7'erkende vrouw lijft probleem i Ulbrichts heilstaat OORLOG TEGEN HET LAWAAI Van der Steen n jong en bekwaam dirigent Koerstips L Door P. Timmers Asaf Hillegom gaf concert £ame mannen Raad van Europa beveelt aan NIXON OP KRUISTOCHT TEGEN DE OBSCENITEIT Saez rijdt zich in leiderstrui 3 "DAG 3 MEI 1969 LEIDSCH DAGBLAD PAOTNA 11 b 0 do R ntzevende jaar" is het nieuwste produkt van de Oostduitse Defa-jilm. Het behandelt een °im waar men in de Duitse Democratische Republiek nog niet helemaal uit is. Bevrijding huisslavernijvan de afstompende en vernederende omgeving van keuken en kinder de voornaamste opgave waarvoor vrouwen zich gesteld zienheeft Lenin gezegd. En houdt men de meester in ere. Zeventig procent van de vrouwen die de leeftijd om te kunnen werkenzijn buitenshuis aan de slag. In het stadsbeeld van Oost-Berlijn trekt het niet meer de aandacht dat de vrouwelijke trambestuurder met een zware .j* lüissels verschuift. d» stellingen leest voor het van de DDR - indruk dat het probleem vrouw in deze so nde staat praktisch opgelost zevende ja-ar" werkt dan erhelderend. De film be let huwelijk van een ver- neelspeler met een hartchi- u.1 met hart en ziel betrokken H zware, maar zeer boeiende pde operatiekamers. Dat de uis zijn werk niet onmiddel- zich neer legt, is vanzelf- Maar zij is geestelijk en »1 dag en nacht in beslag .door het werk, een situatie Mpi orisis leidt. >AAAAAAAAAAAAAAAJl systeem, hetgeen dit jaar onvermij delijk in het teken staat van de twin tigste verjaardag der DDR op 7 ok tober. „De balans van de twintigja rige ontwikkeling van onze republiek demonstreert duidelijk hoe ingrij pend de plaats van de vrouw veran dert als het werkende volk de macht in handen heeft" Gelijke rechten Gelijke rechten en gelijke beloning voor mannen en vrouwen, stelt een zo loodzwaar haar verantwoordelijkheid voelende gemeenschap echter voor consequenties, die verder gaan dan het assisteren bij de afwas. Een aca demisch gevormd bedrijfsleidster ver telt: „Nog altijd is het vanzelfspre kend dat je man 's avonds na het eten naar zijn krant grijpt en er ge makkelijk bij gaat zitten. Het contact met de kinderen, die de hele dag op school zijn en je 's avonds dus des te meer nodig hebben, blijft in hoofd zaak vrouwenwerk. Maar ik heb de avonden ook nodig om mijn vaklite ratuur door te werken". In de stellingen voor het vrouwen congres is dit alweer geen probleem „Als gelijkgerechtigd partner en goede metgezel van haar man zal zij op een nieuwe manier het samenle ven in echt en gezin verrijken en er toe bijdragen dat zich alle gezinsle den gelijkmatig ontwikkelen, dat zich een nieuwe harmonische samenle ving ontwikkelt, die het gezinsleven gelukkiger en mooier dan ooit maakt. Met nog meer begrip zal zij als liefdevolle moeder een vriendin voor haar kinderen kunnen zijn, want zij neemt in elk opzicht vol waardig deel aan hun leven, is een voorbeeld en spoort hen aan voor de toekomst in het jaar 2.000 Vroutvemverk In de nok van een fabriekshal in Maagdenburg bedienen meisjes in overall de kolossale hijskranen waar- «aaaag «v auwnmw P is in feite nogal vervelend •#at zelden een vermaard ac- f hartchirurge zal huwen t overdreven in zijn behan- n het probleem. Maar het p is actueel en „Het zeven- trekt daarom toch veel pu- helft van het aantal werk- de Oostduitse economie is c. Bijna een derde van alle rden in parlement, commis- ty comité's en besturen is tff.. En de nationale vrouwen- ziet als een van haar be- - taken uitbreiding van ■verzorging, omdat nog te lers „hun kennis en talent tbeschikking kunnen stellen Volkseconomie". activiteit Oostduitse staat op dit ter- eeft gedaan, is inmiddels on erend. De bouw van kin dplaatsen en kleuterscholen e prioriteit. oderkrippe" neemt de baby's zes weken oud zyn; ze e verzorging volledig over, rf als moeder studeert of congres by woont per >r kost en onderhoud beta ders een gulden per dag. De een gewone kleuterschool, k inclusief de lunch, bedra- j cent. De staat neemt het deel voor zijn rekening, aken dat er in de socialis- at nauwelijks nog typisch erk bestaat, betekent een pmschakeling, die zoals zo- it land, in forse slagzinnen gedrukt. In een ontwerp-be- r het tweede vrouwencon- Iweer een voorbereiding is wereldvrouwencongres dat in Helsinki plaats heeft) vrouw beschreven zoals ze eventiger jaren uit zal zien: sen staatsburgeres met een alistisch standpunt zijn, ïhtskring zich voortdurend "Ze zal zich onderscheiden grote algemene ontwikke- over een afge- en zal zich °ibaar verder ontwikke- owerkt gelukkig ook in de eog wel op de lachspieren, ei neemt niet weg dat de po- de vrouw in dat land in- rs is veranderd. Begin maart ?lt gehele land de „Dag der die weinig meer gemeen t de huiselijke moederdag. ren besteedden op zijn minst Lia om de vrouwelijke kame- ajerinnen, ingenieurs en tol- 'Jhart te laten uitstorten over ngen van het socialistische t t De spotprenten in de Oostduitse pers demonstreren de- zelfde simpelheid als de talloze slag- zinnen waarmee het volk wordt bedolven. Hier een plaat van mee zware machines worden getrans porteerd. Op het metrostation van de Aiexanderplatz in Berlijn trapt me vrouw de treinbestuurder een sigaret tenpeuk uit onder haar stevige schoe nen en stapt weer in. Een vrouwelijke tolk begeleidt een donker gekleurde journalist uit Mali op zijn rondreis door de D.D.R. Ze perfectioneert haar Frans door het contact met buiten landers. Van in Frankrijk zelf opge dane ervaring kan geen 6prake zijn. Het regime maakt door deviezenbe- perkingen zelfs een vakantie in Pa rijs onmogelijk; studdè is uitgesloten. Tijdens de begeleiding van de Mali- nese journalist verzorgt de echtge noot de baby. Waarom niet? Twijfel zaait dan echter zo'n film als „Het zevende jaar", waarin de hart chirurg een uiterst vrouwelijke indruk blijft maken. Bovendien is de hoofdrolspeler-acteur (de vorig jaar uit W est - Du itsland naar de D.D.R. overgestapte Wolfgang Kieling) dui delijk gecharmeerd van de huiselijke, niet werkende echtgenote van een vriend. Die twijfel wordt in dagelijkse contacten met Oostduitse vrouwen allerminst weggenomen. Maar wie dan 's avonds in een voor vrouwen bestemd bericht van de „Berliner Modem warenhuis in de D.D.R. genaamd Der Konsument", in Leipzig. Aan zijn uiterlijk dankt het gebouw de bijnaam sardine- blik Zeitung" leest dat de Bulgaarse vrouwen weer tal van initiatieven hebben ontplooid in het politieke le ven van hun land, wordt er op geat- tendeerddat in ieder geval ook in dit opzicht het systeem, overeen komstig de aanwijzingen van Lenin, aan duidelijkheid niets te wensen laat. „Allen pakken aan". HILLEGOM „Asaf" van Hille gom concerteerde voor 't eerst on der Gé van der Steen. Dit koor ont breekt het niet aan ervaring, we denken aan de regelmatige Johan nes Passion onder Cor Kool. Van der Steen moge jong zijn, aan zijn be kwaamheid twijfelen we niet. Wat Asaf's koorstand betreft, onze maat staf ligt, van leiden afgezien, bij j'ys (en in nog een aantal "nse steden) is een