ZUIDERZEEBOTTER
IN ERE HERSTELD
ogeldom ein bij uitstek voor
de Bretonse kust
Uw melkman
heeft ze weer!
■.si
f 2j§||
f J
'-'Ami: -•
.V-; •3-
Best, maar liardstikke duur
SSploegstoffen
gordijnstoffen
meubelstoffen
tapijten
Jan Bentveld jr.
!S SEPT ISLES"
leeuwezegel
Elke dag vers van uw melkman
SF 'jJÊP
- S
WÊ/MH JIIPlIÉk
IJr
Willem Smit:
r>
r>
DAG 26 APRIL 1969
LEIDSCH DAGBLAD
at al jaren in de pen en in de lucht. Maar we werden pas
met de neus op de feiten gedrukt, toen we zelf botter-
ers waren. We haalden onze boot in 1965 uit Durgerdam.
as half gezonken en de eigenaar had er meer dan genoeg
)at drukte de prijs aanmerkelijk. Een meevallertje dus.
napten de zaak op en gingen varen.
Elk Jaar legden we er voor onder
houd en reparatie duizenden guldens
op toe. Kan dat nou niet anders,
c'achten we. Van anderen hoorden
we dezelfde klachten. Met je moei-
gelijkheden. Zo kwamen de Vereni-
gelijkheden. Z kwamen de Vereni
ging Botterbehoud en Tagrijn van
de grond. Medio oktober vorig jaar.
We redden het wel. Onze aanloop
was het moeilijkst. Die hebben we
achter de rug.
Wij zijn met vijftien leden en er
komen er meer bij. Niet zo bar veel
natuurlijk, want het gaat hier om
eigenaars van echte Zuiderzee bot
ters. Dus geen staal, geen luxe, geen
franje of gerieflijk- kajuit, nee, zui
ver het houten zeilschip, origineel
tot op de botten! Die zie je niet
veel, hooruit zullen er dertig in de
vaart zijn. Een enorme en snelle te
ruggang bij vroeger vergeleken. We
betalen voorlopig veertig pop aan
contributie. Daar krijgen we het
Tagrijn-bulletin voor en daar is ook
gebruik van 't Tagrijndepot bij inbe
grepen.
We willen absoluut niet een ex
clusief clubje zijn of worden. Daar
om kunnen eigenaren van andere
houten schepen afzonderlijk lid van
Tagrijn worden tegen dezelfde con
tributie en eveneens profiteren van
de lage depot-prijzen. De enige res
trictie is. dat typische botteronder-
delen uitsluitend door botter-eige-
naren kunnen worden aangekocht.
Verder scheren we als collega's alles
over één kam.
Zo zijn in ruwe halen en krassen
de botter-geboden.
Minder dan tien. We noteerden ze
in een loods van het vriendelijke
jachthaventje The Anchorage in
waterrijk Kortenhoef. De kou van
de Hollandse voorjaarsdag vergaten
we door het enthousiasme van de
ons omringende bottervrienden. Loes
Hoffmann uit Bussum, met recht
tot secretaresse van de jonge spruit
in het verenigingsleven gebombar
deerd, deed het woord voor de vuist
weg. Penningmeester, N. J van de
Sande Bakhuyzen uit Naarden on
derstreepte, vijlde bij en vulde de
explicatie aan. Op die manier werd
het doopceel vlot en vaardig ge
licht. Schepenrestaurateur Piet Dek
kers luisterde mee en souffleerde
soms. Met zichtbaar gezag, gemar
keerd door een riante baard.
Hij is bezig met een bijna over
leden zeepunter nieuwe ledematen
in te zetten en in oude glorie te
herstellen. Dekkers heeft in de Kor-
tenhoefse jachthaven zijn dagelijkse
werkterrein beroepsmatig) en hij
gaat ook een belangrijke rol spelen
ln de bottergemeenschap.
Met hand en hoofd, restauratie en
t°chnische adviezen. Vraagbaak en
klachtenboek dus. Met Erik Hoff
mann zijn dit wel de gangmakers.
(ADVERTENTIE)
Interieurverzorging
NIEUWE RIJN 24
hoek Burgsteeg»
LEIDEN - TEL. 34671
De Rotterdammer R. van Waning
troont daarbij in de voorzittersstoel.
Kivade erfenis
Het is met de botters, eerlijk ge
zegd, na de oorlog niet florissant ge
staan.
Ze kregen een beroerde naam. om
dat handige l eden ze voor een appel
en een ei gingen opkopen en prij
zig exploiteerden. Roofbouw dus.
Enkelingen hadden daar niet van
terug. Die hebben nu de koppen bij
elkaar gestoken en vereren hun bot
ter als het mooie, meest efficiënte,
zeilende vissersschip. Hun liefde
gaan zij uitdragen op binnen- en
buitenwateren. De image van de bot
ter moet verbeterd worden, het
schip, dat de ander tart door tegen
over zo weinig tuig zoveel vaart en
gewicht te stellen.
