BTW IN HET SPOOR
VAN DE EEG
voorzien
jvolgen btw niet tijdig
CHINA HEEFT DE
LANGSTE DIENSTTIJD
Vi
dagïüïïL
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 15
~s, na vier maanden ervaring, over de btw praten,
Bmste punt: „Wat is alles duur geworden! Konden
\n aankomen?"
Die 50/50 hebben wij nooit mee
gemaakt in ons land, althans niet
volgens de cijfers van na de oorlog.
Het jaar 1954 kwam er het dichtste
bij: aandeel directe belastingen was
toen 50.4 pet., indirecte belastingen
49.6 pet. Het verst verwijderd van
het „ideaal was 1965: 59 pet. direct:
41 pet. indirect.
Het grappige bij deze cijfers is nu,
dat in 1954 het derde kabinet Drees
aan het bewind was met de socia
listische minister van Financiën
Van de Kieft. Juist de socialisten
zijn voorstanders van een hogere
aruk der directe belastingen en ver
zetten zich tegen verschuiving naar
de indirecte.
In 1965 was het precies andersom:
de begroting was gemaakt door het
kaornet Marilnen met de liberale
minister van Financiën Witteveen
en we weten dat juist de liberalen
een verschuiving van direct naar in
direct voorstaan.
TJBuist zijn te menen,
jQg niet is voorzien.
^*twerp van wet gaat
sen al uitvoerig op
tSCn hi, ja zelfs mi nis-
in 1967 in de Tweede
oken van verhogin-
Minister Witteveen
•ug en vindt het niet
houden met 2.5 pet:
'S Ingewikkelde spel van
liet precies worden
te wyze de prijsstel-
ti. De vraag in hoe-
oers de voor hen uit
r *%ende voordelen in
feJ de afnemers zullen
nadelen op hun af-
"bunnen afwentelen,
belangrijke rol spe-
rd op deze vraag zal
angen van omstan-
conjunctuurfase, de
currentie. enz."
jk dat er in 1967 al
wHterheid is over de
llJen. De ondernemers
ote invloed op zo
ie van minister Wit-
1 fin ge factoren die ook
■lister van Financiën
«n, twee. drie in de
de minister: „Het
r er van uit te gaan
leiden tot vele en
n |jke verschuivingen,
speil in zijn totaliteit
s weinig rond één
eranderen."
Anderzijds gaat het ook ie ver om
te zeggen dat die minister er niets
aan zou kunnen doen. In elk geval
is minister Witteveen van plan ei-
toe bij te dragen, dat het percentage
indirect omhoog gaat en dat van di
rect omlaag. De verdeling over het
Jaar 1968 lag: 53.8 pet. direct. 46.2
pet indirect.
Er komt daarvoor wel enige ruim
te, want de btw gaat de komende
twee jaar nog meer opbrengen.
De verschuiving die in 1969 is aan
gebracht en waardoor de belasting
vrije voet is verhoogd waarbij o.m
is bereikt dat over de inkomsten van
de a.o.w. alleen geen inkomstenbe
lasting verschuldigd is), heeft veel
instemming ondervonden. Of minis
ter Witteveen die ook zo krijgt met
verdergaande overheveling van direct
naar indirect, moeten we nog zien
Prijslijst
iving
m ook: De btw zal
st laatje brengen. Het
door het parlement
iet niet zonder veel
1 van veranderingen
Rt de Kamer 68 amen-
we minist er produceer -
II van wijzigingen)
ij zulk een technisch
keld ontwerp wel te
is alles achter de rug
lister Witteveen in de
ï0igst btw voor '69: plus
ifldden verlaging inkom-
'uitbreiding belasting-
tere inkomensminus
®ïden.
arbij een aanzet gege-
jziging in de drukver-
omzetbelasting en de
pkting. Want al sinds
getogen alle ministesr
t (of zij socialistisch,
lair dan wel liberaal
ruk van de inkomsten
is land te zwaar is. Als
jr de andere landen van
iar de druk der direc-
i lichter, maar van de
stingen zwaarder. Mo-
i het begin van dit arti-
dr. Van den Berge ge-
een 50/50 verdeling
n indirecte belasting in
||lastingopbrengst ideaal
belasting betalen dan
n.