instituut J dat „Recherche et ren con- Tt en zich intensief bezig ig5t wat men het „isolement 1(noderne mens" noemt. Een k dat in de dichtbevolkte el sterker speelt dan op het ijji. Vooral mannen komen instellingen om hulp.: het uinzame mannen is (volgens iVance) ontstellend groot. Ze ïtniet tegen anonimiteit van stad op, worden in zich- rïrd. verhezen de zin voor de rtheid en verwachten niets i het leven. ..Recherche et is" tracht deze ontmoedig- .llerlei manieren op te van- 11 kunnen zich voor diverse laten inschrijven, geïntro- toorden in een bepaal hp ken- lng, of in groepsverband aan vrijetijdsbesteding doen. 'het al voldoende wanneer ze worden bij het zoeken naar we baan of een ander kost- Tot oris aller ongeluk zijn wij voortdurend blootgesteld aan lawaai, want zijn bronnen zijn vele: machines op bouwterrei nen, motorvoertuigen, vliegtuigen, treinen, om er slechts enkele te noemen. De Raad van Europa verlaat zijn traditionele neu traliteitspositie en verklaart de oorlog aan het ziekteveroorza- kend lawaai. Nadat hij de oorzaken heeft aangegeven, beveelt hij een onderricht aan tegen het lawaai: eerst op de scholen na tuurlijk, maar eveneens op het niveau van de arbeiders, tech nici, architecten en stedebouwkundigen; de eersten om hen onnodig lawaai te doen vermijden en de laatsten om hen ertoe aan te zetten geluidloze woningen en steden te bouwen en te verwezenlijken. De Raad beveelt eveneens aan campagnes te gen het lawaai te voeren, maar op voorwaarde dat dit geluid loos geschiedt! Dit noemt hij de geluidloze strijd tegen het lawaai. Maar eerst: wat is lawaai? Het is moeilijk te definiëren, want het hangt niet van zijn geluidssterkte af: luide muziek kan mooi blijven, ter wijl muizengeritsel onaangenaam in het oor klinkt; het geluid van een racewagen kan prettig zijn voor de coureur, maar voor de omwonenden van een racecircuit is het onver draaglijk; sommigen vinden de Beatles fantastisch, maai- weer an deren ondervinden hinder van de nieuwe klanken die zij voortbrengen. Lawaai is in feite elke klank die een schadelijke uitwerking heeft, d.w.z. wanneer er hinder ontstaat. Volgens de Wereld Gezondheids Organisatie (WGO) Ls gezondheidstoestand een „toestand van integraal lichamelijk, mentaal en sociaal welzijn"; dus zo dra lawaai hinder veroorzaakt, tast het de gezondheid aan. Is lawaai dodelijk? Behalve traumatische doofheid en beroepsziekten van bepaalde arbei ders bestaan er geen bewijzen van blijvende aandoeningen van het ge hoor, veroorzaakt door het stadsla- waai. Wij dienen echter op te mer ken dat sinds een tiental jaren het niveau van het stadslawaai steeds sneller stijgt en dat dit op den duur ernstige gevolgen voor het gehoor zou kunnen hebben, als wij hier niet te gen optreden. De gevolgen van het lawaai op het organisme zijn talrijk en duidelijk vastgesteld: duizelingen vermindering van de gezichts- scherpte reacties tengevolge van prikke lingen van het vegetatieve zenuwstel sel. zoals periferische vaatkrampen, verhoging van de hartslag en bloed druk vermoeidheid van spieren, ver mindering van het rendement en de behendigheid verandering van bepaalde af scheidingen (maagzuur met spijsver teringsstoornissen, uitwerkingen op het endocrinologische stelsel en dat van de lichaamsgroed). vele zenuwstoomissen zoals ver minderde concentratie en aandacht (slecht fysiologisch opnemingsvermo gen. humeursverandering, manie van kalmerende middelen), verminderde hersenwerking en een algemene ver moeidheid van de