EEHOIPEHKURBIGE i II I I LOODGIETERS EN SCHILDERS KOMEN ALTIJD AAN DE KOST T II Tussen de jurist en de medicusde instekers en de uithalers 1 mm El Hoevéél beroepen zijn er eigenlijk in Nederland? Op de zevende verdieping van een kantoorflat in Leidschendam weet iemand het antwoord, zo om en nabij: 4500. De man die dat cijfer geeft is de heer P. J. van Bochove van het direcroraat-gcneraal vour de ar beidsvoorziening. In c!e loop van dit iaar komt «!e tweede inven tarisatie van de beroepen klaar. En dnn '*egint gelijk dderde. Of eigenlijk. aan die derde is al van lievc-lee heg nnen. De heer Van Bochove legt een oude wet uit 1S25 op tafel; Wil lem I regelde er de patentrech ten in die men toen had te beta len om een beroep te mógen uit oefenen. Nauwkeurig lellen le vert een totaal van 450 beroe pen op. en aan te nemen valt het gin" om inn'ng van geld! dat d? lijst compleet was In 130 iaar is het aantal dus vertienvoudigd. Er is nóg een klein houvast: uit de jaren van de eerste wereldoorlog, toen de „Vereeniging van Nederland- sclie Arbeidsbeurzen" ook eens alles vast'eg de: 880 stuks. Een ter in van voortdurend ver schuivingen. van verdwijnende beroepen en van opkomende be roepen. Waar zijn de vinger hoedmakers. de scheepstagrij nen. de ronzebonzen, de aanne mers van de verlichting der straten, de gaarkeukenhouders en paardendoctoren uit 1815. De doorsnee uit 1015 levert niét van die kleurigheden; lijkt al meer op ónze did. Maar toch. wég zijn ze, de gloeikousnaaisters en werkmeiden. Ja, dat laatste bestaat natuurlijk nog wel, maar het heet nu èn- ders. Dat is óók een element: dat de mensen een beroeps naam te gewoon gaan vinden, zich pogen op te vijzelen door een „betere" term te gaan ge bruiken. De heer Van Bochove: „Men heeft de neiging zich te noemen naar de hoogste graad uit zijn beroepsmilieu. De man die alleen deuren afhangt in de bouw. zal zich toch timmerman noemen". ZEVEN „KLASSEN" In 1964 is voor het eerst begonnen met doorlichting van het hele beroepsleven: „We maakten een verzameling van ólle beroepsna- men die we maar konden vin den; uit de arbeidsbureaus, vooral ook van de kaarten van ingeschreven werkzoekenden". Zo kwamen er er 11-, 12.000 be- rrer> namen op tafel: die heb ben we gesorteerd o bedrijfs tak'.en. en er reten V'eriei sy noniemen tussen: zelfde beroe pen die in ver; v'-llende - treken anders genoemd worden". Er bleven er 'tOO over in 1949. Soms toch neg wel kleurrijk: „Alikru-kenraper (zie kreukelra- ner)'\ ..M»lhe-'r''er 'zie hout- frez?r)" en "Taqueur (zie mijn'v. u uifmeter)". Alle be o:p"n zijn vervolgens naar hun moeilijkheidsgraad genr end. in 7 beroepriclassen; en binnen deze klassen naar een aantal aspecten of beroepseisen, die in verschillende beroepen kunnen worden aangetroffen. In de laagste klasse de zeer een voudige ar'*cH. waarbij geen overleg wordt vereist; arbeid die na een inlooptijd van enkele dagen kan worden verricht. In de hoogste klasse de praktische arbeid op wetenschappelijke grondslag, of zuiver wetenschap pelijke arbeid. Het gebruik van dit materiaal is te vinden in de sectoren van ar beidsbemiddeling en beroeps keuze-advies, zowel door de overheid als door anderen. Dagelijks gebruik, en daarom is het eis dat men bij is. Nu nog de laatste stukjes van de in 1956 begonnen inventarisatie, en dan weer van voren af aan. Die laatste stukjes: textiel, chemie, voedings- en genotmiddelenindu strie, en „personeel in algemene dienst"; in die laatste groep een aantal beroepen dat niet aan één bepaalde bedrijfstak is ge bonden: de instekers en uitha lers en afnemers en inscheppers