De verdeling van de opbrengst tus
sen direct en indirect is blijkbaar
afhankelijk van vele factoren en
niet alleen van de politieke inzich
ten van het kabinet of diens minis
ter van Financiën.
De langste diensttijd kent de Chi
nese soldaat die globaal gerekend,
vier jaar onder de wapenen is. Rus
land en de Ver. Staten gaan gelijk
op. In West-Europa hebben de dic
tatoriale landen Spanje en Grieken
land de langste diensttijd, gevolgd
door West-Duitsland. In dat 'land
gaan thans stemmen op om de dienst
tijd te verkorten. Zwitserland heeft
een diensttijd van slechts 18 weken,
maar het kent daarentegen een her
haaldelijk oproepen voor herhalings
oefeningen.
VOORWAARTS MARS"
Na deze zijsprong terug naar de
prijzen De btw is in veler ogen de
grotn boosdoener in het totaal der
prijsverhoging. Hieronder volgt het
lijstje, dat de directeur van het Cen
traal Planbureau prof. C. A. van den
Beid. vooi de televisie heeft laten
zien en waarop hij zijn waarschu
wing grondde dat de prijzen met 7
procent zouden stijgen. Op het lijstje
staat voor iedere oorzaak van prijs
stijging het aandeel
Invoering btw 1,4
Tabaksaccijns verhoogd 0.2
EEG-maatregelen 0.5
Weersinvloed land/tuinbouw 0.3
Duurdere importgoederen 0.3
Huurverhoging 0.41
Medische verzorging 0.7
Luister/kijkgeld en PTT-tarieven
0.4 1
Verhoging overheidstarieven 0.2
Winsten 1.1 *5
Loonkosten 1.5
GLOBALE MIN DIENSTT'JD LANDSTR'JDKRACHTE).
(in maanden)
China
Israël
126 «8
Rusland
24
Ver. Slat.
24
Spanje
24
24
W.-Duilsl
Frankrijk
Italië
I'5
Neder!.
IlS
Noor weg
ÏÏ2
België
2weden
li?
7plll
Jio
Oosten r
Ja
//Êa
Finland
[cal
jfM
Totaal 7.0
Op grond van deze waarschuwing
heeft minister De Bock naar de al
gemene maatregel van de prijsstop
gegrepen. Het lijstje is interessant
genoeg om nu, na het kamerdebat,,
nog eens te bekijken.
Dan valt allereerst op dat de btw
alleen niet zo schuldig is als wij
hadden gedacht. Z'ij is verantwoor
delijk voor een prijsstijging van 1.4
procent, wat toch nog wel iets ho-
ger is dan de regering had geraamd,
namelijk rond één procent. Dat komt
overeen met hetgeen zich bij de in
voering van de btw in Duitsland en
Denemarken heeft voorgedaan.
Een dik cijfer treffen we aan bij
de vinsten.
Daar is het antwoord op de vraag
van Witteveen uit 1967 in
hoever de ondernemers de voor hen
uit de btw voort vloeiende voordelen
zullen doorgeven en de nadelen op
hun afnemers zullen afwentelen.
De afronding van de prijzen inclu
sief btw is naar boven geschied
al zullen we er rekening mee moe
ten houden dat dit lang niet altijd
uit winstoogmerk is gebeurd, maar
ook uit onwetendheid en onzeker
heid hoe de btw precies werkt. Een
zekere veiligheidsmarge-naar-boven
zal er ook hebben ingezeten.
Andere factoren
De lonen, die sinds 1 januari 1969
omhoog zijn gegaan met 7,5 procent
zijn verantwoordelijk voor een stukje
prijsstijging van 1,5 procent. Dat
valt zo op het oog dus nogal mee,
er moet een behoorlijke styging in
de produktiviteit hebben plaatsge
vonden waar de loonstijging uit
betaald kan worden. Lonen en prü
zen worden wel de „economische
Siamese tweeling" genoemd en van
daar dat in het kamerdebat over de
pryzen het a.r.-Kamerlid drs. Goud
zwaard er over sprak om terug te
keren naar een geleide loonpolitiek
al was het maar tijdelijk.
