eodorakis zond zeven
liederen uit Zatouna
Kritiek of essay?
't Is elke dag
verjaardag^
met aardbei
We zei er ook weer
dat alle verpakte brood
hetzelfde was?
i
ig spel
GEEN VESTIGING
VOOR PROGIL
VenkcJe
koek
Foto-expositie in
liet Toneelmuseum
jachtige teksten van Griekse componist
Stilte
Ned.
Madrigaalkoor
boekt successen
IMng Lom ...'t enige dat u weggooit, is de verpakking
C. J. E. DINAUX
Literaire kroniek
door
Clara Eggink
Vingertje pijn.
Grote meid.
Mama heeft jodii
Zonder bijt
betadine
jodium
1969
LEID8CH DAGBLAD
PAOINA a
4
ADVERTENTIE
(Door Frans van Hasselt)
EL (GPD) Mikis Theodorakis, de beroemde
onist die door het kolonelsregime is verbannen,
deportatiedorp Zatouna bewaakt door vijftien
Eij moeten verhinderen dat hij met iemand van de
Weekt wie hem goedenmorgen wenst, wordt
Kg ondervraagt. Ook legereenheden in deze berg-
c zijn van tijd tot tijd in paraatheid, als er weer
voor de vrees, dat een afgezant uit de buiten-
[tv-man. een journalist of een lid van de sub-
de rechten van de mens, hem zal trachten te
jjtobussen in de hele streek worden dan uitgekamd,
isloten. Het regime waaronder hij moet leven is
pt sinds een Britse journalist, John Barry, het
peten te bereiken en allerlei boodschappen van de
Bee terug wist te nemen, alsmede een geluidsband
lus van zeven nieuwe liederen.
i zeven liederen van
jorige week door de
;.van de BBC voor het
Jen. Men hoorde in het
lent, gezongen door
met begeleiding van
sinds lang geen stem-
r 'eest, en daarna de
Maria Farandouri en
die de liederen
vastgelegd. De
ideels zeer mismoe-
itig. de muziek echter
i. terwijl er in ver-
el wat tekst als muziek
invloed van Griekse
valt te bespeuren,
poezie is vanouds bui-
Ddig en laat veel aan
i over. Het getal drie,
kis teksten een rol
ln de volkspoëzie
Op de markt van de rover
kende ik myn traan
en vond Jé deur gesloten
myn lief, mijn lief, mijn lief
Ik verkocht er mijn hart
Op de markt van de moordenaar
bracht ik Je als een duif
ik bracht je 's avonds om negen uur
en ik verkocht mijn ogen
ik kocht een mes
Op de markt van de morgenstond
herkende ik mijn stem
ze namen er mijn bloed
mijn lief, mijn lief, mijn lief
daar stierf zelfs mijn geduld
Op de markten van de wereld
dobbelden ze om mijn vreugde
mijn lief. ik kocht je
met kettingen en wonden
en spijkers in mijn liefde
Zeker niet die mevrouw die vorige week voor_de
verandering eens géén King Corn nam
King Corn wordt elke nacht
overal in Nederland vers gebakken en
komt dus dagelijks vers op tafel.
King Corn blijft dagen
langer vers.
Mikis Theodorakis
zeven liederen
in eigen berichten m
geloven, dan is de
die uit deze teksten
alweer overgedreven
iter waarin niets leek
ten de nieuwe con-
componist nu weer
leeft weten te leggen AMSTERDAM (GPD) Prosil tom,
in. Natuurlijk n|et naar Amsterdam. De gcmeente-
spe'. wat j raad van dc hoofdstad heeft bur5e.
ïgen en plagerijen
bet dorp is onderwor-
iht nog strenger wor-
ergere moeilijkheden
•eken). Hij schrijft
g te zeggen dat al de-
fcerre van ons in ver-
pgen, ons met vreugde
juurlijk niet omdat wij
Maar omdat ze
hebben in het bui-
meester en wethouders opgedragen
verdere voorbereiding van gronduit-
gifte aan het Franse chemische con
cern te staken. Een PvdA-motie,
waarin deze opdracht was vervat,
werd met 34 tegen 9 stemmen aan
genomen.
