Handenarbeidlerares
kan alles gebruiken
A-theoretisch
vak stelt hoge
eisen aan
vermogen tot
improvisatie
9 Geoefende goudsmidshanden ma
ken mooie dingen. Maar artistieke
talenten zijn ook nodig en die kan
niemand je aanleren.
f
Handenarbeidlerares. een be
roep waarin elk blik waar
devol is en ieder touwtje
van nut kan zijn. Sommige
zwartkijkers zullen het vak
dan ook afraden met de
geijkte term:
..Kind, wil je dan
altijd in de rom
mel zitten". Meer
zinnige dingen
schijnen er op het
beroep niet aan te
merken te zijn.
Natuurlijk stelt een
dergelijke werk
kring ook eisen.
Behalve een gespe
cialiseerde oplei
ding, is vooral een
groot improvisatie
talent noodzake
lijk. Dit a-theoreti
sche vak, dat in de
toekomst waar
schijnlijk steeds
meer plaats in
gaat nemen op de
scholen, vergt een
ideeënrijkheid van
de lesgevende. Een J
bloedarmoede, we- I
gens gebrek aan ori- I
ginele onderwer
pen, aan het einde
van 't jaar bij de betreffen
de leerkracht is dan ook niet
ondenkbaar. Het bekijken
van etalages en het bezichti
gen van tentoonstellingen le
veren echter vaak nieuwe
ideeën op. Het raffia, ge
kleurd papier, de klei, verf
en groenteblikjes krijgen
weer nieuwe functies toebe
deeld.
Zo ook bij mevr. N. C. J. Derksen-
van der Werf, zes jaar lerares
handenarbeid (17 uur per week)
en kinderverzorging en -opvoe
ding (5 uur per week) aan de
Scholengemeenschap ,,De Laan"
aan de Laan van Meerdervoort
211. Behalve lerares in het bezit
van het diploma N 20, is ze ook
echtgenote en moeder van twee
zoons, die de lagere school bezoe
ken. Een bewijs, dat een derge
lijk beroep beslist niet hoeft te
eindigen na een bezoek aan het
stadhuis.
HEERLIJK VAK
Mevr. Derksen: „Het is een heer-
//a/icfe/iaajxptcl /crtctAustXm ueoL
/lOUG#eS2 c/l chrj\
&UCÓ&? bon, akd AzAatzi/) /Ge/2a/O&Z-
Ax/afe OToep&i a/Qoc&z/A^KC/LSZ.
Mevr. N. C. Jo Derksen-Van der Werf
dat „huisvrouw zijn" het meest
ideale was. Zodra de kinderen
echter naar de kleuterschool wa
ren, ben ik gaan werken. De be
slissing, les te gaan geven, heeft
me alleen maar goed gedaan.
Mijn humeur is aanzienlijk beter
geworden. Ik vit niet meer op vui
le voeten. Je wordt gemakkelij
ker. Natuurlijk zien de kinderen
je meer in de keuken staan dan
andere huismoeders en moet er
in het weekeinde weieens worden
gestreken. De kinderen zelf wor
den ook meer bij het huishouden
ingeschakeld. Al met al geloof ik
dat het een goede combinatie is.
Je geniet van je vrije dagen en
bent bij het begin van het school
jaar even blij als bij het einde
daarvan. De vakanties en werku
ren lopen parallel met de vrije
tijd van mijn kinderen. Echte
problemen zullen zich met voor
doen. Mits je het natuurlijk met
plezier doet".
Dit laatste vindt ze ook een vereis
te van het handenarbeidlerares
zijn.
Natuurlijk zijn er succesnummers.
Zoals asbakken en manchetknopen
voor hem, lepelvaasjes, poppen
van touw en spaarvarkens. Vaak
doe je nieuwe ideeën op.
Medewerking is er genoeg. Ook
van de schoolleiding. Ik heb nog
nooit een „neen" gekregen.
De vroegere inferioriteit van de
handenarbeidles is gewijzigd. Er
wordt meer belang aan gehecht
tegenwoordig. Ook door de ouders.
Soms worden door dezen fouten ge
maakt. Het begint al bij de kleu
terschool. Het door het kind mee-
Attie (13)
gebrachte knutselwerk wordt nog
te dikwijls afgedankt met een
„gooi die rommel toch weg". In
de toekomst zal daar wel enige
verbetering in komen, wanneer
de handenarbeid op scholen ver
plicht gaat worden en er meer
tijd voor de lessen vrij komt.