en bandopleggers en aftellers. De heer Van Bochove: „Dat zijn eigenlijk geen beroepen maar bézigheden; mensen die bij werkloosheid gelijk elders te plaatsen zijn, zonder scholing". De nieuwe inventarisatie: „We verzamelen steeds, we zijn al De heer Van Bochove: 4500 beroepen in Nederland. (Het charmante beeldje een van 's rijks „verspreide kunst voorwerpen" is van A. Royé, Amsterdam: „Acrobaten"). beroepenkundige bezig. We beginnen met de mijnbouw, waar door de ontwik kelingen wel wat beroepen zul len wegvallen. Maar er komen er weer nieuwe bij van die boorplatforms bij voorbeeld". BRONNEN Bronnen waaruit men beroepen vangt: CAO's! „Al zat daar voorheen wel vaak het gevaar in dat er in zo'n regeling een heleboel dooie beroepen uit tra ditie waren blijven staan". An dere bronnen: als een bedrijfs tak, zoals de zeevaart, zelf een lijvig rapport heeft laten opstel len („dat je toevallig ontdekt"). En naast die bronnen voorèl de eigen activiteit van het directo raat-generaal. Waarmee we het beroep van hebben bereikt. Er zijn er 25, verspreid over de provincies. Mensen met een hbs- of gymnasiumopleiding, plus zeer zeker een technische feeling, „knutselaars". Ze moe ten er liefst niet jonger mee be ginnen dan hun 26e, 27e jaar; ze moeten immers de bedrijven in en er kunnen praten op aller lei niveaus, van de sjouwer tot en met de directeur. Ze moeten met iedereen kunnen omgaan, een beetje levenservaring heb ben en zeer belangstellend zijn. Thuis in Leidschendam, bij de afdeling beroepenstudie, ligt de nadruk wat meer op hogere tech nische scholing; de heer Van Bochove (59) is zelf hts'er. Jeugdconsulenten, ueroepskeu- zeadviseurs, arbeidsbemidde laars, schooldecanen: zij zijn in eerste instantie degenen voor wie alle vergaarde materiaal bestemd is. En met hen heeft de beroepenkundige ook regel matig contact: hij moet in staat zijn kleine groepen van hen ver trouwd te maken met de in de beroepenkunde gangbare begrip pen en methodes van functie analyse en -inventarisatie; „Om het jaar heeft de beroepenkundi ge zo'n instruerend jaar. Ja. het werkt over en weer, het opladen van het eigen apparaat". OVERGEKOMEN Men inventarheert, analyseert, classificeert de beroepen vol gens bepaalde eigen syste men. en tot eigen verrassing zag men het Nederlandse sys teem van her jepenbeschrijving overgenomen in Brussel waar vanwege de EEG ook aan be- roepenbeschrij ving wordt gedaan. Internationaal is die voorlichting over en weer ook bepaald niet overbodig: de taal brengt veel verwarring. Er zijn eens Necler- lan 'se steenhouwers - die bij ons degenen zijn die grafstenen bei telen en dergelijke - terecht ge komen in een steengroeve in de Ardennen, en in die .carrière" liep hun carrière stuk: ze moes ten er namelijk rotsblokken la ten springen met dynamiet. En neem eens. tot voor kort, de trambestuurder; de heer Van Bochove: „Bij ons trambestuur der; in BelgiC, zowel Frans als Vlaams, „Wattman". en in Frankrijk „conducteur de tram way!" Nu zijn ook deze namen officieel gelijkgeschakeld. Soms heeft dezèlfde naam elders een andere inhoud, soms heeft het zelfde beroep elders een andere naam. Naar buiten, naar de Nederlandse bevolking toe, is er uit die ze vende verdieping in Leidschen dam een gestage stroom van publikaties. Losbladige syste men over de classificatie, die ten dienste staan van de be roepskeuze-adviseurs en ar beidsbemiddelaars; ook zijn er „beroepsbeelden" („de groot ste gemene deler van gelijke of vrijwel gelijke functies op ge schoold niveau"), die het hulp middel, het gereedschap, zijn van de jeugdconsulenten. Dat zijn de