Het besluit viel gisternacht, nadat
een nota met nadere gegevens over
de vestiging van een zwavel kool -
stoffabriek bUna negen uur lang het
onderwerp van gesprek was geweest.
Behalve de KVP verklaarden alle
politieke groeperingen in de raad
zich in meerderheid tegen Progil.
t en zyn vrouw hebben
langs naar Athene te-
l, Het negenjarig zoon
een psychiatrische
■dig omdat hij maar
ftllen van de schok, die
j hem hebben bezorgd
voor de grap op het
Kleedden en tegen de
|Th eodorakis is er nu
Éid. zo schrijft hij, dat
^lijkbaar verborgen
r-radio gaat opspo-
tno gaat weghalen. In
j eindelijk hebben be
lli en stilte".
(olgen enkele, zo letter -
alde teksten van
in van de vogelvrije
deur dicht bleef
?ven te gaan leiden
i over de rivier
J meer kent
ttP moest ik achterlaten
Boren moeite
ke traan
P mijn ogen
luizen vond ik
een god
tiisigd
p waar ik langs kom
Idietje -
p'n eentje
p vergat ik
geen tijd voor
p de slag
fc drie keer
mijn hart
mijn zoontje
mijn vreugde
ier was troebel
jjlJp woest
p voerde leed mee
riife eens drinken
"(test te lessen
P waren daar
I® moest Ik ovei
iam mijn hart
1 mijn stem
B*. waar jy ook was
1 mijn leven
(ADVERTENTIE)
..maak iets extra's
van dat zondagsontbijt!
metzo'n
malse en kruidige
(met een likjefjoter mrhm,..)
Drie van de wethouders. Polak
(PvdA), De Wit (PvdA» en Verheij
(CPN) stelden zich bij de tegenstan
ders op.
LEIDEN Het Nederlands Ma-
drigealkoor uit Leiden onder leiding
van Herman Stra/tegier is onlangs
door het Utrechte Symphonie Orkest
uitgenodigd medewerking te verle
nen aan drie concerten onder lei
ding van de Italiaanse dirigent Bru
no Maderna.
Het eerste concert had plaats op
maandag 28 april in Tivoli in
Utrecht, waar het koor het Magni
ficat van Josquin des Prez zong.
Het tweede concert werd gegeven
op 2 mei, eveneens in Tivoli waar
behalve het Magnificat van des Prez-
dat wegens het behaalde succes op
de volgende concerten moest woren
herhaald, ook de Orfeo van Monte
verdi werd uitgevoerd, met mede
werking van de alt Oralla Domin-
guez. Van dit concert werd door de
Nederlandse Radio Unie een opna
me gemaakt, die op een zondagmid
dag zal worden uitgezonden.
Dit concert werd herhaald op 3
mei in het Koninklijke Conservatori
um in Brussel, waar door de BRT
een radio-opname werd gemaakt.
Bruno Maderna was zo ingenomen
met de prestaties van het koor, dat
terdege was voorbereid door de heer
Strategier, dat hij overweegt het
koor uit te nodigen om volgend jaar
in Italië te komen optreden.
T/. p
(alleen King Corn kan dat zeggen)
kennen. Dit laatste is in dit geval
zeker van belang daar men zich door
die samensteller nog kan laten voor
lichten ook aan de hand van zijn li
teraire kronieken. Een enkel ken
merk je van de samensteller: er komt
in deze hele bloemlezing geen enkel
onvertogen woord voor noch ook zin
nen of beschrijvingen van dien aard
en dat terwijl deze bij de moderne
Carel Dinaux is een van de zeld-
zamen van na de Tweede Wereldoor
log die met grote geregeldheid de
functie van letterkundige kroniek
schrijver bekleedt. Hij is inderdaad
een chroniqueur eerder dan een cri
ticus daar hij een schrijver over boe
ken is die zelden in deze hele bun
del wezenlijk maar eenmaal kri
tiek uit. Hij spreekt zelf terecht over
..mijn verkennend avontuur". Daar auteurs schering en inslag zijn
hij geen kritiek in de directe zin van
het woord schrijft, moet men zijn j
mening, indien die tenminste niet
met nadruk geestdriftig is. eerder i
vaststellen uit zijn keuze. Dinaux be-
gint wel met te zeggen: „deze keuze j
uit de kroniekenis in zoverre
willekeurig dat ik alleen datgene
voor bewerking en bundeling in aan
merking liet komen wat mij bij het
kritisch herlezen ervan voldoen
de responsief voorkwam". Ik ben wel
geneigd dit te vertalen als ik zo vrij
mag zijn met „ik heb alleen opgeno
men wat ik nog steeds goed vond".