Zelf zie ik me er nog niet mee op
houden. Ik heb altijd wel de idee
gehad, geen oude juf te willen wor
den. Ze praten zo snel over „oud
jes". Op mijn vijftigste wil ik met
lesgeven stoppen. Eerlijk gezegd,
zie ik me zelf toch doorgaan.
Voor belangstellenden, die zich niet
laten afschrikken door een klaslo
kaal bezet door vijftig zestig
dozen en een twintigtal leerlin
gen, het brutosalaris ligt tussen
de 900 k 1200 per maand.
Afhankelijk van de leeftijd en het
aantal lesuren.
MEER „UPS"
lijk vak dat je onderwijst om het Negatjeve
kind plezier bij te brengen. De ar
beidsvreugde en handvaardigheid
zijn belangrijker dan het eindpro-
dukt. Een eerste vereiste is het
schenken van meer zelfvertrouwen
aan de leerling, die altijd wel er
gens goed in is. Met de steeds
groeiende vrije tijd voor ogen is
dit een noodzaak. Het is één
van die beroepen, die je goed kunt
combineren met je eigen gezin. Als
getrouwde leerkracht houdt men
zoveel mogelijk rekening met je.
Op de zaterdagen hoeft niet te
worden gewerkt. Tevens kan aan
het begin van ieder schooljaar
worden opgegeven, hoeveel les
uren je wenst te geven".
MOEILIJKHEDEN
Mevr. Derksen: „Neen. Als werken
de vrouw zit je meer in het le
ven. Toen ik trouwde, dacht ik
kanten aan het vak,
zie ik niet. Er zijn beslist
meer „ups" dan „downs". Je
moet wel tegen enkele kleine te
leurstellingen kunnen. Er zijn al
tijd leerlingen, die „bah" roepen.
Meestal zijn ze hevig enthousiast.
Dat ligt zuiver aan de manier,
waarop je de les presenteert. Tij
dens de lessen ben je druk bezig.
Je wordt geen seconde alleen gela
ten. Daarnaast heb je thuis geen
nakijkwerk. Wel wordt thuis het in
de toekomst klassikaal te maken
ontwerp eerst uitgeprobeerd. Dit
om beter te weten met welke moei
lijkheden de leerlingen te kampen
kunnen krijgen. Ook volgde
ik een cursus kleien en emaille
ren. Om zelf bij te blijven en de
kennis weer door te geven aan dp
leerlingen. Ik vind het namelijk
vreselijk om elk jaar hetzelfde
programma af te werken.
„Goudsmid? Een prachtig beroep, waarin zeker toe
komst zit, maar hier geldt, misschien meer nog dan
bij andere vakken, dat je goed moet weten waaraan
je begint". Dit zegt een man die het weten kan, de
heer C. Poulus, drager var één van de bekendste na
men in dit métier in Den Haag en bovendien voorzit
ter van de Stichting vakopleiding voor goud- en zil
versmeden. uurwerkmakers, graveurs en juweliers.
Een hele mond vol, die naam van deze stichting, maar
zij geeft meteen al wel duidelijk aan welke dichtbij
elkaar liggende beroepen te leren zijn op de vak
school, waarover de stichting het beheer voert en die,
zoals de meeste mensen wel weten, in Schoonhoven
staat. Over een paar jaar in een gloednieuw gebouw
zelfs.
Eerlijk als een goudsmid, krachtens het metaal waar
aan hij zijn hart heeft verpand, behoort te zijn, voegt
de heer Poulus er meteen aan toe, dat Schoonhoven
niet de enige opleidingsmogelijkheid is. Je kunt ook
goudsmid worden door na de noodzakelijke algemeen
vormende vooropleiding (mavo, havo) een plaatsje op
een atelier te zoeken. Bij een goede patroon zul je
dan de praktijk van het vak leren: de theoretische
scholing kun je verwerven door middel van een Be-
metelcursus. Er wordt aan gedacht om daarvoor één
dag in de week uit te trekken,
door te brengen op een techni
sche school. Iemand die deze weg
naar het begeerde doel kiest
moet bedenken, dat het een lange
is. Eerst na jaren zal het moge
lijk zijn het examen voor gezel af
tc leggen. Recht op zelfstandige
vestiging geeft de aldus verkre
gen vakbekwaamheid intussen
nog niet. Daarvoor is nog het
middenstandsdiploma nodig,
maar de betreffende cursus zal
iemand met een mavo- of havo
diploma geen moeilijkheden ople
veren.