vroegere jeugdbemidde- laars, die mèt hun naamwijzi- ging de arbeidsbureaus wat zijn gaan verlaten om naar buiten, in scholen en part-time-onder- wijs, hun voorlichting uit te dra gen. Ook de keuringsartsen han teren deze systemen, want ze vinden er „een medische type ring van de beroepsbeoefenaar" in; het staan of buigen of han den-trillen of op de tocht wer ken in bepaalde beroepen. \LLES BEWEEGT Dan verschijnen er ook, over de hoogste beroepslagen, monogra fieën. zowel losbladig als in boekvorm; die komen in de scholen, via de schooldecanen. Maar het is een moeilijke zaak, want „alles is in beweging", het onderwijs in alle vormen is mo menteel nauwelijks vast te leg gen op papier. En de grootste stroom van publikaties wordt gevormd door de folders, die meestal 25.000-voudig het land ingaan, vaak in samenwerking met bij voorbeeld leerlingstel sels. De heer Van Bochove reikt zó een hele handvol van die fol ders aan. Er zitten al zulke splinternieuwe ontwikkelingen in verwerkt als van medisch ana liste naar klinisch analiste, van rönlgen-assistente tot radiolo gisch assistente, de program- meuse is er al bij, de bedie ningsvakman. Vooral dat laatste een beroep van de toekomst. En de functie, het beroep, van de heer Van Bochove zélf?; laten we het maar eens volledig van gen: chef van het bureau beroe penstudie van de afdeling beroe penstudie en beroepenvoorlich- ting van de directie voor specia listisch arbeidsvoorzieningsbe- leid van het directoraat-gene raal voor de arbeidsvoorziening. Van het ministerie van sociale zaken en volksgezondheid. Pro beer dót maar eens op een visi tekaartje te zetten. L. E. BIBLIOTHEEKASSISTENT* Voor bezitters van een diploma gymnd sium. h b s., m.m.s., kweekschool U een daarmee overeenkomende ondei wijsinrichting zijn er op het ogenbli twee opleidingsmogelijkheden. In heil de gevallen Is de minimumleeftijd voor toelating 17 jaar. a De Centrale Vereniging voor Openba re Bibliotheken organiseert een twee jarige opleiding, waarbij de cursist cén dag per week les krijgt aan een z.g. cursusbibliotheek (gevestigd inl Breda. Enschede. Groningen, Nijmel gen. Rotterdam en Sittardi en de ovel rise dagen praktisch werkzaam ijl aan een openbare bibliotheek. De op,l leiding wordt afgesloten met een eur-f sus van enkele weken aan een - hogeschool, b Aan de Bibliotheek- en Documents- tieschool in Amsterdam, die in 1964 als eerste van een reeks (opgezel door een daartoe in hei leven geroe pen Stichting) werd geopend, wordl oen dagopleiding gegeven. Na twei jaar kan de cursist met een getuigd si hrlft worden toegelaten tot de midi delbare bibliotheekrangen. waarbij hei werkterrein ook buiten dat van del openbare bibliotheken kan liggen Met| dn getuigschrift of met dat van rit Centrale Vereniging (zie a.» kan met echter ook toegelaten worden tol he' derde cursusjaar, om opgeleid te wor den voor meer leidinggevende functie of om zich te specialiseren in hel jeugdhlbliotheekwerk Voor een andere specialisatie, n.l. as tent(e) in een muziekbibliolhi wordt een opleiding georganiseer! door de onder a. genoemde ging. Nadere inlichtingen worden t] door: a. het Secretariaat van de Central» Vereniging voor Openbare Bibliothe ken Bezuidenhoutseweg 239. 