Daar is niets op tegen, integendeel.
Deze kroniekenbumdel gaat vergezeld
van een tweelingbroeder in de vorm
van een bloemlezing waarin het
werk van de besproken auteurs is
opgenomen. Wie een bloemlezing
maakt doet het beste zijn eigen per
soonlijke keuze te doen. bij voorkeur
zonder overwegingen van ethische of
populaire aard. De lezer kan het
Een bloemlezing ls. juist door die
eigen voorkeur, in wezen altijd een
onbillijkheid. Met uitzondering na
tuurlijk van de grote poëzieverzame-
ling van Victor E. van Vriesland
(Meulenhoff. Amsterdam) die het
heeft bestaan van iedereen die met
een spoor van succes de poëtische
pen gehanteerd heeft, iets op te ne
men. Zijn maatstaf is alleen ken
baar aan meer of minder. Niet on
billijk is ook de bloemlezing gewijd
aan een bepaald onderwerp, b.v. ero-
dan met de keuze van de samenstel- tiek of de dood. Wanneer echter
Ier eens zijn of niet; het is in elk iemand met gezag bij het lezend pu-
geval des samenstellers geheel eigen bliek en dat mag men van Dinaux
keuze en men kan er hem aan leren I toch waarachtig wel zeggen, een
„Theater in blik"
bloemlezing presenteert dan treedt
de onbillijkheid automatisch op en
de samensteller kan daar niets aan
doen. Het publiek toch zal, gezien het
feit dat Dinaux het zegt. aannemen
dat de hier gepresenteerden ook de
prominenten zijn. De be lezen en ko
men natuurlijk onmiddellijk met.
hun „waarom die niet" en „waarom
die wel".
Dinaux spreekt wel van „de breuk
ln het eeuwenlang statische wereld
beeld" en van „de doorbraak in de
literaire conventie": er zijn er meer
die deze verschijnselen in de gaten
hebben en die deze verschijnselen
ook kunnen aflezen bij schrijver»
die in deze bloemlezing - annex - kr o-
nieken niet aanwezig zijn.
In verband met die verschijnselen
wijst Dinaux er op dat de criticus
van heden dank zij die „evolutie in
de creatieve vorm", mee dient te evo
lueren. Daarmee en daarom zou
deze het nu extra moeilijk hebben
vergeleken bij vroeger toen hij zich
aan vaste normen kon houden. Daar
is wel iets van waar, maar het is
toch niet zo waar als Dinaux het
wil doen voorkomen. Er zijn meer
levens- en vormdoorbraken geweest
zoals deze grote be lezen e weten moet.
Een criticus zijn tijd van de
ze of van een vorige heeft als hij
alert is en was. nooit de normen van
anderen aangenomen. Hij heeft zyn
.een normen gemaakt, althans als
hij de naam van criticus waardig is.
Over mindere goden spreek ik in dit
verband niet. Het zou Juist voor de
hedendaagse criticus ondoenlijk zijn
let» anders aan te leggen dan
de eigen norm.
En dat telkens weer. want het ls
wel zo dat de verschuivingen elkaar
zeer snel opvolgen. Laatst las ik een
uitspraak van een alweer jongere,
als Ik me niet vergis was het John
nie de Selfldcker, die schreef over
..dat gezeik van de vijftigers". Zo
heb ik ook wat bezwaar tegen de
maatstaf (omslag) „die met het
„woord" Iets anders doen dan er tra
ditioneel mee gedaan werd". Ten
eerste wat is traditioneel in dit ver
band of beter misschien kan men
zich afvragen of men met traditio
neel woordgebruik geen hedendaags
levensgevoel zou kunnen uitdrukken.