Veel kans heeft zijn visie niet,
want bij het afsluiten van de grote
cao's als in de metaalindustrie en
de bouwnijverheid is in alle toon
aarden betoogd: Vrije loonpolitiek,
dus geen overheidsinmenging in
cao's.
Tenslotte zien we dan in het lijstje
verwerkt de invloed van enkele over
heidsmaatregelen» samen verant
woordelijk voor 1,1 procent; gestegen
importprijzen en seizoeninvloeden op
landbouwprodukten samen 0.6 pro
cent allemaal dingen waar wij
niets anders aan kunnen doen dan
hopen dat door concurrentie-invloed
bij de ene zaak een produkt lager
geprijsd is dan by een andere.
Waarmee we dan het terrein van
het „prijsbewust" kopen betreden,
waartoe minister De Block ons tij
dens het kamerdebat opriep en het
dan ook prompt aan de stok kreeg
met het P vd A-kamerlid mevrouw
Brautigam, wier consumentenpad dat
van de minister nogal eens eerder
had gekruist.
Wat is nu „prijsbewust'' kopen,
waartoe de bewindsman de drie mil
joen huisvrouwen van Nederland met
aandrang toe uitnodigde? Na enige
aarzeling kwam hij met een definitie
„Prijsbewust zijn betekent dat de
consument, de huisvrouw, prijzen
gaat vergelijken en daar koopt waar
de artikelen het goedkoopst en het
voordeligst zijn. Ook moeten de huis
vrouwen goed lezen wat de consu
mentenorganisaties publiceren".
Een definitie, die door de meer
derheid van de huisvrouwen met
afschuw wordt gelezen. Zij zien Jch-
zelf al ronddraven van winkel naar
winkel, h ier d e suiker, daar de brui
ne bonen, ginds potjes yoghurt, ver
derop de jam ga zo maar voort
tot de boodschappentas vol is. Hoe
lang denkt u dat de huisvrouw van
huis kan zijn? vroeg mevrouw Brau
tigam de minister. Wie past er op de
„Wij moeten niet eerder op de roltrap stappen dan nadat wij
ten naaste bij weten waar wij uitkomen, niet alleen wat de om
zetbelasting betreft, maar ook wat de directe belasting aangaat".
Deze uitspraak is van de vroegere staatssecretaris van Finan
ciën. dr. W. H. van den Berge, en dateert al van lang voor het
tijdperk van de btw de thans zo omstreden omzetbelasting.
Dr. Van den Berge geldt als de meest deskundige belasting-
kenner in ons land en als wij zijn uitspraak nü lezen, dan be
kruipt ons het akelige gevoel, dat wij niet voldoende acht op
zijn waarschuwing hebben geslagen. Want wij staan op de rol
trap van de btw. die gestadig omhoog gaat iper 1 januari 1970
worden de tarieven weer wat opgeschroefd) en waar komen we
uit? Witteveen mag het weten wat ons betreft zijn we ietwat
bedroefd ooit de voet op die roltrap te hebben gezet. Hoe zijn we
er ooit toe gekomen?
De btw (voluit: belasting op de toegevoegde waarde) is een
Franse uitvinding, die de Europese Economische Gemeenschap
heeft aanbevolen als dè geëigende vorm van omzetbelasting in
de EEG-landen. Harmonisatie (dat is gelijktrekking) van de
belastingen in de EEG neemt kortsluiting in de concurrentie
verhoudingen, ook bij de im- en exporttransacties, weg. Dat is
erg kort gezegd een belangrijk argument voor de invoering
van de btw geweest.
Over de btw zijn hele belasting-filosofieën op te zetten, ook
over zijn binnenlandse voordelen. Maar het EEG-argument was
in 1967, toen de btw-spijkers met koppen werden geslagen, heel
sterk: Frankrijk had de btw al in 1954, Duitsland wilde er in
1968 mee beginnen, de Scandinavische landen hadden ertoe be
sloten met Denemarken (eveneens in 1968» als eerste, Italië,
België en Luxemburg kozen 1 januari 1970 als invoerdatum. Ne
derland besliste: btw op 1 januari 1969.