zenuwen, de oor zaak van ongelukken, verkeerde han delingen en kleiner rendement, enz. Men geeft in 't algemeen toe dat rdeze uitwerkingen van tijdelijke aard zijn en ophouden zodra het lawaai dat ze verwekt heeft, ophoudt: maar men heeft geconstateerd dat hoe lan ger het lawaai aanhoudt, hoe langer de herstelllngsperiode is. Dit geldt eigenlijk alleen voor de organische aandoeningen: het zou anders kun nen verlopen met zenuwstoornissen, waarvan sommige de neiging verto nen voort te duren. bijv. bepaalde bij komende verschijnselen zoals ver slaafdheid aan kalmerende, verdo vende of slaapmiddelen. Wij zouden hier bijna op antwoor den: alles en iedereen. Het ls nauwe lijks overdreven: schreeuwende kin deren op de sipeelplaats van 'n school kunnen evenveel hinderen (hoewel op een andere manier) dan machines op bouwterreinen of vrachtauto's. De bronnen van lawaai zijn talrijk en onze strijd moet reeds da&r beginnen. Het lawaai van bouwterreinen kan zodanig verminderd worden dat het niet langer hinderend is «en dit zou verplicht gesteld moeten worden in c' steden, in de nabijheid van scholen en ziekenhuizen itot nu toe heeft men te weinig belang gehecht aan beschermende schuttingen waal-mee de luidruchtige machines omringd zouden moeten worden; deze schut tingen absorberen een deel van het lwaai en zijn hoog genoeg om de rest opwaarts te sturen en aldus de hori zontale spreiding tegen te gaan; ex plosiemotoren (pneumatische ha mers, betonmolens, hijskranen) kun nen zodanig gebouwd en omgebouwd worden dat ze minder lawaai maken of kunnen door elektrische motoren vervangen worden. Waarom zijn die gebruikers van bouwterreinen er zo op tegen hun machines om te bou wen? Omdat een „geluidloos" bouw terrein duurder zou zijn. Dit geldt nie alleen voor de machines op bouwter reinen, maar in 't algemeen voor elke machine die een explosiemotor heeft (voertuigen, vliegtuigen, schepen, enz.)het rendement is soms wat la ger door de toepassing van een knal demper. Het effect hiervan voor de vermindering van het geluid is zelfs voor vliegtuigen doeltreffend geble ken. Wat de voertuigen betreft, wordt de bevolking vooral gehinderd door vrachtwagens met hun luidruchtige motoren bij volle belading. Het reeds excessieve lawaai wordt nog eens vermeerderd door het schokken van slecht gestuwde planken en balken en door het klapperen van slechtsluiten- de metalen deuren; daarby komt nog het knarsen van remmen. Erg luid ruchtig zijn ook de rijwielen met mo tor, waarvan de knaldempers slecht onderhouden (of zelfs weggehaald) worden en daardoor de meeste last veroorzaken; toch zyn bepaalde fa brikanten er in geslaagd geluidloze bromfietsen te maken. Men kan het lawaai van stations in steden eveneens beperken, zowel door minder luidruchtige lokomotie- ven voor het rangeren te gebruiken en dit werk 's nachts te verbieden als door geluidssignalen en sterke luid sprekers niet toe te laten. Blijft tenslotte nog het probleem van de vliegtuigen. Men heeft ge tracht het lawaai reeds bij de con structie te verminderen; 't vliegen bo ven dicht bevolkte agglomeraties is verboden en verplichte vliegroutes z^jn voorgeschreven; in bepaalde lna- den helpt de overheid de omwonen den van vliegvelden by de akoesti sche Isolatie van hun huizen. Op alle fronten Daar het lawaai zich alom bevindt, moeten we op alle fronten strijden. In de eerste plaats moeten geluidsnor men vastgesteld worden voor flats, scholen, ziekenhuizen, industrieter reinen en stadswijken. Vervolgens al