In de bloemlezing treft het dat zo
wel Anton Koolhaas als Andreas
Burnier dat doen om nog maar niet
Amsterdam (GPD) Het Toneel-zet met een zomertentoonstelling.
museum beijvert zich de laatste jaren i „Theater in blik", die woensdagmid-
met stijgend succes om niet slechts dag door prof. dr. F. W. S. van Thie-
de traditionele museum-bezoekende non. Dimitri Frenkel Frank en Ton
enkeling, maar de grote massa dtr van Duinhoven is geopend.
toneelliefhebbers naar zijn mooie ..Theater in blik" is een wat wor.-1 (e spreken van de volkomen tradi
behuizing aan de Amsterdamse He- derltike naam voor deze tentoonstel- j tionele nagebootste haiku's die men
reneracht te trekken. Dank r« het beSkèraTvanti" ws ?,r a^'reft' Pt'rsoon!^ *>u
peiexems van meiaaj aan te pas llever willen zeggen dat men niet
enthousiasme van de conservator, de tó gekomen. Maar er is wel verband fmeer) iete anders met het
ÏÜL'IT JU w andere woord doet dan wel dat cr auteur»
namelijk met het vermogen om te
zien. De MntoonsteLlng zon dua ookl2*"1 wn P"*™* hebben «*>««»-
heer E. Alexander, is er nu weer
een nieuwe stap in die richting ge-
AD VERTE NTIE
Collegium Musicum
LEIDEN Het Leids Studenten
Koor en Orkest „Collegium Musi
cum" geeft dinsdagavond een con
cert in de Zuiderkerk. Op het pro
gramma staan werken van Haydn,
Telemann. Debussy. Monteverdi en
Sas Bunge. Solisten zyn Stefica Zu-
zek (harp). Sas Bunge (piano) en
Karli Hamulyak (bobo). De door
Sas Bunga aan het Collegium Musi
cum en z'n dirigent André Kaart
opgedragen songs voor koor en pia
no zullen op deze avond hun pre- sterke politiemacht, die met het oog 1
mière beleven en opgenomen wor- °P mogelijke ongeregeldheden in en
den door de radio. ,"ond het stadhuis aanwezig was.
hoefde niet in actie te komen.
De tegenstanders baseren hun af-
De lente schijnt leven gebracht wijzing van de vestiging van een
te hebben in een reusachtig houten zwavelkoolstof fabriek op het risico
beeldhouwwerk van de Spaanse kun- (van een ramp (grote brand in de fa-
stenaar Ramon de Lapayese. dat op briek) en de gevaren die verbonden
een tentoonstelling in Madrid te zien zyn aan het vei-voer van zwavelkool-
is. Het werk stelt een atleet voor en stof
v
Burgemeester I. Samkalden
pleidooi helpt niet
Voor de raadsvergadering was gro-
te belangstelling. De publieke tribune j
was geheel gevuld. Incidenten deden
zich niet voor Een veertien man
heet „Kampioen". Uit de linker knie
van deze kampioen nu, zijn twijgjes
en blaadjes gesproten
(ADVERTENTIE)
kasteel Longford, bij Sa-
j* het Engelse graafschap
V in de nacht van woens-
nderdag een schilderij van
gestolen, .Portret van
l *rouw" geheten. De waar-
»erk WOfBt geschat op
Er werden ook vtff an-
ontvreemd.
„Wy zijn niet bereid de verantwoor
delijkheid daarvoor op ons te ne
men", zei de heer Matteman «PvdA).
De heer Van het Schip «CPNi ver
geleek een zwavelkoolstof fa briek met
een tijdbom. „Het ontstekingsmecha-
nisme Ls waarschijnlijk zeer traag,
maar het gevaar blijft bestaan".
Alleen de KVP was in meeider-
j held voor. „Wij moeten een scherp
j onderscheid maken tussen het spook
beeld Progil en het werkelijke beeld
I dat door deskundigen wordt aange
geven. De kans op een ramp met Pro
gil is even groot als de kans dat alle
vliegtuigen, die op één dag op Schip
hol landen, tegelijk op Amsterdam
neerstorten", zei fractievoorzitter
Rossen.
Een lang pleidooi van burgemees
ter I- Samkalden vermocht geen wij
ziging in de standpunten van de
raadsleden te brengen.