Het kabinet-Cals, dat de onderhandelingen in de EEG had
gevoerd, is aan de btw niet meer toegekomen. Het viel in oktober
1966 en zijn opvolger, het interim-kabinet-ZijIstra, had als taak
het Nederlandse parlement te raadplegen. Op 11 januari 1967
legde minister Zijlstra in de Tweede Kamer een uitvoerige ver
klaring af. waarna een debat over de btw volgde. De Kamer
stond welwillend al was het dan niet juichend tegenover de
btw-denkbeelden en kwam aan het slot tot twee moties. Minister
Zijlstra had, om dóór te kunnen gaan praten in de EEG, een
uitspraak van het parlement nodig en zo formuleerde de Kamer
dat zij
a) de btw aanvaardbaar achtte,
b) dat de beslissing over tarieven en vrijstelling bij de Ne
derlandse wetgever blijft berusten.
„Omvang en verdeling" van de belastingdruk blijft onder par
lementaire controle, zo stelde de Kamer vast. Zo kon minister
Zijlstra doorgaan met onderhandelen in de EEG en stapte Ne
derland op 4 oktober 1967 op de btw-roltrap: het wetsontwerp
werd door minister Witteveen ingediend.
kinderen en let op dat ze het huis
niet in brand kunnen steken?
„Lucifers duurder maken", was
een interruptie uit de Kamer maar
minister de Block ging daar niet op
in. Hij volstond met de aan geen
twijfel onderhevige mededeling dat
hij geen huisvrouw was.
Het zou onaardig zijn van de mi
nister van Economische Zaken op
dit ogenblik afscheid te nemen. Wij
moeten daarom nog vermelden dat
zijn beroep op de Nederlandse huis
vrouwen niet geheel tevergeefs is ge
weest: In Rotterdam gaan enkele
honderden vrouwen gedurende drie
verrichtenvNaast hun huishoudboek-
weken een scherp pryzenonderzoek
Je gaan zij ook een speciaal enquê
teformulier invullen.
Minister De Block zal spoedig we
ten waar hij het voordeligt de mos
terd kan halen.
Voorbeeld voor
België
Waarmee wy dan opnieuw zijn af
gedwaald van de b.t.w., de drie ma
gische letters welke al tot eindeloze
grapjes aanleiding hebben gegeven.
„Tegen beter weten" in, is zo'n grap
je en daar moesten we aan denken
by de Jongste berichten uit Bel
gië Daar gaan ze de b.t.w. zoals
boven al vermeld —per 1 januari
1970 invoeren en de Belgen kyken
I De praktijk van de dagelijkse
inkopenkijken kiezen en ko
pen in één winkel.
erg goed toe hoe het in Nederland
g aat.
Wy hadden lering kunnen trekken
uit de Duitse en Deense ervaringen,
maar (tegen beter weten In) hebben
wy dat niet gedaan. De Belgen gaan
het beter doen. zeggen ze. De prys-
stop in Nederland is een „rood licht"
voor de Belgen, zegt de heer Jos van
Eynde, ondervoorzitter van de Belgi
sche socialistische party.
„De Hollanders, die ons in zovele
opzichten voorbeelden geven van hoe
sommige dingen wel moeten, hebben
met de b.t.w. echter getoond hoe het
niet moet en niet mag", zo schrijft
hy in de Antwerpse „Volksgazet".
Ook in België zullen overigens
prysverhogingen by de invoering
van de b.t.w. niet te vermyden zyn,
maar de Belgen zyn nu gewaar
schuwd. Wat wy proberen te gene
zen. gaan zy proberen te voorkomen.
De Belgische minister van Econo
mische Zaken Leburton begint deze
maand al met besprekingen over de
prysstelling na invoering van de
b.t.w. De prijzendienst van het de
partement komt ervoor in het ge
weer. Speciale winkels zullen worden
aangewezen, waar de nieuwe pryzen
duideiyk worden vermeld, zowel de
hogere als de lagere.
Als het allemaal lukt, kunnen we
een klein beetje Jaloers zyn op de
Belgen. We wensen hen veel succes.
luren: ministers De Block (prijzen), Witteveen (btw) en Roolvink (lonen).
