog dicht
i wisten wel dat we risico
maar dat werd weer goed-
door het geld dat we ver-
Maar nu doen we soms in
een oog dicht. Er zijn al en-
ons op de grond bestookt,
ie hadden nog kans om te
De vloeistoftanks van
es tel werden ook lek gescho-
in we even later in een licht-
ibare plas aan de grond ston-
im de Mig terug. Een secon-
stond het Vliegtuig in lich-
een manke Amerikaan, die
noodsprong kon redden. De
de bemanning verbrandde",
ra mank Amerikaan, die met
ke stok over het eiland Sao
voortstrompelt.
jrdt nu elke dag door de vlie-
erlegd of men zal doorvlie-
niet. De Migs halen nu ook
en zomaar uit de lucht en
Kft op het eiland Fernando
vluchten al enkele dagen ge-
Het is niet alleen het vliegen
grote risico's met zich mee-
maar de procedure op de
mdingsstrip in Biafra maakt
ook niet aantrekkelijker op.
namelijk donker is geworden
ïigs hun prooi niet meer kun-
iden, wachten zij tn de buurt
strip. Tegen de achtergrond
helle verlichting daarvan
de toestellen met hulpgoe-
ra prachtig doelwit. Daarom
ïen op de grond meestal niet
Alcoholici
De toestellen worden afgerost,
het is dan ook geen uitzondering dat
men halverwege Biafra moet terug
keren wegens storing in een van de
motoren. Dit vliegen met wrakke,
oude toestellen, onder griezelige om
standigheden gaat de piloten niet in
him koude kleren zitten. Geen van
hen geeft dat graag toe, maar het is
opvallend dat er met elke vlucht
naar Europa wel een of meer alcoho
lici aan boord zijn, mensen die geen
drankje mogen hebben. Na een kor
te ontwenningskuur op Sao Tomé
worden ze naar huis gestuurd
Waarom vliegt men dan nog? Zo
als gezegd, allereerst om het geld.
Maar er zijn volgens de Deense do
minee MoLlerup ook vliegers die de
Biafraanse zaak hoe langer hoe
meer toegedaan worden. Die ook in
nog spannender omstandigheden zou
den opstijgen. Maar de meeste vlie
gers hebben alleen materiële motie
ven om de gevaarlijke tocht te vol
brengen, dit in tegenstelling tot de
mensen van allerlei hulpverlenende
organisaties, die in of buiten Biafra
hun vaak zeer ondankbare werk
moeten doen.
Vergelijking
Ook zij weten vaak niet waarom.
Sommige doen het werk omdat zij
zelf kinderen hebben en geschokt
zijn door de halfdode kinderen in
Biafra, die zij met zondermeer wil
len laten verhongeren. Anderen zijn
in dit werk terechtgekomen, omdat
zij vroeger organisatorisch werk
hebben gedaan voor zusterorganisa
ties, of soms alleen maar omdat ze
toevallig beschikbaar waren. „We
weten vaak zelf niet wat we doen en
of we er goed aan doen", aldus ds.
Mollerup. „Maar er was kortgeleden
een bijeenkomst in de Nigeriaanse
hoofdstad Lagos, waar functionaris
sen van allerlei organisaties hebben
gepraat over de acties en over de Ni
geriaanse beschuldiging dat de hulp
verlenende organisaties zich men
gen in de binnenlandse aangelegen
heden van een Afrikaans land.
Toen stond een der aanwezigen op
en zei: „Als een dokter bij een zwaar
zieke patiënt komt, dan probeért die
dokter hem te helpen. Dat doen wij
ook, in Nigerië, maar voor daar waar
de nood het hoogst is, in Biafra. Als
later blijkt dat de patiënt een ge
vaarlijke revolutionair is, is de dok
ter dan schuldig?" Niemand durfde
toen antwoord te geven", aldus ds.
Mollerup.