Het voordeel van deze opleidings
gang ligt voor de hand: meteen
in de praktijk werkzaam, mis
schien zelfs al iets verdienen,
geen schoolse beslommeringen
meer en de kans op een. werk
kring dicht bij huis. In Schoonho
ven moeten de meeste leerlingen
een kamer huren en dat kost te
genwoordig nogal wat. Het grote
nadeel is ook duidelijk: de oplei-
dingstijd kan vele jaren beslaan
en de kans is groot dat men
moeite zal hebben een „all
round" vakman te worden. Een
atelier is immers meestal gespe
cialiseerd, bij voorbeeld in het
maken van broches, hangers of
colliers. Om ook armbanden of
oorhangers te leren vervaardigen
zal men moeten overstappen haar
een andere baas. En vind je die?
In Schoonhoven duurt de opleiding drie jaar plus een verplicht praktijk
jaar. Pas na vier jaar dus kan men het diploma verkrijgen. Maar dan
is men ook meteen helemaal klaar, althans met de opleiding. Erva
ring. de nadere vorming tot all round vakman, kan men pas in de
praktijk van de dagelijkse werkkring opdoen en het is natuurlijk ver
keerd te denken dat men er met „het papiertje" wel is, in welk vak
dan ook. De school in Schoonhoven, ingedeeld bij het middelbaar tech
nisch onderwijs, richt zich echter
Maar deze menser) kunnen wel
bogen op een paar kwaliteiten,
die niet iedereen zijn gegeven:
gevoel voor schoonheid, teken
techniek, handvaardigheid, tech
nisch inzicht en een breed begrip
voor wat bruikbaar is. Er worden
op de vakschool wel eens sieraden
gewrocht, die ware kunststukken
van vernuft zijn, maar die nie
mand wil of kan dragen. Aan zul
ke goudsmeden is geen rijke toe
komst beschoren.
Zijn deze talenten niet aanwezig of
in mindere mate (en dat blijkt
meestal wel tijdens het eerste al
gemene schooljaar), dan is er
nog geen man overboord. Er
moeten ook ambachtslieden zijn
die andermans ontwerpen uitvoe
ren. die repareren of in het bijna
industrieel ingestelde arbeidspro
ces van een gespecialiseerd ate
lier opgenomen kunnen worden.
Goudsmeden hebben in dit op
zicht meer mogelijkheden dan zil
versmeden want van deze laatsten
wordt verwacht, dat zij óf zelf
een vaas, een schaal of een stuk
eetgerei kunnen ontwerpen en
vervaardigen óf ontwerpen kun
nen leveren, die voor industriële
uitwerking geschikt zijn. Hierbij
wordt een veel groter beroep ge
daan op de artistieke, technische
en economische inzichten van de
ontwerper. Machines moeten zijn
bedenksels kunnen vervaardigen
en dat dan nog tegen een ratione
le prijs.
Isel straatm
- de Stichtii
iiw, C'aiel
Ton (14)
speciaal op de vorming van men
sen, die mikken op een leidingge
vende functie. Daarom wordt er
naast het specifieke vakonderwijs
veel aandacht besteed aan de mo
derne talen (in hoofdzaak spreek
vaardigheid), handelskennis (voor
het middenstandsdiploma) en al
gemene vorming tot ondernemer,
waarvoor enig begrip van bedrijfs
organisatie. administratie, ver
kooptechniek en etaleerkunde no
dig is.
GEDULD
„Hoe ook de keuze van de opleiding
mag uitvallen, in alle gevallen
geldt dat er doorzettingsvermo
gen en geduld voor nodig is. Plus
een paar talenten, die geen
school iemand kan aanleren". En
daarmee komt de heer Poulus op
het voornaamste vraagteken, dat
een kandidaat-goudsmid voor zich
zelf moet neerpenselen, als hij
zijn keuze op dit vak heeft be
paald.