De vrienden zijn zich de finan
ciële problemen bewust. Daar kan
het Tagrijndepot aan tegemoet ko
men door lagere prijzen via geza
menlijke aankopen. Dat scheelt min
stens dertig procent. Ook kunnen
de leden eigen materiaal ten ver
koop of voor ruil aanbieden. Als dat
proces eenmaal aardig loopt, is een
groot zorgenkind tot de orde geroe
pen.
Met de precaire verzekeringskwes
tie is men een eind op de goede weg
Een Amsterdamse firma heeft zich
in principe bereid verklaard een
aantal botters van de vereniging ge
zamenlijk all risk te verzekeren te
gen een heel wat aantrekkelijker
premie dan individueel mogelijk zou
zijn.
Verhuren
;t voor de Franse kust, iets
üijk van Bretagne, ligt een
Ier gebied, woest en uitge-
i, waar geen mens ook
een voet zet. Zelfs het
niet heeft om een voet te
Het gebied de wijk-
voor vogels bij uitstek
es sept isles (De zeven ei-
L
Jkleine reservaat wordt be
rt door een groot vogelliefheb-
bert Chapellier, trouw bijge-
loor de kustvissers.
ilandjes hebben een grotere
Ing" dan ooit. Na de ramp met
ker „Torrey Canyon" waarbij
oot aantal zeevogels de dood
bebben de vissers en Albert
lier de handen ineengeslagen
(el mogelijk dieren van de ver-
tlijke stookoliedood te redden,
or is het aantal gevleugelde
rs van de eilandjes enorm toe-
n, want na de wintertrektoch-
de vogels teruggekomen en
dit ongerepte stukje land tot
■te woonplaats gekozen,
(ogeldomein van Albert Cha-
ligt ongeveer zes kilometer
Brentonse kust, bij Granit
iet doet zijn naam eer aan.
«t bestaat werkelijk uit zeven
met een totaal-oppervlakte
teveer 26 hectare.
Handen die op z'n minst al
4000 jaar van het vasteland
scheiden, hebben (misschien
ftrdoor) dezelfde geologische
beid behouden als het nabyge-
tontinentkale rotsen, afge
wet kiezelachtige heidevelden,
de bijzondere gesteldheid vor-
b het prille lentezonnetje
t rotsen van de eilandjes
Bretonse kust er feeste-
men de eilanden een byzonder aan
trekkelijke vogelbroedplaats. De pa
pegaaiduiker wordt er al meer dan
150 jaar waargenomen
In 1910 kwam Albert Chapellier
naar de „Sept isles" om daar een
„vrijplaats" voor vogels te creëren .Hij
wilde het leven en de gewoonten van
met name een bepaalde groep pape
gaaiduikers bestuderen, die in holen
leven. Het duurde echter niet lang.
of de eilanden kregen door de grote
rust een bijzondere aantrekkings
kracht voor andere vogelsoorten. De
papegaaiduikers kregen dan ook bin
nen vrij korte tijd „visite": kleine
pinquins. meeuwen en grote zee
meeuwen zochten er een beschut en
„comfortabel" onderkomen. In latere
jaren zocht en vond een steeds gro
tere verscheidenheid van zeevogels
een veilig onderkomen op de eilan
den.
De dieren worden met verrekijkers
geobserveerd. Men ziet dan, dat de
dieren volkomen op hun gemak in
absolute vrijheid leven. Het is streng
verboden de eilanden te betreden,
want bij iedere stap die een nietsver
moedende bezoeker zou doen. loopt hij j
het risico een van de vele nesten te
verpletteren.
De rust van de dieren wordt niet
alleen door een oppasser gegaran
deerd. ook alle vissers uit de buurt
hebben zich opgeworpen als vrijwil
lige beschermers van de vogels, die de
omgeving ao'n bijzonder cachet, ge
ven.
Maar er moet nog meer kou uit
de lucht. Botterbezit is en blijft
duur. Daarom zijn er eigenaren, die
hun boot in de zomer per week gaan
verhuren aan b.v. gezinnen die graag
bet water op gaan. Kosten f600.—
inclusief schipper, voor acht per
sonen. Dat is niet gek, vergeleken bij
een buitenlandse reis. Met die in
komsten wil de bottereigenaar de
eindjes aan elkaar knopen, zijn on
kosten wat dekken voor bredere eigen
wiekslag.
Op het programma staan verder
zogenaamde bot terkampen. Daar
mede hoopt men belangstelling voor
de botters te kweken of op te voe
ren. In die lijn past ook een Jaar
lijkse reünie. Die start in Enkhui
zen, ln het derde weekeinde van
mei. Vanwege de nodige publiciteit
zullen ook heel wat kranten uitge
nodigd worden om deze botterdag
mee te maken en te verslaan.
Een ander moeilijkheidje in het
financiële vlak is de kwestie van
een niet zo dure werf. De weinige
houten schepen die er nog zijn. zou
den eigenlijk een streepje voor mo
eten hebben, zo redeneren de meeste
bc tter- en thousiasten
Vandaar, dat de botters niet meer
terecht kunnen in havens aan de
Veluwe-rand, zoals Harderwijk, Nij-
kerk, Elburg en Spakenburg, of ze
moeten hun masten verminken.