Het is een mooie vergelijking, maar
er is een klein punt dat de Deense
dominee vergat. Er wordt niet alleen
barmhartig hulp geboden in de vorm
van voedsel en medicamenten, maar
(ADVERTENTIE)
Huilende vliegers en kordate
nonnen, die niet jammeren over
hun vaak bovenmenselijke op
drachten in het verscheurde Ni-
gerië. Dat zijn de inzittenden
van een Martinair - vliegtu ig dat
terugkeert van het Portugese
eiland Sao Tomé, waarnaar
hulpgoederen voor Biafra zijn
gebracht. Vooral terug een tries
te vlucht, waarvan een speciale
verslaggever getuige was en in
het bijgaande artikel vertelt.
er worden ook wapens naar Biafra
vervoerd. De hulpverlenende organi
saties zien er wel nauwkeurig op toe,
dat dit niet gebeurt, met de toestel
len die voor hen vliegen, maar uiter
aard kunnen zij niet geheel voorko
men dat het toch gebeurt. Vandaar
de Nigeriaanse gebetenheid op alles
wat wordt overgevlogen naar Biafra.
Als het wapens zijn komen die overi
gens niet uit Frankrijk zoals de Fran
sen zelf zo graag laten doorscheme
ren. De Franse hulp aan Biafra is
nauwelijks meer dan een fooi. De
Biafranen kopen hun wapens op de
zwarte markt en vechten zodoende
met Russische en Tsjechische wa
pens. Twee jaar geleden in de Sinaï
achtergelaten
„Onzinnig"
De Nigerianen krijgen daarentegen
wel uitgebreide hulp, en wel van Lon
den en Moskou. De Russen wedden
voorlopig op de Nigeriaanse kaart.
Zij hopen via Lagos weer vaste voet
op Afrikaanse bodem te krijgen. Re
den waarom de Britten hun hulp aan
Nigerië niet durven te staken. Zij zijn
veel te bang dat de Russen hen eruit
drukken. „Onzinnig", zoals o.a. de Ne
derlandse in Biafra werkende arts
Middelkoop verklaarde. „De Nigeria
nen chanteren de Engelsen met
Russische hulp. En ook de Verenigde
Staten zouden niet graag zien dat de
Britten uit Lagos vertrekken in ver
band met de Russen, maar dat bete
kent dat men in de Britse zowel als
in de Amerikaanse hoofdstad nog niet
toe is aan genuanceerd denken over
Afrikaanse politieke problemen.
De Nigerianen zijn namelijk al
lerminst gediend van de Russen en
het is eenvoudig ondenkbaar dat de
Russen de opengevallen plaats van
de Engelsen kunnen opvullen. Maar
de Engelsen en Amerikanen durven
het risico niet te nemen, de Britten
blijven wapens leveren aan Lagos en
zodoende blyft de Russische wapen
stroom ook doorgaan. Waardoor er
voorlopig geen einde in zicht is van
deze tragische Afrikaanse oorlog.
Hetgeen niet alleen in Biafraanse,
maar ook in sommige Nigeriaanse
kringen weerzin wekt, omdat men
weinig waardering heeft voor dit op
offeren van een Afrikaans volk aan
de politieke belangen van enkele ge
ïndustrialiseerde mogenheden", al
dus dokter Middel koon.
Terug in rimboe
Wanneer men deze regels leest
zijn zij alweer terug in de rimboe
van Biafra, de mensen van de hulp
organisaties en zijn zij alweer bezig
het schaarse voedsel te verdelen dat
via de Biafraanse landingsstrip
wordt aangevoerd, bezig de medica
menten te verdelen en toe te dienen,
bezig om gebombardeerde zieken
huizen weer zo goed en zo kwaad
als dat mogelijk is operationeel te
maken en om weer iets aan het on
derwijs te doen.
Want de Biafranen nemen eenvou
dig niet aan, dat hun vrijheidstryd
zou kunnen mislukken. Men herstelt
de door bomkraters onbruikbaar ge-
raakte wegen. Het gewone leven
moet zo snel mogelijk weer op gang
komen.
Het Is mogelijk dat de zieke
een fanatieke politicus is. Maar hoe
zou de toekijkende wereld zich voe
len als later blijkt dat hier een zieke
uitgehongerd werdt die alleen maar
zyn eigen zaken wilde regelen?
(ADVERTENTIE)
Vaders idee! Om zo in te stappen.
Zacht gepolsterde zool en
banden. Zit
fantastisch.
In zwart
Voor weekend en vakantie!
Verras vader met deze
luchtige linnen
campingschoen.
Zit lekker.
Ook met
veter.