Een goudsmid heeft immers iets
van een kunstenaar. Althans de
goudsmid, zoals iemand die het
nog niet is, zich die voorstelt. In
gedachten ziet men de vakman,
die met begenadigde inspiratie de
mooiste zaken ontwerpt en deze
dan in het edele metaal gestalte
geeft. Akkoord, zulke goudsmeden
zijn er, ook in ons land en zij
verdienen een goede boterham.
STENOTYPISTE
Bij voorkeur wordt een mP
vereist, waarna een dag- I
su of wel een schriftelijke!
worden gevolgd, die oplei
examen machineschrijvenl
stenografie van de VerJ
Staatsgediplomeerde Leru
chineschrijven en
(V.SL.M.) of voor exam
nisaties van opleiders., 2_
van Praktijkexamens of \l
dlngslnstl tuten /Hf dT
duurt 6 tot 12 maanden.!
lang het aantal lessen pert
snelheden die voor het lejs
ploma nodig zijn.
Na het behalen van een dipi
i I
V
grafie-diploma in één derf
len. Dit zijn goede
om verder te studeren
tie als afdelings- of directies
STRAATMAKER
Na beëindiging van de leerpl
der bepaalde vooropleiding
drie Jaar een opleiding stn
(primaire opleiding) in
stelsel worden gevolgd, i
gen in een bedrijf werkt
vak wordt geteerd.
Na afloop van de leertijd
men.
Gedurende de leertijd wor
dag per week aanvullend
vak gericht schoolonden»
Dat staat in de leerovere
wordt gesloten tussen hel
ouders van de leerling en
Wil men fu h verder bekwi
vak dan kan men gedureni
nog een vervolgopleiding
lingstelsel volgen met of
leggen van keibestratingen
Hel leerlingstelsel strnatm,
verzorgd door
ring Wegenbouw
laan 4 te 's-Gravenhage,
IK0H47.
TANDARTSASSISTEN
Hoewel geen diploma van
onderwijs wordt verlangd,
de voorkeur gegeven aan
ten minste enkele jaren t
baar onderwijs. Na een
dl praktijk bij een tandaP
een aantal instellingen eeïj
de schriftelijke opleiding!
volgd.
Nadere inlichtingen omtrent,
ding worden verstrekt doo«:
lundsehe M aatsehappij l(.
ring tier Tandheelkunde, Ai
kooplaau 1, 's-Gravenhagefl
öl 4 Uil
Het beroep van tandartsan
nog in volle ontwikkeling
kringen der tandartsen X
meer en meer overtuigd \r
waarde van een goed gesci,
tente voor een juiste
praktijkuitvoering. Vooral t
recte assisteren van de U
het uitvoeren van de lani
behandeling zullen in de tL
gore eisen aan de opleid!
assistente worden gesteld fl
in dat zij meer en meer e!
re medewerkster van de u
worden.
TEGELZETTER J
Lagere Technische School afj
selaar gedurende 3 jaar. r
Darna gedurende 2 jaar ea
tot tegelzetter ln het let
wat wil zeggen in een be&
waar het vak wordt geleerdj
Na afloop van de leertijd volL
men. Als geen Lagere f
School is gevolgd bestaat tj
gelijkheid in het leerli
worden opgenomen, maari
de opleiding langer dan 2 jl
Gedurende de leertijd verpl
meen en op het beroep getii
onderwijs te volgen Dat p
leerovereenkomst die wordt!
tussen het bedrijf, de ouddt
leerling en het leerlingstelsel
Het leerlingstelsel trgelzrli(
xerzorgd door ile Stichting
ding Hou wlied rijf, Itinekhojt
te 'a-Gravenhage, tel. (70) f
TIMMERMAN
Lagere Technische School af
merman gedurende 3 jasf
gedurende 2 jaar opleidin
leerlingstelselin een bedl
waar hel vak verder wor
Na afloop van de leertijd
examen.
Als geen Lagere Technisch!
gevolgd, bestaat toch de
in hel leerlingstelsel te
nomen, maar dan duurt dj
langer dan 2 jaar.
Pientere jongens kunnen difl
gaan ln het voortgezette^!
sel, een opleiding die nog a
duurt en wordt afgesloten 1
ploma „Gezel", het bewijs!
vakbekwaamheid.