Omdat o"erheidsinstan ties oor en
oog gesloten houden, wordt de ruim
te voor de botter, steeds kleiner en
raakt ie zo'n beetje in het hoekje
waar de slagen vallen.
De coöperatieve vereniging Botter
behoud heeft meer pijlen op haar
boog. Bij haar geboorte heeft de
Stichting Stamboek instemmend ge-
Kr.ikt. Men gaat elkaar niet voor de
voeten lopen. De stamboekers stu
ren aan op gezelligheid en de bot
ter behouders op de harde praktijk.
Om de zoveel tijd verschijnt voor
taan Tagrijn, het bulletin, dat ln
eerste instantie qua inhoud, pro-
duktie (stencil) en redaktie op po
ten gezet werd door de Hoffmannen
en Van de Sande Bakhuyzen.
Natuurlijk koestert Botterbehoud
ook statuc-ire doelstellingen. In het
niet slecht debuterende Tagrijn lo
pen die van a. tot en met h. Daar
onder vallen: inventarissen van alle
nog varende houten botters, bestu
deren en vastleggen van de histo
rie van de botter, aan- en verkoop,
publiciteit, evenementen en samen
werking met soortgenoten en gelyk-
denkenden. Wat wilt ge nog meer?
zouden we zo zeggen
ADVERTENTIE
Die verfijnde, porseleinen, rijk gedecoreerde kopjes,
die u krijgt bij Leeuwezegel. Voor niet meer dan vijf
entwintig rode leeuwtjes en twee gulden tachtig
brengt hij deze drie feestelijk verpakte kopjes bij u
thuis. Zo maar, omdat u alleen met de fijnste marga
rine tevreden bent Met Leeuwezegel.
Zorgen
En dan is er nog de gemeen
schappelijke klacht: te lage door-
vaarthoogte bij de nieuwe bruggen.
-i
.'"V fV.
I
sf -I
-T-'ij
j -W'4 f 'ff
a
Willem Smit is nu zesenzes
tig. Zes jaar geleden streek
hij voor immer de zeilen van
zijn BU 119. Een halve eeuw
vissen op de Zuiderzee zat er
op, de zee, die langzaam maar
zeker door koude, grimmige
dijken tot een binnenwater
gedegradeerd werd. Smit
bleef voortaan bij moeder de
vrouw. In het vriendelijke,
propere huisje aan de Zuid-
wenk. Hij verdween van het
strijdtoneel. Met stille trom.
Zoals tientallen geboren vis
sers voor hem. Allemaal de
schuld van die dijk. De herin
nering aan vele jaren keihard
werken onder de blote hemel
ebde weg in de laagste, lange
uitlopers van geketend water.
Het afscheid van de visserij
betekende ook het eind van
de band met de trouwe bot
ter, die Willem Smit dik der
tig jaar door weer en wind
had gedragen. De schipper
moet gezworen hebben, dat
zijn 119 niet roemloos op de
wal zou sterven, omdat zijn
baas geen visvergunning
meer kon krijgen. Hij zou er
een andere baas voor vinden.
En die ander moest on
voorwaardelijk een pure
liefhebber van hout en zout
en volle bruine zeilen zijn.
De advertentie leverde ge
gadigden op. Een Engelsman,
met een prettig prijsje, kreeg
"t-,
de voorkeur. De BU 119 ging
binnendoor naar België en
stak toen in zeven uur het
woelige Kanaal over. Nadien
kwam nog wel een brief over
de post naar Bunschoten,
maar een weerzien van de
twee gescheiden vrienden zat
er niet meer in. Aan de Zuid-
wenk troost men zich met de
gedachte, dat de 119 het aan
de overkant goed heeft ge
troffen.
De oude rot, Willem Smit,
die vijftig jaar sleet tussen
zwaard, deken en kluiver, hoe
denkt hij over het streven
van jongere tijd- en landge
noten. Om de houten botters
origineel, zonder een splin
tertje concessie hoog op
het ereschavotje te houden?
„Tja, dat zou mooi zijn met
die raspaardjes. Maar hard-
stikke duur. Je moet rekenen.
Geregeld 's winters op de hel
ling. En dan maar zien wat er
loos is en wat gerepareerd
moet worden. Soms valt dat
mee, maar een jaar daarop
duik je prompt zwaarder in
de kosten. In zo'n geval is een
dikke tweeduizend gulden
helemaal geen uitschieter.
Als bruintje dat vlot kan
trekken ja, dan zit het wel
goed. Maar velen gaan wik
ken en wegen. En als er dan
een paar keer pech bij
komthet is wel een steun
in de rug als zo'n vereniging
als Tagrijn de nodige spullen
levert. Ik zou zo zeggen:
„Uitkijken blijft geblazen,
maar laat ze hun best doen.
Onze kotters zijn het waard"