Den Haag Spuistraat 14,
Leiden Haarlemmerstraat 53
Rotterdam Schiedam Vlaardingen
Dordrecht Breda Tilburg
DJAKARTA (AP) Twee West-
Iraanse parlementsleden, die verleden
week de grens met het Australische
deel van Nieuw-Guinea hadden over
schreden, hadden, naar nu bekend
wordt, een verzoek bü zich voor de
Verenigde Naties om troepen naar
West-Irian te sturen om de bevol
king aldaar te beschermen tegen
Indonesiërs.
De mannen, Christiaan Roenweri
en Willem Zonggonau, zouden docu
menten bij zich hebben gehad die
het bewijs leverden van de Indone
sische agressie in hun land. De twee
parlementariërs werden enkele
maanden geleden door de Indonesi
sche autoriteiten uit hun functie ge
zet.
Dinsdag zou er te DJajapoera, het
voormalige Hollandia, een bespreking
zfjn gevoerd tussen Australische en
Indonesische autoriteiten in verband
met de problemen ln het grensgebied
van het eiland. Onlangs zouden In
donesische militairen vluchtelingen
uit West-Irian tot op Australisch ge
bied hebben vervolgd, en enkele
vluchtelingenkampen aldaar hebben
vernield.
lm DJajapoera zal een Indonesisch-
Australisch bureau worden gesticht
dat dergelijke grensproblemen aal
behandelen.
De Indonesische autoriteiten heb
ben 37 van de 43 Westirianezen vrij
gelaten die sinds april om politieke
redenen in Djajapoera gevangen
werden gehouden. De gevangenen
waren op vrije voeten gesteld kort
nadat uit het onderzoek was geble
ken dat men geen bewijsmateriaal
tegen hen kon overleggen. De 43
werden gearresteerd omdat zij de
bevolking van Djajapoera zou
den hebben aangespoord te demon
streren na een mars van 400 jonge
lui naar het kantoor van de VN in
de stad op 11 april uit protest tegen
de manier waarop de Indonesiërs de
mening van de Papoea's peilden
over de toekomst van West-Irian.
Bij de vrijgelaten gevangenen is
Mozes Weror, die vijf jaar lang se
cretaris van de Indonesische ambas
sade in Canberra is geweest. In Dja
karta is ook de arrestatie beves
tigd van de Nederlandse scheepsbou
wer Van den Bos die betrokken zou
zijn geweest bij tegen Indonesië ge
richte activiteit. De heer Van den
Bos bezit een werf in Sorong.
CAMERA De tragiek
van het levenwaarin niets
opmerkelijks gebeurt en
dat zich van dag tot dag
voortsleept naarja,
waar naar toe eigenlijk?
Dat is het kernthema
waarop de film „Rachel,
Rachel" is gebaseerd. Re
gisseur Paul Newman
heeft die leegte op indruk
wekkende wijze op het cel
luloid weten vast te leggen
door de kinderjaren en het
heden van de 35-jarige
schooljuffrouw Rachel op
een ragfijne manier te ver
weven.
Het web, dat onstaat, is er een
van doelloosheid, nutteloosheid,
angst voor de realiteit en het
wereldvreemd zijn; een web
dat niet valt te doorbreken. De
school biedt Rachel geen enkel
perspectief evenmin als het
ouderhuis waar een begrafenis
onderneming is gevestigd en
waar een ziekelijke moeder alle
aandacht opeist.
Steeds opnieuw komt Rachel
tot het keiharde besef dat het
leven maar eigenlijk nog niets
heeft geboden en dat ze zich
steeds weer afzondert. Soms
ziet Rachel visioenen.
Ze ziet zich dn haar verbeel
ding haar liefde geven aan een
willekeurige man of ze ziet in
een van de leerlingen op school
haar eigen kind. Maar zodra
keert de realiteit terug of Ra
chel valt terug in het niets.
Een keerpunt lijkt in haar le
ven te komen wanneer een oude
sohoolkameraad in het dorp te
rugkeert en haar een avondje
mee uit vraagt. Voor de eerste
maal in haar leven geeft ze zich
aan een man en met beide han
den klampt ze zich aan hem
vast. Ze ziet in hem de enige
kans om de stilte en de slem-
van het leven te doorbreken.