's-Gra venhage. tel. (070) 853903. b de Directeur van de Bibliotheek- Documentatieschool. Keizersgrj 225. Amsterdam-C., tel (020) 24585 I el BRANDWACHT Bij aanvang van de opleiding in plaatselijk brandweerkorps dient ten minste 20 jaar oud te zijn en bi.' voorkeur een lagere technische school to hebben doorlopen of een ambachte] ijk vak op dit niveau te hebben ge leerd. Bezitters van een mulo-diplom» met een technische aanleg kunnen ech ter ook in aanmerking komen. Men dient tenminste 1 65 m lang te zijij en mag geen bril dragen. Kandidate', worden geneeskundig en psychotecW nisch onderzocht en dienen een vaar', digheidsproef in terrein- en toesteloel feningen en meestal ook in zwemmer, af te leggen. De minimumeis voor een vaste aanstelling is het behaleiOe van het diploma brandwacht 2e klai. na een diensttijd van ten minste 1 jaarüéS Andere te bereiken rangen zijn:brand wacht le klas (opleidingsduur nftaa brandwacht 2e klas 1% jaar), hoofd brandwacht. onderbrandmeester eipaa brandmeester. Ook dót is een onderdeel van het loodgietersvak: het nauwkeurig solderen van een koperen bloembak. De heer J. L. F. Boon (rechts) kijkt gespannen toe of de leerling het goed doet. Ook in de beroepen, die veel met het z.g. burgerwerk te maken hebben, is voor een jongeman, die niet bang is de handen uit de mouwen te steken, een goed be- Na verl°°P van «)d kunne" zl)df naar school en zij moeten één dag per week werkstukken ma ken. legde boterham te verdienen. Daar is, om maar met een mooi vak te beginnen, de loodgieter. De loodgieter is niet meer als vroeger de echte ambachtsman, die alles met de handen doet. Te genwoordig luistert een loodgieter naar de titel Gawalo-monteur. na tuurlijk een uitstekend vakman, maar toch meer op het machina le ingesteld. Hoe wordt men Gawalo-monteur? Dikwijls is het een vak, dat van vader op zoon overgaat, maar om er iets in te bereiken, behoeft het natuurlijk „niet in de familie te zitten". Een jongen die zich tot dit veelomvattende vak voelt aangetrokken, moet beginnen de lagere technische school afdeling metaal bewerken af te lopen. Daarna kan hij bij een baas in het leerlingenstelsel geplaatst worden. Zegt de heer J. N. v.d. Brugge, procuratiehouder van het Lood gieters- en Installatiebedrijf W. Boon en Zonen, één der grootste van Den Haag: ..De jongens krij gen in de bedrijven, die leerlin gen aannemen een goede oplei ding. Zij gaan één dag per week drie examens doen voor het diplo ma GA(s)WA(ter)LO(odgieter). Daarna gaan zij door voor gezel, een avondcursus op de LTS, en ten slotte voor het patroonsdiplo ma, dat het recht van vestiging als zelfstandig loodgieter geeft. Al die diploma's „betalen" en daar door is er een goed loon te berei ken". Voor inventieve jongens is het een attractief vak, want een goede loodgieter moet kunnen improvi seren, want hij komt vooral tij dens het werk in woonhuizen, waar hij te hulp is geroepen om één of ander mankement te her stellen, soms voor de meest vreemde situaties te staan. Dat leert men niet één. twee, drie. maar de jongelui beginnen in de werkplaats onder toezicht van ^ruirr.rD een volleerd vakman met leren SCHILD KR draadsnijden, zinken goten ma ken, solderen en lassen. Daarna gaan zij mee op karwei en ver krijgen zodoende de noodzakelijke „kijk" op het veelzijdige werk van de loodgieter, die per defini tie niet voor één gat te vangen is. BROOD-BANKETBAKKER Eddie (13) bouw, dat kan variëren van een eenvoudig woonhuis tot de meest ingewikkelde installaties in kan toorgebouwen. Loodgieters zullen er altijd nodig zijn. hoe vér men ook gaat met het pre-fabriceren van installaties in fabrieken. Héél wat anders is natuurlijk het helpen bij en (later) zelfstandig uitvoeren van werk in de nieuw- Het (mooie) beroep van schilder heeft eigenlijk twee kanten of telt, liever gezegd, twee groepen van beoefenaars. De ene groep bestaat uit schilders, die in de nieuwbouw werken en die uitslui tend zijn ingesteld op snel werken en veel