Gedurende de leertijd verpliif
lend en op het vak gericla
derwijs te volgen. Dat stl
leerovereenkomst die worf
tussen het bedrijf, de nud^
leerling en het leerlingstelse.f
Het leerlingstelsel timmerim
verzorgd door de Stichting
ding Bouwbedrijf, Kinckhi
te 's-Gravenhage,
ickhor,
07 0-S.
TUINMAN
IA. Jeugdigen: Lagere tuin*
een 4-jarige dagschool aan!
de 6e klas van de lagere
dens de eerste 2 Jaren
Creaties, gemaakt door leerlingen van de scholengemeenschap „De Haan"
OPLEIDING
Om geen enkel aspect onbelicht te
laten wijst de heer Poulus nog op
de meest praktische opleiding,
die openstaat voor degenen, die
om welke reden dan ook minder
in de wieg blijken te zijn gelegd
voor één van die gespecialiseer
de vakken als goudsmid, zilver
smid, uurwerkmaker of graveur.
Dat is de juweliersopleiding. Drie
jaren school en één jaar praktijk
geven uitzicht op een honorabele
functie in de detailhandel. Ook I
hier weer: algemeen vormend on-
derwijs, talen, middenstandsdiplo
ma. veel minder praktijk dan één
van de gespecialiseerde vakken
(al krijgt elke Schoonhovenaar er
wel een basisopleiding in) en
daarbij lessen in edelsteenkunde,
etaleren, verkoopkunde, admini
stratie, bedrijfsorganisatie. Een
snufje goudsmederij, een brokje
zilversmeedkunde, voldoende ken
nis van het uurwerk om het met
deskundigheid te kunnen verko
pen, dat is wat de juweliersoplei
ding in Schoonhoven biedt.
Een mooie opleiding met voldoende
kansen op een goed bestaan, ook
als men niet onmiddellijk een ei
gen zaak begint. „Dat zou zelfs
niet verstandig zijn", vindt de
heer Poulus. „Diploma's zijn
prachtig, mits men ze slechts be
schouwd als een basis voor per
soonlijke ontplooiing".
H. W. v. d. Bie
hovenier.
B. Personen p
Algemene tuinbouwcursus,
w interhalfjaren avondondei
dient ten minste 7 klassen!
derwijs te hebben doorloi
2 Speciale tuinbouwcursus,
bij de lagere tuinbouw?
een algemene tuinbouw*
gen met voldoende tuinl
ervaring kunnen zonder
toegelaten. De spec'ale
sus voor aankomend hovei
zomerhalfjaren,
Personen, die in het bezit
diploma aankomend hovei
zich verder bekwamen vot
ma vakbekwaamheid
door de volgende cursussen
Speciale cursus tuintekenei
de 2 winterhalfjaren,
speciale cursus vakbekwaj
hovenier gedurende
winterhalfjaren.
Tuinbouwvakschool vonr U
duur 1L* jaar. 1 dag per f
dient een diploma middel#
bouwschool of lagere tuin»
of algemene landbouwcursul
ten.
VAKMAN SCHEEPSBC
W anneer het diploma van
Technische School (metasf
timmeren of meubelmakenL
haald waarvoor de studied!!
is, kan men worden opgï
een opleiding volgens het
sel. Dit wil zeggen, op eex
werf werken en het vak lei#
tuurlijk ook verdienen. Na a
tijd. die 2 jaar duurt, volfS
men.
Als men geen Lagere Teehnl»,
heeft gevolgd en ten
is. bestaat toch de
een leerlingstelsel te
men. maar dan duurt de
'aar.
Gedurende de leertijd verpik I
lend en op het vak gericht
derwijs te volgen Dit sü
leerovereenkomst die word F
tussen de directie van dt
werf. ouders en het leerling
.Iet leerlingstelsel metaalbei
de scheepsbouw. sectieboUR
schrijven in de scheep?
metaalbewerken in de i
scheepsbesi hieten. houten a
ken en houtbewerken In I
sloepenbouw wordt erzorn
Stichting Bedrijfsopleiding f
Elektrotechnische Industrie El
tel", van X to Ik weg 31 Ie k
hage. tel. (070) 512391.
Opleidingen seheepsbeschictcni
maken en machinaal hni*
worden xerzorgd door de SI»
Bex ordering van het Xijtf
derwijs en de Vakopleiding,
Houtbedrijf, Vondelstraat li-
sterdam, tel. (020) 163987.