De kans wordt haar echter
niet gegund. Wanneer hij in de
gaten heeft dat het serieus
wordt, neemt hij de benen onder
het mom dat hij een vrouw en
kinderen heeft. De verliefde Ra
chel is teneinde raad, maar ziet
toch nog een sprankje hoop voor
een zonnige toekomst wanneer
blijkt dait ze in verwachting is.
Ook deze hoop wordt haar ech
ter ontnomen wanneer een arte
haar vertelt dat het een schijn-
awangersohap .is.
Het zijn twee schokkende fei
ten die Rachel regelrecht naar
de afgrond voeren. In een wan-
De onderwijzeres Rachel
(rechts op de toto) met een
van haar collega's, die pro
beert Rachel uit haar isole
ment te verlossen.
hoopspoging het noodlot te ont
lopen, ontvlucht ze haar geboor
tedorp maar op weg naar een
nieuwe toekomst bekruipt haar
de angst dat ook daar niets
schokkends ln haar leven zal
gebeuren. Joanne Woodward,
die de titelrol voor haar reke
ning neemt, treft de juiste sfeer
en komt daarom de Oscar-nomi
natie zeer zeker toe.
LIDO Tussen Bond en Ed
die Constantine ligt de weg die
leidt naar de Australische de
tective Malone en zyn avon
turen. Deze avonturen spelen
zich voornamelijk af in de
swinging city Londen, in de pe
riferie van een wereldhandels
conferentie waar een Australi
sche ambassadeur in opdracht
van de regering van een
Australische deelstaat door Ma
lone wordt beschuldigd van
moord op zyn eerste vrouw.
Hiervan blijkt later echter niets
te kloppen en Malone begint te
twijfelen. Daar is het punt waar
meteen de tegenstelling tussen
Malone, Constantine en Bond
begint. De tweede is een glim
lachende geciviliseerde straat
vechter, de derde een perfect
getrainde, niets aan het toeval
overlatend spionerend vechters-
brein en de eerste een twijfelen
de smeris met harde knuisten.
Geklassificeerd ziet dat er zo
uit: Constantine, het succesrij
ke vechtbaasje van de zelf
kant, Malone de boksende mid
denstander en Bond de achte
loos dodende gentleman.
Van de Bond en de Constan-
tlnes hebben we al genoeg ge
had, een Malone ls echter
nieuw op het doek. Na al dat
succesrijke slagwerk is het ge
woon wel eens leuk een misluk
king te zien: tenslotte komt de
werkelijkheid daar meer mee
overeen. Nobody runs for
ever" (Moord verjaart niet) is
dan ook een beetje een avant-
gardistische thriller: gewoon
een film waar weer wat in zit.
Secret
Ceremony
STUDIO Secret Ceremony
gaat de tweede week in. Het ia
de film met Mia Farrow en Eli
zabeth Taylor die voor een ge
deelte in Noordwijk werd opge
nomen. Liz Taylor speelt een
verlopen prostituee die een
meisje ontmoet dat aan haar
verdronken dochtertje doet den
ken. Het relaas heeft een triest
einde. Het meisje pleegt zelf
moord en de prostituee steekt
de stiefvader van het meisje
dood.
Dat komt mede door het uitste
kend door Ralph Thomas tot vi
sualisering gebrachte spelers-
team met allerlei bekenden als
Rod Taylor (het juiste gezicht
voor Malone Christopher
Plummer, Lil li Palmer. Camil
la Sparv en Daliah Lavi.
Tenslotte nog een waarderend
woord voor het scenario van
Wilfred Greaitore, die door al
lerlei (maai- niet direct gegap
te) Hitchcock-achtige effecten
er in slaagt de dialoog, zoals
dat hoort, tot het meest nodige
te beperken.
Voor een hand
vol diamanten
REX Geen handvol, maar
een landvol verhaaltjes zyn er
in het genre van „Voor een
hand vol diamanten", zoals de
Nederlandse titel van .Hot dia
monds en cold blood" luidt. De
story heeft minder om het lyf
dan de meisjes in de „hete scè
nes", die als pittige komijnen
zyn gestrooid in de wat slappe
kaas van koude misdaad.