geld verdienen. De ande re groep bevat als het ware de idealisten, mensen, die het vak kozen, omdat zij graag iets mooi afwerken, die willen decoreren of restaureren. W. J. H. M. Dorresteijn (21), der- dejaarsleerling van de schilders school te Boxtel, waar hij wordt opgeleid tot meester-schilder en nu in de praktijk bij meester schilder J. G. Meelis in de De Gheynstraat, vertelt, dat hij het vak koos omdat het hem aantrekt iets mooi te maken, omdat hij er van houdt veel in de buitenlucht te werken, omdat het veel afwis seling biedt en omdat bij er veel mensenkennis bij opdoet. „Verder interesseert me de theore tische kant van het vak, waarbij je veel moet weten, over verfsa- menstelling niet alleen, maar over héél wat dingen meer. Overigens ben ik niet van pian altijd schil der te blijven. Met het meester- diploma kan ik me vestigen als baas. maar ik kan óók teraar Leerling-meesterschilder W. J. H. worden aan de LTS of aan een schildersschool". De opleiding tot schilder vergt be hoorlijk veel tijd. Een LTS-diplo- ma is in de eerste plaats nodig Daarna kan de jongeman naar de schildersschool te Utrecht, Zwolle of Boxtel voor het behalen van de meestertitel. Dat kost vier jaar: 3 jaar school en 1 jaar praktijk. Met het diploma kan hij alle kan ten op. De tweede mogelijkheid is na de LTS 2 jaar bij een baas gaan werken met daarbij een voortgezette opleiding van 1 mid dag en 2 avonden per week op de LTS. Vervolgens kan de aanko mend schilder na nog 2 jaar het gezel-examen doen. De meeste jongelui laten het hierbij, omdat zij- dan als volleerd schilder een goed loon kunnen verdienen. Wil men echter verder dan kan men M. Dorresteijn aan het werk. Een deur goed schilderen is een héle kunst. doorgaan voor het examen vakbe kwaamheid. dat de bevoegdheid geeft een zaak te beginnen, en voor het meesterexamen. Niet iedereen, die begint aan de op leiding tot schilder, brengt deze tot een goed einde. Men moet er aanleg voor hebben. Een typeren de uitspraak van de heer Dorre steijn: „Als je kan plamuren ben je een goede schilder". Plamuren is n.l. het moeilijkste onderdeel van het héle schildersvak: je moet het in de vingers hebben! Een goede schilder behoeft nóóit om werk verlegen te zijn. Men kan hem overal en altijd gebrui ken. H. A. W voe dre Lagere Technische School afdelinj, brood- en banketbakken gedurende 06 jaar Daarna gedurende 3 jaar eer, opleiding in het leerlingstelsel, waden wil zeggen Ln een bedrijf werken. Ni afloop van de leertijd volgt een e.\aQ6 men. Als geen Lagere Technische School ;Hel gevolgd, bestaat ook de mogelijkheid in het leerlingstelsel te worden opgeWll nomen, maar dan duurt de opleidini 4 jaar 043 Een andere opleidingsmogelijkheid li het volgen van de 2-jarige dagcursu£Q( aan de Stichting Vakschool van dt Vereniging Station voor Maalderij etai Bakkerij te Wageningen, tel. (08370> 2474. Voor toelating moet men 17 jaap zijn en na de l.t.s. afd. brood- en bait: ketbakken of na 2 klassen ulo. handel^ro dagschool of h.b.s. ten minste r jaar praktisch in een bakkerij g*i)a< werkt te hebben. Gedurende de leertijd ln het leerlinnrg stelsel is het verplicht aanvullend ar op het vak gericht schoolonderwijs U:., volgen. Dat staat in de leerovereen komst die wordt gesloten tussen heL bedrijf, de ouders van de leerling «Vdl het leerlingstelsel. Het leerlingstelsel brood-banket-bakke»"e wordt verzorgd door de Stichting voor' Vakopleiding en Examens in het BakVlé kersbedrijf, J. P. Coenstraat 6 U Gravenhage, tel. (070) 855700. eei CONSTRUCTIEBANKWERKER 'n Lagere Technische School afdeling m»-.. taalbewerken gedurende 