les in het werk stellen opdat me zich aan deze nonnen houdt. Bij het bouwen van steden moet re kening gehouden worden met dit „zoeken naar geluidloosheid": men moet bijvoorbeeld zorgen voor speel plaatsen voor de jeugd met banen voor bromfietsen die ver buiten de bebouwde kom liggen; elk vestigings- projekt voor nieuwe industrieën moet nauwkeurig bestudeerd worden met 't oog op eventueel toekomstig lawaai. Wij moeten eveneens elk onnodig lawaai vermijden dat door onacht zaamheid veroorzaakt wordit en waar bij we die eventuele gevolgen volledig uit het oog verliezen: de schoolpro gramma's zouden lessenmoeten be vatten over de schadelijke werking van het lawaai en de middelen het te architecten, stedebouwkundigen, oi- bouwarbeiders zouden opgeleid moe ten worden in de strijd tegen de te vermyden geluidenvakopelding (voor architecten, stedebouwkundi gen, civiel-ingenieurs, doktoren, on derwijzers) ozuden studies moeten be vatten over lawaaivermindering. Het door de Raad van Europa aan z^jn 18 Leden-Staten aanbevolen pro gramma is uitgebreid en moeilijk te verwezenlijkenhet streven naar ge luidloosheid stuit op luidruchtig ge woontes die langzamerhand de lucht vervuild hebben; bovendien brengt het vele kosten met zich mee; geluid loze bouwterreinen, beter geïsoleerde woningen, dat is duur. De regerin gen kunnen op dit gebied echter veel goeds doen: zo zyn in Oostenryk bijzonder geluidloze automobielen ge deeltelijk van belasting ontheven, hetgeen de fabrikanten zou moeten beïnvloeden. Maar tegenover de kos ten van geluidloosheid moeten wy de prijs van de gezondheid bot zyn recht laten komen. FRANCOIS BERNARD een koor in Leiden en bij een gecom bineerd Noordwljk-Katwljk koor. Hun afstand tot Aaaf is betrekkeltyk groot. Nog ander* koren winnen hot met minder afstand. Maar gezonde ambitie vermengd met verblijdende bescheidenheid zullen Asaf opwaarts voeren. De opkomst in de St. Mart huis kerk was goed, maar minder dan voorheen in Treslong. In akoestisch opzicht is er vooruitgang, de klank lééfde. De solo-stemmen (van de so praan Thea Ekker, de alt Frieda v. d. Kolk, de tenor Van Altena, de bas Ruud v. d. Meer) kwamen wel niet in de volle pracht tot ontplooiing door de smalle kerklengte, maar verloren niets van het karakter van hun registerklank, waardoor duet ten en kwartetten mooi tot hun recht raakten. De keuze van deze solisten was uitstekend. De tenoren zyn de vocaal zwak- sten in het koor. Dit laatste als ge heel weerde zich heel redelyk en wist voor genoeg fraaie momenten in te staan. Maar niet alles verliep ideaal. In het begin van Haydn's Nelson-Mis maakte de fyntjee zin gende solo-sopraan zich ergens lo6 van de massa van de koorsopranen. Dat werd onthullend. Die gewaar wording solo-massa mocht eigenlek niet bestaan. Echte koorzang is er ook een van vier stemmen, onge deeld, zonder individuele herkenbaar heid. Na de techniek moeten de ge heimen van de klankschoonheid ko men: een interne a cappella oefen- I tyd kan wonderen doen! I Behalve Haydn's Mis zyn Mozart's 2de Vesperde (de Confessore) ver- j tolkt: wonderen van verbeeld in gs- j rijkdom. Purcell's Te Deum in D j bleek een melodisch vruchtbare con certinleiding, maar qua Te Deum I niet zo overtuigend, ondanks de trompetfanfares van het begeleidend Symphonie Orkest van 's-Gravenha- ge. Kees Terhoef. WASHINGTON (Reuter) Presi dent Nixon heeft de Amerikanen op geroepen een kruistocht tegen ob sceniteit te beginnen. Hy vroeg gis teren het parlement om nieuwe wets