Het gaat allemaal om een
handvol ic vijf kisten dia
manten, die Engelse diamant
handelaren kopen van de emir
van Beiroet. Eén wil de winst
van het halve dozijn opstrijken,
maar geheimagent Steve Nor
ton uitgestuurd, omdat een
beurskrach dreigt als de schat
op de markt komt zet hem
de (grote) voet dwars. Tussen
het moment, waarop Steve ont
dekt. dat een zelfmoord een
moord is, en de inrekening van
de bende speelt het verhaal zich
af: op het water en onder wa
ter (met fraaie opnamen in
kleur), op de vuist en onder de
dekens.
Richard Harrison is de man,
die Norton gestalte geeft als de
stoere vechtersbaas, even be
dreven op hoge daken als diep
onder water, en als de vlotte
hartenbreker, die zijn verove
ringen ln de steek laat met het
oude smoesje van een pakje si
garetten halen. Diana Lorys is
nog zijn meest intelligente te
genspeelster, die minder in bed
ls te vinden dan de anderen.
SUMURU
LUXOR De filmmakers
van „Sumuru" hebben hun fan
tasie volledig de vrije teugel
kunnen geven. Het verhaaltje
heeft met het gewone leven
niets van doen, dus konden ze te
keer gaan zo hard ze maar wil
den. Dat hebben ze dan ook ge
daan. Geen ongerijmdheid is te
dol. Veel ls dan ook niet na te
vertellen, alleen dat onder die
mysterieuze titel een donkere
Juffrouw schuil gaat. die een
flink stel mooie meisjes milita
ristisch heeft gedrild. Ze heb
ben haar vesting op een eiland-
Je nabij Hongkong. Wat ze er
precies uitspoken, maken de fil
mers niet duidelijk, zoals ze zo
veel in het ongewisse laten. Het
lijkt wel allemaal erg geheim
zinnig. In ieder geval hebben
ze een spuitje ontwikkeld, waar
mee ze een man in een stand
beeld kunnen omtoveren. Erg
wreed, maar voor een wreed
heid je meer of minder gaan de
dames niet opzij. Tot er een
dappere Amerikaanse jongen
van de inlichtingendienst op
haar spoor wordt gezet. Zo'n
breedgeschouderde, heel stoere
knaap, die zelfs in de hachelijk-
ste situatie nog grapjes maakt.
Waarom nu juist hij dat werkje
moest opknappen, snapt nie
mand. En waarom hij een meer
knappe dan intelligente vriend
in zyn kielzog moest meezuigen
blyft helemaal in het donker.
Tezamen gaan ze achter Sumu
ru en haar welgevormde volge
lingen aan. Dan gebeuren er na
tuurlijk de nodige (en nog meer
onnodige) dingen. Even natuur
lijk is, dat enkele van die meis
jes hun „heilige roeping en dure
eed" af en toe vergeten. An
ders zou er geen greintje roman
tiek in de verwarde geschiede
nis terecht zijn gekomen. En
zelfs nu is dat nog niet veel. Als
men bereid is niets serieus te
nemen en zich gewoon maar te
laten meedrijven met deze da
verende avontuurlijke kolder,
dan kan men in bonte kleuren
op een breed doek nog wat gek
ke momenten meemaken. En
daar gaat het bij zulke films
toch om.
Langste dag
TRIANON „De langste
dag" schijnt goed in de smaak
te vallen by de Leidse jeugd.
Iedere voorstelling trekt de film
die al weer luttele jaren oud ls,
nog volle zalen met voorname
lijk jongelui. Daarmee is dan
meteen de bewering gelogen
straft, dat de jeugd te makkelijk
over het oorlogsgebeuren, van
de jaren '40-'45 heenstapt.
Het verhaal van de invasie
van de geallieerden op Norman-
dië naar 't voortreffelijke boek
van Cornelius Ryan, is een fas
cinerend en zelfs onwaarschijn
lijk gegeven. Dat in de oorlog
niets onmogelijk is althans
was blijkt overduidelijk uit
deze film. De regisseur en de
scenario-schrijvers hebben hun
fantasie niet de vrije loop gela
ten, maar zich gehouden aan de
gegevens, die hun door Ryan
bekend waren. Het resultaat is
dan ook een waardevol oorlogs
document. dat alleszins het aan
zien waard ds. Nu en dan wreed
en afschuwelijk, dan weer hu
moristisch maar altyd boeiend.