3 jaar. r Daarna volgt gedurende 2 jaar een op-in leiding tot constructiebankwerkcrfljO| constructiewerker-lasser, plaatconstrw tiewerker of bankwerker (ramen erroe deuren) in een leerlingstelsel, wat wElie zeggen dat men in een bedrijf kora'we te werken waar men het vak leert_ Na afloop van de leertijd volgt e«ra examen. rei Als men geen Lagere Technische SchooLi:. heeft gevolgd bestaat toch de mogtf" lijkheid in een leerlingstelsel te worBOl den opgenomen, maar dan duren direi opleidingen 1 jaar langer. Gedurende de leertijd is men verplicht*01 aanvullend en op het vak gericKke schoolonderwijs te volgen. Dat staa'-|e, in de leerovereenkomst die wordt ge sloten tussen het bedrijf, de ouden van de leerling en het leerlingstelsel- Het leerlingstelsel construetiebankwcr ken in de grote metaalindustrie word verzorgd door de Stichting Bedrijf» opleiding Metaal- en Elektrotechni sche Industrie „Bemetel" van Stolk__ weg 34 te 's-G raven hage, telefooc (070)512391. Het leerlingstelsel confgj structiebankwerken. constructiewerk ken-lassen en plaatconstructiewerker1 in de metaalnijverheid alsmede bank1(0| werken (ramen en deuren) wordt verje( zorgd door de Stichting Vakopleidint voor Smeden. Constructie- en Machi^ nebedrijven „Smecoma", Amsterdam se straatweg 40. Baarn. tel. 5051. Na de genoemde Smecoma-opleidingei®€ kan men ln het voortgezet leerlingsteltrc sel van de Stichting Vakopleiding Smej^ coma verder leren voor het diplomt. „Gezel", het bewijs van goede vakbe- kwaamheid. DAMESKAPPER L Men kan zonder een bepaalde vooropiep ding als leerling in een kapsalon aai werken en dan gedurende 3 ee: I part-time-cursus (60 tot 90 lesuren pe* jaar) volgen die opleidt voor het be diendendiploma damesvak van de Val raad voor het Kappersbedrijf. part-time-onderwijs wordt in 40 re plaatsen georganiseerd. Er is ook een mogelijkheid om op 1 ok tober van elk jaar een opleiding vit het leerlingstelsel te gaan volgen, ei sen: 15 jaar zijn en niet ouder dan 'Jf jaar en 8 jaar onderwijs hebben ge volgd, waarvan ten minste 1 jaar vetQ| volgonderwijs. Dispensatie van d.. laatste is mogelijk. Om deel te neme£0 aan deze opleiding moet men een leer overeenkomst met een werkgever aa>/(| gaan Gedurende deze opleiding, die »u jaar duurt, 1 dag per week aanvullen:'., onderwijs. De opleiding is mogelijk de plaatsen Almelo. Amsterdam. Gov,, da. 's-Cravenhage. Haarlem. "s-Hert* genbosch. Leiden. Rotterdam e: Utrecht en zal binnen enkele jare: nog met een aantal plaatsen wordef- uitgebreid. Aan het einde van dezifH opleiding het bediendenexamen. A's men 15 jaar is kan men gedurende 12 maanden een dagvakscliool volgen welke eveneens voor het bediendend: ploma opleidt. Voor 14-jarigen di-r hebben voldaan aan hun leerpllch: duurt deze dagvakschoolopleiding Jé jaar. Deze kappersdagvakscholen zljs gevestigd in Almelo. Amsterdam Arnhem. Eindhoven 's-Gravenhagel Haarlem. 's-Hertogenbosch. Rotter! dam en Utrecht P Wanneer men later zelf een kappeft zaak wil beginnen na het behaJer* van het bediendendiploma nog een ll jarige part-time-cursus of een l-jarigti» dagvakschool volgen voor het diplomt vakbekwaamheid dameskappen inge volge de Vestigingswet. In een aantai. grote plaatsen bestaan hiervoor pari time-cursussen. h Over al deze opleidingsmogelljkhedet kan men inlichtingen verkrijgen btfi de Stichting Vakopleiding in het Kap persbedrijf of de N.V. Kappersdagj vakscholen, beide gevestigd Stations plein 15 te Utrecht, tel. (030) 14444. ilcl JEUGD WERKEN/VERDER LEREN WOENSDAG 7 MEI 1969

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1969 | | pagina 28