bepalingen met boeten tot maximaal 194.000 dollar en gevangenisstraffen tot ti*n jaar. Waarmee hy een halt wil boeroe pen aan de verspreiding per post van op sex gericht materiaal. De Amerikaanse huizen worden, zei Ni xon, tegenwoordig bestookt met de grootste hoeveelheid „sex-post" in de geschiedenis, meestal onge vraagd, ongewenst en uitermate kwetsend voor de ontvangers, „Wy hebben behoefte aan een kruis- I tocht van de burgers tegen de schun- j nigheid. Wanneer er voor onzedelyke boeken geen markt meer is, wanneer pornografische films geen pubhek meer trekken, wanneer schunnige stukken voor lege zalen spelen, aan zal het gety keren", zo meende het Amerikaanse staatshoofd. Nixon zei dat zyn ambtenaren in de afgelopen negen maanden meer dan 140.000 brieven hadden ontvan gen van ouders die daarin vroegen ervoor te zorgen dat hun kinderen niet aan erotische publikaties worden blootgesteld. Het bestuur van de v.v. Wou- brugge geeft 10 mei van 17.3019.00 I uur een receptie in het Oude Raedt- I huys. Ter gelegenheid van het beha- j len van het kampioenschap van de I afdeling Leiden in de zaterdagmid- dagcompetitie. De v.v. Woubrugge is I hierdoor naar de 4de klas van de KNVB gepromoveerd. KEUS ANP) De Spanjaard I Ramon Saez heeft gisteren de Belg Steegmans verdrongen van de eer- I ste plaats in het algemeen klasse- I I ment van de Ronde van Spanje. De twintig seconde bonificatie die Saez j als tweede achter zyn landgenoot I Jose Lopez Rodriquez- verwierf, brachten hem in de algemene rang- I schikking vier seconde voor op de j Belg, die in de massale sprint van 93 renners aan het eind van de ne- i gende etappe, niet by de eersten eindigde. De uitslag van de negende rit van de Ronde van Spanje. 169 kilometer van Benicasem naar Reus, is 1. Lo- pez Rodriquez (Spa) 3 uur 56 minu ten en 02seconden (met bonifica tie 3.55,22)., 2. Saez iSp» 356.02 (met bonificatie 3.55,42)., 3. Cueva (Sp) 3.56,02., en vervolgens het pelo ton in dezelfde tyd als Lopez Rod riquez. Het algemeen klassement ziet er als volgt uit: 1. Saez (Sp) 41 uur j 16 minuten 20 seconden., op 4 secon- ide: 2. Steegmans belg)Op 26": 3 Wright <GB)„ op 56": 12. Wagtmans (Ned)., op lminuut llseconde: 18. I Dolman (Ned). MEREVELD, 4 mei - 1.30 uur Aduardprijs: Heatrix G, Higgins, Hanny Hollandia - Sappemeerprys: Generaal Padua B, Flintstone V, Exclusif du Commerce - Veendam- prfjs: Henri Buitenzorg, Handy Mac, Gisalda - Eenrumprijs: Furie, Gijs- bert AB, Gizella Double - Nieuw Mereveklprijs: Esta Beroona, Dea Alkestis VE, Eduard H - Neder landse Spoorwegen prys: Blazinj Song, Captain Double K. Nick - Groningenprys: Gallant Way, Dy namiet, Eronica W - Zuid horn prijs» Edel Hollandia, Grace Rodney, Gea- tonka. Tafeltennis LEIDEN In de promotiecompo- titde tafeltennis kan het reserveteam van De Treffers dit weekeinde op de drempel van de hoofdklasse stappen. De Veense formatie reist vanavond naar Maasvogels en een puntenver deling tegen de nog ongeslagen Lim burgers zal voor Herman van Rui ten. Jos van der Veer en Hans van der Zwet voldoende zyn om de twee- ne plaats te behouden. Het vijfde team van Scy 11a kan vanavond reeds doordringen tot de overgangsklasse via een overwinning op het nog puntloze Fusia. Het programma luidt: Promotie hoofdklasse, groep A: TorpedoPhoenix, Quick—Olympia. Groep B: Hunter *25 3—St. Aloysius, M aasvogels—De Treffers 2. Promotie overgangsklasse, groep H: Dito 2REA, Scylla 5Fusia.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1969 | | pagina 13