„Blik op theater" kunnen heten,
want men ervaart er hoe vijftien
Nederlandse theaterfotografen het
toneel in al zyn vormen de laatste
jaren hebben bekeken. Zalen vol fo-
men om het woord maar te laten
vallen. Het vers van Jan Hanlo b.v.,
het notoire „Oote", bezit mi. geen
enkel woord; het ls een geluid ln let
ters kenbaar gemaakt. De vijftigers
to's: foto's van opvoeringen, van ac- de groep die invloed heeft gehad
teurs en atcrices, van marionetten, hebben geweigerd het Woord li-
van dansers, van operazangers en terair te ijken in die zin dat zy voor
van het publiek. Menige schouw- de oud^ U^lng geen nieuwe in de
burgbezoeker zal hier tot zijn ver-1 plaats hebben willen zetten. Toch
bazing constateren dat een theater- kan men bij hen ook ij kingen vin
fotograaf meer doet dan een paar den Bert Schierbeek tot mijn ver
plaatjes maken die in een kastje by basing hier niet aanwezig heeft
de schouwburg komen te hangen of een persoonlijke associatietaai ont-
ter illustratie van een artikel in deworpen in zijn romanboeken en de
krant worden afgedrukt. Dat is maar schrijvers van dit ogenblik doen po-
een zeer beperkte keus uit een veel gingen van een en ander terug te
grotere produktie.
Het maken van die keus is dik
wijls een moeilyk punt in de ver
houding tussen toneeldirecties, spe
lers en fotografen. Men kan daar
bij namelijk uitgaan van de wens,
een zo aantrekkelijk mogelijk beeld
van een opvoering te geven om er
een groot publiek heen te lokken,
of van de wens, onverbloemd te la
ten zien welke „blik op theater" de
fotograaf by een bepaalde voorstel
ling heeft gekregen. De meeste foto
grafen voelen uiteraard meer voor
de tweede dan voor de eerste opvat
ting, maar zij komen daarbij lang
niet altijd aan him trekken, zeker
niet wanneer hun opdrachtgevers de
foto's voor publikatie kunnen uit
zoeken.
Behalve het bekende soort toneel-
foto's ziet men op deze expositie ter
sluiks gemaakte opnamen van re
gisseurs en spelers. Amusant is ook
de afdeling „Jan Publiek", met on
dermeer het onvermijdelijke gevecht
om de koffie in de pauze en de
druk meepratende toeschouwers bij
een experimenteel stuk.
Tot eind augustus kan men deze
expositie in het Toneelmuseum (He
rengracht 168) zien en wie wil kan
zich daarbij ook nog zelf in Sha-
kespeareaans kostuum op een thea
terfoto laten vereeuwigen. In het
najaar gaat de tentoonstelling waar
schijnlijk naar het buitenland.
keren althans het niet meer toe te
passen. Ik heb zelfs alweer een te
rugkeer van het rijm aangetroffen.
Wanneer lk op leder van deze zes
entwintig essays in moest gaan dan
zou ik urenlang aan de gang moeten
blijven, want ze zijn het waard. Dat
kan helaas niet maar ik ben blij dat
mij bU deze overweging het woord
„essay" uit de pen tolt. Want dat zyn
deze stukken van Dinaux: essays.
Pogingen, telkens opnieuw, om het
geheim uit het behandelde werk te
halen. Als zodanig zou ik dit werk
ook creatief (excusez le mot; het
wordt zo misbruikt tegenwoor
dig) willen noemen. Daarom ver
baas ik mi/ wat over de uitspraak
van Curtius die ik hier aan
tref: „Kritik ist die Form der Lite-
ratur. deren Gegenst&nd die Litera-
tur 1st". Wat deze geleerde hier be
doelt naar ik aanneem en wat Di
naux schrijft zijn essays over lite
ratuur. opstellen zo men wil of kro
nieken. Geen kritieken in de letter
lijke zin van het woord. Nu hoor ik
de verontwaardigde kreten van „hij
zal het toch zelf wel het beste we
ten".
C. J. E. Dinaux: Auteurs van
nu. Contact (Amsterdam).
C. J. E. Dinaux: Zo schrijven
de auteurs van nu (Bloemle
zing, Contact (Amsterdam).
